Εξώφυλλο: Ο Σίνων οδηγείται στον Πρίαμο. Μινιατούρα στο χειρόγραφο Vergilius Romanus στην Αινειάδα του Βιργίλιου. Αρχές του 5ου αιώνα.
copyright © μετάφραση – επιμέλεια Χείλων
Ο Σίνων, γενεαλογικά ήταν συγγενής του Οδυσσέα, γιος του Αισίμου, αδελφού της Αντίκλειας, η οποία ήταν η μητέρα του Οδυσσέα. Δηλαδή ο Οδυσσέας και ο Σίνων ήταν πρώτα ξαδέλφια με κοινό παππού τον Αυτόλυκο. Ήταν υπεύθυνος για την είσοδο του Δούρειου Ίππου στην Τροία και το άναμμα πυρσού ως σήμα προς τους Αχαιούς για την τελική επίθεση.
Ο Σίνων αναφέρεται κυρίως από τον Βιργίλιο στο έργο «Αινειάδα».
Ανάθεση αποστολής
Μετά από δέκα χρόνια άκαρπων στρατιωτικών προσπαθειών, οι Αχαιοί συνειδητοποίησαν ότι η Τροία μπορούσε να καταληφθεί με δόλο παρά με τη βία και αυτή η εκτίμηση τους οδήγησε να κατασκευάσουν ένα ξύλινο ίππο (Δούρειος Ίππος) ο οποίος επρόκειτο να γίνει το όργανο της νίκης. Στα έπη Ιλιάς Μικρά και Ιλίου Πέρσις ως κατασκευαστής του αλόγου προβάλλεται ο Επειός, γιος του Πανοπέα από τη Φωκίδα, κατόπιν συμβουλής της ίδιας της Αθηνάς. Ο Επειός ασήμαντος ως πολεμιστής, δεν αναφέρεται στις μάχες της Ιλιάδας, καθώς κατ’ ομολογία του ίδιου δεν είναι ιδιαίτερα ικανός με το αντικείμενο του πολέμου. Μέσα στο ξύλινο άλογο κρύβονται οι γενναιότεροι Αχαιοί με επικεφαλής τον Οδυσσέα και για να πείσουν τους Τρώες να το φέρουν μέσα στα τείχη, το άφησαν εγκαταλελειμμένο στην πεδιάδα, προσποιούμενοι ότι υποχωρούν, αφού χάραξαν μια παραπλανητική επιγραφή η οποία έγραφε:
«Έλληνες, Αθηνά χαριστήριον (Για την επιστροφή τους στην πατρίδα, οι Αχαιοί αφιερώνουν αυτή την προσφορά στην Αθηνά)» (Απολλόδωρος «Βιβλιοθήκη – Επιτομή» 5.15).
Οι Αχαιοί τελικά πέτυχαν στα σχέδιά τους, αφού οι Τρώες βρήκαν το άλογο και τυφλωμένοι από τη μοίρα, πίστεψαν ότι ήταν νικητές και κωφεύοντας στις προειδοποιήσεις της Κασσάνδρας και του Λαοκόωντα, έσυραν τον Δούρειο Ίππο εντός των τειχών. Η ένοπλη ομάδα στο άλογο υποτίθεται ότι θα έβγαινε την νύχτα και θα άνοιγε τις πύλες για τον υπόλοιπο στρατό, ο οποίος αφού έκαψε τις σκηνές μπροστά από την Τροία, περίμενε με το στόλο έξω από την Τένεδο, ή κοντά στο ακρωτήριο Σίγειο, για το τελικό σήμα επίθεσης.
Ο Σίνων, όταν ο Ελληνικός στόλος έφυγε για να κρυφτεί πίσω από την Τένεδο, έμεινε έξω από τα τείχη της Τροίας και φρόντισε να τον συλλάβουν Τρώες βοσκοί, οι οποίοι τον παρέδωσαν δεμένο στον βασιλιά Πρίαμο. Ο λαός ζητούσε τον θάνατό του, αλλά ο Πρίαμος προτίμησε να τον ανακρίνει. Ο Σίνων είπε ότι ο Οδυσσέας τον κατεδίωκε και τον μισούσε, ότι αισθανόταν τυχερός που βρέθηκε στα χέρια ενός τόσο καλού βασιλιά και τελικώς ζήτησε άσυλο. Αυτό που έκανε τον Πρίαμο να τον πιστέψει ήταν ότι ο πονηρός Σίνων παρουσίασε τον εαυτό του ως συγγενή του Παλαμήδη, του ήρωα δηλαδή που έπεσε θύμα του Οδυσσέα, λέγοντας ότι τώρα που έχασε τον προστάτη του θα έμενε ανυπεράσπιστος στα χέρια του Οδυσσέα και τον περίμενε η ίδια τύχη.
Είπε ακόμα ότι ο Οδυσσέας παρότρυνε τον μάντη Κάλχα να πει στους αρχηγούς πως οι θεοί ήταν θυμωμένοι και ζητούσαν ανθρωποθυσία και το κατάλληλο θύμα ήταν ο Σίνων. Προσέθεσε μάλιστα ότι όλα ήταν έτοιμα και ότι κατάφερε να ξεφύγει την τελευταία στιγμή, την ώρα που οι Έλληνες έμπαιναν στα πλοία για να φύγουν. Περιπλανώμενος, έπεσε στα χέρια των βοσκών. Τότε ρώτησαν τον Σίνωνα γιατί άφησαν πίσω τους τον Δούρειο Ίππο. Ο Σίνων τους απάντησε ότι ήθελαν να προσφέρουν ένα αφιέρωμα στη θεά Αθηνά, για να εξιλεωθούν από την ιεροσυλία της αρπαγής του Παλλάδιου. Να σημειωθεί ότι ο Κάλχας είχε μαντέψει την επιθυμία της θεάς, η οποία ήθελε απαραίτητα ένα μεγάλο ξύλινο άλογο ως ένδειξη λατρείας και επανόρθωση.
Ο Σίνων είπε στη συνέχεια στους Τρώες ψέματα, ότι δήθεν ο Κάλχας είχε αποκαλύψει στους Έλληνες ότι αν οι Τρώες λάτρευαν το άλογο θα αποκτούσαν ακαταμάχητη υπεροχή έναντι των Ελλήνων. Οι κατασκευαστές είχαν επίτηδες φτιάξει το ξύλινο άλογο με τεράστιες διαστάσεις, ώστε να μη χωρά από την πύλη της Τροίας και να πρέπει να γκρεμιστεί ένα μέρος του τείχους για να περάσει.
«….εάν η Μοίρα κατέστησε τον Σίνωνα δυστυχή, ουδέποτε τουλάχιστον θα καταστήσει αυτόν απατεώνα ή προδότη.» (Βιργίλιος «Αινειάδα» Σίνων προς Τρώες 2.79)
Σινιάλο
Όλα πήγαν σύμφωνα με το σχέδιο όπως η Μοίρα το θέλησε. Όταν λοιπόν σταμάτησαν οι εορτασμοί και πανηγυρισμοί ο Σίνων άνοιξε το ξύλινο άλογο, ελευθερώνοντας την ένοπλη ομάδα και άρχισε να σηματοδοτεί με έναν πυρσό, αφού οι πύλες σύντομα θα άνοιγαν και πλησίαζε η ώρα για τους Αχαιούς να επιστρέψουν και να κάνουν την τελική επίθεση.
«Εγκλήματα των Αχαιών»
Ξεκίνησε την ομιλία του επικαλούμενος την τύχη του Παλαμήδη, τον οποίο οι Αχαιοί εκτέλεσαν ως προδότη, επειδή όπως είπε ο Σίνων ήταν κατά του πολέμου. Ο ίδιος, πρόσθεσε, όντας φτωχός άνθρωπος, είχε υπηρετήσει τον Παλαμήδη ως συνοδός, απολαμβάνοντας την διάκριση για όσο καιρό ήταν ακλόνητη η εξουσία του αφέντη του. Αλλά όταν σκοτώθηκε ο Παλαμήδης μετά από δολοπλοκίες του Οδυσσέα, ο ίδιος καταστράφηκε και υποσχέθηκε να πάρει εκδίκηση. Όταν ο Οδυσσέας άκουσε την απειλή, άρχισε να τον διώκει με νέες συκοφαντίες, συνωμοτώντας εναντίον του με κάθε τρόπο, εμπλέκοντας ακόμα και σημαντικά πρόσωπα όπως ο Κάλχας.
Μπλόφα
Σε αυτό το σημείο της διήγησης ο Σίνων είπε στους Τρώες ότι δεν έχει νόημα να τους καθυστερεί πια με θλιβερές ιστορίες λέγοντας ότι αν νόμιζαν ότι όλοι οι Αχαιοί είναι ίδιοι, μπορούσαν να τον καταδικάσουν προσθέτοντας ότι αυτό θα ικανοποιούσε τον Οδυσσέα και οι γιοι του Ατρέα θα τους αντάμειβαν πλουσιοπάροχα.
Εξιλαστήριο θύμα
Οι Τρώες όμως ήθελαν να ακούσουν περισσότερα και ο Σίνων προθυμοποιήθηκε να τους ικανοποιήσει. Είπε λοιπόν ότι οι Αχαιοί επιθυμούσαν να αποσυρθούν και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αλλά οι άνεμοι ήταν εναντίον τους και όταν έστειλαν κάποιον στο μαντείο του Απόλλωνα για να ρωτήσουν, ο θεός απάντησε ότι με τον ίδιο τρόπο που είχαν καθησυχάσει τους ανέμους στην Αυλίδα όταν απέπλευσαν εναντίον της Τροίας, το ίδιο πρέπει να πράξουν τώρα. Δηλαδή μέσω ανθρωποθυσίας διότι στο παρελθόν, οι Αχαιοί, προκειμένου να εξασφαλίσουν ούριο άνεμο θυσίασαν την Ιφιγένεια.
Τότε ο Σίνων είπε στους Τρώες ότι ο Οδυσσέας, θέλοντας να τον κατηγορήσει, πίεσε τον μάντη Κάλχα να προφητεύσει την θέληση του θεού, αλλά ο Κάλχας που δεν ήθελε να κάνει κακό σε κανέναν με τα λόγια του, ήταν απρόθυμος να ακολουθήσει τη φαύλη συμβουλή του Οδυσσέα και ο τελευταίος, έχοντας χάσει την υπομονή του, υπέδειξε τον Σίνωνα ως εξιλαστήριο θύμα, μια απόφαση που εγκρίθηκε αμέσως από όλους, καθώς απέκλειε όλους τους άλλους.
Τύψεις
Αυτός είναι ο λόγος, συνέχισε ο Σίνων, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το στρατόπεδο των Αχαιών, εκτός από τις τύψεις, αφού γνώριζε ότι οι Αχαιοί θα επέβαλλαν αντίποινα στον αθώο πατέρα και τους γιους του λόγω της διαφυγής του. Αφού λοιπόν άγγιξε τις καρδιές τους, ζήτησε έλεος, το οποίο παραχώρησαν οι Τρώες.
Εξομολόγηση
Ο Πρίαμος διέταξε να ελευθερωθεί και τον ρώτησε:
«Γιατί κατασκεύασαν αυτό το τεράστιο άλογο; Ποιος τους συμβούλευσε; Είναι θρησκευτικό ομοίωμα ή μήπως είναι πολεμική μηχανή;» (Βιργίλιος «Αινειάδα» Πρίαμος προς Σίνωνα. 2.150).
Ο Σίνων δεν δίστασε να απαντήσει ορκιζόμενος ότι μοναδικός σκοπός του ξύλινου αλόγου ήταν να εξευμενίσει την Αθηνά, που ήταν εξοργισμένη με τους Αχαιούς μετά την κλοπή του Παλλάδιου, ότι ο Κάλχας είχε προβλέψει την οπισθοχώρηση, διότι η Τροία δεν μπορούσε πλέον να καταστραφεί, αφού ο Διομήδης και ο Οδυσσέας άρπαξαν το ιερό σύμβολο της θεάς και σφαγίασαν τους φρουρούς στην ακρόπολη. Η Τροία Ο Τρόι (είπε ότι ο Καλτσάς είχε προφητεύσει) δεν θα μπορούσε ποτέ να αλωθεί, εκτός αν οι Αχαιοί επέστρεφαν σπίτι για να φέρουν νέα τύχη και πρόσθεσε:
«Έτσι εκείνη τη στιγμή όντας ελεύθεροι να επιστρέψουν στις Μυκήνες… κατασκεύασαν αυτό το άλογο για να διαλύσουν την κατάρα της ενοχής για την κλοπή του συμβόλου της Αθηνάς και την προσβολή της».
Τότε ο Σίνων δελεάζει τους Τρώες λέγοντας:
«Αλλά ο Κάλχας τους έκανε να κατασκευάσουν το άλογο σε τεράστιο μέγεθος….ώστε να μην μπορεί να περάσει από τις πύλες σας, παρά μόνον μέσα από τα τείχη και έτσι να γίνει ο φύλακάς σας…» (Βιργίλιος «Αινειάδα» Σίνων προς Τρώες 2.180ff.).
Έτσι λοιπόν ο Σίνων, με πονηριά και κροκοδείλια δάκρυα, έσωσε τον Δούρειο Ίππο και την ένοπλη ομάδα μέσα σ’ αυτό, παρακινώντας τους Τρώες να το σύρουν στην πόλη γκρεμίζοντας τμήμα των τειχών, ώστε να κερδίσουν την προστασία της Αθηνάς που είχαν απωλέσει μετά την κλοπή του Παλλαδίου. Επιπλέον, το άλογο θα τους έκανε πιο δυνατούς από ποτέ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να επιτεθούν στην Ελλάδα και να την κατακτήσουν.
Βασανιστήρια
Αυτά ήταν τα ψέματα που είπε ο Σίνων στους Τρώες. Άλλοι ιστορικοί αναφέρουν ότι οι Τρώες τον βρήκαν στην ακτή κοντά στο ξύλινο άλογο και τον βασάνιζαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, κόβοντας τα αυτιά, τη μύτη και άλλα μαρτύρια, ρωτώντας: «Και πού έχουν πάει όλοι οι Αχαιοί; Και τι είναι αυτό το άλογο;» Ο Σίνων τους απαντούσε με τη φράση:
«Οι Αχαιοί επιβιβάζονται στα πλοία και αναχωρούν για την πατρίδα τους, κουρασμένοι από τα δεινά του ατελείωτου πολέμου. Αυτό το άλογο κατασκευάστηκε μετά από προτροπή του μάντη Κάλχα για να εξευμενίσουν τη σοφή Αθηνά». (Κόιντος Σμυρναίος «Πτώση της Τροίας» Σίνων προς Τρώες. 12.375).
……προσθέτοντας ότι αυτός εγκατέλειψε τους Αχαιούς επειδή είχε χαρακτηριστεί ως εξιλαστήριο θύμα για να θυσιαστεί, προκειμένου να εξασφαλίσει στον στρατό ασφαλή επιστροφή.
«Αυτή είναι μια θανάσιμη απάτη» (Κόιντος Σμυρναίος «Πτώση της Τροίας» 12.390).
….είπε ο Τρώας μάντης Λαοκόων, όταν άκουσε την φράση του Σίνωνα. Αλλά όταν είδαν πώς οι συνθήκες διέψευδαν τον μάντη, τιμωρώντας φαινομενικά την αντιπάθειά του προς το άλογο, οδήγησαν τον Σίνωνα στην Τροία, μετανοώντας για όσα είχαν κάνει σε αυτόν ενώ μετέφεραν το άλογο στην πόλη.
Φιλοδοξία
Όταν νύχτωσε και η πόλη κοιμόταν, ο Σίνων άναψε έναν πυρσό κάνοντας σινιάλο στον στρατό των Αχαιών και άνοιξε τον Δούρειο Ίππο, ελευθερώνοντας τους συντρόφους του. Γι’ όλη τη διαδικασία, για το ότι εξαπάτησε τον εχθρό και υπέμεινε βασανιστήρια λέγοντας ψέματα, ή για το ότι μπόρεσε να κρατήσει το μυστικό ο Σίνων κέρδισε πολλούς επαίνους την ώρα της νίκης. Ορισμένοι λένε ότι νοιαζόταν περισσότερο για τη δόξα παρά για την χαμένη μύτη και τα αυτιά του:
«Και για τη δική του εμφάνιση δεν λυπήθηκε. Διότι ο σοφός και συνετός όταν κερδίζει δόξα είναι καλύτερο από το χρυσό ή οτιδήποτε έχουν ή ελπίζουν να κερδίσουν οι άνδρες». (Κόιντος Σμυρναίος «Πτώση της Τροίας» 14.112).
Η πρόφαση
Άλλοι λένε ότι ο Σίνων, προκειμένου να γίνει πειστικός, αυτοτραυματίστηκε αφήνοντας το αίμα να ρέει στους ώμους του, διότι μόνο τότε θα πείθονταν οι Τρώες ότι ήταν εχθρός των Αχαιών. Σε αυτή την κατάσταση με αίμα στα ρούχα, προσέγγισε τον Πρίαμο ως φίλος, γονατίζοντας στα πόδια του βασιλιά και κατηγορώντας τους Αχαιούς για ό,τι έκαναν στον Αχιλλέα (από τον οποίο άρπαξαν την αγαπημένη του Βρισηίδα) για τον επαίσχυντο τρόπο που εγκατέλειψαν τον πληγωμένο Φιλοκτήτη, για την ύπουλη συμπεριφορά στον Παλαμήδη, τον οποίο συκοφάντησαν και λιθοβολήσαν μέχρι θανάτου λέγοντας ότι μπορούσε να κατηγορήσει τους Αχαιούς για πολλά πράγματα, αλλά παρ’ όλα αυτά τα ανέχτηκε όλα. Αλλά όσον αφορά στον ίδιο είπε ότι οι Αχαιοί τον τιμώρησαν επειδή αρνήθηκε να φύγει, εμφανιζόμενος ως ένας γενναίος άντρας που παρακαλούσε τον Πρίαμο για έλεος, υποστηρίζοντας ότι αν ο βασιλιάς σκότωνε έναν φίλο, οι Αχαιοί θα χαίρονταν.
Τα σινιάλα
Ο Πρίαμος του έδωσε χάρη, αλλά ρώτησε για το ξύλινο άλογο και ο Σίνων απάντησε:
«Αν το αφήσετε στη θέση του οι λόγχες των Αχαιών θα καταλάβουν την Τροία, αλλά αν η Αθηνά το λάβει ως ιερή προσφορά στο ιερό της, τότε θα φύγουν μακριά με την αποστολή τους ανεκπλήρωτη». (Τρυφιόδωρος «Πτώση της Τροίας» Σίνων προς Πρίαμο 296).
Όταν το άκουσε αυτό, ο Πρίαμος διέταξε να μεταφερθεί το άλογο στην πόλη. Αλλά τη νύχτα, ο Σίνων έκανε σινιάλο με έναν αναμμένο πυρσό. Λένε ότι δεν ήταν ο μόνος που έκανε σινιάλο εκείνη τη νύχτα, αφού και η Ελένη άναψε μια δάδα από το δωμάτιό της κάνοντας σινιάλο στους Αχαιούς, οι οποίοι επέστρεψαν γρήγορα είτε από το Σίγειο είτε από την Τένεδο και εισέβαλλαν στην πόλη πάνοπλοι, σφαγιάζοντας τους πάντες σε σπίτια, δρόμους, ναούς ή σε οποιοδήποτε άλλο μέρος, ιερό ή όχι……..
Μαχητές στον Δούρειο Ίππο
Τριάντα από τους καλύτερους πολεμιστές των Αχαιών κρύφτηκαν στη κοιλιά του Δούρειου ίππου και δύο παρατηρητές στο στόμα του. Σημειώνεται ότι ο αριθμός διαφέρει ανά ιστορική πηγή. Η Βιβλιοθήκη του Απολλόδωρου αναφέρει 50, ο Τζέτζης 23 και ο Κόιντος Σμυρναίος 30 αλλά λέει ότι υπήρχαν περισσότεροι. Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται τα ονόματά τους:
Βιβλιογραφία – πηγές
Βιργίλιος «Αινειάδα»
Κόιντος Σμυρναίος «Άλωση της Τροίας»
Τρυφιόδωρος «Πτώση της Τροίας»
http://www.maicar.com/GML/Sinon.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Sinon
https://chilonas.com/
Το βρήκα στο: https://vequinox.wordpress.com/
