Μιχάλης Θερμόπουλος

Οι περισσότεροι, όταν ακούν την λέξη άνοια, το μυαλό τους πάει στην απώλεια μνήμης ως το πρώτο και πιο αναγνωρίσιμο σύμπτωμα.

Ωστόσο, πολλές μελέτες έχουν αναδείξει αρκετά πρώιμα σημάδια άνοιας, που δεν έχουν καμία σχέση με την απώλεια μνήμης. Η αναγνώριση αυτών των λιγότερο γνωστών συμπτωμάτων μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση.

Αυτό το άρθρο αναδεικνύει 5 απροσδόκητα πρώιμα σημάδια άνοιας, που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν γνωστική εξασθένηση πριν καν γίνουν εμφανή τα προβλήματα μνήμης.Δείτε ποια είναι:

1. Μειωμένη κοινωνικότητα

Ένα από τα πρώτα σημάδια άνοιας, που συχνά περνά απαρατήρητο, είναι η μείωση της κοινωνικής διάδρασης. Άτομα που κάποτε ήταν εξωστρεφή και πολυάσχολα μπορεί να αρχίσουν να αποσύρονται από κοινωνικές καταστάσεις και να προτιμούν την μοναξιά.

Γιατί συμβαίνει:

  • Η άνοια μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται συνομιλίες και κοινωνικές ενδείξεις, καθιστώντας τις αλληλεπιδράσεις πιο δύσκολες.
  • Τα αισθήματα σύγχυσης ή άγχους στα κοινωνικά περιβάλλοντα μπορεί να κάνουν τα άτομα να αποφεύγουν εντελώς τέτοιες περιστάσεις.

Τι σημάδια να έχετε στον νου:

  • Αισθητή μείωση στις κοινωνικές δραστηριότητες, όπως αποφυγή οικογενειακών συγκεντρώσεων και τηλεφωνικών κλήσεων με πρόχειρες δικαιολογίες.
  • Απροθυμία να συμμετάσχουν σε συζητήσεις ή δυσκολία να παρακολουθήσουν τις συζητήσεις των γύρω τους.

2. Εφιάλτες

Τα ζωηρά όνειρα και οι συχνοί εφιάλτες θα μπορούσαν να είναι ένα παραγνωρισμένο σημάδι άνοιας, ειδικά στα αρχικά της στάδια. Αλλαγές στα πρότυπα ύπνου και διαταραχές όπως η διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου REM (RBD) έχουν συνδεθεί με νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

Γιατί συμβαίνει:

  • Η επεξεργασία των κύκλων ύπνου από τον εγκέφαλο διαταράσσεται λόγω πρώιμων νευρολογικών αλλαγών.
  • Η αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε πιο “ζωντανά” και ενοχλητικά όνειρα.

Τι σημάδια να έχετε στον νου:

  • Συχνοί εφιάλτες που διαταράσσουν τον ύπνο.
  • “Ενεργή συμμετοχή” στα όνειρα, όπως συζήτηση ή υπερβολική κίνηση κατά τη διάρκεια του ύπνου.

3. Απώλεια όσφρησης

Μια μειωμένη ή αλλοιωμένη αίσθηση όσφρησης αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι άνοιας. Μελέτες έχουν δείξει μια σύνδεση μεταξύ της οσφρητικής δυσλειτουργίας και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ.

Γιατί συμβαίνει:

  • Οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την όσφρηση, όπως ο οσφρητικός βολβός, είναι από τις πρώτες που επηρεάζονται από αλλαγές που σχετίζονται με την άνοια.
  • Η συσσώρευση μη φυσιολογικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο μπορεί να διαταράξει τη διάκριση και αναγνώριση οσμών.

Τι σημάδια να έχετε στον νου:

  • Δυσκολία στον εντοπισμό οικείων αρωμάτων όπως καφές και είδη φαγητού.
  • Μειωμένη ικανότητα ανίχνευσης οσμών, που οδηγεί σε απώλεια όρεξης ή ενδιαφέροντος για φαγητό.
Smell-Garlic

4. Ελαφρώς πιο αργή οδήγηση

Οι αλλαγές στον χρόνο αντίδρασης, τον συντονισμό και τη χωρική επίγνωση κατά την οδήγηση μπορεί να είναι πρώιμος δείκτης γνωστικής εξασθένησης. Ένα άτομο με άνοια μπορεί να εμφανίσει ανεπαίσθητες, αλλά αισθητές δυσκολίες σε εργασίες που απαιτούν γρήγορη λήψη αποφάσεων και κινητικές δεξιότητες.

Γιατί συμβαίνει:

  • Η άνοια επηρεάζει περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την προσοχή, τον προγραμματισμό και την κινητική λειτουργία.
  • Οι ασθενείς μπορεί να δυσκολεύονται να κρίνουν αποστάσεις, να ακολουθούν τα σήματα κυκλοφορίας ή να λαμβάνουν έγκαιρες αποφάσεις.

Τι σημάδια να έχετε στον νου:

  • Συχνό φρενάρισμα χωρίς πραγματική αιτία ή δισταγμός στις διασταυρώσεις.
  • Δυσκολία παραμονής εντός λωρίδων κυκλοφορίας ή συντονισμού με τις οδηγίες πλοήγησης.

5. Επιδείνωση της όρασης

Προβλήματα οπτικής αντίληψης μπορεί να αναπτυχθούν πριν από την απώλεια μνήμης, καθιστώντας τις καθημερινές εργασίες πιο δύσκολες. Η άνοια μπορεί να βλάψει την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται οπτικές πληροφορίες, οδηγώντας σε προβλήματα με την ανάγνωση, την κρίση αποστάσεων ή την αναγνώριση προσώπων.

Γιατί συμβαίνει:

  • Ο ινιακός λοβός του εγκεφάλου, ο οποίος επεξεργάζεται οπτικά δεδομένα, μπορεί να αρχίσει να επιδεινώνεται στα αρχικά στάδια της άνοιας.
  • Οι αλλαγές στην αντίληψη του βάθους και στην ευαισθησία αντίθεσης μπορούν να κάνουν δύσκολες τις μέχρι πρότινος απλές δραστηριότητες.

Τι σημάδια να έχετε στον νου:

  • Δυσκολία στην ανάγνωση μικρών κειμένων ή εσφαλμένη εκτίμηση της απόστασης ενός αντικειμένου καθώς προσπαθούν να το πιάσουν.
  • Αυξημένη ευαισθησία στην αντηλιά ή δυσκολία στην αναγνώριση οικείων προσώπων.

Σύνοψη

Η άνοια μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς απροσδόκητους τρόπους πέρα από την απώλεια μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής απόσυρσης, των διαταραχών ύπνου, των αισθητηριακών αλλαγών και των δυσκολιών στις κινητικές δεξιότητες. Η αναγνώριση αυτών των πρώιμων προειδοποιητικών σημείων μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση, επιτρέποντας στους ασθενείς και τις οικογένειές τους να αναζητήσουν κατάλληλη υποστήριξη και να κάνουν προσαρμογές στον τρόπο ζωής.

Πηγές: goodhousekeeping.com nytimes.com

https://www.onmed.gr/