Ζαρντινιέρες

Ζαρντινιέρες

Posted by sarant στο 30 Ιουνίου, 2020

Είναι κι αυτή μια λέξη που κυριαρχεί στην επικαιρότητα τις τελευταίες μέρες, με την αναστάτωση που γίνεται στο κέντρο της Αθήνας για τον Μεγάλο Περίπατο του Κωστάκη.

Στην ανάπλαση αυτή προς το παρόν πρωταγωνιστούν οι ζαρντινιέρες. Ζαρντινιέρες μάλιστα δύο ειδών, οι μικρές ορθογώνιες όπως στην Πανεπιστημίου, και τελευταία οι μεγάλες, οι κυκλικές, όπως στο Σύνταγμα. Κάποιοι θεώρησαν πως η τιμή με την οποία χρεώθηκαν στον Δήμο είναι υπερβολική, 550 ευρώ οι ορθογώνιες και κάπου 5000 οι κυκλικές. Στην αγορά βρίσκεις ανάλογα προϊόντα δέκα φορές φτηνότερα, πολύ περισσότερο που σε μια μαζική παραγγελία συνηθίζεται να γίνεται γενναία έκπτωση, εκτός αν ο προμηθευτής είναι καλός φίλος, οπότε συνηθίζεται γενναίο πλιάτσικο.

Ας είναι. Τον Μεγάλο Περίπατο θα τον κρίνουμε όταν τελειώσει. Προς το παρόν, όσοι υφιστάμεθα την ταλαιπωρία από το κυκλοφοριακό χάος που προκαλείται, αντιδρούμε χιουμοριστικά, με διάφορα έξυπνα μιμίδια που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σαν κι αυτό, που θέλησε να εποικίσει τις ζαρντινιέρες της πλατειας Συντάγματος. Λείπει ο παλαιοημερολογίτης μητροπολίτης από την εικόνα, αλλά το έργο δεν έχει τελειώσει. (Απορία: αναρωτιέμαι αν υπάρχει στ’ αγγλικά κάποιος όρος για τις φωτογραφίες προσώπων που προστίθενται σε μιμίδια).

Όμως εμείς εδώ λεξιλογούμε, οπότε ευκαιρία είναι σήμερα να μιλήσουμε για τις ζαρντινιέρες σ’ ένα μικρό, καθότι καλοκαιρινό, αρθράκι.

Η ζαρντινιέρα είναι δάνειο από το γαλλικό jardinière. Στα γαλλικά, jardinière μπορεί να είναι και η κηπουρίνα (θηλυκό του jardinier, κηπουρός), είναι όμως και η κατασκευή που μέσα της φυτεύουμε φυτά ή τοποθετούμε γλάστρες με φυτά.

Η jardinière παράγεται από το γαλλικό jardin, που είναι ο κήπος, λέξη που με τη σειρά της  ανάγεται σε φρανκονική λέξη και παλαιογερμανική ρίζα -κάτι σαν *gardo, που θα σήμαινε περίφραξη. Μπορεί να μεσολάβησε κάποιος υστερολατινικός τύπος, κάτι σαν *hortus gardinus (δηλαδή περιφραγμένος κήπος). Από τα γαλλικά η λέξη πέρασε και στα ιταλικά-ισπανικά, ενώ το γερμανικό Garten προέκυψε απευθείας από την παλαιογερμανική ρίζα, ενώ από ένα ενδιάμεσο βορειογαλλικό gardin προέκυψε το αγγλ. garden.

Aπό την αγγλική λέξη προέρχεται κατά κάποιο τόπο και η gardenia, γαρδένια. Και λέω «κατά κάποιο τρόπο», επειδή το όνομα του λουλουδιού δεν ετυμολογείται απευθείας από τον κήπο, garden. To λουλούδι ονομάστηκε έτσι από τον Σκοτσέζο φυσιοδίφη Alexander Garden (1730-1791). Ο Γκάρντεν έζησε πολλά χρόνια στη Νότια Καρολίνα, όπου μελέτησε τη χλωρίδα και την πανίδα. Είχε αλληλογραφία με τον Λινναίο και του έστελνε διάφορα είδη που έβρισκε. Η ειρωνεία είναι ότι, όπως λέει η Βικιπαίδεια, ο αξιότιμος κύριος Γκάρντεν δεν μελέτησε τις γαρδένιες, που άλλωστε δεν ευδοκιμούσαν εκεί που ζούσε. Πάντως, το όνομα του Garden προέρχεται από το ουσιαστικό garden. Όλα αυτά ίσως τα θυμάστε από ένα προηγούμενο άρθρο του ιστολογίου, πριν από τέσσερα χρόνια -τότε είχαμε λεξιλογήσει για τη γαρδένια ενώ τώρα λεξιλογούμε για τη ζαρντινιέρα -αυτό είναι το καλό με τα ιστολόγια όταν φθάνουν στην ωριμότητα (ή σε βαθύ γήρας), ότι μπορούν να ανακυκλώνουν το υλικό τους, αρκεί να μην τρώνε τις σάρκες τους.

Παλιά υπήρχε ένας υπουργός της Νέας Δημοκρατίας, θεσσαλονικιός, ονόματι Ζαρντινίδης, πολύ γνωστός στη συμπρωτεύουσα. Το επώνυμο είναι σπάνιο και όταν το είχα πρωτακούσει το είχα συσχετίσει με τη ζαρντινιέρα. Αλλά υποθέτω ότι θα πρόκειται για σύμπτωση -σκέφτομαι πιθανότερη κάποια ανατολική ετυμολογία, ας πούμε ζαρντ στα περσικά είναι το κίτρινο, απ’ όπου και η ιδιωματική λέξη ζέρντελο ή ζαρταλούδι για το βερίκοκο, από το περσικό zard alû, κατά λέξη «κίτρινο δαμάσκηνο».

Στην ελληνική πολιτική ορολογία η λέξη «ζαρντινιέρα» ή «υπόθεση ζαρντινιέρα» παραπέμπει στον ξυλοδαρμό του Κύπριου φοιτητή Αυγουστίνου Δημητρίου από αστυνομικούς, στη Θεσσαλονίκη στις 17 Νοεμβρίου του 2006. Η ονομασία αυτή οφείλεται στο ότι η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι ο φοιτητής, προσπαθώντας να ξεφύγει, έπεσε πάνω σε μια ζαρντινιέρα και τραυματίστηκε! Ευτυχώς μετά παρουσιάστηκε βίντεο με τον ξυλοδαρμό του φοιτητή, που απέδειξε έωλη τη δικαιολογία της αστυνομίας -ωστόσο, η υπόθεση στα δικαστήρια πέρασε από πολλές φάσεις και τελικά αστυνομικοί δεν καταδικάστηκαν. Πάντως το ΣτΕ επιδίκασε μεγάλη αποζημίωση (450.000 ευρώ) στον πρώην φοιτητή.

Λέτε οι ζαρντινιέρες της Πανεπιστημίου και της πλατείας Συντάγματος να είναι τόσο ακριβές επειδή θα έχουν τη δυνατότητα να ξυλοκοπούν διαδηλωτές, όπως το πρωτότυπο της Θεσσαλονίκης; Δεν νομίζω, αλλά θα το δούμε. Όπως επίσης θα δούμε, όταν ολοκληρωθεί ο Περίπατος, πόσο λειτουργικές θα αποδειχτούν οι στάσεις των λεωφορείων, που τώρα μεταφέρθηκαν στη μέση του δρόμου.

Διότι, βέβαια, ακόμα και στην Αθήνα μας, κάποτε βρέχει, και όταν βρέχει δυνατά η Πανεπιστημίου μετατρέπεται σε ρυάκι -οπότε, όταν θα κάνει μπόρα τα στέγαστρα των στάσεων θα είναι εντελώς άχρηστα και αδύνατο να χρησιμοποιηθούν, σε αντίθεση με την προηγούμενη κατάσταση.

Αλλά να μην είμαστε μίζεροι. Τι σημασία έχει κι αν βραχούμε λίγο αν είναι να αποκτήσουμε επιτέλους ευρωπαϊκή πρωτεύουσα; Άλλωστε στην Αθήνα βρέχει πολύ σπάνια.

Και εξάλλου, όπως μας πληροφορούν όλα ανεξαιρέτως τα κανάλια, το αισθητικό αποτέλεσμα είναι καλαίσθητο και οι πολίτες απόλυτα ικανοποιημένοι έχουν ξεχυθεί να περπατάνε πάνω στις πράσινες και στις κόκκινες διαδρομές, μέσα στη ντάλα.

https://sarantakos.wordpress.com/