Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου: Κι όμως προκαλεί και συμπτώματα που δεν σχετίζονται με το έντερο!
Κωνσταντίνα Γ. ΠαύλουΑρθρογράφος υγείας, MSc
Πολλοί άνθρωποι με σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (IBS) αναφέρουν συμπτώματα που δεν έχουν καμία σχέση με το έντερό τους. Συμπτώματα τα οποία οι γιατροί ονομάζουν εξωεντερικά, τα οποία εμφανίζονται σε άλλα μέρη του πεπτικού συστήματος ή σε άλλα μέρη του σώματος.
Ποια είναι τα βασικότερα συμπτώματα του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου;
Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα. Τέτοια συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:
Την ίδια ώρα ενδέχεται να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα σε άλλα μέρη του σώματος που έχουν να κάνουν με την πέψη, όχι όμως με το έντερο. Σε αυτή την κατηγορία συμπτωμάτων συγκαταλέγονται τα ακόλουθα:
Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου που δεν σχετίζονται με το έντερο;
Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, υπάρχουν διάφορα σωματικά συμπτώματα του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου που δεν σχετίζονται καθόλου με το πεπτικό σύστημα και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να συσχετιστούν με το εν λόγω σύνδρομο. Ορισμένα από αυτά είναι τα ακόλουθα:
- Πονοκέφαλος
- Πόνος στην πλάτη
- Κούραση ή κόπωση
- Κρύα, βρεγμένα ή τρεμάμενα χέρια
- Δυσκολία στον ύπνο (αϋπνία)
- Ταχυπαλμία
- Συχνουρία ή επιθυμία για συχνή ούρηση
- Κακοσμία της αναπνοής ή άσχημη γεύση στο στόμα
- Μυϊκοί πόνοι
- Ζάλη
- Πόνος στην περίοδο
- Πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
Γιατί το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου προκαλεί εξωεντερικά συμπτώματα;
Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το γιατί το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εξωεντερικών συμπτωμάτων, διότι η μεγάλη ποικιλία των αναφερόμενων σωματικών συμπτωμάτων που δεν έχουν σχέση με το έντερο καθιστά δύσκολη την εύρεση μιας κοινής υποκείμενης εξήγησης.
Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές, τα εξωεντερικά συμπτώματα είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων, ανάμεσά τους και πολλοί που δεν είναι ακόμη γνωστοί, οι οποίοι συνδυαστικά συμβάλλουν στην εμφάνιση των συμπτωμάτων. Η επιστημονική συζήτηση για αυτούς τους παράγοντες βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, οπότε δεν μπορεί να ειπωθεί κάτι με βεβαιότητα. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι ερευνητές εξετάζουν διάφορα συστήματα του σώματος που ενδεχομένως να μην είναι σωστά ρυθμισμένα ή είναι δυλειτουργικά, συμβάλλοντας έτσι στην εμφάνιση των εξωεντερικών συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα που μελετούνται είναι τα ακόλουθα:
- Το νευρικό σύστημα (εξέταση νευροδιαβιβαστών)
- Τα έμφυτα συστήματα ρύθμισης του πόνου του σώματος
- Το ανοσοποιητικό σύστημα
Άλλοι επιστήμονες αποδίδουν τα εξωεντερικά συμπτώματα στις διατροφικές ευαισθησίες και στην αυξημένη εντερική διαπερατότητα (σύνδρομο διαρροής του εντέρου), όμως και πάλι δεν υπάρχει επαρκής έρευνα και ως εκ τούτου δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Πώς αντιμετωπίζονται τα εξωεντερικά συμπτώματα του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου;
Η αυξημένη συχνότητα των εξωεντερικών συμπτωμάτων του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου, δείχνει ότι τα εν λόγω συμπτώματα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τους γιατρούς, οι οποίοι πρέπει να εργάζονται για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού και εξειδικευμένου κατά περίπτωση σχεδίου θεραπείας.
Χρήσιμες μπορεί να φανούν παρεμβάσεις που αφορούν το σώμα στο σύνολό του όπως:
- Διατροφικές τροποποιήσεις
- Φυτικά συμπληρώματα
- Αντικαταθλιπτικά
- Παρεμβάσεις στον εγκέφαλο και το έντερο, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
Ποιοι είναι οι τύποι του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου;
Οι επιστήμονες κατηγοριοποιούν το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου με βάση τον τύπο των κοπράνων του ασθενούς. Οι περισσότεροι ασθενείς με σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου έχουν φυσιολογικές κινήσεις του εντέρου κάποιες μέρες του μήνα και μη φυσιολογικές κάποιες άλλες μέρες. Οι μη φυσιολογικές κινήσεις του εντέρου καθορίζονται από τον τύπου του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου που επηρεάζει τον ασθενή.
Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου ταξινομείται στους ακόλουθους τύπους:
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με δυσκοιλιότητα (IBS-C): Το μεγαλύτερο μέρος των κοπράνων είναι σκληρό και ογκώδες.
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με διάρροια (IBS-D): Το μεγαλύτερο μέρος των κοπράνων είναι χαλαρό και υδαρή.
- Μικτό σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS-M): Κάποιες μέρες τα κόπρανα είναι σκληρά και ογκώδη και κάποιες μέρες τα κόπρανα είναι υδαρή και χαλαρά (συνδιασμός δυσκοιλιότητας και διάρροιας).
Ανάλογα με τον τύπο του συνδρόμου που έχει ο ασθενής, επιλέγονται και οι κατάλληλες θεραπείες.
Πόσο συχνό είναι το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου;
Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου είναι πολύ κοινό. Σύμφωνα με τα στατιστικά, περίπου το 10% με 15% των ενηλίκων έχει την πάθηση. Πρόκειται για την πιο κοινή ασθένεια που διαγιγνώσκεται από τους γαστρεντερολόγους.
Ποιες είναι οι βασικότερες αιτίες του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου;
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακριβώς το τι είναι αυτό που προκαλεί το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, αλλά το ταξινομούν ως μια νευρογαστρεντερική διαταραχή (GI). Οι εν λόγω διαταραχές, που ονομάζονται ταυτόχρονα και “διαταραχές της αλληλεπίδρασης εντέρου-εγκεφάλου”, έχουν να κάνουν με προβλήματα που σχετίζονται με τον τρόπο συντονισμού του εντέρου και του εγκεφάλου σε ότι αφορά τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Η έλλειψη συντονισμού μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου οδηγεί σε:
- Δυσκινητικότητα: Προβλήματα που σχετίζονται με τον τρόπο σύσπασης των μυών του γαστρεντερικού συστήματος και μετακίνησης της τροφής μέσω του γαστρεντερικού σωλήνα. Οι μυς του παχέος εντέρου τείνουν να συστέλλονται περισσότερο, προκαλώντας συσπάσεις που οδηγούν σε συμπτώματα όπως οι κράμπες και ο πόνος στην κοιλιακή περιοχή.
- Σπλαχνική υπερευαισθησία: Τα νεύρα του γαστρεντερικού σωλήνα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, γεγονός που προκαλεί συμπτώματα δυσφορίας και κοιλιακού πόνου.
Άλλες αιτίες που οδηγούν σε σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου είναι οι ακόλουθες:
- Παιδικό στρες: Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου είναι πιο συχνό σε άτομα που βίωσαν σοβαρά περιστατικά άγχους στην παιδική τους ηλικία, όπως η σωματική, η σεξουαλική και η συναισθηματική κακοποίηση.
- Βακτήρια του εντέρου: Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου έχουν αλλοιώσεις στα βακτήρια του γαστρεντερικού σωλήνα, γεγονός που συμβάλλει στην εμφάνιση των πεπτικών συμπτωμάτων.
- Σοβαρές λοιμώξεις: Κάποιοι άνθρωποι, μετά από μια σοβαρή λοίμωξη, διαγιγνώσκονται με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, γεγονός που δείχνει ότι τα μικρόβια παίζουν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της πάθησης.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου;
Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου επηρεάζει κυρίως άτομα που βρίσκονται στο τέλος της εφηβείας τους και τις γυναίκες. Πέραν όμως από την ηλικία και το φύλο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του εν λόγω συνδρόμου όπως:
- Δυσανεξία σε ορισμένα τρόφιμα
- Σοβαρή λοίμωξη του πεπτικού συστήματος
- Ιστορικό κατάχρησης ουσιών
- Διαγνωσμένο άγχος, κατάθλιψη ή διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
- Χρόνιες καταστάσεις υγείας που προκαλούν πόνο, όπως το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης, ο χρόνιος πυελικός πόνος και η ινομυαλγία.
