Σινάνη Αικατερίνη

Τα φυτοφάρμακα, τα βαρέα μέταλλα, τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά στο έδαφος και οι χημικές ουσίες που επιβαρύνουν το περιβάλλον, μπορούν να έχουν επιβλαβή επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα, σύμφωνα με νέα ανασκόπηση στοιχείων.

Πρόκειται για μια επισκόπηση των επιπτώσεων της ρύπανσης του εδάφους και του νερού στην ανθρώπινη υγεία και παθολογία, ειδικά στην καρδιαγγειακή υγεία.

Τα βασικά σημεία αυτής της δημοσίευσης είναι τα εξής:

  • Οι ασθένειες που σχετίζονται με τη χημική ρύπανση του εδάφους, του νερού και του αέρα είναι υπεύθυνες για περίπου 9 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως, που αντιστοιχούν στο 16% όλων των θανάτων παγκοσμίως. Οι μισοί από αυτούς τους θανάτους οφείλονται σε καρδιαγγειακά.
  • Η μόλυνση του εδάφους απειλεί την υγεία τουλάχιστον 3,2 δισεκατομμυρίων ανθρώπων (40% του παγκόσμιου πληθυσμού), ενώ περισσότεροι από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι (25% του παγκόσμιου πληθυσμού) ζουν σε χώρες που πλήττονται ιδιαίτερα από τη ρύπανση των υδάτων.
  • Οι οικολογικές αιτίες της ρύπανσης του εδάφους και των υδάτων περιλαμβάνουν την αποψίλωση των δασών, την κλιματική αλλαγή, την αερομεταφερόμενη σκόνη, την υπερβολική χρήση λιπασμάτων και τον ανθυγιεινό σχεδιασμό των πόλεων.
  • Η ρύπανση από βαρέα μέταλλα, φυτοφάρμακα και μικρο- και νανοπλαστικά προκαλεί καρδιαγγειακές βλάβες, προκαλώντας οξειδωτικό στρες, φλεγμονή και επηρεάζοντας τον κιρκάδιο ρυθμό.
  • Η έκθεση σε χημικές ουσίες (όπως βαρέα μέταλλα, διαλύτες, διοξίνες και φυτοφάρμακα) στους χώρους εργασίας, μέσω καταναλωτικών προϊόντων ή έμμεσα μέσω της μόλυνσης του περιβάλλοντος, συμβάλλει στην ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και την καρδιαγγειακή νόσο.

«Η μόλυνση του εδάφους είναι ένας πολύ λιγότερο ορατός κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία από ό,τι ο βρώμικος αέρας», δηλώνουν οι δύο κύριοι συγγραφείς της μελέτης, ο καθηγητής Δρ. Thomas Münzel και ο καθηγητής Δρ. Andreas Daiber, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Μοριακής Καρδιολογίας στο Τμήμα Καρδιολογίας του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Πανεπιστημίου του Mainz.

«Πληθαίνουν όμως τα στοιχεία ότι οι ρύποι στο έδαφος αλλά και στο νερό μπορούν να βλάψουν την καρδιαγγειακή υγεία μέσω μιας σειράς κεντρικών μηχανισμών που έχει διαπιστωθεί ότι παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αθηροσκληρωτική διαδικασία, όπως η φλεγμονή του αγγειακού συστήματος, το αυξημένο οξειδωτικό στρες, αλλά και η διαταραχή του φυσικού ρολογιού του οργανισμού που προκαλεί αγγειακή (ενδοθηλιακή) δυσλειτουργία, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην έναρξη ή την εξέλιξη της αθηροσκληρωτικής νόσου» προσθέτουν.

Οι πιθανοί κίνδυνοι από τη μολυσμένη αερομεταφερόμενη σκόνη, ευρύτερα γνωστή ως σκόνη της Σαχάρας ή της ερήμου, επίσης αυξάνονται. Περίπου 770.000 καρδιαγγειακοί θάνατοι ετησίως μπορούν να αποδοθούν στη ρύπανση από τη σκόνη.

«Δυστυχώς, τα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ότι αυτή η αερομεταφερόμενη σκόνη θα αυξηθεί σημαντικά και ότι η ποιότητα του αέρα θα επιδεινωθεί καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται», σχολιάζει ο καθηγητής Δρ. Jos Lelieveld από το Ινστιτούτο Χημείας Max Planck.

Ο έλεγχος της ρύπανσης του εδάφους και των υδάτων είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου, σύμφωνα με τους συγγραφείς. Οι βασικές στρατηγικές περιλαμβάνουν τη μείωση της έκθεσης σε επιβλαβείς χημικές ουσίες μέσω της βελτίωσης της διήθησης του νερού, της διαχείρισης της ποιότητας του αέρα και της τήρησης ορθών γεωργικών πρακτικών.

Προσπάθειες όπως το όραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μηδενική ρύπανση μέχρι το 2050 στοχεύουν στη σημαντική μείωση των επιπέδων ρύπανσης, στη συμβολή σε υγιέστερα οικοσυστήματα και στη μείωση της επιβάρυνσης από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η προώθηση του βιώσιμου αστικού σχεδιασμού, η μείωση της χρήσης επιβλαβών φυτοφαρμάκων και η βελτίωση των περιβαλλοντικών κανονισμών παγκοσμίως είναι επίσης απαραίτητες για την αντιμετώπιση των αιτιών της ρύπανσης του εδάφους και των υδάτων. Τα μέτρα αυτά δεν προστατεύουν μόνο τα οικοσυστήματα, αλλά και τη δημόσια υγεία, ιδίως μειώνοντας τη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων που προκαλούνται από τη ρύπανση.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Reviews Cardiology.