Για τον Γιώργη Ζάρκο

 Για τον Γιώργη Ζάρκο

Posted by Το κόσκινο on July 4, 2021

Ο Γιώργης Ζάρκος ή Πάρκος, ένας από τους πιο τολμηρούς λογοτέχνες της γενιάς του, γεννήθηκε το 1902 στην Αμαλιάδα της Ηλείας. Είχε άλλα πέντε αδέρφια. Σχολείο πήγε στην Αμαλιάδα όπου και πήρε απολυτήριο γυμνασίου. Το 1920 ήρθε στον Πειραιά και φοίτησε σε τεχνική σχολή. Παρ’ όλο που οι γονείς του ήταν εύποροι, τα πρωινά δούλευε σε μηχανουργείο. Την θητεία του την έκανε στο ναυτικό. Μπαρκάρισε και ταξίδεψε ως δεύτερος μηχανικός σε φορτηγά καράβια. Διώχτηκε απ’ την δικτατορία του Μεταξά. Εντάχθηκε από νεαρή ηλικία στο ΚΚΕ. Κατά τη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας εξορίσθηκε στην Ανάφη, όπου παρέμεινε εξόριστος για 7½ χρόνια. Αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ, μετά την απελευθέρωση το ΚΚΕ τον κατηγόρησε και τον απομάκρυνε.

Είχε υιοθετήσει τη φωνητική γραφή. Ο Ζάρκος ήταν πολυγραφότατος, αλλά εξακολουθεί να είναι και σήμερα δυσεύρετος. Οι περισσότεροι τίτλοι είναι εξαντλημένοι, οι δημόσιες βιβλιοθήκες τον αγνοούν κι ούτε λόγος βέβαια για σχολικά βιβλία. Δημοσίευσε διηγήματα, μικρές νουβέλες και κατά τη δεκαετία του 1930 λιβέλους εναντίον σημαντικών προσώπων της τότε πνευματικής και πολιτικής ζωής. Τους “Τέσσερις Λιβέλοι” επανεξέδωσαν το 2007 οι εκδόσεις “Φαρφουλάς”. Πρωτοστάτησε επίσης στην ίδρυση του “Εργατικού θεάτρου” και αργότερα απ’ το 1956 έως το 1964 εξέδωσε ένα αγγλόφωνο περιοδικό το “International Anthology” μ’ έργα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο Ζάρκος κλείστηκε στο δηµόσιο ψυχιατρείο, όπου κρατήθηκε για 54 µέρες, επειδή έσπασε κατ’ επανάληψη τις βιτρίνες του εκδοτικού οίκου Πυρσός. Ο Διαμαντής Καράβολας, των “εκδόσεις Φαρφουλάς”, υποστηρίζει ότι “τα σπασίματα εξέφραζαν και σε συμβολικό επίπεδο την συνεπή με τις ιδέες του προσπάθεια για το σπάσιμο της πνευματικής βιτρίνας τόσο του συντηρητισμού όσο και του ψευτοπροοδευτισμού”. Κατήγγειλε τη διαφθορά του πολιτικού, ακαδηµαϊκού και λογοτεχνικού κατεστηµένου και ήρθε αντιµέτωπος µε πρόσωπα όπως ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, οι κριτικοί Άλκης Θρύλος, Πέτρος Χάρης και Ανδρέας Ζευγάς, ο αρχηγός της Γενικής Ασφάλειας Αριστοτέλης Κουτσουµάρης και ο πρώην υπουργός ∆ικαιοσύνης Νικόλαος Αβραάµ.

Η περιπέτειά του ξεκίνησε στα τέλη του 1928 όταν έστειλε ένα διήγηµά του προς δηµοσίευση στη “Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια” των Εκδόσεων Πυρσός, στην οποία υπεύθυνος της φιλολογικής ύλης ήταν ο Κωστής Παλαµάς. Το έντυπο δηµοσίευσε το διήγηµά του µε τ’ όνοµα Μητσοτάκης, μια πράξη λογοκλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας. Με επιστολή του προς τον Παλαµά ζητούσε την επιστροφή του χειρογράφου του, μα του την αρνήθηκαν. Όταν πέρασε κάποιο διάστηµα κατά το οποίο δεν έλαβε απάντηση έστειλε και δεύτερη –αυτήν τη φορά υβριστική– επιστολή µετά την οποία παρενέβη ο γενικός γραµµατέας της Ακαδηµίας Αθηνών Αιγινήτης που µε τη σειρά του απευθύνθηκε στη Γενική Ασφάλεια ζητώντας να συνετίσουν τον Ζάρκο. Λίγο καιρό µετά εξέδωσε το βιβλίο του “Η τρέλα σ’ όλα τα στάδια” στο οποίο περιγράφει τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των τροφίµων του ιδρύµατος. Τον Ιούλιο του 1933 συνελήφθη ξανά χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες και οδηγήθηκε εκ νέου στο ψυχιατρείο.

Γράφει γι΄ αυτόν ο Κώστας Βάρναλης: “ότι κατόρθωσε να συλλάβει όλο το τραγικό νόημα της κοινωνικής αδικίας και απανθρωπιάς και με τους πίνακες που μας ζωγράφισε, έχει χαρίσει στη νεοελληνική λογοτεχνία ένα ολότελα καινούργιο και πρωτότυπο ρίγος”. Κι αλλού: “αυτοί, που τον κλείσανε τον Ζάρκο στη φυλακή και στο φρενοκομείο, δεν υποψιαζόντανε πως αυτός ο ανυπεράσπιστος άνθρωπος είχε μέσα του κρυμμένο ένα φοβερό στιλέτο: το συγγραφικό του ταλέντο. Μ’ αυτό εκδικήθηκε και τον εαυτό του και όλους τους άλλους, που είχανε την ίδια τύχη μ’ αυτόν αλλά δεν είχανε και το λογογραφικό του χάρισμα. Ο ρεαλισμός του, είναι τόσο ζωντανός, άμεσος, ουσιαστικός και απροσποίητος, που ούτε μια στιγμή ο αναγνώστης δεν παύει να νιώθει την φρίκη μιας αποτρόπαιης πραγματικότητας και ούτε μια στιγμή δεν του περνάει η σκέψη πως ο συγγραφέας μας δίνει πλάσματα της φαντασίας του ή υπερβολές”.

O φίλος του ποιητής Θωμάς Γκόρπας διεισδύει στη γλωσσική απεραντότητα του Ζάρκου και καταθέτει: “Στα χρόνια του 1950 ο Ζάρκος μοναχικός χωρίς να χρειάζεται τίποτε, ήταν καφενόβιος και ταβερνόβιος αλλά και ακούραστος περιπατητής, φτωχός, κουρασμένος, είρων, χιουμορίστας, απαρηγόρητος κομμουνιστής, σοφός, ωραίος – όλα αυτά πολύ”. Σύμφωνα με την μαρτυρία του, ο Ζάρκος, αν και κυνηγημένος, από ένα κύκλο λογοτεχνών που σύχναζε στο καφενείο της Στοάς Θεμιστοκλέους, μεταξύ των οποίων και ο Μυριβήλης, εθεωρείτο “σπουδαίο” πρόσωπο, τον αναγνώριζαν “μεγάλο” και έτρεμαν τον λόγο του. Γράφει γι’ αυτόν: “Στρατευμένος βέβαια και ο Ζάρκος. Αλλά και το πιο αλλόκοτο φαινόμενο στη λογοτεχνία μας του αιώνα. Σπάνια εμφανίζονται στην παγκόσμια κλίμακα συγγραφείς σαν τον Ζάρκο που κάνουν τέχνη για να την καταστρέψουν. Ακόμα, αυτός ο τρελός που δεν είχε τρελαθεί, μπόρεσε να γράψει για την τρέλα και τους τρελούς, όπως άλλοι γράφουν ερωτικές ιστορίες. Εικονοκλάστης, γλωσσικά απέραντος, γράφει σαν ένας θεός με συνείδηση της γελοιότητάς του, του ψεύδους του, για τους θνητούς, κάτω απ’ τα πόδια του, μάλλον απέναντι στο κι αυτό απέραντο σαρδώνιο γέλιο του. Και μόνο ένα λιγοσέλιδο χυδαίο και θείο μαζί κομμάτι του Γιώργη των παπαδιαμάντειων ρεμβασμών, μ’ ένα τσιγάρο στο χέρι που δε σβήνει ποτέ, στο τραπέζι του καφενείου της οδού Θεμιστοκλέους των χρόνων του ’50, κονιορτοποιεί τα εννιά δέκατα της τυπωμένης στην Αθήνα αφηγηματογραφίας της τελευταίας εικοσαετίας”.

Πέθανε στην Αθήνα στις 7 Απριλίου 1967.

https://tokoskino.me

Το βρήκα στο: https://vequinox.wordpress.com/