Χορείες Χώρων του Georges Perec

Σύνορα

Οι χώρες χωρίζονται µεταξύ τους µε σύνορα. Το πέρασμα των συνόρων µε συγκινούσε ανέκαθεν: µια ξύλινη µπάρα, που υλοποιεί ένα νοητό όριο (χωρίς, άλλωστε, να είναι ποτέ ακριβώς πάνω στη γραµμή την οποία υποτίθεται ότι αναπαριστά, αλλά καµιά δεκαριά ή εκατοστή μέτρα πιο δω ή πιο κει), αρκεί για ν’ αλλάξει τα πάντα, ακόμα και το τοπίο: ο ίδιος αέρας είναι, η ίδια γη, αλλά ο δρόµος δεν είναι πια ακριβώς ίδιος, ο τρόπος γραφής των πινακίδων της τροχαίας είναι διαφορετικός, τα αρτοπωλεία δε µοιάζουν εντελώς σ’ αυτό που προ ολίγου αποκαλούσαµε αρτοπωλείο, τα ψωµιά δεν έχουν πια το ίδιο σχήμα, δεν είναι πια τα ίδια κουτιά απο τσιγάρα που σέρνονται στο δρόµο…

[Σηµείωσε τι δεν αλλάζει: Το σχήμα των σπιτιών; Το σχήµα των αγρών; Τα πρόσωπα; Το σήμα της Shell στα βενζινάδικα; Οι πινακίδες της Coca Cola που, όπως απέδειξε µια πρόσφατη έκθεση φωτογραφιών, είναι ίδιες απαράλλαχτες από τη Γη του Πυρός ως τη Σκανδιναβία και από την Ιαπωνία ως τη Γροιλανδία; Οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας (µε κάποιες παραλλαγές); Η απόσταση των οι δηροτροχιών (µε εξαίρεση την Ισπανία) ;]

Το 1952, στην Ιερουσαλήµ, αποπειράθηκα να πατήσω ιορδανικό έδαφος, περνώντας το πόδι μου κάτω απ’ το συρµατόπλεγµα· κάποιοι που με συνόδευαν, µε απέτρεψαν: φαίνεται πως υπήρχαν νάρκες. Εν πάση περιπτώσει, δε θα ταν Ιορδανία αυτό που θα πατούσα, αλλά ένα τίποτα, ένα no man’s land.

Τον Οκτώβριο του 1970, στο Χοφ της Βαυαρίας, αγκάλιασα (όπως λένε) µ’ ενα βλέµµα κάτι που ήταν Δυτική Γερμανία, κάτι που ήταν Ανατολική Γερµανία, και κάτι που ήταν Τσεχοσλοβακία: µια έκταση απέραντη, θλιβερή και γκρίζα, µε κάτι δασάκια. Το (δυτικογερµανικό) πανδοχείο που προσέφερε αυτό το πανόραµα, έκανε χρυσές δουλειές.

Το Μάιο του 1961, όχι μακριά απ’ τον αρχαιολογικό χώρο της Σµπέιτλα, στην Τυνησία, κάπου προς το Κασεριν, είδα την αλγερινή µεθόριο: µια απλή σειρά συρµατοπλέγµατα· καμιά εκατοστή µέτρα πιο κει, σε αλγερινό έδαφος, φαινόταν ένα ερειπωµένο αγρόκτημα. Η Γραµµή Μορίς, µου είπαν, που ήταν ακόμα εν ισχύι, περνούσε ακριβώς από πίσω.

Τα σύνορα είναι γραµμές. Γι’ αυτές τις γραμμές, εκατοµμύρια άνθρωποι βρήκαν το θάνατο. Μυριάδες άνθρωποι βρήκαν το θάνατο γιατί δεν κατάφεραν να τις διαβούν: πολλές φορές η επιβίωση είχε να κάνει µόνο και µόνο με το αν κατάφερνες να περάσεις ένα ποταµάκι, ένα λοφίσκο, ένα ήσυχο δάσος από την άλλη μεριά ήταν η Ελβετία, η ουδέτερη χώρα, η ελεύθερη ζώνη…

(Η μεγάλη χίμαιρα: Δεν πυροβολείς αιχμαλώτους δραπέτες απ’ τη στιγμή που έχουν διαβεί τα σύνορα…)

Λυσσαλέες µάχες δόθηκαν για ένα κομματάκι χώρο, ένα λοφίσκο, λίγη παραλία, ένα βραχάκι, τη γωνιά ενός δρόµου. Για εκατοµµύρια ανθρώπους ο θάνατος ήρθε από µια ανεπαίσθητη διαφορά υψομέτρου ανάµεσα σε δυο σηµεία που, πολλές φορές, απείχαν λιγότερο από εκατό µέτρα: εβδοµάδες ολόκληρες πολεμούσαν για να καταλάβουν (ή ανακαταλάβουν) το Ύψωµα 532.

(Ένας από τους αρχιστράτηγους του γαλλικού στρατού στον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο λεγόταν στρατηγός Nivelle…»)

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το βιβλίο Χορείες Χώρων του Georges Perec σε μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ύψιλον.

https://stylerivegauche.wordpress.com/