Μιχάλης Θερμόπουλος

Η συνεξάρτηση σε μια σχέση είναι όταν κάθε άτομο που εμπλέκεται εξαρτάται διανοητικά, συναισθηματικά, σωματικά ή/και πνευματικά από το άλλο.

Μια συνεξαρτώμενη σχέση μπορεί να υπάρχει μεταξύ ερωτικών συντρόφων, αλλά και με μέλη της οικογένειας και με φίλους.

“Ο όρος συνεξάρτηση επινοήθηκε αρχικά τη δεκαετία του 1950, στο πλαίσιο των Ανώνυμων Αλκοολικών, για να υποστηρίξει τους συντρόφους ατόμων που έκαναν κατάχρηση ουσιών και τα οποία ήταν συνδεδεμένα με το τοξικό τρόπο από τις ζωές εκείνων που φρόντιζαν”, εξηγεί η ψυχολόγος, δρ. Renee Exelbert.Η συνεξάρτηση δεν είναι μια κλινική διάγνωση, ούτε κάποια επίσημα κατηγοριοποιημένη διαταραχή προσωπικότητας. Σε γενικές γραμμές, ενσωματώνει πτυχές μοτίβων προσκόλλησης που αναπτύχθηκαν στην πρώιμη παιδική ηλικία. Η συνεξάρτηση μπορεί επίσης να συνυπάρχει με άλλες διαταραχές προσωπικότητας, συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής εξαρτημένης προσωπικότητας.

Σημάδια συνεξάρτησης σε μια σχέση

Η συνεξάρτηση αναφέρεται σε ένα μη ισορροπημένο μοτίβο σχέσης: το ένα άτομο αναλαμβάνει την ευθύνη για την ικανοποίηση των αναγκών του άλλου ατόμου, αποκλείοντας την αναγνώριση των δικών του αναγκών ή συναισθημάτων.

Έτσι, οι συνεξαρτώμενες σχέσεις δομούνται γύρω από μια “ανισότητα εξουσίας”, που ευνοεί τις ανάγκες του λήπτη. Αυτό αφήνει τον δότη να συνεχίσει να δίνει, συχνά με τη θυσία του εαυτού του.

Οι δρ. Mayfield και δρ. Exelbert υποστηρίζουν ότι υπάρχουν πολλά σημάδια συνεξάρτησης.

Εάν αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω, μπορεί να είστε ο δότης σε μια συνεξαρτώμενη σχέση:

  • Αισθάνεστε συνέχεια ότι “πατάτε πάνω σε σπασμένα γυαλιά”, για να αποφύγετε τη σύγκρουση με το άλλο άτομο
  • Αισθάνεστε την ανάγκη να ζητάτε την έγκριση ή την άδειά του, για να κάνετε καθημερινές εργασίες
  • Κατά κανόνα είστε το άτομο που απολογείται για κάτι, ακόμα κι αν δεν έχετε κάνει τίποτα κακό
  • Συμπονείς, δικαιολογείς και λυπάσαι το άλλο άτομο, ακόμα κι όταν σε πληγώνει
  • Προσπαθείτε τακτικά να αλλάξετε ή να διασώσετε ταραγμένους, εθισμένους ή υπολειτουργικούς ανθρώπους των οποίων τα προβλήματα υπερβαίνουν την ικανότητα ενός τρίτου να τα διορθώσει
  • Κάνετε “τα πάντα” για το άλλο άτομο, ακόμα κι αν νιώθετε άβολα
  • Βάζετε τον λήπτη πάνω σε... βάθρο, παρά το γεγονός ότι δεν αξίζει αυτή τη θέση
  • Έχετε ανάγκη να είστε αρεστοί στους άλλους, για να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας
  • Δυσκολεύεστε να βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας, ειδικά αν ο ελεύθερος χρόνος σας “γεμίζει” πάντα με τον λήπτη και τις δικές του ανάγκες/επιθυμίες
  • Νιώθετε σαν να έχετε χάσει την αίσθηση του εαυτού σας μέσα στη σχέση

Γιατί η συνεξάρτηση είναι ανθυγιεινή

Αν και όλοι έχουν αγαπημένα πρόσωπα και αισθάνονται υπεύθυνοι για εκείνα, μπορεί να είναι ανθυγιεινό όταν η ταυτότητά σου εξαρτάται από κάποιον άλλο.

“Η συνεξάρτηση δεν αναφέρεται σε όλες τις συμπεριφορές ή τα συναισθήματα φροντίδας, αλλά μόνο σε εκείνα που είναι υπερβολικά σε ανθυγιεινό βαθμό. Η ευθύνη για τις σχέσεις με τους άλλους πρέπει να συνυπάρχει με την ευθύνη προς τον εαυτό μας”, λέει η δρ. Exelbert.

Και προσθέτει: “Αυτή η δυναμική έχει επίσης αναφερθεί ως 'εθισμός στις σχέσεις', επειδή τα άτομα με συνεξάρτηση συχνά σχηματίζουν σχέσεις που είναι μονόπλευρες, συναισθηματικά καταστροφικές ή/και καταχρηστικές”.

Υπό αυτή την έννοια, το εγγενές ζήτημα με τη συνεξάρτηση είναι ότι ο δότης χάνει την αίσθηση του πραγματικού εαυτού του, αφού δίνει τόσα πολλά στον δέκτη. Ακόμα κι αν ο δότης δεν αισθάνεται αμέσως έτσι (πιθανότατα απολαμβάνει να δίνει την αγάπη του και να βασίζεται οι άλλοι σε αυτόν) μπορεί να εξελιχθεί σε ανθυγιεινά επίπεδα, καθώς προχωρά η σχέση.

Ένα άλλο ζήτημα με τη συνεξάρτηση είναι ότι γίνεται δύσκολο για τον δότη να απομακρύνει τον εαυτό του από τη σχέση, καθώς μπορεί να αισθάνεται ότι το άλλο άτομο βασίζεται πολύ πάνω του, ακόμα κι αν γνωρίζει βαθιά μέσα του ότι θα ήταν το σωστό να αποχωρήσει. Την ίδια στιγμή, ο λήπτης αισθάνεται τόσο εξαρτημένος από τον δότη, ώστε μπορεί εξίσου να δυσκολευτεί να εγκαταλείψει την τοξική σχέση.

Πηγή: verywellmind.com

https://www.onmed.gr/