ΕΝΑΣ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο άγνωστος – μέχρι τώρα – στη χώρα μας Δανός συγγραφέας Ενρίκ Ποντόπινταν (Henrik Pontoppidan) γεννήθηκε το 1857 σε μια συντηρητική, φτωχή και βαθιά θρησκευόμενη οικογένεια από την οποία αποστασιοποιήθηκε νωρίς και εγκαταλείποντας την επαρχιακή Γιουτλάνδη πήγε στην Κοπεγχάγη για να σπουδάσει πολιτικός μηχανικός. Σύντομα εγκατέλειψε τις σπουδές του και άρχισε να εργάζεται σαν δάσκαλος ενώ στρεφόταν όλο και με μεγαλύτερο ζήλο στη συγγραφή. Στα έργα του απεικόνισε με σκληρά χρώματα τη ζωή των αγροτών και των φτωχών της επαρχίας στηλιτεύοντας τον συντηρητισμό και τις αγκυλώσεις τους και απορρίπτοντας την μέχρι τότε εξιδανικευμένη αποτύπωσή τους σε λογοτεχνικά έργα και συνειδήσεις.
Το 1917 ο Ενρίκ Ποντόπινταν μαζί με τον συμπατριώτη του Καρλ Άντολφ Γκγιέλερουπ ( Karl Adolph Gjellerup) τιμήθηκε από τη Σουηδική ακαδημία με το Νόμπελ λογοτεχνίας για ‘τις αυθεντικές περιγραφές του της σύγχρονης ζωής στη Δανία’.
Το μυθιστόρημα ‘Ένας ευτυχισμένος άνθρωπος’ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΛΕΜΒΟΣ σε μετάφραση Σωτήρη Σουλιώτη, είναι ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης στο οποίο ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με μια σειρά ανταγωνιστικών φιλοσοφιών και στάσεων απέναντι στη ζωή. Το έργο πρωτο-δημοσιεύθηκε σε συνέχειες από το 1898 μέχρι το 1904 και με τη διαχρονικότητα των θεμάτων του, την ανάπτυξη των χαρακτήρων και το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο που το διαμορφώνουν, παραμένει ένα σημαντικό κλασικό έργο της δανέζικης λογοτεχνίας.
Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο Περ Σιντένιους και η ζωή του μοιάζουν εντυπωσιακά με τον συγγραφέα αφού όπως κι εκείνος, ο Περ είναι γιός κληρικού που επαναστατεί ενάντια στην πουριτανική ατμόσφαιρα του πατρικού σπιτιού με τον αυστηρό πατέρα που περιμένει από τους γιούς του να γίνουν κι εκείνοι κληρικοί, την άρρωστη, αδύναμη μητέρα και τα αμέτρητα αδέλφια. Σύντομα απομακρύνεται από τη θρησκεία και κυρίως από τον δεσποτικό πατέρα του και σε ηλικία 16 ετών πηγαίνει στη Κοπεγχάγη για να σπουδάσει πολιτικός μηχανικός, αποφασισμένος να απελευθερωθεί από τους περιορισμούς της επαρχιακής του ανατροφής. Ο Περ είναι προικισμένος και φιλόδοξος, είναι αποφασισμένος να κατακτήσει τον κόσμο και έχει μια ιδέα για ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό έργο που θα εκσυγχρονίσει τη Γιουτλάνδη και θα φέρει οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή. Το μυθιστόρημα ακολουθεί την πορεία του από τις επαρχιακές του ρίζες στην πολυσύχναστη πόλη, όπου αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της ακαδημαϊκής ζωής, τις πολιτιστικές συγκρούσεις και τις προσωπικές σχέσεις. Ο συγγραφέας καταγράφει τις αποχρώσεις τόσο των αστικών όσο και των αγροτικών τοπίων μεταφέροντας με εκπληκτική περιγραφική δεινότητα τον αναγνώστη τόσο στους πολυσύχναστους δρόμους της πόλης όσο και στην γαλήνια αλλά οπισθοδρομική ύπαιθρο.
Στην Κοπεγχάγη ο Περ προσεγγίζει μεθοδικά την κοινωνική και οικονομική ελίτ της πόλης και ανάμεσά τους έναν εβραίο χρηματιστή του οποίου την κόρη αρραβωνιάζεται. Η Γιακόμπε, η εβραία αρραβωνιαστικιά του, που αρχικά είναι για τον Περ ένα ακόμη σκαλοπάτι προς την κατάκτηση των μεγαλεπήβολων σχεδίων του, στη συνέχεια τον γοητεύει με τον περίπλοκο παθιασμένο χαρακτήρα της. Με την οικονομική βοήθεια της οικογένειας της Γιακόμπε, ο Περ ταξιδεύει στη Γερμανία, την Αυστρία και την Ιταλία για να μάθει για τα συστήματα διαχείρισης νερού και σχεδόν φτάνει μέχρι την Αμερική. Όλος ο κόσμος γίνεται γι’ αυτόν ένα σχολείο. Όσο έξυπνος και αποφασισμένος όμως κι αν είναι ο Περ, όταν φτάνει στο κατώφλι της πραγματοποίησης των ονείρων του, στην απόλυτη στιγμή της επιδιωκόμενης επιτυχίας του, τα εγκαταλείπει αφού αισθάνεται ότι όσο περισσότερα πετυχαίνει τόσο μεγαλύτερο κενό νιώθει μέσα του. Έτσι παραιτείται από το έργο της ζωής του τη στιγμή που φτάνει στο σημείο της υλοποίησης και διαλύει τον αρραβώνα του με τη Γιακόμπε λίγο πριν το γάμο.
Ο Περ βρίσκεται διαρκώς σε μια εσωτερική πάλη ˙ ενώ επαναστάτησε ενάντια στο στενό και περιορισμένο θρησκευτικό του περιβάλλον διαπιστώνει ότι συναισθηματικά, είναι απίθανο να απελευθερωθεί εντελώς από αυτό. Έτσι αποφασίζει να επιστρέψει στη φωλιά που είχε εγκαταλείψει. Μετά την ακύρωση του γάμου του με την Γιακόμπε, παντρεύεται μια απλή κοπέλα της επαρχίας που το ελκύει με την αθωότητα και την ηρεμία της και βρίσκεται πολύ κοντά στον τρόπο που είχε μεγαλώσει και ο ίδιος, ελπίζοντας ότι έχει βρει τον τρόπο να είναι ευτυχισμένος.
Αλλά ούτε τώρα αισθάνεται ολοκληρωμένος και εγκαταλείπει κι εκείνη και την οικογένεια που έχει δημιουργήσει μαζί της για να καταφύγει σ’ ένα απομακρυσμένο μέρος της Δανίας όπου εργάζεται σαν βοηθός οδοποιίας. Είναι εκεί τελικά, στην επιστροφή στη φύση και την απομόνωση, που μαθαίνει ότι η ύψιστη ανθρώπινη ευτυχία είναι να αποκτήσει κανείς πλήρη και ξεκάθαρη επίγνωση του εαυτού του. Το ταξίδι του Περ ολοκληρώνεται με την απόρριψη των παλιών ιδεών, τη συνειδητοποίηση ότι η ιδέα του για την ευτυχία ήταν στην πραγματικότητα μια εξέγερση ενάντια στην ανατροφή του, και την επιστροφή.
‘Όσο είμαστε νέοι, έχουμε αμέτρητες απαιτήσεις για τις κατευθυντήριες δυνάμεις της ύπαρξής μας. Θέλουμε να μας φανερωθούν. Το πέπλο μυστηρίου, κάτω από το οποίο δρουν, μας προσβάλλει. Απαιτούμε να ελέγχουμε, να διορθώνουμε την μεγάλη παγκόσμια μηχανή. Όταν γερνάμε λίγο, ρίχνουμε ανυπόμονα το βλέμμα μας στους ανθρώπους και στην ιστορία της ανθρωπότητας, για να βρούμε τουλάχιστον τις μεταξύ τους σχέσεις, τους νόμους, την εξέλιξη, με λίγα λόγια το νόημα της ζωής, τον σκοπό για τον οποίο αγωνιστήκαμε και υποφέραμε. Μέχρι που μια μέρα να μας σταματήσει μια φωνή από τα μύχια της ύπαρξής μας, μια φωνή-φάντασμα, η οποία ρωτάει : Ναι, αλλά εσύ ποιος είσαι; Από αυτήν τη μέρα δεν γνωρίζουμε καμία άλλη ερώτηση, παρά μόνο αυτήν. Από αυτήν τη μέρα ο πραγματικός μας εαυτός γίνεται η μεγάλη σφίγγα, το αίνιγμα της οποίας αγωνιζόμαστε να λύσουμε.’
