Αιολικά πάρκα :
Πράσινη ανάπτυξη ή ένα Eldorado ΑΠΕ;
Ωστόσο παρά το γεγονός ότι οι σχεδιασμοί για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) συχνά συνοδεύονται από την ρητορική της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης, δεν λαμβάνουν υπόψη τους ούτε την φέρουσα ικανότητα των περιοχών αλλά ούτε τις περιβαλλοντικές συνέπειες, αντιβαίνοντας τον αρχικό τους στόχο. Παράλληλα λαμβάνουν την μορφή φαραωνικών έργων χωρίς αντίστοιχα να προσφέρουν τα αντίστοιχα ενεργειακά και οικονομικά οφέλη για τους κατοίκους των περιοχών.
Στο Βέρμιο, ένα όμορφο βουνό με πλούσια βιοποικιλότητα, εταιρείες όπως η ACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, η RENEX Αιολική, η TEΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ και η ΕΛΛΑΚΤΩΡ έχουν αδειοδοτηθεί για να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 695 MW καθιστώντας το Βέρμιο Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας, το δεύτερο σε όλη την Ελλάδα, σε μια περιοχή υποπολλαπλάσια σε έκταση από τις ήδη θεσμοθετημένες.
Συγκεκριμένα η αδειοδότηση αφορά 155 Α/Γ, 465 MW της ACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. στο Βέρμιο, συν 20 MW της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, συν 40 MW της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, συν 170 MW της RENEX Αιολική Βερμίου, δηλαδή συνολικά πάνω από 200 ανεμογεννήτριες με 695 MW ισχύ στην ίδια περιοχή, την κορυφογραμμή του Βερμίου σε μια έκταση δασωμένη που ανήκει σε τρεις δήμους: Βέροιας, Νάουσας και Εορδαίας. Το εμβαδόν που θα καλυφθεί είναι 96 χιλ στρέμματα εκ των οποίων τα 2,5 χιλ στρέμματα είναι οι ανεμογεννήτριες.
Σε αναμονή στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες, αιτήματα και άλλων εταιρειών πράγμα που σημαίνει ότι συνολικά στο Βέρμιο θα εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες συνολική ισχύος περίπου 1000 MW.
Να αναφερθεί ότι η αδειοδότηση της ACCIONA ισπανικών συμφερόντων έγινε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος επί υπουργίας Μανιάτη το 2014 ενώ οι υπόλοιπες εταιρείες αδειοδοτήθηκαν τον επόμενο χρόνο. Μέχρι στιγμής δεν έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης αλλά αυτό δεν εμποδίζει τις εταιρείες να ξεκινήσουν τις εργασίες. Η TERNA έχει ξεκινήσει ήδη εργασίες για την τοποθέτηση των 20 ανεμογεννητριών.
Ήδη το 2009-2010 υπήρξε μια πρώτη εγκατάσταση ανεμογεννητριών, πράγμα που προκάλεσε την αντίδραση διαφόρων φορέων και συλλόγων της περιοχής (π.χ. του ΤΕΕ συλλόγων ορειβατών, ενεργών πολιτών, φίλων του δάσους κ.α.). Στη συνέχεια οι επιδοτήσεις για ΑΠΕ παρουσίασαν πτώση μαζί με το ενδιαφέρον των εταιρειών να προχωρήσουν στην επένδυση, το οποίο, όμως, αναζωπυρώθηκε το τελευταίο διάστημα.
Συλλογικότητες της περιοχής (ο ορειβατικός σύλλογος και η Ανεξάρτητη Πρωτοβουλία Νάουσας) διοργάνωσαν στις 26 Ιουνίου ενημερωτική εκδήλωση όπου έγινε μια κατατοπιστική συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις της εγκατάστασης ανεμογεννητριών που λαμβάνει διαστάσεις φαραωνικού έργου ενώ το θέμα του αιολικού πάρκου Βερμίου απασχόλησε και την Αντιπροσωπία του ΤΕΕ ΤΚΜ που συνεδρίασε στο Δημαρχείο Βέροιας στις 16 Ιουνίου.
Σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Μια από τις πρώτες επιπτώσεις αν προχωρήσει το σχέδιο με τις ΑΠΕ είναι η αποψίλωση του καταπράσινου βουνού όχι μόνο εξαιτίας της έκτασης που καταλαμβάνουν οι ανεμογεννήτριες αλλά και των συνοδών έργων.
Χαρακτηριστικό είναι, σύμφωνα με την Έφη Παπαγιαννούλη, πολ. μηχανικό και μέλος της ΝΕ του ΤΕΕ Ημαθίας ότι στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που έχουν εγκριθεί δεν περιγράφονται ή καλύτερα αποκρύπτονται λεπτομέρειες για την έκταση που θα καταλάβουν οι εγκαταστάσεις (υπολογίζεται ότι μόνο ο κεντρικός άξονας της κάθε ανεμογεννήτριας είναι 84 μέτρα χωρίς την τοποθέτηση της φτερωτής η διάμετρος της οποίας είναι 112 μέτρα) αλλά και οι διανοίξεις δρόμων.
Έτσι, σύμφωνα με τα λιγοστά στοιχεία που δίνονται, στην κατασκευή εσωτερικής οδοποιίας για τη διασύνδεση των Α/Γ μήκους 104,5 ΚΜ, προβλέπεται 5 μέτρα πλάτος, ενώ οι διαστάσεις των στοιχείων του εξοπλισμού απαιτούν για την μεταφορά του, τουλάχιστον υπερδιπλάσιο πλάτος δρόμου. Το σύνολο των εκσκαφών του έργου θα είναι 3.280.000 m3 από τα οποία θα περισσέψουν 1.170.000 m3 και θα απαιτηθεί η δημιουργία αποθεσιοθαλάμου για την τοποθέτηση των υλικών της εκσκαφής.
Για την έδραση των Α/Γ θα απαιτηθούν 160.000 τόνοι μπετόν και μετά το τέλος ζωής της δραστηριότητας, η αποκατάσταση του τοπίου στη αρχική κατάσταση είναι αμφίβολη.
“Καταρχήν βρισκόμαστε μπροστά σε μια συνολική αλλαγή του φυσικού τοπίου και στην διατάραξη του οικοσυστήματος της περιοχής. Η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών θα οδηγήσει στην αλλαγή του ανάγλυφου του βουνού. Επιπλέον θα επηρεαστεί η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής με επιπτώσεις στους κτηνοτρόφους και τους μελισσοκόμους (λόγω όχλησης από τους ήχους χαμηλών συχνοτήτων που παράγονται από την λειτουργία των ανεμογεννητριών)” αναφέρει ακόμη η Έφη Παπαγιαννούλη μιλώντας στον ρ/σ Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης.
Η πολιτικός μηχανικός υπογραμμίζει ακόμη ότι η πιθανότητα επηρεασμού ή εξαφάνισης σημείων υδροληψίας που υδροδοτούν τους οικισμούς αλλά και άλλων που χρησιμοποιούνται από κτηνοτρόφους, οι οποίοι βρίσκονται στις περιοχές εγκατάστασης των Α/Γ, είναι αρκετά μεγάλη. Επισημαίνει ακόμη ότι για τις διανοίξεις των δρόμων θα απαιτηθεί ανατίναξη του βραχώδους εδάφους με επιπτώσεις στους υδροφόρους ορίζοντες και γενικότερα την ισορροπία των υπογείων υδάτων, οι οποίες όμως δεν έχουν προσδιοριστεί γιατί δεν υπάρχει υδρογεωλογική μελέτη.
