Αρχαία Ελεύθερνα: Γυναίκα από τον 7ο αιώνα έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη
Μία γυναίκα καταστόλιστη που έζησε στην πρωτοαρχαϊκή εποχή, «περίμενε» από το πρώτο μισό του 7ου αιώνα την αρχαιολογική σκαπάνη του αρχαιολόγου καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη για να έρθει στην επιφάνεια της αρχαίας πόλης Ελεύθερνας στο Ρέθυμνο.
Μικρά φύλλα χρυσού σε διάφορα σχήματα (τετράγωνα, ρόμβοι, τριγωνικά) πάχους από 1 έως και 3 εκατοστά, πλαισίωναν τη νεκρή γυναίκα που βρήκε η ομάδα του καθηγητή στον μοναδικό και μυστηριώδη διπλό τάφο ηλικίας 2.700 ετών στην αρχαία Ελεύθερνα, στις αρχές του φθινοπώρου.Όλα ξεκίνησαν τον Ιούλιο, όταν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στο τομέα ΙΙΙ της αρχαίας πόλης, στο νεκροταφείο δηλαδή της Ελεύθερνας, οι ανασκαφές οδηγούσαν σε ένα διάδρομο με άνοιγμα, το οποίο όμως δεν έφτανε σε τάφο.
Σε μία εξιστόρηση του καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη στο ΑΠΕ – ΜΠΕ για την πορεία της συγκεκριμένης ανασκαφής, μαθαίνουμε ότι ο διάδρομος αυτός, το άνοιγμα, δημιουργήθηκε μάλλον για να ξεγελάσουν τους τυμβωρύχους, ώστε αυτοί να μην οδηγηθούν στον διπλό τάφο, όπου μέσα του αναπαύονταν η γυναίκα και ένας άνδρας.
Η γυναίκα θα πρέπει, σύμφωνα με τον καθηγητή-αρχαιολόγο να ανήκε στην υψηλή κοινωνική τάξη.
«Είναι η εποχή στο πρώτο μισό του 7ου αιώνα, στην πρωτοαρχαϊκή εποχή, στο μεταίχμιο ανάμεσα στα αρχαϊκά και γεωμετρικά χρόνια, τότε δηλαδή που αρχίζει το εγώ αντί του εμείς, τότε που ανθίζει μεταξύ άλλων η αρχιτεκτονική, τότε που η ακμή σε κοινωνίες και πολιτισμό αγγίζει περισσότερο την Κρήτη», αναφέρει ο καθηγητής.
Στην εξιστόρησή του στο ΑΠΕ ο αρχαιολόγος-καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης τόνισε ότι οι συγκλονιστικές αυτές νέες ανακαλύψεις είναι η συνέχεια των περυσινών ευρημάτων.
«Αναμέναμε αυτά τα ευρήματα διότι από πέρυσι μετά την ανακάλυψη των οστών των τριών γυναικών που βρέθηκαν σε τάφο ου 8ου αιώνα π.Χ. μαζί με μοναδικά και παράξενα χρυσά αντικείμενα και κοσμήματα από σπάνια υλικά, πιστεύαμε πως οι εκπλήξεις δεν τελείωναν σε εκείνη τη χρονική στιγμή.
Είχαμε δίκιο διότι βρήκαμε αυτόν τον τάφο, βρήκαμε τη συγκεκριμένη γυναίκα και όταν αργότερα ανασυνθέσουμε, ενώσουμε τα φύλλα χρυσού, θα δούμε να σχηματίζεται ένα ένδυμα ή σάβανο στολισμένο παράλληλα με εκατοντάδες πολύτιμες πέτρες (αμέθυστος, φαγεντιανή, κορνεόλη, κεχριμπάρι, ορεία, κρύσταλλος, ήλεκτρον). Μάλλον πρόκειται γυναίκα με αριστοκρατική καταγωγή διότι πέραν του καταστόλιστου του σκηνώματος υπήρχαν πολλά χάλκινα, πήλινα, πολλά μικρά λεπτεπίλεπτα αγγεία από φαγεντιανή, αρωματοδοχεία, δηλαδή, που είχαν εναποτεθεί πλάι της. Η ηλικία πρέπει να είναι αρκετά νεαρής γυναίκας, η οποία συνοδεύτηκε στην ταφή της από το δεύτερο άτομο που ήταν θαμμένο και εκείνο και στο οποίο ανήκουν μία σιδερένια αιχμή και σιδερένιο τμήμα ζώνης που εντοπίστηκαν στο τάφο».
Η νέα ανακάλυψη έγινε πολύ κοντά στο νεκροταφείο των πολεμιστών στην Αρχαία Ελεύθερνα και επειδή οι πολεμιστές που έχουν βρεθεί κατά τη διάρκεια των ανασκαφών είναι όλοι καμένοι, μάλλον το δεύτερο πρόσωπο δίπλα στη νεαρή γυναίκα θα πρέπει να είναι ή κάποιος ηλικιωμένος ή κάποιος δούλος, άτομα που στην ταφή δεν καίγονταν.
Το σήμερα με το χθες το χώριζε μία πλάκα βάρους εκατοντάδων κιλών, η οποία έκρυβε την ιστορική, καταπληκτική, τη συγκλονιστική όπως την χαρακτηρίζει ο καθηγητής ανακάλυψη, όπου μεταξύ των άλλων κορυφαίων ευρημάτων ανακαλύφθηκε ένα κόσμημα ανάμεσα στα χιλιάδες φύλλα χρυσού, που στην πίσω πλευρά του απεικονίζει μία μέλισσα και πρόκειται για μία μοναδική απεικόνιση της μέλισσας ως θεάς.
«Τα συγκεκριμένα ευρήματα που σημειωτέον δεν έχουν βρεθεί αλλού, ούτε σε Σικελία, ούτε σε Ελλάδα, Κύπρο ή κάπου αλλού, τεκμηριώνουν για ακόμα μία φορά ότι δικαίως η ανασκαφή που για χρόνια πραγματοποιείται στην περιοχή ονομάστηκε φέτος το χειμώνα από το αμερικανικό ινστιτούτο Αρχαιολογίας, ως μία από τις καλύτερες ανασκαφές στον κόσμο. Πρόκειται για μία από τις 10 καλύτερες ανασκαφές ανάμεσα σε ανασκαφές αρχαιολογικές που συμβαίνουν στο Περού, στη Ρωσία, στην Αιγύπτο», ανέφερε ο καθηγητής, επισημαίνοντας παράλληλα πως: «Για 27 ολόκληρα χρόνια οι αρχαιολόγοι στην Αρχαία Ελεύθερνα φροντίζουν και δημιουργούν ένα αρχαιολογικό άλσος, μία αρχαία πόλη που εκτείνεται σε 2.000 μέτρα επί 1.500 μέτρα εκεί στην Ορθή Πέτρα όπως είναι το τοπωνύμιο. Μάλιστα, στη νεκρόπολη της Αρχαίας πόλης βρίσκουμε όλα εκείνα που λέει ο Ομηρος. Τα βρίσκουμε στην ανασκαφή! Είναι, θα έλεγα, η συνέχεια της αυγής του ελληνικού πολισμού στην Κρήτη».
Σύμφωνα με τον Νικόλαο Σταμπολίδη, ο οποίος είναι Διευθυντής του Μουσείου Kυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, επικεφαλής του τομέα ΙΙΙ της ανασκαφής στην Ελεύθερνα, οι αρχαιολόγοι που δραστηριοποιούνται στην αρχαία πόλη, έχουν πολύ καλή σχέση με τους κατοίκους της περιοχής, μία αγαστή συνεργασία και εξελίσσουν από κοινού μία κοινωνική και πολιτισμική συμ φωνία.
«Είμαστε μαζί τους, ζούμε μαζί τους, μιας και εμείς ως αρχαιολόγοι προσφέρουμε στην περιοχή ένα κοινωνικό έργο. Κάποτε η περιοχή παράκμαζε. Σήμερα, οι νέοι μένουν στον τόπο τους, παντρεύονται γεννούν τα παιδιά τους. Είναι μία αρχαιολογική περιοχή με επιστημονική κινητικότητα, με στέγαστρα, φυλάκια, αποθήκες. Με το ΕΣΠΑ που ήδη εγκρίθηκε, ετοιμάζεται να γίνει όλη η περιοχή, ο χώρος εκθέσεων αποθήκευσης, συντήρησης των αρχαιολογικών ευρημάτων από την Αρχαία Ελεύθερνα», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής.
