Πώς οι δολοφονίες έγιναν το "αγαπημένο παιχνίδι" του Βλαντιμίρ Πούτιν στη μάχη με τους πολιτικούς αντιπάλους
Οι μέθοδοι εκκαθάρισης ποικίλλουν - από ένα φλιτζάνι ραδιενεργό τσάι, έως δολοφονία με πυροβολισμό και μυστηριώδεις πτώσεις από τα παράθυρα
Οι απόπειρες δολοφονίας εναντίον αντιπάλων είναι γνωστό χαρακτηριστικό του καθεστώτος του Κρεμλίνου.
Για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα, πολλοί από τους επικριτές του Πούτιν -πρώην συνεργάτες, κατάσκοποι, δυσάρεστοι ερευνητές δημοσιογράφοι ή αντιφρονούντες- δολοφονήθηκαν ή επιτέθηκαν με διάφορους τρόπους για να αποκαλύψουν την αλήθεια για τη Ρωσία στη Δύση.
Οι μέθοδοι εκκαθάρισης ποικίλλουν - από ένα φλιτζάνι ραδιενεργό τσάι, έως δολοφονία με πυροβολισμό. Οι μυστηριώδεις πτώσεις από τα παράθυρα δεν αποτελούν ακριβώς μέρος του μητρώου των συμπτώσεων, αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν επρόκειτο για δολοφονίες ή αυτοκτονίες. Πρόσφατα, ένα αεροπλάνο του ιδρυτή του Ομίλου της Wagner, Γιεβγκένι Πριγκόζιν, συνετρίβη στη ρωσική περιοχή Tver.
Ο «σεφ του Πούτιν» και αρκετοί από τους συνεργάτες του που επέβαιναν στο αεροσκάφος πέθαναν. Οι οικογένειες των θυμάτων κατηγόρησαν τις ρωσικές αρχές, αλλά το Κρεμλίνο αρνήθηκε κατηγορηματικά την ανάμειξή του, λέγοντας ότι ήταν «απόλυτο ψέμα» και ότι δεν είχε σχέση με το αεροπορικό δυστύχημα. Ήταν μια εκπληκτική εξέλιξη των γεγονότων, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που το Κρεμλίνο αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη στην εξάλειψη ενός προβληματικού αντιπάλου.
Πολιτική αντιπολίτευση
Το καλοκαίρι του 2020, ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο πιο εξέχων Ρώσος αντιφρονών, αρρώστησε κατά τη διάρκεια πτήσης στη γραμμή Σιβηρία-Μόσχα. Το αεροπλάνο έκανε αναγκαστική προσγείωση στην πόλη Ομσκ, όπου ο Ναβάλνι νοσηλευόταν σε κώμα. Δύο ημέρες αργότερα, μεταφέρθηκε στο Βερολίνο, όπου νοσηλεύτηκε και αναρρώσε. Οι κοντινοί του άνθρωποι τον κατηγόρησαν ότι δηλητηριάστηκε από το Κρεμλίνο, αλλά Ρώσοι αξιωματούχοι αρνήθηκαν οποιαδήποτε ανάμειξη, αναφέρει το euronews .
Εργαστήρια ανάλυσης στη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Σουηδία, ωστόσο, επιβεβαίωσαν ότι ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με έναν νευροτοξικό παράγοντα από τη σοβιετική εποχή, γνωστό ως Novichok, ο οποίος βρέθηκε εμποτισμένος στα εσώρουχά του.
Ωστόσο, ο Ναβάλνι επέστρεψε στη Ρωσία. Αυτόν τον μήνα, καταδικάστηκε σε άλλα 19 χρόνια φυλάκισης σε μια δίκη που διεξήχθη σε μια απομονωμένη ποινική αποικία. Κρίθηκε ένοχος για ίδρυση και χρηματοδότηση εξτρεμιστικής οργάνωσης και δραστηριοτήτων.
Ο Ναβάλνι είναι επί του παρόντος φυλακισμένος και ήδη εκτίει ποινή 9 ετών για παραβίαση της αποφυλάκισης υπό όρους, απάτη και περιφρόνηση του δικαστηρίου. Οι κατηγορίες πιστεύεται ευρέως ότι έχουν πολιτικά κίνητρα.
Το 2018, ο Πίοτρ Βερζίλοφ, ένας από τους ιδρυτές της ομάδας Pussy Riot, αρρώστησε βαριά και μεταφέρθηκε επίσης στο Βερολίνο, όπου οι έρευνες των γιατρών διαπίστωσαν ότι είχε δηλητηριαστεί. Γιατρεύτηκε.
Ένα άλλο εξέχον στέλεχος της ρωσικής αντιπολίτευσης, ο Βλαντιμίρ Καρα-Μούρζα, επέζησε από αυτό που περιγράφει ως δύο απόπειρες δηλητηρίασης το 2015 και το 2017. Ήταν κοντά στο θάνατο από νεφρική ανεπάρκεια. Φέτος, ο Βλαντιμίρ Καρα-Μούρζα καταδικάστηκε για «εσχάτη προδοσία», διάδοση «ψευδών πληροφοριών» σχετικά με τον ρωσικό στρατό και παράνομη δραστηριότητα για την υποστήριξη μιας «ανεπιθύμητης» οργάνωσης. Ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες και επέκρινε δημόσια την αγωγή εναντίον του.
