Ρεφλεξολογία: Θεραπεύοντας το ανθρώπινο σώμα από την κορυφή ως τα νύχια
Η Ρεφλεξολογία είναι εναλλακτική, θεραπευτική μέθοδος που απαλλάσσει ή ανακουφίζει το άτομο από τον πόνο, ενεργοποιώντας συγκεκριμένα σημεία του σώματος μέσω μαλάξεων και της πίεσης που ασκείται από τον θεραπευτή.
Στηρίζεται στην επισταμένη παρατήρηση αιώνων και σε μελέτες, που συσχετίζουν διάφορα μέρη του σώματος με εσωτερικά όργανα, στα οποία θα μπορούσε κανείς να έχει πρόσβαση μόνο επεμβατικά ή φαρμακευτικά, στηριζόμενος μόνο στην δυτική ιατρική.
Το ανθρώπινο σώμα είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός, αποτελείται από διάφορα συστήματα οργάνων τα οποία συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους, αλληλεπιδρούν και εκτελούν όλες τις λειτουργίες. Κάπως έτσι ο άνθρωπος ζει και εξελίσσεται υγιής. Τι συμβαίνει όμως, όταν αυτός ο τέλεια σχεδιασμένος μηχανισμός, αποσυντονίζεται; Τότε είναι που ξεκινούν οι ενοχλήσεις και – σε πιο σοβαρές περιπτώσεις- οι ασθένειες.
Η Ρεφλεξολογία λοιπόν, ως θεραπευτική μέθοδος, στηρίζεται στην παραδοχή ότι το σώμα μας λειτουργεί με ενέργεια, η οποία το διατρέχει από την κορυφή ως τα νύχια, μέσω ενεργειακών καναλιών, τα οποία αντικατοπτρίζονται κυρίως στα άνω και κάτω άκρα μας. Υπάρχουν δηλαδή στα χέρια και στα πόδια, όπως επίσης και σε άλλα σημεία του σώματος (αυτιά, πρόσωπο κ.α), ζώνες και αντανακλαστικά σημεία που συνδέονται με κάθε όργανο του ανθρώπινου σώματος. Τα σημεία αυτά, όταν διεγείρονται, πιεζόμενα από τον θεραπευτή, ενεργοποιούνται, αποφορτίζονται και εν τέλει οδηγούν το σώμα να βρει την αρχική του ισορροπία.
Το ταξίδι της Ρεφλεξολογίας στον χρόνο
Μολονότι ο όρος «Ρεφλεξολογία» (Reflexology), συνδέθηκε με τη θεραπευτική αυτή μέθοδο μόλις το 1976, οι ρίζες της μεθόδου χάνονται μέσα στο χρόνο. Η πρακτική αυτή, μέχρι να φτάσει στην σημερινή, πολύ εξελιγμένη μορφή της, ταξίδεψε στον χώρο και στον χρόνο. Πρόκειται για πρακτική με πολλές παραλλαγές, η οποία εξελίσσεται και θα συνεχίσει να εξελίσσεται στο μέλλον, κινούμενη πάντα γύρω από έναν βασικό άξονα- γνώση, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις.
Η βασική αρχή της Ρεφλεξολογίας, ήταν, είναι και θα είναι, ότι στα χέρια και στα πόδια, αντικατοπτρίζεται με ακρίβεια το ανθρώπινο σώμα και όλα τα όργανα από τα οποία είναι συντεθειμένο και πως ασκώντας πίεση ή μαλάσσοντας συγκεκριμένα σημεία μπορεί να επαναφέρει ο θεραπευτής το σώμα του πάσχοντος σε ισορροπία, να κάνει το ίδιο το σώμα «θεραπευτή» του εαυτού του.
Οι πρώτες ενδείξεις
Αν αναζητήσει κανείς τις απαρχές της Ρεφλεξολογίας θα οδηγηθεί στην πρώιμη αρχαιότητα, αφού η γνώση πως μπορούμε να θεραπεύσουμε πιέζοντας το σώμα μας σε συγκεκριμένα σημεία, μας οδηγεί στην Κίνα και την Ινδία της 4ης π. Χ χιλιετίας. Παρόλα αυτά, η πρώτη απτή ένδειξη πρακτικής που μοιάζει με αυτό που σήμερα θεωρούμε ρεφλεξολογία, μας οδηγεί στην Αίγυπτο, στις αρχές της 3ης χιλιετίας π. Χ. Οι ανασκαφές που έγιναν στην αρχαία αιγυπτιακή νεκρόπολη Σακάρα, που εκτείνεται στην ανατολική όχθη του Νείλου, έφεραν στο φως ένα σύμπλεγμα πυραμίδων.
