ΜΟΡΦΩΜΕΝΗ
Γεννημένη στα βουνά του Αϊντάχο, η συγγραφέας Τάρα Γουεστόβερ (Tara Westover), σε μια οικογένεια φανατικών Μορμόνων, με παρανοϊκές, εξτρεμιστικές απόψεις – ενδεχομένως επιδεινούμενες από τη διπολική διαταραχή του πατέρα της οικογένειας-, προετοιμαζόταν για το τέλος του κόσμου με το να αποθηκεύει βάζα με κομπόστα ροδάκινο και να φτιάχνει αλοιφές με βότανα με τη μητέρα της. Αυτά τα έκανε όταν δεν δούλευε στην μάντρα σιδερικών με τον πατέρα και τα αδέλφια της. Η Τάρα ήταν 17 χρονών την πρώτη φορά που μπήκε σε μια σχολική αίθουσα.
Το βιβλίο ‘Μορφωμένη’ είναι το χρονικό της απομόνωσης και της παράνοιας που γνώρισε η Τάρα στο οικογενειακό της περιβάλλον και η διαδρομή της προς την γνώση. Όχι μόνο τη γνώση της επιστήμης και των μαθηματικών ή της λογοτεχνίας, αλλά της γνώσης των προκλήσεων της ζωής, των εμπειριών, των ανθρώπων που συνάντησε σ’ αυτή τη διαδρομή και το πώς έμαθε να είναι μέρος αυτού του κόσμου. Η ίδια και τα αδέλφια της δεν πήγαν ποτέ στο σχολείο και οι ελάχιστες γνώσεις που απέκτησαν προήλθαν από τους ίδιους τους γονείς ή από βιβλία που έτυχε να βρεθούν κοντά τους, γεγονός που καθιστά τις επιτυχημένες ακαδημαϊκές επιτυχίες της στο Μπράιαμ Γιανγκ και στο Τρίνιτι Κόλετζ του Κέμπριτζ, ιδιαίτερα αξιοθαύμαστες.
Από τις πρώτες σελίδες ο αναγνώστης βυθίζεται στον κόσμο της οικογένειας Γουεστόβερ. Και είναι πράγματι ένας πολύ ιδιαίτερος κόσμος – ένας κόσμος που δημιουργήθηκε από τον πατέρα της Τάρα. Όλη η ζωή του Τζιν Γουεστόβερ περιστρέφεται γύρω από τα βουνά του Αϊντάχο. Γι’ αυτόν ο υπόλοιπος κόσμος είναι ένα μέρος εχθρικό γεμάτο από ανθρώπους που θέλουν να του στερήσουν την ελευθερία του. Αυτή η βαθιά του δυσπιστία τον περιορίζει σ’ αυτή τη ζώνη ασφαλείας που έχει ορίσει, στο καταφύγιό του, όπου αισθάνεται προστατευμένος από τις πολυάριθμες απειλές που βρίσκονται πέρα από το βουνό. Ο αυταρχικός χαρακτήρας του καθώς και ο θρησκευτικός του φανατισμός εμποδίζουν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να ενταχθούν στην κοινωνία. Τα παιδιά δεν πηγαίνουν στο σχολείο, δεν είναι γραμμένα σε κανένα επίσημο μητρώο, δεν έχουν καν πιστοποιητικά γέννησης. Γι’ αυτά όλος ο κόσμος είναι η μάντρα με τα παλιοσίδερα του πατέρα τους, η κουζίνα με τα βότανα της μητέρας τους και το βουνό με την Ινδιάνα πριγκίπισσα μπροστά τους. Όταν μεγαλώνουν και αποτολμούν να απομακρυνθούν, μόνον τότε συνειδητοποιούν ότι εκεί έξω υπάρχει ένας άλλος κόσμος που παρότι είναι άγνωστος εντούτοις δεν είναι όσο εχθρικός πίστευαν.
