“Καμπανάκι” ΠΟΥ για τη φυματίωση στην Ευρώπη: Μάθετε τα πρώιμα σημάδια
Το 2023, υπολογίζεται ότι 10,8 εκατομμύρια άνθρωποι αρρώστησαν από φυματίωση παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων 6 εκατομμυρίων ανδρών (55%), 3,6 εκατομμυρίων γυναικών (33%) και 1,3 εκατομμυρίων παιδιών (12%).
Στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρθηκαν 172.300 περιστατικά φυματίωσης στα συστήματα υγείας το 2023, με 22.500 θανάτους.
Αν και η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ αντιπροσωπεύει μόνο το 2,1% του παγκόσμιου φορτίου φυματίωσης, εξακολουθεί να είναι η πιο σοβαρά επηρεασμένη από την ανθεκτική στα φάρμακα φυματίωση (DR-TB).
Η ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ φιλοξενεί το ένα πέμπτο του παγκόσμιου αριθμού περιπτώσεων πολυανθεκτικής φυματίωσης (MDR-TB) (21%) και περισσότερο από το ένα τρίτο των περιπτώσεων προεκτεταμένης DR-TB (37%). Τα ποσοστά των κρουσμάτων MDR-TB που ανιχνεύθηκαν μεταξύ των νέων και των κρουσμάτων φυματίωσης που είχαν λάβει προηγούμενη θεραπεία συνεχίζουν να υπερβαίνουν σημαντικά τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Φυματίωση: Πρώιμα σημάδια σε παιδιά και ενήλικες και τι πρέπει να κάνετε αμέσως
Η φυματίωση (TB) είναι μια μεταδοτική βακτηριακή λοίμωξη που προκαλείται από το Mycobacterium tuberculosis, που επηρεάζει κυρίως τους πνεύμονες, αλλά μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Αν και είναι ιάσιμη νόσος, η έγκαιρη ανίχνευση είναι απαραίτητη για την πρόληψη επιπλοκών και τον περιορισμό της μετάδοσης.
Πρώιμα σημάδια φυματίωσης σε ενήλικες
Στους ενήλικες, η φυματίωση συχνά εξελίσσεται αργά και μπορεί να εκληφθεί εσφαλμένα σαν άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού ή σαν γενική κόπωση. Ωστόσο, πολλά χαρακτηριστικά συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοηθούν:
- Επίμονος βήχας – Διαρκεί περισσότερο από 3 εβδομάδες, συχνά ξηρός στην αρχή και αργότερα παράγει βλέννα ή αίμα.
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους – Γρήγορη ή σταδιακή απώλεια βάρους χωρίς αλλαγές στη διατροφή.
- Νυχτερινές εφιδρώσεις – Έντονη εφίδρωση κατά τη διάρκεια του ύπνου, συχνά μουσκεμένα ρούχα και κλινοσκεπάσματα, όταν ξυπνάτε.
- Χαμηλός πυρετός – Συνήθως επαναλαμβάνεται το απόγευμα ή το βράδυ.
- Κόπωση και αδυναμία – Αίσθημα εξάντλησης χωρίς σωματική άσκηση.
- Πόνος στο στήθος ή δύσπνοια – Λόγω προσβολής των πνευμόνων.
- Απώλεια όρεξης – Μπορεί να συνοδεύει πεπτικές αλλαγές ή να είναι άμεση επίδραση της μόλυνσης.
Η φυματίωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί έξω από τους πνεύμονες (εξωπνευμονική φυματίωση), επηρεάζοντας τους λεμφαδένες, τη σπονδυλική στήλη, τον εγκέφαλο ή τα νεφρά, οδηγώντας σε συμπτώματα ειδικά σε αυτές τις περιοχές.
Πρώιμα σημάδια φυματίωσης στα παιδιά
Στα παιδιά, η φυματίωση μπορεί να είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί, επειδή τα συμπτώματα είναι συχνά ασαφή ή αποδίδονται σε άλλες παιδικές ασθένειες. Ωστόσο, τα παρακάτω προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να υποδεικνύουν μόλυνση από φυματίωση:
- Χρόνιος βήχας – Ειδικά αν διαρκεί περισσότερο από 2-3 εβδομάδες και δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά.
- Πυρετός – Συχνά χαμηλός αλλά επίμονος.
- Ανεπαρκής ανάπτυξη ή αύξηση βάρους – Τα παιδιά μπορεί να μην αναπτύσσονται επαρκώς ακόμη και με επαρκή διατροφή.
- Νυχτερινές εφιδρώσεις – Παρόμοια με τους ενήλικες, αν και λιγότερο συχνά αναφέρονται από μικρά παιδιά.
- Κούραση ή μειωμένη διάθεση για παιχνίδι – Γενικός λήθαργος ή ευερεθιστότητα.
- Πρησμένοι λεμφαδένες – Ειδικά στον αυχένα ή τις μασχάλες, μερικές φορές χωρίς πόνο.
- Ιστορικό έκθεσης – Η πρόσφατη επαφή με κάποιον που έχει διαγνωστεί με φυματίωση αυξάνει τον κίνδυνο.
Τα βρέφη και τα παιδιά κάτω των 5 ετών είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρές μορφές φυματίωσης, όπως φυματίωση-μηνιγγίτιδα ή διάχυτη φυματίωση, που απαιτούν επείγουσα ιατρική φροντίδα.
Τι να κάνετε αμέσως εάν υποψιάζεστε φυματίωση
Εάν υπάρχουν συμπτώματα φυματίωσης -ειδικά σε κάποιον με γνωστή έκθεση ή παράγοντες κινδύνου- η άμεση δράση είναι κρίσιμη:
1. Ζητήστε αμέσως ιατρική αξιολόγηση
Επισκεφθείτε γιατρό και περιγράψτε όλα τα συμπτώματα και οποιαδήποτε γνωστή έκθεση σε φυματίωση.
Οι εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Δερματικό τεστ φυματίνης (TST)
- Εξέταση αίματος ιντερφερόνης-γάμμα (IGRA).
- Ακτινογραφία θώρακος ή αξονική τομογραφία
- Εξετάσεις πτυέλων για βακτήρια φυματίωσης
2. Περιορίστε την έκθεση σε άλλους
Εάν υπάρχει υποψία ενεργού φυματίωσης, οι ασθενείς οφείλουν να φορούν μάσκες, να μείνουν στο σπίτι και να απομονωθούν από ευάλωτα άτομα (π.χ. παιδιά, ηλικιωμένους, ανοσοκατεσταλμένους).
3. Ξεκινήστε τη θεραπεία αμέσως
- Εάν υπάρξει διάγνωση, ακολουθήστε αυστηρά τον πλήρη κύκλο των αντιβιοτικών, που συχνά διαρκεί 6-9 μήνες.
- Η ατελής θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτική στα φάρμακα φυματίωση, η οποία είναι πολύ πιο δύσκολο να θεραπευθεί.
4. Ειδοποιήστε τις στενές επαφές
Τα άμεσα μέλη του σπιτιού και τα άτομα στον στενό κύκλο επαφών σας θα πρέπει να κάνουν εξετάσεις για πιθανή λοίμωξη από φυματίωση, ακόμη και αν είναι ασυμπτωματικά.
5. Ενημερώστε τον ΕΟΔΥ
Η φυματίωση είναι μια ασθένεια της οποία τυχόν κρούσματα πρέπει να κοινοποιηθούν στις περισσότερες χώρες, πράγμα που σημαίνει ότι οι εκάστοτε τοπικές Αρχές Υγείας θα ενημερώσουν τους αρμόδιους για την παρακολούθηση και τον περιορισμό των κρουσμάτων.
Ποιος κινδυνεύει περισσότερο
Οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί από φυματίωση, αλλά ορισμένες ομάδες πληθυσμού διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο:
- Άτομα που ζουν σε ή πρόσφατα επισκέφτηκαν χώρες όπου η φυματίωση είναι ενδημική
- Παιδιά κάτω των 5 ετών, ειδικά αν αφότου εκτεθούν στη νόσο
- Άτομα με ανοσοκαταστολή (π.χ. HIV/AIDS, ασθενείς με καρκίνο)
- Άτομα σε συναθροίσεις (π.χ. φυλακές, καταφύγια, στρατόπεδα προσφύγων)
- Άτομα με υποσιτισμό, διαβήτη ή χρόνιες ασθένειες
- Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, οι οποίοι εκτίθενται σε ασθενείς με φυματίωση
Σύνοψη
Η φυματίωση παραμένει μια παγκόσμια ανησυχία για την υγεία, αλλά μπορεί να θεραπευθεί και να προληφθεί με έγκαιρο εντοπισμό και κατάλληλη ιατρική φροντίδα. Η αναγνώριση των πρώιμων σημαδιών —ειδικά σε παιδιά και ενήλικες με παράγοντες κινδύνου— είναι απαραίτητη για την μείωση της μετάδοσης και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων.
Εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε συμπτώματα που υποδηλώνουν φυματίωση, μην περιμένετε! Ζητήστε αμέσως ιατρική αξιολόγηση, ακολουθήστε τα πρωτόκολλα απομόνωσης και θεραπείας και βοηθήστε στην προστασία της κοινότητάς σας!
Πηγές:
who.int
nhs.uk
stanfordchildrens.org
mayoclinic.org
lung.org
https://www.onmed.gr/
