Γιατί η θάλασσα είναι αλμυρή;
Η λαογραφία της Βρετάνης περιέχει πολλές ιστορίες και δεισιδαιμονίες που προσπαθούν να εξηγήσουν τα χαρακτηριστικά ορισμένων ζώων ή την παρουσία βασικών χαρακτηριστικών στο τοπίο και την τοποθεσία ή την καταστροφή διαφόρων πόλεων και κάστρων. Δεδομένου του σημαντικού ρόλου που έπαιζε εδώ και καιρό η θάλασσα εδώ, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι κάποτε ειπώθηκαν πολλές ιστορίες για να εξηγήσουν στους περίεργους γιατί η θάλασσα που περιέβαλλε την περιοχή από τις τρεις πλευρές είχε γεύση αλατιού.
Ένας θρύλος από τα ανατολικά της περιοχής λέει ότι μια νεράιδα, ερωτευμένη με έναν ψαρά, παρέσυρε τον νεαρό σε έναν βράχο στην ακρογιαλιά όπου του ψιθύρισε τα πιο γλυκά λόγια που θα μπορούσε κανείς να ελπίζει να ακούσει. Στέφει τα ασημένια λόγια της προσκαλώντας τον να πιει από ένα φλιτζάνι γεμάτο με ένα φίλτρο που είχε ετοιμάσει ειδικά για εκείνον. ένα ποτό που, αν έπινε, θα ανάγκαζε τον ψαρά να ακολουθεί τη νεράιδα για όλες τις μέρες του. Έχοντας πάρει το φλιτζάνι, ο νεαρός ήταν έτοιμος να βρέξει τα χείλη του όταν θυμήθηκε την αγαπημένη του νύφη και πέταξε το κύπελλο στη θάλασσα. Το μαγικό φίλτρο αναμειγνύεται γρήγορα με τα νερά του ωκεανού και έκανε το γλυκό νερό της θάλασσας τόσο πικρό όσο έχει τώρα τη γεύση του σήμερα.
Πολλά από τα ρυάκια και τα ποτάμια της Βρετάνης λέγεται ότι σχηματίστηκαν από την υπερβολική ούρηση του γίγαντα Gargantua, αλλά δεδομένης της σχετικά πρόσφατης (μέσα του 16ου αιώνα ) εμφάνισης αυτού του χαρακτήρα, πιθανότατα ο γίγαντας αντικατέστησε παλαιότερους, ίσως ακόμη και αρχαίους, χαρακτήρες στην τοπική παράδοση. Πιθανώς μια τέτοια αντικατάσταση ήρωα έλαβε χώρα στο μύθο που μας λέει ότι κάποτε οι πηγές γλυκού νερού ήταν τόσο σπάνιες γύρω από την πόλη Binic στη βόρεια ακτή που όσοι είχαν την τύχη να κατέχουν έναν αρνούνταν να μοιραστούν τη γενναιοδωρία του με τους γείτονές τους.
Λέγεται ότι, μια καυτή καλοκαιρινή μέρα, ο Ιησούς Χριστός, ενώ περπατούσε στη γη παρέα με τον Άγιο Πέτρο και τον Άγιο Ιωάννη, δεν μπόρεσε να βρει ένα ανακουφιστικό νερό στα τρία πρώτα σπίτια όπου παρουσιάστηκε. Ευτυχώς, οι ταξιδιώτες τελικά έτυχαν καλύτερης υποδοχής από μια ηλικιωμένη γυναίκα που τους περιποιήθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και αρνήθηκε ακόμη και τα χρήματα που της πρόσφεραν για τη φιλοξενία της. Για ευχαριστίες, ο Κύριος της έκανε δώρο ένα μικρό βαρέλι που ο Άγιος Πέτρος το έφερε κάτω από τη μασχάλη του, λέγοντάς της ότι η πρώτη επιθυμία που θα έκανε όταν άνοιγε τη βρύση θα πραγματοποιηθεί.
Επιστρέφοντας σπίτι μια Τετάρτη το απόγευμα, αυτή η ηλικιωμένη κυρία δεν μπορούσε να βρει ούτε μια σταγόνα νερό και με πόνο κατάλαβε ότι θα έπρεπε να περιμένει μέχρι το τέλος της εβδομάδας επειδή ο άρχοντας της γης είχε απαγορεύσει, μετά από πόνο θανάτου, κανέναν. να αντλούν νερό από τις πηγές μεταξύ Πέμπτης και Σαββάτου. Ευτυχώς, η κυρία θυμήθηκε το βαρέλι και άνοιξε τη βρύση, εκφράζοντας την επιθυμία της καθώς το έκανε. Αμέσως, ένα όμορφο καθαρό νερό ανάβλυσε από τη βρύση αλλά η βρύση δεν έκλεινε και έτσι το νερό συνέχισε να κυλά ελεύθερα. Δεν άργησε να βυθιστεί ολόκληρη η γειτονιά. οι αφιλόξενοι κάτοικοι πνίγηκαν και μετατράπηκαν σε ψάρια. Η φιλάνθρωπος, που είχε βρει καταφύγιο στην κορυφή ενός βουνού, γλίτωσε μόνη της τη συμφορά. Το βαρέλι ακόμα ξεφορτίζεται και από τα βάθη του βγήκε το νερό που γέμιζε τη θάλασσα και τα ποτάμια.
