Το κύμα Kondratieff και τον ερχόμενο μεγάλο πόλεμο Φωτεινή Μαστρογιάννη

Λόγοι για αυτόν τον πόλεμο θα είναι ο έντονος ανταγωνισμός κυρίως στις πρώτες ύλες και στις αγορές καθώς και στην πολυπολική κατανομή της στρατιωτικής δύναμης μεταξύ των μεγάλων χωρών. Ο Κοντρατιέφ έγινε γνωστός για τα διάσημα κύματα του που διαρκούν 50-60 χρόνια και τα οποία συνίστανται στην επέκταση, την κρίση και τη συστολή, στην οποία ανανεώνεται ο καπιταλισμός. Ο Tom Drake ανέφερε τις τέσσερις εποχές στο The Kondratieff Wave σε ένα άρθρο Maple Money. Αυτά είναι: * Άνοιξη (25 έτη) - Φάση του πληθωρισμού με την άνοδο των τιμών των μετοχών και την αύξηση της απασχόλησης και των μισθών.  * Καλοκαίρι (3-5 χρόνια) - Σταδιακή φάση με αυξανόμενα επιτόκια, αυξανόμενο χρέος και διορθώσεις αποθεμάτων. Οι ανισορροπίες οδηγούν στον πόλεμο.  * Φθινόπωρο (7-10 χρόνια) - Φάση αποπληθωρισμού όπου τα μειωμένα επιτόκια οδηγούν σε ένα οροπέδιο και οι τιμές των μετοχών αυξάνονται έντονα.  * Χειμώνας (κατάρρευση 3 ετών και αναπροσαρμογή 15 ετών) - Φάση κατάρρευσης με καταστροφή των αγορών αποθεμάτων και χρεογράφων και αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Σύμφωνα με τους αναλυτές, κατά την ανάκαμψη του πέμπτου κύματος Kondratiev, η εκκίνηση ενός νέου παγκόσμιου πολέμου εκτιμάται γύρω στο 2020. Οι λόγοι για τον πόλεμο αυτό θα είναι ο έντονος ανταγωνισμός κυρίως στις πρώτες ύλες και στις αγορές καθώς και στην πολυπολική διανομή στρατιωτικών μεταξύ των μεγάλων χωρών. Οι νέες δυνάμεις θα δημιουργήσουν μια νέα ηγεμονία.  Ορισμένοι ερευνητές (Chase-Dunn και Podobnik, 1999) υποστηρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση με επικεφαλής τη Γερμανία, με πιθανότητα 50/50, θα συμμετάσχει σε μια παγκόσμια στρατιωτική διαμάχη με τις ΗΠΑ το 2020. Η άλλη πιθανότητα είναι ο αμερικανο-ιαπωνικός πόλεμος . Ο Wallerstein (2000) ισχυρίστηκε ότι ο πόλεμος μεταξύ Ευρώπης και Ασίας στον 21ο αιώνα ήταν πολύ πιθανός. Ο Goldstein (2005) εκτιμά την ύπαρξη πολέμου το 2025, ενώ ο Boswell (1999) το εκτιμά για τα έτη 2010-2020. Είναι όμως γεγονός ότι οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν και εξακολουθούν να διαμορφώνονται φέρνουν τον δυτικό κόσμο (κυρίως την Ευρώπη) υπό συνεχή πίεση σε όλα τα επίπεδα. Η Κίνα και η Ινδία αναδείχθηκαν ως γίγαντες στην Ανατολή δημογραφικά, οικονομικά και (ενδεχομένως) στρατιωτικά, ενώ ο πληθυσμός στη Δύση συρρικνώνεται.  Η μετανάστευση θεωρήθηκε όχι μόνο να λύσει το δημογραφικό πρόβλημα της Δύσης και τα προβλήματα στο συνταξιοδοτικό σύστημα, αλλά και να ενισχύσει την οικονομία μέσω της αγοράς και της ανάπτυξης ακινήτων. Ωστόσο, αυτή η σκέψη απέτυχε να λάβει υπόψη τον κύκλο Kondratiev. Στη φάση πτώσης του κύκλου Kondratiev, υπάρχουν συρρικνούμενες εργασίες. Αυτό είναι κάτι που βιώνουμε τώρα. Προχωρούμε προς ένα σενάριο όπου θα υπάρχουν τεράστιες ομάδες ανέργων (τόσο ντόπιοι όσο και μετανάστες). Ο δημόσιος προϋπολογισμός θα επιβαρυνθεί, δεδομένου ότι τα οφέλη που θα δοθούν θα είναι πολύ υψηλότερα από τους καταβληθέντες φόρους.  Επιπλέον, η συνεχής αυτοματοποίηση προκαλεί τη συρρίκνωση των θέσεων εργασίας και συνεπώς θα υπάρξουν περιττά εργατικά χέρια. Επιπλέον, η μεταφορά δεξιοτήτων και γνώσεων μέσω τηλεπικοινωνιών είναι πλέον πολύ εύκολη και γρήγορη. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει ανάγκη για «τοπικά εργαζόμενα χέρια». Όσον αφορά το ποσοστό γεννήσεων, οι νεοφερμένοι σε μια χώρα και τα παιδιά τους έχουν αποδειχθεί ότι έχουν ποσοστά γεννήσεων χαμηλότερα από αυτά των ντόπιων (παρατηρούνται στον Καναδά και στην Ελλάδα με την είσοδο Αλβανών μεταναστών). Το δημογραφικό πρόβλημα στη Δύση προέρχεται από (i) τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη γυναίκα και έχει να κάνει τόσο με την οικονομική ανασφάλεια όσο και με τη μη προστασία της μητρότητας από το κράτος (βρεφονηπιακούς σταθμούς, άδεια μητρότητας κλπ.) Και ii) των σύγχρονων σχέσεων (αυξανόμενος αριθμός διαζυγίων). Επιπλέον, το εργασιακό περιβάλλον είναι αρνητικό για τη μητρότητα. Ένας πληθυσμός που ανανεώνεται και η ηλικιακή κατανομή είναι ομαλός μπορεί να φέρει μόνο ομαλότητα στο στάδιο των χειμερινών πτώσεων των κύκλων του Kondratiev και αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί αν υπάρχει ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής των γυναικών και των νέων γενικότερα. Μια άλλη λύση για την αποφυγή των σημαντικών επιπτώσεων του χειμερινού κύκλου Kondratiev είναι το πλεόνασμα κεφαλαίου των πλούσιων χωρών που πρόκειται να επενδυθούν σε φτωχές χώρες, ώστε να συμβάλουν ουσιαστικά στην ανάπτυξή τους και στην οικονομική τους ανάπτυξη.  Ίσως με αυτόν τον τρόπο, θα είναι δυνατό να αποφευχθεί ο προβλεπόμενος (επόμενος) παγκόσμιος πόλεμος, ο οποίος θα είναι καταστροφικός για την ανθρωπότητα.  Η Φωτεινή Μαστρογιάννη είναι οικονομολόγος, λέκτορας, συγγραφέας, blogger από την Αθήνα. Είχε διδάξει, μεταξύ άλλων, στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας και στο Πανεπιστήμιο του Glyndwr. Πηγή: Syndication Oped Column Αποκλειστική για τον καθημερινό παρατηρητή http://www.observerbd.com/index.php