Οι πυραμίδες αυτές κατασκευάστηκαν ως τάφοι του Τέτι – του 1ου Φαραώ της 6ης Δυναστείας- και των στενών του συγγενών, όπως και των πιο στενών του συνεργατών. Μεταξύ άλλων, ανακαλύφθηκε και μία βαθμιδωτή πυραμίδα, ο Μασταμπάς ή αλλιώς Τάφος του Ανκμαχόρ. Η πυραμίδα αυτή, έμεινε γνωστή ως «Τάφος του Γιατρού», όχι γιατί ο Ανκμαχόρ ήταν γιατρός, αλλά γιατί μέσα σε αυτή υπάρχουν τοιχογραφίες στις οποίες παρουσιάζονται διάφορες ιατρικές πρακτικές. Σε μία από τις τοιχογραφίες απεικονίζονται δυο άνθρωποι στων οποίων τα χέρια και τα πόδια ασκείται πίεση.
Πολλοί αμφισβήτησαν την σύνδεση της τοιχογραφίας με μια μορφή ρεφλεξολογίας, υποστηρίζοντας πως μία τέτοια διαπίστωση είναι αίολη, δεν μπορεί δηλαδή να στηριχθεί με επιχειρήματα και πως η εικόνα θα μπορούσε κάλλιστα να σχετίζεται με κάποιου είδους καλλωπισμό των άκρων! Η ίδια η τοιχογραφία όμως παρείχε μια ξεκάθαρη πληροφορία καθώς συνοδεύεται και από έναν διάλογο, σε ιερογλυφική γραφή, μεταξύ θεραπευομένου και θεραπευτή. Ο ασθενής αναφωνεί «Μην με πονέσεις!» και ο θεραπευτείς απαντά «Θα το κάνω, αλλά θα με ευγνωμονείς».
Ακόμα μία ξεκάθαρη αναφορά στην Ρεφλεξολογία, υπάρχει σε ένα χειρόγραφο που χρονολογείται στα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ και αποτελεί το πρώτο εγχειρίδιο γυναικολογίας. Σε ένα από τα κεφάλαια μία γυναίκα αναφέρει ότι μετά από περπάτημα, βασανίζεται από πόνους στα πέλματα και στους αστραγάλους. Οι πόνοι της σύμφωνα με το εγχειρίδιο, συνδέονται με κάποιο πρόβλημα στη μήτρα και της προτίνεται να κάνει μαλάξεις σε εκείνα τα σημεία, χρησιμοποιώντας λάσπη, μέχρι να σταματήσουν πια να την ενοχλούν.
Διάδοση στον Δυτικό Κόσμο
Το πώς διαδόθηκε η μέθοδος στη Δύση δεν είναι κάτι ξεκάθαρο. Σύμφωνα με τους μελετητές υπάρχει αφενός η θεωρία ότι η πρακτική πέρασε στην Ευρώπη μέσω της Αιγύπτου, κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι έφτασε στη Δύση μέσω του Μάρκο Πόλο και των ανδρών του, που ταξίδεψαν στην Κίνα την περίοδο των Μεγάλων Ανακαλύψεων. Κάποιοι άλλοι μελετητές εξέφρασαν την άποψη ότι πρακτικές που προσομοιάζουν στην ρεφλεξολογία, ασκούνταν από τους αρχαίους πολιτισμούς της Νότιας Αμερικής και έτσι διαδόθηκε η μέθοδος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι παραπάνω θεωρίες δεν μπορούν να στηριχθούν με απτές αποδείξεις, τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα.
Γέννηση της Σύγχρονης Ρεφλεξολογίας
Η συστηματική μελέτη και η εξέλιξη της μεθόδου του θεραπευτικού Μασάζ και της Ρεφλεξολογίας ξεκίνησε κατά τον 19ο αιώνα μ. Χ και μπορούμε να πούμε ότι συμβάδισε με τις μελέτες της συμπεριφοριστικής Ψυχολογίας και την ανάπτυξη των νευρολογικών επιστημών. Ο Dr. Wm.H. Fitzgerald, στις αρχές του 20ου αιώνα διατύπωσε τη θεωρία των «Ζωνών». Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, αν ένα σημείο του σώματος πάσχει, ο θεραπευτής μπορεί να παρέμβει και να σταματήσει τον πόνο ή την ανόχληση από κάποιο άλλο απομακρυσμένο σημείο του σώματος, αρκεί και τα δύο σημεία να βρίσκονται στην ίδια ζώνη.
Παρατήρησε με λίγα λόγια, την αντανακλαστική παρέμβαση. Αυτή η παρατήρηση αποτέλεσε τη βάση της σύγχρονης Ρεφλεξολογίας. Η θεωρία του Fitzerald βρήκε πολλά εμπόδια εκείνη την περίοδο, που προέρχονταν κυρίως από τους συναδέλφους του, δηλαδή από τα μέλη της ιατρικής κοινότητας. Μητέρα της σύγχρονης Ρεφλεξολογίας θεωρείται η Eunice Ingham, η οποία ξεκινώντας από την παρατήρηση ότι οι παλάμες και τα πέλματα είναι εξόχως ευαίσθητα σημεία του ανθρώπινου σώματος, απομόνωσε τα πόδια από τις άλλες περιοχές των ζωνών και χαρτογράφησε ολόκληρο το σώμα σε αντανακλαστικά σημεία στα πέλματα, μετωνομάζοντας την «Θεραπεία των Ζωνών» σε «Ρεφλεξολογία».
Λειτουργία και Χρήση
Η θεραπεία επικεντρώνεται στα πέλματα και στα άλλα σημεία των άκρων στα οποία έχουν εντοπιστεί αντανακλαστικά σημεία (reflex points). Ο θεραπευτής ασκεί ελεγχόμενη πίεση στα σημεία αυτά, είτε με τα δάχτυλά του, είτε με ξύλινα βοηθήματα (sticks), τεχνική που εμφανίζεται ως επί το πλείστον σε ασιατικές χώρες. Κύριος σκοπός αυτής της εναλλακτικής θεραπείας, δεν είναι μόνο τη βελτίωση του κυκλοφορικού συστήματος, αλλά και η ενεργοποίηση του μηχανισμού «αυτοίασης» του οργανισμού.
Ο Vladimir Bekterev, ήταν αυτός που πρώτος, το 1917, διατύπωσε τη θεωρία ότι τα όργανα του ανθρώπινου σώματος παρουσιάζουν βλάβες ή δυσλειτουγούν λόγω λανθασμένων εντολών του εγκεφάλου. Παρατήρησε λοιπόν ότι μπορούμε με την ορθή άσκηση πίεσης, να ανακόψουμε αυτές τις λανθασμένες εντολές και να φέρουμε το σώμα μας σε ισορροπία.
Οφέλη της Ρεφλεξολογίας
Η Ρεφλεξολογία, όπως αναλύσαμε και προηγουμένως, είναι μία ολιστική θεραπευτική μέθοδος, αντιμετωπίζει δηλαδή το ανθρώπινο σώμα ως ολότητα. Τα οφέλη που μπορεί να μας προσφέρει είναι ποικίλα και θα αναφέρουμε τα σημαντικότερα από αυτά. Μέσω της εφαρμογής πιέσεων και μαλάξεων στα άκρα, δημιουργείται υπεραιμία και βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος, ενώ ο ανοσοποιητικός μηχανισμός ενισχύεται και τονώνεται. Μία άλλη εφαρμογή της Ρεφλεξολογίας είναι η παύση ή η ανακούφιση από τον πόνο.
Μυικοί πόνοι, πόνοι των αρθρώσεων, πονοκέφαλος και ημικρανίες, πονόδοντος και ενοχλήσεις από διαταραχές στην διαδικασία της πέψης καταπραΰνονται. Σύμφωνα με άλλες μελέτες, η Ρεφλεξολογία, μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα ορμονικών διαταραχών και αναπνευστικών προβλημάτων, καθώς επίσης μέσω της συστηματικής θεραπείας μπορούμε να μειώσουμε τα επίπεδα άγχους και στρες.
Ρεφλεξολογία: Μία θεραπεία για όλους
Περιορισμοί
Μολονότι όπως προαναφέρθηκε η Ρεφλεξολογία απευθύνεται σε όλους, υπάρχουν και μερικοί περιορισμοί που καλό είναι να αναφερθούν και να ληφθούν υπόψη. Άτομα που έχουν ανοιχτές πληγές σε πέλματα και παλάμες ή δερματικές παθήσεις στις περιοχές αυτές καλό θα ήταν να αποφύγουν να επιλέξουν αυτή την εναλλακτική θεραπεία. Άτομα επίσης που έχουν υποβληθεί σε αφαίρεση καρκινικών όγκων, όπως και έγκυες γυναίκες πρέπει να συμβουλευτούν και τον προσωπικό τους γιατρό πριν προχωρήσουν σε κάποια εναλλακτική θεραπεία.
Η Ρεφλεξολογία στην Ελλάδα
Μετά από διαρκείς προσπάθειες και συναντήσεις Ελλήνων Ρεφλεξολόγων, το 1992, ιδρύθηκε το Σ.Ε.Ρ, που είναι το Σωματείο Ελλήνων Ρεφλεξολόγων και έχει ως έδρα του την Αθήνα. Έχοντας πάντα γνώμονα την υγεία του ανθρώπου, το σωματείο στοχεύει στην συστηματική μελέτη, τη διδασκαλία και την συνεχή επιμόρφωση των θεραπευτών-μελών του, διενεργώντας και οργανώνοντας σεμινάρια και προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης. Τηρώντας αυστηρά ένα σύνολο κανόνων δεοντολογίας και στοχεύοντας στην διατήρηση υψηλών προδιαγραφών στην άσκηση της Ρεφλεξολογίας, τα – περίπου 600- μέλη του Σωματείου Ελλήνων Ρεφλεξολόγων επιδιώκουν την προώθηση του συμφέροντος του κοινού συνόλου και την ενημέρωση του κοινού.
Είμαι στενή συγγενής του, δηλαδή η Μητέρα του Βασιλική Παπαδοπούλου (κόρη Αντωνίου Παπαδοπούλου και Καλλιρόης Ραζηκώτσικα) και μετέπειτα Λαπαθιώτη, ήτο αδελφή του πάππου μου Νικολάου Παπαδοπούλου, ανωτάτου αξιωματικού του Πυροβολικού, ως εκ τούτου έχω κι εγώ ορισμένας αναμνήσεις από τον θείο μου Ναπολέοντα.
Η ψυχή μου