Στην ίδια περιοχή, οι ψαράδες που δούλευαν τα νερά του κόλπου του Saint-Brieuc είπαν κάποτε μια ιστορία που συνέδεε την προέλευση της θάλασσας και το αλάτισμά της στον ήλιο. Μια μέρα, ο γιγάντιος ήλιος κατέβηκε στη γη και δυστυχώς, πνιγμένοι από την απέραντη ζέστη του, πολλοί άνθρωποι χάθηκαν από μεγάλο πόνο. Όσοι επέζησαν την πρώτη μέρα παρακάλεσαν τον Θεό να μεσολαβήσει για λογαριασμό τους και απαντώντας στις ικεσίες τους, έστειλε σε βοήθειά τους όλους τους αγίους του Ουρανού. Οι άγιοι επέστρεψαν στη γη με δόξα και διέταξαν τον ήλιο να υποχωρήσει στον ουρανό, αλλά εκείνος αγνόησε τις παρακλήσεις τους και έτσι άρχισαν να ουρούν. Μέχρι το τέλος της όγδοης ημέρας, η γη καλύφθηκε με υγρό και ο ήλιος φοβόταν τόσο πολύ να μην βυθιστεί που απρόθυμα επέστρεψε στον ουρανό. Από εκείνη τη στιγμή, ο ήλιος δεν έχει μετακινηθεί από τον ουρανό και το πρόσωπο της γης έχει καλυφθεί σε μια θάλασσα με αλμυρό νερό.
Ένας άλλος μύθος που βρέθηκε γύρω από τον κόλπο του Saint-Brieuc λέει ότι η θάλασσα καλύπτει βουνά φτιαγμένα από αλάτι και ότι, από καιρό σε καιρό, βυθισμένα ηφαίστεια εκρήγνυνται κάτω από τα κύματα εκλύοντας θειούχες φλόγες και βράχους αλατιού. Περαιτέρω κατά μήκος της βόρειας ακτής προς τα ανατολικά, οι ψαράδες του κόλπου του Saint-Malo σημειώθηκε ότι ισχυρίστηκαν ότι ο Θεός είχε δημιουργήσει τη θάλασσα με ένα κοχύλι γεμάτο νερό και τρεις κόκκους αλατιού. μια μαγική αναλογία αρκετή για να κάνει το νερό να παραμείνει αλμυρό για πάντα.
Μερικές φορές, η ίδια η θάλασσα δεν είναι κακός θεατής των γεγονότων. Μια ιστορία αφηγείται ότι κατά τη διάρκεια της απουσίας στη θάλασσα ενός ψαρά μεγάλων αποστάσεων, ένας ισχυρός άρχοντας είχε απήγαγε τη γυναίκα του με την ελπίδα να την κάνει δική του. Η θάλασσα, αγανακτισμένη με την αγανάκτηση του άρχοντα, λέγεται ότι βύθισε το κάστρο όπου την κράτησε αιχμάλωτη, αλλά φρόντισε να διασφαλίσει ότι η κυρία δεν έπαθε κανένα κακό. Με την επιστροφή του από τα κρύα νερά του Ατλαντικού, ο ευγνώμων ψαράς περπάτησε μέχρι την ακτή και ευχαριστούσε τη θάλασσα, λέγοντάς της ότι αν τον ακολουθούσε, όλοι θα θαύμαζαν τη γεύση των προστατευτικών νερών της. Η θάλασσα δέχτηκε την προσφορά του ψαρά και μαζί του επισκέφτηκε μια μακρινή γη γεμάτη με λατομεία αλατιού και ήταν λούζοντας αυτά τα βαθιά λάκκους που η θάλασσα απέκτησε τη γεύση που συνδέεται τώρα με αυτήν.
Ένας ψαράς είναι κεντρικός σε μια άλλη βρετονική ιστορία που προσπαθεί να εξηγήσει, σε όσους θα μπορούσαν να ακούσουν, γιατί η θάλασσα έχει γεύση αλατιού. Σε αυτόν τον μύθο, ο καπετάνιος ενός ψαράδικου σκάφους κλέβει έναν μαγικό μύλο που φημίζεται ότι μπορεί να αλέσει αλάτι κατόπιν εντολής. Αφού έδωσε εντολή στον μύλο να αλέσει λίγο αλάτι, ο ψαράς χάρηκε που είδε το μηχάνημα να παράγει καθαρό αλάτι από τίποτα άλλο εκτός από τον αέρα. Έχοντας γεμίσει δύο σακιά με αυτό το πολύτιμο φορτίο, διέταξε τον μύλο να σταματήσει το άλεσμα αλλά ο μύλος αρνήθηκε να τον υπακούσει. Έχοντας κλέψει τη μαγική μηχανή, ο ψαράς δεν ήξερε τα μέσα για να την κυβερνήσει.
Χωρίς να λάβει τις σωστές οδηγίες, ο μαγεμένος μύλος συνέχισε να αλέθει το αλάτι και δεν άργησε το σκάφος να καταγραφεί επικίνδυνα στα απαλά κύματα. Βλέποντας την επικείμενη καταστροφή του σκάφους του, ο ψαράς πέταξε τον μύλο στο νερό. Μια ενέργεια που, δυστυχώς, αποδείχθηκε πολύ αργά για τον καπετάνιο και τους συντρόφους του που βυθίστηκαν στα κύματα καθώς το σκάφος τους βυθίστηκε κάτω από αυτά. Ο μύλος παρασύρθηκε σιγά σιγά στον βυθό της θάλασσας όπου, ακόμα και τώρα, συνεχίζει να αλέθει και θα το κάνει μέχρι τη μέρα που κάποιος θα πει το σωστό ξόρκι από πάνω του.
Έκτοτε, οι δεισιδαίμονες Βρετόνοι ναυτικοί απέφυγαν να χρησιμοποιούν τη λέξη «αλάτι» όταν βρίσκονται στη θάλασσα. ακόμα κι αν η παρουσία του θεωρήθηκε ότι φέρνει καλή τύχη και βοηθά στην προστασία από τους κινδύνους της θάλασσας. Αξίζει να σημειωθεί ότι, τον 19ο αιώνα , γύρω από τον κόλπο του Saint-Malo, ισχυρά κύματα αποδίδονταν συχνά στις κινήσεις ενός μάγου που έψαχνε μανιωδώς στον βυθό της θάλασσας για έναν μαγικό μύλο που κατά κάποιον τρόπο είχε χάσει εκεί.
Γύρω από τη βόρεια ακτή της πόλης Tréguier, ο τοπικός μύθος ισχυρίστηκε ότι η θάλασσα όφειλε την πικρία της στα γεμάτα αλάτι βάρκες που είχαν βυθιστεί στα γύρω νερά από την αρχή του χρόνου. η θάλασσα θα γίνεται όλο και πιο αλμυρή καθώς νέα πλοία, που μεταφέρουν το ίδιο φορτίο, αναπόφευκτα ναυαγούν εκεί. Είναι ενδιαφέρον ότι οι ναυτικοί της περιοχής είπαν επίσης ότι το νερό στο βυθό της θάλασσας δεν ήταν αλμυρό. ισχυρίστηκαν ότι, μακριά στη θάλασσα, μπορούσε κανείς να βρει γλυκό νερό βυθίζοντας έναν βαρύ κουβά στον πυθμένα της θάλασσας. Λίγο προς τα δυτικά, οι ψαράδες του Finistère είχαν επίσης παρόμοια πεποίθηση και συνήθιζαν να λένε ότι τα ψάρια μερικές φορές αρνούνταν να παρασύρουν τα πετονιά τους επειδή η θάλασσα γύρω από το σκάφος δεν ήταν αρκετά αλμυρή. οι γραμμές τους έχουν παρασυρθεί σε ένα βυθισμένο πηγάδι γλυκού νερού.
Η αντίληψη ότι το θαλασσινό νερό κάποτε θεωρούνταν ιδιαίτερο εδώ μπορεί να εντοπιστεί σε ορισμένες παλιές δεισιδαιμονίες που σώζονται ακόμη τον 19ο αιώνα . Για παράδειγμα, στο Finistère, οι ναυτικοί πίστευαν ότι το θαλασσινό νερό προστάτευε κάποιον από το να κρυώσει και ισχυρίστηκαν ότι όσοι υπέφεραν από κρυολόγημα ενώ βρίσκονταν στην ξηρά θεραπεύονταν γρήγορα στη θάλασσα. Το θαλασσινό νερό έπρεπε να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και οι κάτοικοι του Tréguier προειδοποιούσαν ότι η θάλασσα θα τιμωρούσε όσους τολμούσαν, εκτός και αν αναγκαστούν να το κάνουν, να μολύνουν τα νερά της. Κατά μήκος αυτής της ίδιας ακτής, κάποτε συνηθιζόταν, όταν τραβούσαν νερό από τη θάλασσα, να φυσούν πάνω της και να ρίχνουν μερικές σταγόνες στο έδαφος σαν να προσφέρουν κάποιο είδος σπονδής.
Ακόμη και στην αυγή του 20ου αιώνα , σημειώθηκε στο κοντινό Penvénan ότι οι γυναίκες, που είχαν γεμίσει τις γλάστρες τους με αλμυρό νερό για κάποια οικιακή χρήση, ραντίζονταν συνήθως λίγο θαλασσινό νερό στο έδαφος πριν φύγουν από την ακτή. Αν ξέφευγε νερό από τις γλάστρες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού για το σπίτι, θεωρούνταν προμήνυμα επερχόμενης ατυχίας. Είναι πολύ φανταστικό να σκεφτεί κανείς ότι τέτοιες πρακτικές ευλάβειας ήταν τα απομεινάρια των αρχαίων λατρειών που κάποτε αποδίδονταν στις θεότητες της θάλασσας και της ακτής που υπήρχαν εδώ πριν από την περιχαράκωση του Χριστιανισμού;