"Επιμένω σε κάθε λέξη που είπα. Όχι μόνο δεν μετανιώνω για τίποτα, αλλά είμαι περήφανος για αυτό", φέρεται να είπε ο αντιφρονών κατά τη διάρκεια της δίκης. Εκτός από την κριτική για τη λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, ο Καρα-Μούρζα επέκρινε ανοιχτά και τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ωστόσο, ο 41χρονος έπαιξε βασικό ρόλο στο να πείσει τις δυτικές κυβερνήσεις να επιβάλουν κυρώσεις σε Ρώσους αξιωματούχους για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφθορά.
Ωστόσο, η πιο δημοσιευμένη δολοφονία πολιτικού αντιπάλου τα τελευταία χρόνια ήταν αυτή του Μπόρις Νεμτσόφ. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης επί Μπόρις Γέλτσιν, ο Νεμτσόφ ήταν δημοφιλής πολιτικός και σφοδρός επικριτής του Πούτιν. Ο Νεμτσόφ πυροβολήθηκε μια παγωμένη νύχτα το 2015 ενώ περπατούσε σε μια από τις διάσημες γέφυρες της Μόσχας κοντά στο Κρεμλίνο, όταν ακούστηκαν αρκετοί πυροβολισμοί προς την κατεύθυνση του από ένα λευκό αυτοκίνητο. Τέσσερις σφαίρες τον σκότωσαν.
Η γυναίκα, τα στοιχεία της οποίας δεν έχουν γίνει γνωστά, γλίτωσε αβλαβής. Ο θάνατος του Μπόρις Νεμτσόφ προκάλεσε αναστάτωση στις δυτική καγκελαρία. Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ καταδίκασαν τη δολοφονία στη Μόσχα εκείνη την περίοδο. Η δολοφονία του Ρώσου πολιτικού προκάλεσε επίσης απόηχους πέρα από τον ωκεανό.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε μια διαφανή έρευνα για τη Ρωσία.
Πρώην Ρώσοι κατάσκοποι
Μία από τις πιο διάσημες δολοφονίες της εποχής του Πούτιν έλαβε χώρα το 2006, με τον θάνατο του αποστάτη Αλεξάντερ Λιτβινένκο. Τον Νοέμβριο του 2006, ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην πράκτορας των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, πρόσφυγας στο Λονδίνο όπου εργαζόταν με την MI6, πέθανε λίγες εβδομάδες αφότου δηλητηριάστηκε με ραδιενεργό πολώνιο. Κατηγόρησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι διέταξε τη δολοφονία του. «Μπορεί να καταφέρετε να φιμώσετε έναν άντρα, αλλά η δυσαρέσκεια των διαδηλώσεων σε όλο τον κόσμο θα ηχεί στα αυτιά σας για το υπόλοιπο της ζωής σας, κύριε Πούτιν», είπε ο Λιτβινένκο από το κρεβάτι του στο νοσοκομείο.
Η Ρωσία αρνείται σταθερά οποιαδήποτε ανάμειξη στον θάνατο του πρώην πράκτορα της FSB. «Αυτός ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο ήταν σε θέση να μιλήσει, ήταν σε θέση να πει ότι ο Πούτιν είναι υπεύθυνος για τον θάνατό του», είπε η Marina Litvinenko, χήρα του Αλεξάντερ Λιτβινένκο. Συμμετείχε στην έρευνα για τον θάνατο της Ρωσίδας δημοσιογράφου Άννα Πολιτκόφσκαγια από πυροβολισμούς, καθώς και για τους φερόμενους δεσμούς της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών με το οργανωμένο έγκλημα. Πριν πεθάνει, ο Λιτβινένκο είπε στους δημοσιογράφους ότι η FSB εξακολουθούσε να παράγει δηλητήρια σε ένα εργοστάσιο της σοβιετικής εποχής.
Μια βρετανική έρευνα διαπίστωσε ότι ο Λιτβινένκο σκοτώθηκε από Ρώσους πράκτορες με την έγκριση του Πούτιν. Ο Σκριπάλ, συνταγματάρχης στη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, στρατολογήθηκε για να κατασκοπεύει υπέρ των Βρετανών τη δεκαετία του 1990. Δικάστηκε στη Ρωσία το 2006 αφού κρίθηκε ένοχος για αποκάλυψη κρατικών μυστικών και αφέθηκε ελεύθερος με ανταλλαγή κατασκόπων το 2010. Εγκαταστάθηκε στο Σάλσμπερι, 140 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Λονδίνου. Ο Σκριπάλ και η κόρη του βρέθηκαν σε κώμα σε ένα παγκάκι κοντά στο κέντρο της πόλης αφού βρίσκονταν σε ιταλικό εστιατόριο και παμπ.