Τεχνολογία παρωχημένη με μικρή απόδοση και ελάχιστα ανταποδοτικά οφέλη
“Κανένας δεν είναι αντίθετος στο γενικό στόχο των ΑΠΕ” ξεκαθαρίζει η κα Παπαγιαννούλη. Υπάρχουν όμως τρία προβλήματα στον τρόπο που σχεδιάζονται και εγκαθίστανται. Καταρχήν, όπως εξηγεί, χρησιμοποιείται τεχνολογία παρωχημένη.
“Έχουμε να κάνουμε με τεράστιες ανεμογεννήτριες που δεν απέδωσαν τα προσδοκόμενα. Κάνουν αιολικά πάρκα χρησιμοποιώντας κατά 80% εισαγόμενη τεχνολογία. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι δημιουργούνται τεράστια φαραωνικά έργα σε μια μικρή έκταση όπως σε αυτή στο Βέρμιο. Διαφορετικό θα ήταν να εγκαθίσταντο 15 ανεμογεννήτριες σε μια περιοχή και 15 σε μια άλλη και άλλο 600 ανεμογεννήτριες στο Βέρμιο, σε ένα βουνό ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Έτσι φορτώντας το βουνό με τόσες ανεμογεννήτριες στην πραγματικότητα δημιουργείται ένα ηλεκτρικό πάρκο και όχι ένα αιολικό υπό την έννοια της βιομηχανικής ζώνης που καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον” σημειώνει.
Επιπλέον, συνεχίζει, γίνεται μια τεράστια παρέμβαση στην περιοχή με μικρό ανταποδοτικό όφελος για την περιοχή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ACCIONA που έχει στο σχεδιασμό της και τις περισσότερες ανεμογεννήτριες αναφέρει ως ανταποδοτικό όφελος μόνο 27 θέσεις μόνιμης εργασίας. Σε χρήματα το ανταποδοτικό όφελος αντιστοιχεί, σύμφωνα με την ΜΠΕ, σε 800.000 ευρώ που θα μοιραστεί στους τρεις δήμους το οποίο προϋπολογίζεται με λάθος απόδοση (οι εταιρείες θεωρούν ότι θα αποδίδουν το 50% ενώ στην πραγματικότητα αποδίδουν το 25% της ονομαστικής ισχύος). Οι εταιρείες υποστηρίζουν ακόμη ότι θα υπάρχει κέρδος από το χρηματιστήριο των ρύπων (διοξείδιο του άνθρακα) που από την ευρωπαϊκή εμπειρία έχει αποδειχτεί ότι δεν είναι τόσο μεγάλο (είναι το 1/4 από αυτό που αναφέρουν οι εταιρείες).
Μεγάλα τα κέρδη των εταιρειών
Από την πλευρά του ο Στέργιος Μποζίνης, μηχανικός, κάτοικος Βέροιας και μέλος της Ριζοσπαστικής Πρωτοβουλίας Μηχανικών μιλώντας στον ρ/σ Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης σημειώνει ότι η εγκατεστημένη ισχύς όλων των μορφών ενέργειας στην Ελλάδα είναι 17.500 MW, από αυτές οι 5.500 είναι ΑΠΕ και από αυτές τα 2.100 είναι αιολική ενέργεια και τα υπόλοιπα φωτοβολταϊκά και βιομάζα. Στο ενεργειακό μας σύστημα το 30% αφορά λιγνίτες (από 70% που ήταν η συμμετοχή του στο ενεργειακό μείγμα), 12% υδροηλεκτρικά και το υπόλοιπο εισαγόμενο φυσικό αέριο.
«Οι ΑΠΕ είναι ένα σύστημα που κανείς δεν το απορρίπτει, αλλά οι σημερινές ΑΠΕ είναι παλιάς γενιάς και ασύγχρονες με το δίκτυο που δεν μπορεί σωστά να τις υποδεχτεί, το πρόβλημα είναι τεχνικό. Ειδικά οι ανεμογεννήτριες δεν έχουν ένα σταθερό ρυθμό εισόδου. Την στιγμή που τις χρειαζόμαστε δεν υπάρχουν ή όταν φυσάει πολύ και πάλι δεν μπορούν να μπουν στο σύστημα γιατί δεν χρειάζεται τόση ενέργεια και τις απορρίπτει» εξηγεί προβλέποντας ότι στο μακρινό μέλλον ενδεχομένως να είναι δυνατή η αποθήκευση ενέργειας που θα συνιστούσε μία λύση σε τεχνικό επίπεδο.
Ο κ. Μποζίνης υποστηρίζει ακόμη ότι από οικονομική άποψη η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές δεν έχει φτάσει ακόμα στο σημείο να μπορεί να ανταγωνιστεί τις μεγάλες μονάδες παραγωγής, με αποτέλεσμα να απαιτείται επιχορήγηση από το κράτος για να καταστεί βιώσιμη η επένδυση σε αυτές.
«Οι τιμές, όμως, που πληρώνουμε στην Ελλάδα είναι υπερβολικές έως τερατώδεις. Από 100- 300 € τη μεγαβατώρα, όταν το ρεύμα της ΔΕΗ από λιγνίτη μας κοστίζει 50 € τη μεγαβατωρα! Μάλιστα οι ίδιοι ιδιώτες που έχουν τις ΑΠΕ εξαναγκάζουν τη ΔΕΗ να τους πουλά κάτω του κόστους στα 37.7 € τη μεγαβατώρα μέσω των ΝΟΜΕ και να το μεταπωλούν ή και να το εξάγουν, κερδοσκοπώντας και φέρνοντας σε οικονομική ασφυξία τη ΔΕΗ με αθέμιτο τρόπο» λέει συγκεκριμένα.
«Να ληφθεί υπόψη ότι όταν οι ΑΠΕ εισέρχονται ταυτόχρονα στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ περικόπτονται, δηλαδή απορρίπτεται το φορτίο τους που τυχαία θέλει να εισέλθει στο σύστημα με κίνδυνο μπλακ άουτ, αποζημιώνονται αδρά από τη τσέπη του καταναλωτή» προσθέτει.
Το σημαντικότερο πρόβλημα όμως, σύμφωνα και με τον κ. Μποζίνη, είναι ο φαραωνικός σχεδιασμός του έργου και η ανισοκατανομή των εγκαταστάσεων στην χώρα, ενδεικτικό είναι ότι όταν το σύνολο των εγκεκριμένων ΑΠΕ ανέρχεται για όλη την Ελλάδα στις 5.000 MW μόνο στο Βέρμιο θα εγκατασταθούν μονάδες 1.000 MW.
Σε βιομηχανία ΑΠΕ μετατρέπεται και η Σαμοθράκη
Ανησυχία και φόβους έχει προκαλέσει στους κατοίκους της Σαμοθράκης το σχέδιο τοποθέτησης 39 ανεμογεννητριών στις περιοχές Αμόνι και Λουλούδι, στην δεύτερη ψηλότερη κορυφή στο όρος Σάος προκειμένου να δημιουργηθεί μια βιομηχανία ΑΠΕ συμφερόντων Μπόμπολα και Κοπελούζου.
Για να τοποθετηθούν οι γιγάντιες ανεμογεννήτριες των 90 μέτρων, πρέπει αρχικά να διανοιχθούν δρόμοι 30 και 40 μέτρων που θα οδηγούν στις κορυφές, και αφού συμβεί αυτό θα τοποθετηθούν τσιμεντένιες βάσεις ενός τόνου και τριακοσίων κιλών για κάθε μία από αυτές, δηλαδή 47 τόνους μπάζα πάνω στις βουνοκορφές.
Ο Γιώργος Μασκαλίδης, αντιπρόεδρος του συλλόγου «Βιώσιμη Σαμοθράκη» και τεχνολόγος δασοπόνος υπενθύμισε μιλώντας Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης ότι η πράξη χαρακτηρισμού της περιοχής από το δασαρχείο της περιοχής έγινε τον Δεκέμβριο του 2016 χωρίς κανένας κάτοικος να έχει ενημέρωση για την δυνατότητα προσφυγής σε διάστημα 30 ημερών. Ο αποχαρακτηρισμός έγινε χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση, η έγκριση από την ΡΑΕ έχει ήδη δοθεί από το 2015 ενώ ακόμη δεν έχει εγκριθεί η ΜΠΕ έτσι ώστε να γνωρίζουν οι κάτοικοι με στοιχεία τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και γενικότερα στη ζωή τους.
«Αυτό που έγινε, ήταν μετά από προτροπή του δημάρχου να έρθουν στο νησί εκπρόσωποι της εταιρείας στο τέλος του Ιουνίου και να ενημερώσουν τους κατοίκους για το τι πρόκειται να γίνει, η ενημέρωση είχε πολλά κενά και καμία δέσμευση εκ μέρους της εταιρείας» αναφέρει ακόμη ο κ.Μασκαλίδης.
Στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών στο νησί συμπεριλαμβάνεται και στην περίπτωση αυτή, η αποψίλωση του δάσους και της θαμνώδους βλάστησης σε υψόμετρο 1.100 με 1.400 μέτρων σε μια περιοχή Natura με επίσης πλούσια βιοποικιλότητα. Ανεπηρέαστος δεν θα μείνει ο υδροφόρος ορίζοντας αλλά και οι πηγές της Σαμοθράκης πολλές από τις οποίες είναι επισκέψιμες από κόσμο.
«Να σημειωθεί ότι η ΡΑΕ κατατάσσει το συγκεκριμένο έργο στην κατηγορία των ανεμογεννητριών και υβριδικών πάρκων. Αυτό σημαίνει ότι αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο να γίνει επέκταση σε υβριδικό πάρκο το οποίο συνιστά έναν ταμιευτήρα- υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που ανακυκλώνει το νερό των επιφανειακών υδάτων. Σε κάθε περίπτωση θα αντληθούν τεράστιες ποσότητες νερού την στιγμή που η Σαμοθράκη αρχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα λειψυδρίας και υδροδότησης οικισμών» τονίζει ακόμη ο κ. Μπασκαλίδης διερωτώμενος «Δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε μια έντονη σεισμική ζώνη καθώς το ρήγμα της Ανατολίας περνάει από την Σαμοθράκη και την Ίμβρο πως διασφαλίζεται η ασφάλεια της εγκατάστασης;».
Για την Σαμοθράκη η σχέση κόστους -οφέλους αποβαίνει αρνητική για την τοπική κοινωνία καθώς η εταιρεία ούτε για θέσεις εργασίας δεσμεύεται ούτε φυσικά η εγκατάσταση Α/Γ θα βοηθήσει στην ενεργειακή επάρκεια του νησιού σε περίπτωση ανάγκης.
Όσον αφορά στο πρώτο θέμα η εταιρεία υποσχέθηκε ότι θα δημιουργηθούν 300 θέσεις εργασίας την περίοδο της κατασκευής του αιολικού πάρκου, συνήθως όμως τα συνεργεία των εταιρειών είναι όλα εξειδικευμένα και από τη χώρα κατασκευής των ανεμογεννητριών, Γερμανία, Γαλλία κ.α
Σχετικά με το δεύτερο, το νησί ηλεκτροδοτείται από την Αλεξανδρούπολη• αν το αιολικό πάρκο δεν συνδέεται απευθείας στο δίκτυο του νησιού όταν θα υπάρχει πρόβλημα στη σύνδεση με την Αλεξανδρούπολη δεν θα υπάρχει και η δυνατότητα υποστήριξης.
Η Σαμοθράκη θα λάβει το 3% του τζίρου της παραγόμενης ενέργειας που υπολογίζεται περίπου στο 1 εκ. 50 χιλ το χρόνο και θα κατευθύνεται 1% στους κατοίκους μέσω των λογαριασμών, 1,3% στο δήμο και 0,7% στο Πράσινο Ταμείο.
“Πρέπει να λάβουμε όμως υπόψη μας ότι δεν είναι σταθερή η παραγωγή της ενέργειας και άρα ο τζίρος, συνεπώς δεν είναι σίγουρο τι τελικά θα λαμβάνει το νησί” σημειώνει ακόμη ο κ. Μπασκαλίδης επισημαίνοντας ότι ο νόμος μειονεκτεί ως προς το μικρό ποσοστό που δίνεται ως κέρδος στην τοπική κοινωνία.
Οι κάτοικοι δεν τάσσονται ενάντια στις ΑΠΕ αναφέρει ακόμη, ωστόσο επισημαίνει ότι «πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το περιβαλλοντικό κόστος και τα οφέλη για την τοπική κοινωνία. Αν οι ανάγκες της Σαμοθράκης ανέρχονται το καλοκαίρι 6 MW θα μπορούσαμε να έχουμε μικρότερες και λιγότερες γεννήτριες 15 MW».
«Καταλαβαίνουμε ότι δεν πρέπει να θυσιάζεται η Πτολεμαΐδα για να έχουμε το φορτίο βάσης, από λιγνίτη και πετρέλαιο, πρέπει να δούμε σαν πολιτεία την βιωσιμότητα όλων αυτών των πηγών. Δεν μπορούμε να έχουμε υπέρμετρες ανάγκες, δηλαδή να ξοδεύουμε αλόγιστα το ρεύμα και μετά να αυξάνουμε τις ανάγκες μας με αντίστοιχα φαραωνικά έργα για να ανταπεξέλθουμε. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και στο νησί αλλιώς μιλάμε για ένα πηγάδι δίχως πάτο» καταλήγει.
Για το ζήτημα αυτό έχει δημιουργηθεί στο νησί η Πρωτοβουλία κατοίκων ενάντια στην κατασκευή αιολικού πάρκου η οποία σε σχετική ανακοίνωσή της τονίζει μεταξύ άλλων:
«Πίσω από ωραίες λέξεις είναι τεράστιες μπίζνες, σε βάρος της φύσης, για την εκμετάλλευση των πρώτων υλών και των ανθρώπων. Αυτό που, ίσως, προβάλλουν είναι αντισταθμιστικά μέτρα τα οποία στόχο θα έχουν το διχασμό της τοπικής κοινωνίας και με τη τακτική του ΄΄διαίρει και βασίλευε΄΄, πατώντας στα υπαρκτά και εκβιαστικά βιοποριστικά ζητήματα που ο καθένας/καθεμία αντιμετωπίζει, θα προσφέρουν ψίχουλα σε σχέση με την υφαρπαγή του τοπικού μας πλούτου, που δεν είναι άλλος από το βουνό μας, τον αέρα μας, τον ήλιο μας, τις βάθρες μας, τα ιαματικά λουτρά μας, τα νερά μας».
«Σε αντίποδα της αλόγιστης και μεγάλης έκτασης παραγωγής ενέργειας μπορούμε έστω και αυτή τη στιγμή να εκπονηθούν μελέτες και να γίνει εγκατάσταση ΑΠΕ που να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού, με μικρές μονάδες ανά χωριό και με ήπιες μορφές που θα σέβονται τη φύση, τα πουλιά, τα ζώα, τη βλάστηση, που δε θα δημιουργούν οπτική και ηχητική ρύπανση, που θα διαφημίζουν και θα προβάλλουν το τόπο μας, διαφυλάσσοντας και προστατεύοντας το νησί, προκειμένου να το παραδώσουμε στις επόμενες γενιές καλύτερο από ότι το βρήκαμε και όχι ως ένα Eldorado ΑΠΕ».
http://www.apenantioxthi.com/