Το μυθιστόρημα του Ενρίκ Ποντόπινταν είναι ένα οξυδερκές κοινωνικό σχόλιο που καλεί τον αναγνώστη να αναλογιστεί το τίμημα της αναζήτησης της ατομικής ευτυχίας σε ένα κόσμο που μεταμορφώνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Ο Ποντόπινταν ακολουθεί τη ζωή του Περ παρατηρώντας τα κοινωνικά πρότυπα της εποχής, τα θρησκευτικά δόγματα, τις ταξικές ανισότητες και τη σύγκρουση μεταξύ αστικών και επαρχιακών αξιών, ενώ μέσω της Γιακόμπε μας παρέχει -εκτός από ένα γυναικείο χαρακτήρα σπάνιας δύναμης και ευφυίας – και ένα μοναδικό πορτρέτο της λαμπερής εβραϊκής κοινωνίας της Κοπεγχάγης. Μέσα από τις αλληλεπιδράσεις του ήρωα με διάφορους χαρακτήρες, ο συγγραφέας ζωγραφίζει μια ζωντανή εικόνα μιας κοινωνίας σε ροή, που παλεύει με τις εντάσεις μεταξύ παράδοσης και προόδου.
Ένα από τα δυνατά σημεία του -σχεδόν αυτοβιογραφικού – μυθιστορήματος έγκειται στην σχολαστική ανάπτυξη του ήρωα. Ο Περ είναι ένας πολύπλευρος και δυναμικός χαρακτήρας που διαμορφώνεται από τη φιλοδοξία του. Ενσαρκώνει το αρχέτυπο του αυτοδημιούργητου ανθρώπου που οδηγείται από την επιθυμία του να σηκωθεί πάνω από την ταπεινή καταγωγή του. Οι δευτερεύοντες χαρακτήρες του μυθιστορήματος παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του. Οι σχέσεις του με την οικογένεια, τους φίλους και τις γυναίκες, παρέχουν έναν φακό μέσω του οποίου ο συγγραφέας εξερευνά τις κοινωνικές προσδοκίες και τον αντίκτυπο των ατομικών επιλογών. Η αντιπαράθεση της φιλοδοξίας του Περ με τις πιο παραδοσιακές αξίες της οικογένειας και της κοινωνίας προσθέτει επίπεδα πολυπλοκότητας στην αφήγηση, ενώ η αμείλικτη επιδίωξη της επιτυχίας είναι τόσο αξιοθαύμαστη όσο και τραγική, καθώς τον οδηγεί σε επιλογές που διαμορφώνουν το πεπρωμένο του με απροσδόκητους τρόπους.
Το βιβλίο ‘Ένας ευτυχισμένος άνθρωπος’ είναι ένα λογοτεχνικό αριστούργημα γεμάτο με ιδέες, συζητήσεις, φιλοσοφικές και υπαρξιακές διαμάχες που ξεπερνά το χρόνο και τον τόπο του. Η εξερεύνηση των θεμάτων, όπως η φιλοδοξία, η πολυπλοκότητα της ατομικής ταυτότητας, οι κοινωνικές προσδοκίες και η ακατάπαυστη αναζήτηση της ευτυχίας αλλά και οι πλούσιοι χαρακτήρες, ο οξυδερκής κοινωνικός σχολιασμός και η υποβλητική γραφή το καθιστούν ένα διαχρονικό κλασικό έργο που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη τόσο με τη διορατικότητά του όσο και με την πλούσια και υποβλητική γραφή του.
https://passepartoutreading.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου