“Γκρίνια: Η μουσική υπόκρουση της καθημερινότητας” ή η τέχνη του να παραπονιέσαι αποτελεσματικά
Η γκρίνια αποτελεί ένα συνηθισμένο φαινόμενο στις ανθρώπινες σχέσεις, μια συμπεριφορά που όλοι έχουμε συναντήσει – και, αν είμαστε ειλικρινείς, όλοι έχουμε υιοθετήσει κάποια στιγμή. Είναι εκείνες οι στιγμές που κάποιος ή και εμείς οι ίδιοι, εκφράζουμε συνεχή δυσαρέσκεια, παράπονα, ή κριτική για καταστάσεις που φαίνονται να μας ξεπερνούν. Αν και η γκρίνια συνήθως συνδέεται με αρνητικότητα, μπορεί να αποτελέσει έναν ανέλπιστο δάσκαλο, όπως όλες οι εμπειρίες μας άλλωστε.
Γιατί γκρινιάζουμε;
Έχουμε ανικανοποίητες ανάγκες όπως η ανάγκη για αναγνώριση, κατανόηση ή υποστήριξη.
Το αίσθημα απώλειας ελέγχου και ο φόβος της αλλαγής, Η αίσθηση ότι δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να αλλάξουμε μια κατάσταση επίσης ενδέχεται να προκαλέσει παράπονα και γκρίνια.
Η συνήθεια να προσελκύουμε αρνητική προσοχή ως έμμεσος τρόπος επικοινωνίας, είναι μια συνήθεια που εδραιώνεται με την πάροδο του χρόνου, συχνά από την παιδική ηλικία, όταν μαθαίνουμε πως μας προσέχουν μόνο όταν κάνουμε κάτι (συνήθως ανεπιθύμητο ή ενοχλητικό) και τραβάμε έτσι την προσοχή των ενηλίκων φροντιστών μας.
Τι μπορούμε να μάθουμε από τη γκρίνια;
Παρά τη φαινομενική αρνητικότητά της, η γκρίνια μπορεί να μας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες:
Είναι ένας καθρέφτης των εσωτερικών μας αναγκών και ανησυχιών. Αντί να την απορρίπτουμε, μπορούμε να αναρωτηθούμε: «Τι είναι αυτό που πραγματικά με ενοχλεί;».
Φανερώνει περιοχές όπου αισθανόμαστε στασιμότητα, ανασφάλεια ή ανεπάρκεια.
Είναι μια υπενθύμιση ότι χρειαζόμαστε δράση ή αλλαγή.
Growth mindset vs Fixed mindset
Το growth mindset – η νοοτροπία ανάπτυξης, βασίζεται στην πεποίθηση ότι οι ικανότητές μας μπορούν να εξελιχθούν μέσα από προσπάθεια, τη μάθηση και επιμονή. Αντίθετα, το fixed mindset θεωρεί ότι τα πράγματα είναι στατικά και δεν αλλάζουν.
Εάν αντιμετωπίσουμε την γκρίνια ως φαινόμενο fixed mindset δηλαδή με το σκεπτικό: «Δεν αλλάζει τίποτα, όλα είναι άσχημα, πάντα έτσι γίνεται», ελάχιστα μπορούν να αλλάξουν και ενισχύεται η αίσθηση αδυναμίας μας, πράγμα που απλά θα διαιωνίσει την γκρίνια (μας). Εάν όμως την προσεγγίσουμε με growth mindset, μπορούμε να τη μετατρέψουμε σε ευκαιρία:
Ας θεωρήσουμε δεδομένο πως υπάρχει ο κατάλληλος και αποτελεσματικός τρόπος να εκφραστούν παράπονα.
Αναγνωρίζουμε το πρόβλημα ως ευκαιρία για βελτίωση και εντοπίζουμε τις διάφορες πτυχές του ζητήματος.
Ρωτάμε: «Πώς μπορώ να το αλλάξω αυτό; Τι μπορώ να μάθω από αυτή την κατάσταση; Ποια (οργανωτική ίσως) αλλαγή θα προλάβαινε παρόμοια προβλήματα στο μέλλον;». Έτσι μετακινούμαστε από το παράπονο στη λύση.
Πώς να αντιδρούμε στη γκρίνια των άλλων
Αρχικά με κατανόηση, συχνά, ο άλλος έχει ανάγκη απλώς να νιώσει ότι ακούγεται.
Αποφεύγουμε να προσθέτουμε λάδι στη φωτιά με περισσότερα παράπονα.
Κατευθύνουμε τη συζήτηση προς τις παραμέτρους των παραπόνων που μπορούμε να τροποποιήσουμε.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να βρίσκουν το γκρίζο ακόμα και στο πιο ηλιόλουστο τοπίο. Είναι σοφό να μάθουμε να αποστασιοποιούμαστε νοητικά και ενεργειακά από αυτή την κατάσταση. Επίσης εάν παρατηρήσουμε πως ένα άτομο συνεχώς και επανειλημμένως ταυτίζεται είτε με τον ρόλο του θύματος “όλοι τα έχουν βάλει μαζί μου” ή του σωτήρα “πάντα εγώ βγάζω το φίδι από την τρύπα”, κράτησε αποστάσεις ασφαλείας για την ψυχική σου υγεία. Αποτελεί ένδειξη πως η εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του και τους γύρω του είναι διαστρεβλωμένη και συχνά παγιωμένη.
Γενικά μπορούμε να θυμόμαστε την εξής φράση:
Καλό είναι όταν το στόμα δουλεύει υπερωρίες, η λύση να μην έχει πάρει ρεπό.
Η γκρίνια δεν χρειάζεται να είναι τοξική ή αδιέξοδη. Αντί να την απορρίπτουμε, μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε ως ευκαιρία για αυτογνωσία, δράση και ανάπτυξη. Εάν την αξιοποιήσουμε με προσοχή, μελέτη και επιμονή, έχουμε την δυνατότητα να μάθουμε νέους τρόπους επικοινωνίας, νέους τρόπους επίλυσης προβλημάτων και νέους τρόπους διαχείρισης αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων.
Σε περίπτωση που προκύψει κάποια διαφωνία ή αντιπαράθεση, είναι σημαντικό να παραμένουμε επαγγελματίες και να μην αφήνουμε το προσωπικό να επηρεάσει την εργασία μας. Κάθε διαφωνία πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και να μη συζητιέται με τρίτους στον χώρο εργασίας, ώστε να διατηρούμε το επαγγελματικό κλίμα.
Μόνο όταν τη δούμε υπό το φως του growth mindset, η γκρίνια παύει να είναι ενοχλητικός θόρυβος που εξελίσσεται σε τοξικότητα και γίνεται μια φωνή που μας καλεί να προχωρήσουμε μπροστά.
Μια νέα δεξιότητα
Το να εκφράζεις ένα παράπονο, να δίνεις ένα εποικοδομητικό feedback ή να εκφράζεις μια παρατήρηση για κάτι που σε ενόχλησε, είναι μια δεξιότητα που απαιτεί ευαισθησία, σεβασμό και αποτελεσματική επικοινωνία. Οι δεξιότητες είναι σαν τους μυς, όσο τους χρησιμοποιείς δυναμώνουν, όταν τους αγνοείς ατροφούν. Όταν γίνεται σωστά, οδηγεί στην καλύτερη λύση, δυναμώνει τις σχέσεις και βοηθάει και όλες τις πλευρές να αναπτυχθούν.
Το εποικοδομητικό feedback δεν είναι μια επίθεση, αλλά μια πρόσκληση για συζήτηση. Ο κατάλληλος τόνος φωνής, η κατάλληλη στιγμή, ο κατάλληλος χώρος αλλά και επιλογή λέξεων είναι καθοριστικής σημασίας.
Δεν ξεχνάμε πως στόχος είναι να βρεθεί μια λύση που ικανοποιεί και τους δυο. Δεν είναι να κατηγορήσουμε, να κάνουμε δικαστήριο, ούτε προσπαθούμε να αποδείξουμε ποιος φταίει, ποιος έχει δίκιο κι άλλα τέτοια. Μιλάμε για συγκεκριμένη συμπεριφορά και δεν φέρνουμε στη συζήτηση όλες τις παραλείψεις από το 2005 και μετά.
Όταν δίνεις feedback με σεβασμό και ευαισθησία, δείχνεις ότι νοιάζεσαι για την σχέση και θέλεις να βελτιωθεί η κατάσταση. Δείχνεις επίσης ότι τον θεωρείς ισότιμο, ότι ενδιαφέρεσαι για τα συναισθήματά του.
START STOP CONTINUE
Οι εξής τρόποι έκφρασης έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικοί σε τέτοιες συζητήσεις:
Αντί για “εσύ πάντα…” λέμε “νιώθω ότι…” ή “ έχω παρατηρήσει ότι συμβαίνει…”.
Στοχεύουμε σε έναν διάλογο με σεβασμό και όχι σε μονόλογο ή 10 λεπτά κήρυγμα.
Αντί για να αναλύσουμε μέχρι θανάτου το πρόβλημα και να πληγώσουμε ο ένας τον άλλον, προτείνουμε πιθανούς τρόπους για να βελτιωθεί η κατάσταση.
Ένα άλλο δοκιμασμένο και αποτελεσματικό μοντέλο ανατροφοδότησης, είναι η μέθοδος “START – STOP – CONTINUE”.
Ουσιαστικά λες τι χρειάζεται να ξεκινήσει να κάνει κάποιος.
Τι χρειάζεται να σταματήσει να κάνει και τι να συνεχίσει, τι ήδη κάνει καλά δηλαδή.
Για να γίνει αυτό με τον σωστό τρόπο, καλό είναι να προηγείται μια σφαιρική αξιολόγηση της κατάστασης ή συμπεριφοράς και όχι η μονομερής εστίαση σε κάτι αρνητικό. Πάμε δηλαδή να φωτίσουμε τα καλά σημεία και να διορθώσουμε τα λίγο πιο σκοτεινά.
Πως να ακούσεις όταν δέχεσαι feedback;
Η ικανότητα να ακούμε, είναι εξίσου σημαντική με την ικανότητα να προσφέρουμε feedback. Όταν κάποιος εκφράζει μια ανησυχία ή παρατήρηση, προσπαθούμε να μην το ερμηνεύσουμε ως επίθεση. Ακούμε και παρατηρούμε τι συμβαίνει χωρίς να διακόπτουμε. Αν δεν καταλαβαίνεις κάτι, ζήτησε περισσότερες πληροφορίες, όπως παραδείγματα. Σκέψου πώς μπορείς να βελτιωθείς, ακόμα κι αν διαφωνείς εξέτασε με ηρεμία να δεις αν υπάρχει κάτι χρήσιμο που μπορείς να αποκομίσεις από το feedback. Καλό είναι να αποφεύγουμε γενικεύσεις όπως τις λέξεις “πάντα” ή “ποτέ” και να εστιάσουμε σε συγκεκριμένα παραδείγματα ή συμπεριφορές.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα προβλήματα όσο είναι ακόμα μικρά, ώστε να μπορούμε να τα διαχειριστούμε εγκαίρως και να αποτρέψουμε την κλιμάκωσή τους. Έτσι εξασφαλίζουμε ότι η λύση θα είναι πιο εύκολη και πιο αποδοτική για όλους. Εάν ένα πρόβλημα επεκταθεί, θα είναι απαραίτητες δραστικές και ίσως δυσάρεστες επεμβατικές ενέργειες που θα αποφέρουν μεν αποτέλεσμα, αλλά θα μεσολαβήσει ένα διάστημα όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι θα χρειαστεί να ξεβολευτούν και να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα ή σε νέα μέτρα.
Είναι επίσης σημαντικό να εξετάσουμε εάν και κατά πόσο έχουμε πέσει θύμα των ίδιων μας των προσδοκιών από τους άλλους.
Μια σχέση που αντέχει το εποικοδομητικό feedback είναι μια σχέση που μπορεί να αναπτυχθεί και να γίνει πιο δυνατή, πιο ειλικρινής και ανθεκτική.
https://gynaikaeimai.gr/
Μαρία Σωμαράκη
www.mariasomaraki.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου