Η συνεχής αλληλουχία θρησκευτικών και κοσμικών εορτών και εποχιακών πρακτικών σχηματίζει μια ατελείωτη, οικεία, αλυσίδα που επαναλαμβάνεται στη ζωή μας κάθε χρόνο. Αυτή η συνεχής ανανέωση σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του ετήσιου κύκλου, αλλά πού πρέπει να τοποθετήσουμε σωστά την αρχή και το τέλος; Σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, η πρώτη μέρα του Ιανουαρίου θεωρείται η πρώτη μέρα του χρόνου από τις ημέρες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Ωστόσο, μετά την πτώση της Ρώμης τον 5ο αιώνα, πολλά έθνη προσάρμοσαν στη συνέχεια το κληρονομημένο ημερολόγιο για να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις τοπικές ευαισθησίες. Έτσι, η Πρωτοχρονιά μεταφέρεται στις 25 Μαρτίου (η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, στις 25 Δεκεμβρίου (Ημέρα των Χριστουγέννων).
Μεγάλες αλλαγές στο ημερολόγιο θεσπίστηκαν από τον Πάπα Γρηγόριο XIII το 1582 και μια από τις κύριες αναθεωρήσεις αποκατέστησε την πρώτη Ιανουαρίου ως την έναρξη του νέου έτους. Ωστόσο, ενώ χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία υιοθέτησαν αμέσως το νέο ημερολόγιο, ορισμένες χώρες όπως η Ολλανδία και η Μεγάλη Βρετανία ήταν απρόθυμες να το πράξουν. Πράγματι, για 170 χρόνια, εκείνες οι ανθεκτικές ψυχές που ταξίδευαν μεταξύ Βαρκελώνης και Βοστώνης, Αγγλίας ή Βοστώνης, Μασαχουσέτης ή μεταξύ Παρισιού και Λονδίνου ήταν ουσιαστικά ταξιδιώτες του χρόνου που μπορούσαν να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου στη Γαλλία και ξανά, την ίδια ημερομηνία, στην Αγγλία, δέκα μέρες αργότερα. Η διαφορά στον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς ήταν ακόμη πιο έντονη: ήταν περίπου 84 ημέρες.
Για τις οικονομίες που ήταν εντελώς ριζωμένες στον αγροτικό κύκλο, η πρώτη Ιανουαρίου δεν αντιστοιχούσε σε κανένα σημαντικό σημείο στη ζωή των αγροτών της Βρετάνης και αλλού. Για αυτούς, ένα πιο πρακτικό και φυσικό ξεκίνημα της χρονιάς θα ήταν πιθανότατα ένα σημαντικό κοινό γεγονός, όπως το πρώτο όργωμα ή η τελευταία συγκομιδή. Ωστόσο, ένας παπικός ταύρος αποφάσισε ότι το νέο έτος ξεκινά την 1η Ιανουαρίου και έτσι, με την πάροδο του χρόνου, η ημερομηνία ανέπτυξε τις δικές της παραδόσεις και δεισιδαιμονικές πρακτικές.
Στη Βρετάνη, η αλλαγή της χρονιάς σημαδεύτηκε περισσότερο από τα παιδιά της κοινότητας. Την τελευταία μέρα του χρόνου, ομάδες των δύο ή τριών αγοριών επισκέπτονταν κάθε σπίτι της κοινότητας κρατώντας στο δεξί τους το ραβδί ενός προσκυνητή. Συνήθως, σταματούσαν έξω από την εξώπορτα ενός σπιτιού και τραγουδούσαν ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι, ακολουθούμενο από την απαγγελία ενός σύντομου στίχου που εύχονταν στους κατοίκους μια χαρούμενη, υγιή και ευημερούσα νέα χρονιά και είσοδο στον Παράδεισο στο τέλος των φυσικών τους ημερών. Στη συνέχεια, τα αγόρια λάμβαναν ευχαριστίες με δώρα νομισμάτων ή μήλων, ανάλογα με τα μέσα του νοικοκυριού που επισκέπτονταν. Την Πρωτοχρονιά τα κορίτσια της κοινότητας πήραν τη σειρά τους να προσφέρουν τις ευχές τους και να εισπράξουν τις ανταμοιβές τους.
Αν και είναι επίσημη αργία εδώ, η λαϊκή προσέλευση στη Λειτουργία δεν ήταν αισθητά μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη ημέρα της εβδομάδας. Ωστόσο, η μέρα θεωρήθηκε ξεχωριστή, καθώς αφιερώθηκε σε επίσκεψη σε φίλους και σχέσεις και στέφθηκε με ένα οικογενειακό γεύμα που αποτελείται από chotenn (μισό κεφάλι χοίρου που είχε ψηθεί σιγά σιγά στον κοινό φούρνο).
Στις ίδιες δυτικές περιοχές της Βρετάνης, η Πρωτοχρονιά σηματοδοτήθηκε επίσης ευρέως με προσφορές βουτυρωμένου ψωμιού στις ιερές πηγές. Κάθε μέλος της οικογένειας πρόσφερε ένα κομμάτι ψωμί στο νερό και ο τρόπος που επέπλεε ή βυθιζόταν θεωρούνταν καλός ή κακός οιωνός για την επόμενη χρονιά. Κάποτε ήταν επίσης συνηθισμένο την Πρωτοχρονιά να βουτυρώνουν τόσα κομμάτια ψωμιού όσα μέλη του νοικοκυριού. Στη συνέχεια, ο αρχηγός της οικογένειας ονομαζόταν κάθε άτομο και πετούσε το ψωμί στον αέρα. όποιος το κομμάτι ψωμί έπεφτε στη βουτυρωμένη πλευρά λέγεται ότι θα πέθαινε μέσα στο έτος.
Ένα άλλο έθιμο της Πρωτοχρονιάς που σκέφτηκε να επιτρέψει σε κάποιον να μάθει τα μυστικά της επόμενης χρονιάς καλούσε τους περίεργους να κοιτάξουν επίμονα σε έναν κρύο φούρνο ψωμιού και να ακούσουν προσεκτικά τους θορύβους που άκουγαν. Πιο πεζά, αν ένα μαχαίρι που είχε τοποθετηθεί σε ένα φρέσκο καρβέλι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αποσυρόταν και βρισκόταν ότι είχε κολλημένα ψίχουλα, προβλεπόταν ένα βροχερό έτος, αλλά θα μπορούσε να αναμένεται ένα έτος πείνας εάν η λεπίδα που αποσύρθηκε ήταν βρεγμένη.
Το γκι ήταν επίσης κάποτε βασικό μέρος των εορτασμών του νέου έτους και κόπηκε και προσφερόταν, την Πρωτοχρονιά, ως σύμβολο ευημερίας και μακροζωίας, συνήθως συνοδευόμενο από ένα προφορικό γούρι για να εξασφαλιστεί η έναρξη τους. Τα παιδιά έτρεχαν στους δρόμους λέγοντας: «Στο γκι, η Πρωτοχρονιά». Ακόμη και στις αρχές του 20ου αιώνα , ζητιάνοι και παιδιά τηλεφωνούσαν από σπίτι σε σπίτι προσφέροντας ένα μικρό γκι και τις καλύτερες ευχές τους για ευτυχία για το νοικοκυριό τον επόμενο χρόνο. ανταμείβονται με λίγο φαγητό ή μερικά νομίσματα για τις προσπάθειές τους.
Σε πολλές βορειοευρωπαϊκές παραδόσεις, το γκι ήταν σύμβολο γονιμότητας και σε ορισμένα μέρη, νεαρές γυναίκες κάποτε έβαζαν ένα κλαδάκι γκι κάτω από το κρεβάτι τους προσδοκώντας να δουν στα όνειρά τους τον μελλοντικό τους σύζυγο. Στη Βρετάνη, το φιλί κάτω από το γκι, ως ένδειξη αγάπης και στοργής, ήταν μια πρωτοχρονιάτικη και όχι χριστουγεννιάτικη παράδοση και μια τελετή που συχνά ανήγγειλε πρόταση γάμου. Ίσως κάποιες από τις παλιές παραδόσεις οφείλονται σε επανεκκίνηση τον 21ο αιώνα ;
Ευχαριστώ πολύ όλους όσους υποστήριξαν αυτό το ιστολόγιο τον τελευταίο χρόνο – η προθυμία σας να αφιερώσετε χρόνο για να διαβάσετε όσα έγραψα και στη συνέχεια να μοιραστείτε τις σκέψεις σας εκτιμήθηκε πολύ! Εύχομαι ειλικρινά να περάσετε όλοι μια υγιή και ευτυχισμένη νέα χρονιά! Bonne année et Bloavezh Mat!