Η μητέρα της οικογένειας, η Φέι, είναι μια δύσκολη γυναίκα με έναν, φαινομενικά, υποταγμένο χαρακτήρα, η οποία παρότι μεγάλωσε σε μια οικογένεια πιο κοινωνική και πιο φυσιολογική, εντούτοις δείχνει να έχει αποδεχθεί πλήρως τις θεωρίες του συζύγου της και ελάχιστη παρηγοριά και στήριξη μπορεί να προσφέρει στα παιδιά της. Σε όλη τη διάρκεια του γάμου της η Φέι υπόκειται σε συναισθηματική και σωματική βία, ενώ αντιμετωπίζει τους σοβαρούς τραυματισμούς των μελών της οικογένειας χρησιμοποιώντας βότανα και κάνοντας στράκες με τα δάκτυλα! Επιτρέπει λοιπόν στον Τζιν να ελέγχει τη ζωή της και τη ζωή των παιδιών τους, αδιαφορώντας για τα όνειρα και τις δυνατότητές τους αλλά και για τη σωματική βία που υφίστανται οι κόρες της από τον αδελφό τους Σον.
Η ζωή των μελών της οικογένειας περιγράφεται γεμάτη από σοβαρούς τραυματισμούς από τους οποίους προσπαθούν να αναρρώσουν κάθε φορά χρησιμοποιώντας πρακτικά γιατροσόφια και ποτέ ζητώντας τη βοήθεια της ιατρικής. Για τους γονείς της οικογένειας, η κυβέρνηση, τα σχολεία, οι γιατροί και τα νοσοκομεία είναι απειλή και αποφεύγονται με κάθε τρόπο.
Η Γουεστόβερ έχει ένα ήρεμο στυλ γραφής που μετατρέπει τις εμπειρίες που περιγράφει σε μια καταπληκτική εμπειρία ανάγνωσης. Το βιβλίο της είναι μια μεθυστική ιστορία λύτρωσης, θεραπείας και εκπαίδευσης κάτω από σχεδόν αδιανόητες αντιξοότητες.
Ενώ η θρησκεία και ο φανατισμός εμφανίζονται σταθερά σε όλο το βιβλίο, εντούτοις η συγγραφέας καθιστά σαφές ότι “Η ιστορία αυτή δεν αναφέρεται στο μορμονισμό. Ούτε σε θρησκευτικές πεποιθήσεις άλλης μορφής. Σ’ αυτήν ενυπάρχουν πολλές κατηγορίες ανθρώπων, κάποιοι πιστοί, κάποιοι όχι· κάποιοι ευγενικοί, κάποιοι όχι. Η συγγραφέας αμφισβητεί πως υπάρχει κάποια σύνδεση, θετική ή αρνητική, ανάμεσα στα δύο.”
Η σχέση της Τάρα με τα αδέλφια της είναι κι αυτή ιδιαίτερη. Παρά το στενό δεσμό που φαίνεται αρχικά να έχει με τον αδελφό της Σον, εκείνος αρχίζει να της συμπεριφέρεται αυταρχικά, ασκώντας ψυχολογική και σωματική βία. Μια από τις πιο δυνατές στιγμές του βιβλίου είναι όταν μετά από ένα καυγά για ασήμαντο λόγο, ο Σον της βουτάει το κεφάλι μέσα στην τουαλέτα και της στρίβει τον καρπό μέχρι να ζητήσει συγγνώμη.
«Άφησε τον καρπό μου κι έπεσα στο πάτωμα. Άκουγα τα βήματά του να διασχίζουν το διάδρομο. Σηκώθηκα και κλείδωσα αθόρυβα την πόρτα του μπάνιου, έπειτα κοίταξα στον καθρέφτη το κορίτσι που κρατούσε τον καρπό του. Το βλέμμα της ήταν γυάλινο και σταγόνες κυλούσαν στα μάγουλά της. Τη μισούσα που ήταν αδύναμη, που είχε μια καρδιά που ράγιζε. Ήταν ασυγχώρητο που εκείνος μπορούσε να τη βλάψει, που μπορούσε οποιοσδήποτε να τη βλάψει μ’ αυτό τον τρόπο.Κλαίω μόνο επειδή πονάω, είπα μέσα μου. Επειδή πονάει ο καρπός μου. Όχι από κάτι άλλο.Αυτή η στιγμή θα καθόριζε την ανάμνηση που έχω από κείνη τη βραδιά, κι από πολλές παρόμοιες βραδιές, για μια δεκαετία. Σ’ αυτήν έβλεπα πως ήμουν άθραυστη, όσο τρυφερή μπορεί να ‘ναι μια πέτρα. Στην αρχή ίσα που το πίστευα, ώσπου μια μέρα έγινε πραγματικότητα. Τότε ήμουν σε θέση να πω, χωρίς να είναι ψέματα, ότι δεν μ’ επηρέαζε, ότι αυτός δεν μ’ επηρέαζε, επειδή δεν μ’ επηρέαζε τίποτα. Δεν καταλάβαινα πόσο νοσηρά δίκιο είχα. Πόσο είχα αδειάσει από συναισθήματα. Παρόλο που δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι τις συνέπειες εκείνης της βραδιάς, είχα παρερμηνεύσει την κρίσιμη αλήθεια : το γεγονός ότι δεν μ’ επηρέαζε αποτελούσε την επίδρασή της.»
Ένας άλλος από τους αδελφούς της Τάρα, ο Τάιλερ καταφέρνει να αντισταθεί στον αυταρχισμό του πατέρα τους και ετοιμάζεται να φύγει από το σπίτι για να φοιτήσει στο κολέγιο. Με την αποχώρηση του Τάιλερ, η Τάρα χάνει ένα μέλος της οικογένειας που νοιαζόταν για εκείνη, που την άφηνε να ακούει μουσική στο δωμάτιό του και την παρότρυνε να τολμήσει, να φύγει και να ανοίξει τα φτερά της μακριά από την τοξική οικογένειά τους.
Η κακοποίηση που δέχεται μέσα στην οικογένεια η Τάρα γίνεται η κινητήρια δύναμη που την κυριεύει και αποφασίζει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Τάιλερ και να προσπαθήσει να σπουδάσει. Διαβάζει μόνη της και αγωνίζεται να περάσει τις εξετάσεις που θα της επιτρέψουν να πάει στο κολέγιο και όταν τελικά τα καταφέρνει, συνεχίζει να αγωνίζεται να επιβιώσει ακαδημαϊκά, κοινωνικά και οικονομικά. Ανακαλύπτει ότι πέρα από την κοιλάδα που μεγάλωσε υπάρχει ένας άλλος κόσμος που προχωρά και εξελίσσεται χωρίς εκείνη να παρακολουθεί την πορεία του. Ανακαλύπτει πώς είναι να συμβιώνεις με άλλους ανθρώπους, ανακαλύπτει ότι μια πιο κοντή φούστα δεν σημαίνει πως η γυναίκα που τη φορά είναι πόρνη, ανακαλύπτει ότι η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από στιγμές που εκείνη αγνοούσε. Σε μία από τις πρώτες παραδόσεις που παρακολουθεί στο Μπράιαμ Γιανγκ, ρωτάει μέσα στην τάξη τι σημαίνει η λέξη ‘Ολοκαύτωμα’!
Ο πιο δύσκολος αγώνας όμως που δίνει η Τάρα είναι ο εσωτερικός πόλεμος ανάμεσα στον εαυτό της παιδικής της ηλικίας, που ήταν υπάκουος στον πατέρα και πιστός στην οικογένεια, και στον ενήλικο “μορφωμένο” εαυτό της, που θέλει να μελετήσει ιστορία και φιλοσοφία, και που δεν μπορεί πλέον να πεισθεί από τις θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις του πατέρα της. Είναι αυτός ο εσωτερικός αγώνας που κάνει την ιστορία τόσο οδυνηρή. Γιατί η ‘Μορφωμένη’ δεν είναι μόνο μια ιστορία θάρρους και ανθεκτικότητας αλλά και μια ιστορία αγάπης που ολοκληρώνεται με τη μετα-μόρφωση της ηρωίδας.
«Θα μπορούσε κανείς να την πει με πολλά ονόματα αυτή την ατομικότητα. Μετασχηματισμό. Μεταμόρφωση, Αναλήθεια. Προδοσία.Εγώ την ονομάζω μόρφωση.»
Εκδόσεις : ΙΚΑΡΟΣ
Το βιβλίο ‘Μορφωμένη’ συζητήθηκε στη Λέσχη Ανάγνωσης Passe Partout Reading στις 26 Φεβρουαρίου 2020.
https://passepartoutreading.gr/
![Έτσι «σκοτώνουμε» την μπαταρία του κινητού χωρίς να το ξέρουμε [pics]](https://www.pagenews.gr/wp-content/uploads/2017/11/1493123803416_kinito_1-500x290.jpg)
