Χάρρυ Κλυνν, κατά κόσμον Βασίλης Τριανταφυλλίδης (1940-2018)

Χάρρυ Κλυνν, κατά κόσμον Βασίλης Τριανταφυλλίδης (1940-2018)

Posted by sarant στο 22 Μαΐου, 2018

Η θλιβερή είδηση του θανάτου του αγαπημένου Χάρρυ Κλυνν μαθεύτηκε χτες το μεσημέρι -τον μνημονέψατε βέβαια στα σχόλιά σας στο άρθρο της ημέρας, απο τα οποία αντλώ κάποιο υλικό εδώ, αλλά το ιστολόγιο αισθάνεται ότι χρωστάει ένα καθώς πρέπει μνημόσυνο στον κωμικό που συντρόφεψε τόσες γενιές και που εξέφρασε με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα της δεκαετίας του 80, αφού η χρυσή εποχή του είναι από λίγο πριν έως λίγο μετά τη δεκαετία αυτή, από το 1978 έως το 1992 ας πούμε -αν και με την οριοθέτηση αυτή ίσως τον αδικώ.

Ο Βασίλης Τριανταφυλλίδης γεννήθηκε στην Καλαμαριά το 1940 από φτωχή οικογένεια. Από πολύ νέος έδειξε ταλέντο μίμου και σε ηλικία 10 ετών, όπως αποκάλυψε αργότερα σε μια συνέντευξη που αξίζει να τη δείτε (εδώ, στο 2.04) πήρε το ψευδώνυμό του, όταν μιμήθηκε στην αυλή του δημοτικού σχολείου τα ξιφομαχικά κατορθώματα του Έρολ Φλυν -για κάποιο λογο, στις επευφημίες των συμμαθητών του, το «Φλυν» παραλλάχτηκε σε «Κλυν». Χάρη στον Γιώργο Οικονομίδη, κατέβηκε στην Αθήνα για σπουδές σε δραματική σχολή ενώ παράλληλα εμφανιζόταν σε αναψυκτήρια και κοσμικά κέντρα. Εικοσάχρονος πρωταγωνίστησε στην κωμική ταινία μικρού μήκους «Σύγχυσις«, ήδη με το ψευδώνυμό του, όπου ήδη δείχνει ότι ξέρει να δημιουργεί έναν τύπο. Οι περισσότεροι θα τον θυμούνται σε χαρακτηριστικούς δεύτερους ρόλους στις ταινίες Γάμος αλά ελληνικά και 201 Καναρίνια, και οι δυο του 1964.

Τότε έφυγε για την Αμερική, όπου έζησε και δούλεψε μια δεκαετία. Όπως γράφει ο φίλος Φώντας Τρούσσας, «καλλιτεχνικά ανδρώθηκε στην Αμερική, στα underground μαγαζιά της Νέας Υόρκης, του Σικάγου και του Μόντρεαλ, πέφτοντας μέσα στην ακμή της πάντα πολιτικά ανορθόδοξης stand-up comedy (στο καθοριστικό διάστημα για τα πάντα-όλα, από τα late sixties μέχρι και τα early seventies). 
Οι βασικές του επιρροές δεν ήταν οι δικοί μας κωμικοί του ’50 και του ’60 (φυσικά), αλλά ο Lenny Bruce (που πιθανώς να τον είδε και ζωντανό), ο George Carlin και κυρίως και πάνω απ’ όλους ο μαύρος κωμικός και πολιτικο-κοινωνικός ακτιβιστής Dick Gregory. Από τον Gregory πήρε ο Χάρρυ Κλυνν το δούναι και λαβείν του μονολόγου, την επικοινωνία με το κοινό δηλαδή, και τον τρόπο μέσω του οποίου θα επιτυγχανόταν η λεκτική κορύφωση, που θα πυροδοτούσε και τη γενικότερη έκρηξη (του ακροατηρίου)«.

Επιστρέφει το 1974 στην Ελλάδα και αφού περάσει ένα διάστημα προσαρμογής παρουσιάζει την ιδέα του σατιρικού δίσκου, που γνωρίζει τεράστια επιτυχία, με 10 δίσκους (κάποιοι διπλοί) από το 1978 έως το 1992, που τον καθιέρωσαν για πάντα. Στη δεκαετία του 1980 φτιάχνει και ταινίες μεγάλου μήκους, με καλύτερη την πρώτη, το σπονδυλωτό Αλαλούμ. Μετά το 1992 ουσιαστικά σταματαει τους δίσκους. Δεν ξέρω για ποιο λόγο έγινε αυτό (ίσως μάθω απο εσάς) -αν δηλαδή ήταν μια καλλιτεχνική απόφαση ή αν έπαιξαν ρόλο και οι σχέσεις με τις εταιρείες. Συνέχισε βέβαια με μεγαλη επιτυχία στο θέατρο, ενώ έχει γράψει αρκετά (μη κωμικά) λογοτεχνικά βιβλία, και επίσης ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, καθώς και με τα διοικητικά του ποδοσφαίρου, στον Απόλλωνα Καλαμαριάς και στην ΕΠΑΕ.