Ιστορικά στοιχεία για την Αρχαία Ελεύθερνα
Η Αρχαία Ελεύθερνα είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος του νομού Ρεθύμνου, στις βορειοδυτικές υπώρειες της Ίδης, σε υψόμετρο περίπου 380 μέτρων και σε απόσταση 30 χλμ νότια του Ρεθύμνου. Στην αρχαία πόλη Ελεύθερνα, όπου σήμερα σώζονται ερείπια από διάφορες ιστορικές περιόδους, το Πανεπιστήμιο Κρήτης από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 κάνει προγραμματισμένες και συστηματικές ανασκαφές, οι οποίες έχουν φέρει στο φως πολλά ευρήματα και εντυπωσιακά αρχαιολογικά λείψανα, που δίνουν την εικόνα της αρχαίας πόλης, κυρίως από τους γεωμετρικούς έως τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους, χωρίς ωστόσο να λείπουν τα στοιχεία της αδιάκοπης χρήσης του χώρου από τα πρωτομινωικά έως και τα νεώτερα χρόνια.
Σύμφωνα με την παράδοση, η πόλη είχε πάρει το όνομά της από τον Ελευθερέα, έναν από τους Κουρήτες ή από το επίθετο της Δήμητρος Ελευθούς. Στο λόφο Νησί που αποτελεί έναν από του κύριους πυρήνες της αρχαίας πόλης μαζί με το λόφο Πυργί, υπάρχει συνοικία που άκμασε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.
Η Αρχαία Ελεύθερνα κατοικήθηκε αδιάλειπτα από τη 2η χιλιετία π.Χ. μέχρι τα ύστερα ρωμαϊκά, τα πρωτοβυζαντινά και τα βυζαντινά χρόνια (13ος αιώνας μ.Χ.). Πλεονεκτήματα του τόπου ήταν η οχυρή θέση, το καλό κλίμα και γενικά η ύπαρξη όλων των προϋποθέσεων ώστε να μπορεί να κατοικηθεί, όπως δηλαδή πηγές νερού, εκτάσεις για βοσκή και καλλιέργεια και πέτρες για χτίσιμο. Η πόλη άκμασε ιδίως κατά την Αρχαϊκή, την Ελληνιστική, τη Ρωμαϊκή και την πρωτοβυζαντινή περίοδο. Τον 3ο αι. π.Χ. η Ελεύθερνα πολεμούσε εναντίον των Ροδίων και των συμμάχων τους Κνωσίων.
Όταν το 220 π.Χ. οι κρητικές πόλεις πολεμούσαν μεταξύ τους η Ελεύθερνα στάθηκε στο πλευρό της Κνωσού. Με πολιορκία όμως των αντιπάλων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει αυτή τη συμμαχία. Το 68 π.Χ. όταν ο Μέτελλος έκανε επίθεση στην Ελεύθερνα, η πόλη κατόρθωσε να αντισταθεί για αρκετό καιρό στην πολιορκία των Ρωμαίων λόγω του οχυρού της θέσης της, αλλά τελικά κυριεύτηκε ύστερα από προδοσία. Καταστράφηκε πολλές φορές από κατακτητές και τρομερούς σεισμούς και πάλι ξαναχτιζόταν πάνω στα ερείπια. Στην ακμή της ήταν μια από τις ισχυρότερες πόλεις-κράτη της Κρήτης. Εξουσίαζε δύο λιμάνια (σημερινά Σταυρωμένο και Πάνορμο) και είχε εμπορικές και άλλες σχέσεις με την κεντρική Ελλάδα, τις Κυκλάδες, τη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο. Εγκαταλείφθηκε μετά τον 7ο μ.Χ. αιώνα, λόγω των επιδρομών και της Αραβικής κατάκτησης και κατοικήθηκε ξανά μετά την εκδίωξη των Αράβων από τον Νικηφόρο Φωκά. Εγκαταλείφθηκε ξανά τον 14ο αιώνα μ.Χ., όταν οι Ενετοί κατακτητές απαγόρευσαν (επί ποινή θανάτου) την κατοίκηση, ακόμα και τη διέλευση από την περιοχή, γιατί είχαν αντιμετωπίσει αξεπέραστη αντίσταση από τους ντόπιους επαναστάτες στον δύσβατο αυτό τόπο. Πρώτη επίσημη ανασκαφική έρευνα διενεργήθηκε στον αρχαιολογικό χώρο το 1929 από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή, από τον H. Payne και είχε μικρή χρονική διάρκεια. Από την πόλη Ελεύθερνα κατάγονταν ο ποιητής Λίνος, ο φιλόσοφος Διογένης, ο λυρικός ποιητής Αμήτωρ και ο γλύπτης Τιμοχάρης.
Πηγή: ΒΗΜΑ
https://ellas2.wordpress.com/
το βρήκα στο: https://vequinox.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου