- ΜΑΡΙΑ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ

Δύο σειρές στην ελληνική τηλεόραση θεωρώ πως έπαιξαν έξυπνα με τα στερεότυπα και εμβάθυναν ιδιαίτερα σε ένα κυρίαρχο κοινωνικό στερεότυπο που αφορά την ομορφιά των γυναικών, το “Είσαι το ταίρι μου” και η “Μαρία η Άσχημη”.

Η εμφάνιση των στερεοτύπων που αφορούν τη γυναικεία εμφάνιση, δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Διαχρονικά οι γυναίκες βιώνουν την πίεση και την κοινωνική προσμονή του να είναι όμορφες. Οι ίδιες έχουν ταυτιστεί με το «ωραίο φύλο», με την ποθητή εμφάνιση, η οποία από πολλούς θεωρείται ένα βασικό τους προτέρημα και προσόν.

Σίγουρα το «ωραίο» εκτός από μία αντικειμενική θεώρηση ορισμένων χαρακτηριστικών του προσώπου και του σώματος που μπορούν να χαρακτηριστούν πιο αρμονικά, συγκριτικά με άλλων προσώπων, είναι μία πεποίθηση που δημιουργείται με βάση εμπορικούς, κοινωνικούς, πατριαρχικούς και τοπικούς παράγοντες.

Με μία αναδρομή στο παρελθόν, θα διαπιστώσουμε πως υπήρχαν διαφορετικά γνωρίσματα που καθιστούσαν τις γυναίκες όμορφες σε συνδυασμό με τα κοινωνικά πρότυπα της εποχής. Η βιομηχανία μόδας εκμεταλλεύεται την ανάγκη των γυναικών να αισθάνονται όμορφες, πουλώντας στις ίδιες προϊόντα που υπόσχονται βελτίωση της εμφάνισης και κάλυψη των ατελειών, ενώ ο κινηματογράφος, η μόδα και η τηλεόραση προωθούν συγκεκριμένα πρότυπα εμφάνισης που στην πλειονότητα των ανθρώπων θεωρούνται «πιο ποθητά».

Όμως μπορούμε να κάνουμε την εξής ερώτηση, θα μπορούσε η εμφάνιση να είναι τελικά, το μόνο που θα κρατήσει την αγάπη και το πάθος για μία γυναίκα; Μπορείς να ερωτευτείς μία γυναίκα η οποία με τα κοινωνικά πρότυπα θεωρείται «άσχημη;».

Είναι ένα γεγονός ότι η εμφάνιση αποτελεί μία από τις κυριότερες πηγές ανασφάλειας για τις γυναίκες, οι οποίες προσπαθούν να ταιριάξουν με τα υπάρχοντα πρότυπα ομορφιάς, επειδή θεωρούν πως θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Πώς θα βλέπαμε μία ανατροπή αυτών των στερεοτύπων; Πώς θα αισθανόμασταν αν βλέπαμε ότι δεν είναι τελικά μόνο η εμφάνιση αυτό που μπορεί να κάνει ερωτικά ποθητό ένα πρόσωπο;

Στην ελληνική τηλεόραση, διαχρονικά, βλέπουμε σε διάφορες σειρές να ξετυλίγονται σημαντικοί και σπαραξικάρδιοι έρωτες. Ανάμεσα σε «όμορφες» και «όμορφους», ανάμεσα σε «όμορφες» και «όμορφες», ανάμεσα σε άτομα τα οποία στα δικά μας μάτια καλύπτουν την αισθητική απόλαυση με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση. Το μάτι μας είχε εκπαιδευτεί να θεωρεί όμορφο μόνο αυτό που μας δίδαξαν τα κυρίαρχα στερεότυπα, μάθαμε να ποθούμε και να ζηλεύουμε τους αστραφτερούς και ατσαλάκωτους έρωτες «τέλειων» προσώπων, να ταυτιζόμαστε με «θεές» και «θεούς».

Στη “Μαρία την Άσχημη” και το “Είσαι το ταίρι μου”, έχουμε δύο ελληνικές σειρές στις οποίες γίνεται η ανατροπή, γυναίκες που θεωρούνται άσχημες ή πώς δεν πληρούν τα κριτήρια της ιδανικής ομορφιάς, γίνονται το αντικείμενο του πόθου και κατακτούν τον έρωτα με όπλο την ακαταμάχητη προσωπικότητά τους. Βλέπουμε δύο γυναίκες, όχι ιδιαίτερα εμφανίσιμες (πιο ακραίες φωνές θα έλεγαν άσχημες), να παίζουν το παιχνίδι με το δικό τους τρόπο, να διεκδικούν τον έρωτα, να αναδεικνύουν και την ομορφιά της γυναίκας η οποία δε θεωρείται όμορφη με τις κοινωνικές αντιλήψεις.

Θεωρώ πως οι δύο αυτές σειρές είναι από τις λίγες που έχουν αγγίξει τόσο πολύ τον γυναικείο πληθυσμό. Και αυτό διότι έδειξε και μία διαφορετική όψη ενός νομίσματος, έδειξε και μία άλλη εκδοχή (για κάποιους μπορεί να είναι ουτοπική, αλλά δεν πειράζει, ελπίζουμε στο δύσκολο πάντα).

Η “Μαρία η Άσχημη” είναι Ελληνική μεταφορά της ομώνυμης Κολομβιανής σειράς “Yo soy Betty, la Fea”, με κυρίαρχο θέμα μια νεαρή κοπέλα που ενώ έχει όλες τις προϋποθέσεις για επιτυχημένη επαγγελματική ζωή, βιώνει εμπόδια επειδή υστερεί σε αυτό που θεωρείται απαραίτητο για τον κόσμο της μόδας, την εμφάνιση.

Θεωρώ την ελληνική προσαρμογή, την πιο πετυχημένη συγκριτικά με τις υπόλοιπες διασκευές που έχουν υπάρξει, βλέποντας για πρώτη φορά ίσως σε μία σειρά να είναι πρωταγωνίστρια μία γυναίκα η οποία δεν πληρεί κανένα στοιχείο ποθητής εμφάνισης σύμφωνα με τα κοινωνικά στερεότυπα, ενώ είναι εντελώς αθώα, ατσούμπαλη και καλόκαρδη. Η οποία όμως στη συνέχεια της σειράς, μεταμορφώνεται σε «όμορφη», έχοντας όμως προλάβει να αγαπηθεί ως άσχημη.

Νομίζω πως η συγκεκριμένη σειρά ήταν ένα παραμύθι το οποίο έδωσε ελπίδα σε πολλές γυναίκες, οι οποίες έκαναν το λάθος να θεωρούν πως δεν είναι αρκετά όμορφες ή πως δεν τους αξίζει η αγάπη. Άγγιξε την ευαίσθητη πτυχή πολλών γυναικών, οι οποίες πιέζονται ασφυκτικά από τα κοινωνικά στερεότυπα να είναι διαρκώς ποθητές και όμορφες, να μη γερνάνε ποτέ, να μη βιώνουν το πέρασμα του χρόνου πάνω τους, να είναι λαμπερές. Ναι, «οι άσχημες» μπορούν να είναι το ίδιο ερωτικές, ποθητές, καλλιεργημένες και να βιώνουν την ομορφιά από τη λάμψη που βγαίνει μέσα τους, όχι αποκλειστικά από την αψεγάδιαστη εμφάνισή τους.

 https://gynaikaeimai.com/

Μαρία Σκαμπαρδώνη