ΚΑΘΕ ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΕΧΕΙ ΨΥΧΗ

ΚΑΘΕ ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΕΧΕΙ ΨΥΧΗ

Μετά τη ‘Χαμένη Αναγνώστρια’ ο Φάμπιο Στάζι επαναφέρει στο νέο του βιβλίο ‘Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή’, τον μοναχικό Βίντσε Κόρσο, τον βιβλιοθεραπευτή που περιπλανιέται στα μυστικά και τα νοήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας αναζητώντας απαντήσεις για τους ανθρώπους και την αλήθεια της ζωής.

‘Με λένε Βίντσε Κόρσο. Είμαι σαράντα πέντε χρονών, είμαι ορφανός και βιοπορίζομαι συνταγογραφώντας βιβλία. Εδώ και έξι μήνες ζω σ’ αυτό το ανακαινισμένο παλιό πλυσταριό στην οδό Μερουλάνα, με μίσθωση ορισμένου χρόνου. Συχνάζω μόνο σε παλαιοβιβλιοπωλεία, δεν τελειώνω ποτέ καμία παρτίδα σκάκι και, όποτε έχω διάθεση, μ’ αρέσει ν’ ακούω Τζαν Μαρία Τέστα ή κάποια παλιά τραγούδια της Ζιλιέτ Γκρεκό. Καμιά φορά κοιμάμαι με μια φίλη μου, αλλά έχουν περάσει ήδη ένα φθινόπωρο κι ένας χειμώνα από τότε που σταμάτησα να πιστεύω στην αγάπη. Διατηρώ όμως ακόμα μια παλιά μου συνήθεια: κάθε μέρα βγαίνω με τον Ντζάνγκο, τον μουγγό σκύλο μου, για να στείλω μια καρτ ποστάλ στον πατέρα μου, στη μοναδική διεύθυνση όπου ξέρω ότι είχε μείνει τουλάχιστον μια νύχτα.’

Ο Βίντσε Κόρσο  συνεχίζει να δέχεται πελάτες στη μικρή του σοφίτα και να ακούει με προσοχή τα προβλήματά τους αναζητώντας το φάρμακο γι’ αυτά στη βιβλιοθήκη του. Ευαίσθητος ακροατής, μοιράζεται τις θεραπευτικές ιδιότητες των βιβλίων του προτείνοντάς τους ένα μυθιστόρημα, μια παιδική ιστορία ή ακόμη τους στίχους ενός ποιήματος που τους βοηθούν στο πρόβλημά τους. Κάποιες φορές μια πρόταση, μια εικόνα ή μια ανάμνηση είναι  αρκετά για να φωτίσουν το δρόμο τους και να τους βγάλουν από το σκοτάδι.

‘Κι όμως εξακολουθώ να αγαπώ τη λογοτεχνία με μια αλόγιστη αγάπη, να δέχομαι τους ασθενείς μου, να τους δίνω, ως ελάχιστη βοήθεια, ένα πρόσκαιρο καταφύγιο στα βάσανά τους, πεπεισμένος πως δεν υπάρχει πιο ανθρώπινη πράξη από το να διαβάζουμε και πως ακόμη και κατά λάθος ένα βιβλίο μπορεί να είναι ιαματικό. Τα λόγια όμως των άλλων δεν μπορούν να σώσουν κανέναν αν δεν γίνουν δικά σου.’

Η Τζιοβάνα Μπαλντίνι, μια κομψή εξηντάρα είναι η νέα ασυνήθιστη πελάτισσα του Βίντσε Κόρσο. Του αναθέτει να αναζητήσει το βιβλίο στο οποίο ανήκουν οι φράσεις που επαναλαμβάνει ο ηλικιωμένος αδελφός της Φαμπρίτσιο, που πάσχει από Αλτσχάϊμερ. Ο Φαμπρίτσιο που υπήρξε ένας ακούραστος αναγνώστης, συλλέκτης βιβλίων ανεκτίμητης αξίας και γνώστης πολλών σπάνιων γλωσσών, έχει χάσει το ισχυρότερο εργαλείο του· τη μνήμη του. Βυθισμένος πλέον στην άβυσσο του Αλτσχάϊμερ επαναλαμβάνει μια σειρά προτάσεων που φαινομενικά δεν έχουν καμιά λογική σύνδεση. Η αδελφή του ισχυρίζεται ότι όταν τις επαναλαμβάνει δίνει την εντύπωση ότι έχει κάτι πολύ σημαντικό να πει και αναρωτιέται μήπως τελικά αυτές οι προτάσεις είναι αποσπάσματα από κάποιο βιβλίο. Καλεί λοιπόν τον Βίντσε να εντοπίσει αυτό το βιβλίο ελπίζοντας ότι έτσι θα βοηθήσει τον αδελφό της.

Το να επισημάνει αυτές τις φράσεις μέσα σε χιλιάδες κείμενα και λογοτεχνικούς κώδικες φαντάζει  για τον Βίντσε μια σχεδόν αδύνατη αποστολή. Επισκέπτεται τη μυθική βιβλιοθήκη του Φαμπρίτσιο αλλά και τον ίδιο στη μονάδα φροντίδας που μένει. Ενώ δεν ξέρει από πού να αρχίσει και αν πρέπει να αναλάβει αυτή την έρευνα που του ανέθεσαν, η συνάντησή του με τον ηλικιωμένο τον επηρεάζει. Συγκινείται με το θέαμα αυτού του τόσο μορφωμένου ανθρώπου που δεν θυμάται πιά πώς να εκφραστεί.

Η ιστορία ξετυλίγεται αργά με τον Βίντσε να σκαλίζει τα παλιά του σημειωματάρια, να επισκέπτεται τον παλαιοβιβλιοπώλη φίλο του και να περπατάει ακούραστα στους δρόμους της Ρώμης. Μιας Ρώμης χαοτικής, πολυεθνικής και ρατσίστριας σε πλήρη συμφωνία με τις αντιλήψεις και τις διαθέσεις της εποχής μας. Μιας Ρώμης που απέχει πολύ από την πόλη που εμφανίζεται στις παλιές καρτ ποσταλ που ο Βίντσε στέλνει καθημερινά στον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ.

Το παιχνίδι που πρέπει να παίξει ο Βίντσε είναι ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη, ανάμεσα στην ειλικρινή αγάπη και το στενό ενδιαφέρον, ανάμεσα στην αξία των αντικειμένων και την αξία των συναισθημάτων. Η έρευνα του Βίντσε είναι συναρπαστική, γεμάτη παράξενες συγκυρίες, ανατροπές και τυχαίες συναντήσεις όπως αυτή με την Κινέζα Φενγκ με την οποία συναντιέται χωρίς να δίνουν συγκεκριμένο ραντεβού και χωρίς να ανταλλάξουν τηλέφωνα. Αλλά όπως λέει και ο τίτλος του βιβλίου – που προέρχεται από κάποιο στίχο ενός Βραζιλιάνου ποιητή – ‘όλες οι συμπτώσεις έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους’.

Το βιβλίο ‘Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή’ πέρα από ένα βιβλίο με θέμα τη μνήμη, την απώλειά της και τη λογοτεχνία σαν θεραπεία, είναι και μια πρωτότυπη και ευχάριστη αφήγηση γεμάτη λογοτεχνικές αναφορές. Από την εισαγωγή του βιβλίου ‘Η ζωή και οι απόψεις του Τρίστραμ Σάντι, κυρίου από σόι’, μέχρι την ‘Μεταμόρφωση’ του Κάφκα, και από τον ‘Απατεώνα’ του Θέρκα μέχρι τα διηγήματα του Κάρβερ, το βιβλίο του Στάζι είναι ένας συνήγορος του παθιασμένου αναγνώστη που πιστεύει στην ομορφιά και τη δύναμη των λέξεων.

‘Για πρώτη φορά συνειδητοποίησα ότι είχα περάσει ένα όριο. Τη γραμμή που χωρίζει τα επινοημένα πράγματα από τα πραγματικά. Τη τύχη από τη βία. Την αδικία από την ευθύνη. Το έρωτα από τις συμπτώσεις. Τώρα ήξερα πως ήταν αληθινή κάθε λέξη που λέγεται και που γράφεται ή ξεχνιέται και που θα έπρεπε πάντα να αιτιολογείται. Ήταν αληθινές όλες οι προσβολές κι όλες οι αγκαλιές των τελευταίων χρόνων, όλες οι αναμνήσεις που είχα χάσει, όλα τα μυστικά κρυμμένα στις αποθήκες των βιβλιοθηκών. Ήταν αληθινά τα βήματα που επαναλάμβανε δίχως σταματημό ένας άντρας στους διαδρόμους μιας κλινικής και κάθε ιστορία χαραγμένη σ’ ένα βιβλίο.’

Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται ο κατάλογος με τις συμβουλές ανάγνωσης του Βίντσε αλλά και όλα τα βιβλία καθώς και τα μουσικά κομμάτια που αναφέρονται στο κείμενο.

Το βιβλίο ‘Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή’ του Φάμπιο Στάζι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ. Η υπέροχη μετάφραση ανήκει στη Δήμητρα Δότση.

Εκδόσεις : ΙΚΑΡΟΣ

https://passepartoutreading.gr/