Περίπου 200 στρατιωτικοί, συμπεριλαμβανομένων στρατευμάτων εκπαιδευμένων σε χημικό πόλεμο και απολύμανση, αναπτύχθηκαν στο Σάλσμπερι εκείνη την εποχή για να βοηθήσουν στην αστυνομική έρευνα για την προέλευση του νευρικού παράγοντα και τον τρόπο χορήγησης του. Η Βρετανία κατηγόρησε τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, αλλά η Μόσχα αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη.
Άβολοι δημοσιογράφοι
Επικριτής του Κρεμλίνου, ιδιαίτερα του αιματηρού πολέμου στην Τσετσενία και του φιλο-Κρεμλίνου ηγέτη αυτής της δημοκρατίας, Ραμζάν Καντίροφ, η ερευνήτρια δημοσιογράφος της Novaya Gazeta, η Άννα Πολιτκόφσκαγια πυροβολήθηκε στο κλιμακοστάσιο του οικοπέδου όπου έμενε στις 7 Οκτωβρίου. 2006, μια δολοφονία που συνέπεσε με τα γενέθλια του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Με ανατριχιαστικό κυνισμό, ο Πούτιν θα δήλωνε μετά τον θάνατό της ότι «οι δημοσιογράφοι πρέπει να γνωρίζουν, σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί καταλαβαίνουν πολύ καλά, ότι η επιρροή της στην πολιτική ζωή στη Ρωσία ήταν εξαιρετικά ασήμαντη».
Η Άννα Πολιτκόφσκαγια κατηγόρησε τον Πούτιν ότι κατέστρεψε τη δημοκρατία στη Ρωσία, ότι «όσοι τον επικρίνουν κινδυνεύουν να πυροβοληθούν, να δηλητηριαστούν ή να δικαστούν». Έγραψε για τη βαρβαρότητα του πολέμου της Ρωσίας στην Τσετσενία, τις καταχρήσεις από τα ρωσικά στρατεύματα και τον υποστηριζόμενο από το Κρεμλίνο Τσετσένο ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ.
Η δολοφονία της Άννα Πολιτκόφσκαγια προκάλεσε ωστικό κύμα στη Ρωσία και σε όλο τον κόσμο. Όμως μόνο οι δράστες του εγκλήματος καταδικάστηκαν. 17 χρόνια μετά τη δολοφονία, δεν είναι γνωστό ποιος διέταξε τη δολοφονία. Η σορός της δημοσιογράφου βρέθηκε μπροστά στο ασανσέρ στο τετράγωνο όπου έμενε στη Μόσχα. Δίπλα στο σώμα της βρέθηκαν ένα πιστόλι Makarov και τέσσερις σφαίρες. Σκοτώθηκε από μισθωμένο δολοφόνο, αλλά το άτομο που διέταξε τη δολοφονία παραμένει άγνωστο μέχρι σήμερα.
Το 2014, πέντε άνδρες κρίθηκαν ένοχοι για οργάνωση που εκτέλεσε ή συμμετείχε στη δολοφονία της Άννας Πολιτκόφσκαγια. Έλαβαν βαριές ποινές φυλάκισης. Ο Γιούρι Σεκοτσίκιν, ένας άλλος ρεπόρτερ της Novaya Gazeta, πέθανε από μια βίαιη και ξαφνική ασθένεια το 2003. Ο Γιούρι Σεκοτσίκιν ερευνούσε δοσοληψίες διαφθοράς και τον πιθανό ρόλο των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στις βομβιστικές επιθέσεις του 1999 που αποδίδονταν στους Τσετσένους αντάρτες. Οι συνάδελφοί του επέμειναν ότι δηλητηριάστηκε και κατηγόρησαν τις αρχές ότι εσκεμμένα παρεμπόδισαν την έρευνα.
Συνεργάτες στον στενό κύκλο του Πούτιν ταν στο αεροσκάφος του ιδρυτή του Ομίλου Wagner, Γιεβγκένι Πριγκόζιν, που συνετρίβη στη ρωσική περιοχή Tver. Ο «σεφ του Πούτιν», που ήταν στη λίστα επιβατών, θα είχε πεθάνει μαζί με τους άλλους επιβάτες. Αν και δεν επέκρινε συγκεκριμένα τον Πούτιν, ο Πριγκόζιν επέκρινε τη ρωσική στρατιωτική ηγεσία και αμφισβήτησε τους λόγους της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Την Πέμπτη, μια προκαταρκτική αξιολόγηση από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ διαπίστωσε ότι η συντριβή που σκότωσε και τους 10 επιβαίνοντες προκλήθηκε από σκόπιμη έκρηξη, σύμφωνα με αξιωματούχους που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Ένας από αυτούς είπε ότι η έκρηξη ήταν μέρος της "μακράς ιστορίας του Πούτιν να προσπαθεί να φιμώσει τους επικριτές του". Ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, απέρριψε τις κατηγορίες ότι το Κρεμλίνο ήταν πίσω από το ατύχημα. «Φυσικά, στη Δύση αυτές οι εικασίες εκτοξεύονται από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία», είπε στους δημοσιογράφους του Κρεμλίνου την Παρασκευή. «Όλα αυτά είναι ένα απόλυτο ψέμα», κατέληξε.