Γράφτηκε ότι ο Χάρρυ Κλυνν ήταν απλώς ένας πολύ ταλαντούχος μίμος και απογειώθηκε χάρη στα εξαιρετικα κείμενα του Γιαννη Κακουλίδη, του Γιάννη Καλαμίτση και των άλλων συνεργατών του. Νομίζω ότι είναι άδικη η παρατηρηση αυτή και όχι μονο επειδή ο Χάρρυ Κλυνν ειχε συμμετοχή και στα κείμενα. Όχι μόνο τα συνδιαμόρφωνε, αλλά τα ανέδειξε και τα απογείωσε. Και οι μιμήσεις του Καραμανλή (πρεσβύτερου) θα μείνουν κλασικές.

Δυσκολεύομαι να διαλέξω τον κατά τη γνώμη μου καλύτερο δίσκο του Χάρρυ Κλυνν και δεν θα το επιχειρήσω, ωστόσο μου είναι πολύ εύκολο να διαλέξω το αγαπημένο μου κομμάτι από κάθε δίσκο. Προκειται, φυσικά, για το κομμάτι του Χαράλαμπου Τραμπάκουλα. Ο τρόπος που αποδίδει ο Χάρρυ Κλυνν τον Τραμπάκουλα δείχνει πόσο μεγάλος ήταν -αρκεί ένα μονολεκτικό «μάλιστα» για να εκφράσει όλη την δυσπιστια και την επιφυλακτικότητα του λαϊκού ανθρώπου της υπαίθρου, που έχει διαπαιδαγωγηθεί εδώ και γενιές να δυσπιστεί απέναντι στο κράτος και να επιβιώνει δίνοντας «και στον κλέφτη ψωμί και στον χωροφύλακα χαμπέρι».

Εμείς εδώ είμαστε γλωσσικό ιστολόγιο, οπότε θα ήταν παράλειψη αν δεν λέγαμε δυο λόγια για την προσφορά του Χάρρυ Κλυνν στην ελληνική γλώσσα. Δεν εννοώ εδώ τα σκετς του που έχουν θέμα τη γλώσσα (όπως εκείνο με τον καθηγητή που κάνει διάλεξη στην τηλεόραση υμνώντας την ελληνική γλώσσα ενώ οι τεχνικοί έχουν αφησει τα μικρόφωνα ανοιχτά αποκαλώντας ο ένας τον άλλο μαλάκα, που όπως ειπώθηκε χτες βασίζεται σε πραγματικό περιστατικό). Εννοώ ότι κάμποσες ατάκες από δίσκους του Χαρρυ Κλυνν έχουν γίνει παροιμιώδεις, εμπλουτίζοντας έτσι την ελληνική φρασεολογία -βέβαια, δεν θα μείνουν όλες, και εδώ που τα λέμε κάποιες από αυτές μπορεί να έχουν ήδη ξεχαστεί. Θα σταχυολογήσω όμως, πολύ πρόχειρα, όσες χαρρυκλυννικές ατάκες θυμάμαι πως είχαν γίνει παροιμιώδεις στη δεκαετία του 80.

* Δε μας χέζεις ρε Νταλάρα;

* Και κλάμα η κυρία

* Σε ποια γλώσσα θα ψαρεύουνε; [Αποδόμηση της χοντροκομμένης τηλεοπτικής προπαγάνδας πριν από την ένταξη στην τότε ΕΟΚ]

* Τροτσκιστές, επιπλοποιοί, σαλαμέμποροι [Από εκλογικά αποτελέσματα]

* ΚΚΕ Μπουλκουμέ [34 χρόνια μετα, υπάρχει ομάδα στο Φέισμπουκ με αυτό τον τίτλο]

* Φτου σου Ρεζίλη! [Από την εκπομπή της Λυκομιφών]

* Τεκίλα θέλω [από τη μονομαχία στις Σέρρες Μάντρες]

* Έχει ένα μάτι! -ένα έχει

* Δεν είμαι άντρας, γυναίκα είμαι [από το σκετς για τη ρύπανση]

* Εγώ έβοσκα τα προβατα εδώ παραπέρα [Τραμπάκουλας]

* Τι είναι αυτό που κρατάς; Βάλ’το εκεί που ξέρεις [Τραμπάκουλας]

* Να τα πάρετε και να σηκωθείτε να φύγετε [Τραμπάκουλας]

* Παρακάτω ειν’ ο γκρεμός [Τραμπάκουλας]

* Να’ν καλά τα πρόβατα [Τραμπάκουλας]

Ευχαρίστως να συμπληρώσετε στα σχόλιά σας τον κατάλογο αυτόν.

Ο Χάρρυ Κλυνν αγαπήθηκε από τη γενιά μου, αλλά θυμαμαι πως άρεσε και στον πατέρα μου, και ξέρω ότι αρέσει πολύ και σε πολύ νεότερους απο μένα. Δύσκολο να πιάσει κανείς τέτοιο πλάτος. Η γενιά μου τον γνώρισε κυρίως μέσα από κασέτες, που τις είχαμε λιώσει από το πολύ άκουσμα και ο καινούργιος δίσκος ήταν γεγονός. Θυμάμαι πώς με περίμεναν ξενιτεμένοι φίλοι στο Λονδίνο (όπου έκαναν μεταπτυχιακά, όχι δηλαδή στην πρωτη νιότη) να τους πάω την κασέτα «Μαλακά πιο μαλακά», που μόλις είχε βγει, και να αντηχεί στην υπόγεια διάβαση του Κένσινγκτον η αφιέρωση του δίσκου, που την έμαθαν απέξω αμέσως «….στο ταμείο Οδών και Οδοστρωμάτων και στον τέως πρόεδρο της Μαγαδασκάρης Φιλμπέρ Τσιρανανά».

Στη δεκαετία του 80 ο Χάρρυ Κλυνν ήταν με το ΚΚΕ. Στη σάτιρά του άφηνε απέξω το ΚΚΕ ή το σατίριζε με αγάπη, όπως στο αξέχαστο σκετς με τον Τραμπάκουλα και τον καθοδηγητή στην ταινία Αλαλούμ, όπου ο καθοδηγητής επιμένει ότι «Η πάλη των τάξεων παραμένει ιστορικά αδικαίωτη, ενώ η διεθνής καπιταλιστική μεθοδολογία, σαμποτάρει την πρωτοβουλία της κολχόζνικης ιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας σεχταρισμός που αποπροσανατολίζει τις μάζες και τις αφήνει σε ένα τέλμα ιδεολογικής σύγχυσης με ανεπανόρθωτες συνέπειες, ανεπανόρθωτες συνέπειες επαναλαμβάνω, στην ανάπτυξη του κινήματος της εργατικής τάξης και της αποδέσμευσής της από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά» (αν και οι κουκουέδες δεν χρησιμοποιούσαν σχοινοτενείς φράσεις).

Αργότερα, πρέπει να απομακρύνθηκε -πάντως, επανειλημμένα κατέβηκε για δήμαρχος στην Καλαμαριά χωρίς την υποστήριξη του Κόμματος ή γενικά της αριστεράς αλλά, αντίθετα, με τη στήριξη της ΝΔ, ακόμα και του ΛΑΟΣ κάποια φορά. Κάποτε, παλιά, που το είχα κοιτάξει, είχα βγάλει το συμπέρασμα πως βασικό ρόλο γι’ αυτο έπαιξαν και τα πρόσωπα σε τοπικό επίπεδο, μπορεί όμως να κάνω λάθος. Τον τελευταιο καιρό, υποστήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ, πριν και μετά το καλοκαίρι του 2015. Είχε δυο μπλογκ, ένα για τις δημιουργικές του δραστηριότητες κι ένα με πολιτικό σχολιασμο. Πιθανόν να μας διάβαζε, γιατί κανα-δυο φορές είχε δώσει λινκ προς το ιστολόγιο. Το τελευταιο του τουίτ, πέντε μέρες πριν τον θάνατό του, ειρωνεύεται την παραίτηση Σακελλαρίου.

Πρόπερσι δέχτηκε ένα από τα πιο σκληρά χτυπήματα που μπορεί να δεχτεί άνθρωπος, όταν νεκροφίλησε τον πρωτότοκο γιο του, τον πολύ αξιόλογο σκηνοθέτη Νίκο Τριανταφυλλίδη (1966-2016). Τον τελευταίο καιρο βασανιζόταν από αναπνευστικά προβλήματα. Θεός σχωρέστον, όρκο παίρνω, πολύ καλός άνθρωπος ήτανε.

 https://sarantakos.wordpress.com/