Οδηγός Επιβίωσης στην Κρίση – Ο Κανόνας του Αγίου Βενέδικτου

Οδηγός Επιβίωσης στην Κρίση – Ο Κανόνας του Αγίου Βενέδικτου

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Καὶ τοῦτο εἰδότες τὸν καιρόν, ὅτι ὥρα ἤδη ὑμᾶς ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι, νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν.

Προς Ρωμαίους 13:11

Ο Ροντ Ντρέερ ήταν ένας Μεθοδιστής ιερέας που αποφάσισε να γίνει Χριστιανός Ορθόδοξος. Εκτός όμως από ιερέας είναι και συγγραφέας, συντάκτης και ιστολόγος. Εγραψε το βιβλίο (ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά «Η επιλογή του Βενέδικτου, μία στρατηγική για τους Χριστιανούς σε ένα μετά – χριστιανικό έθνος) το οποίο έγινε ευπώλητο και συζητήθηκε εκτενώς.

Ο πατέρας Ροντ βασίστηκε στον Κανόνα του Αγίου Βένεδικτου (540 μ.Χ.) και προτείνει έναν οδηγό επιβίωσης για τους Χριστιανούς σε ένα μετα-χριστιανικό έθνος, όπως αποκαλεί την Αμερική. 

Θεωρώ ότι το βιβλίο παρουσιάζει ενδιαφέρον και για όσους αναζητούν μία ζωή με αξίες, μακριά από τα όσα επιτάσσει η παγκοσμιοποίηση αλλά και για όσους ενδιαφέρονται για τις νέες τάσεις και έχουν ανοικτό μυαλό χωρίς στερεότυπα.

Η Αμερική, μέσα από το βιβλίο του πατέρα Ροντ, εμφανίζεται ως μία χώρα όπου οι χριστιανοί βρίσκονται υπό διωγμό ανεξάρτητα από το εάν οι Δημοκρατικοί ή οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν την εξουσία. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας. 

Ο λόγος είναι, σύμφωνα με τον πατέρα Ροντ, ότι η Δύση βρίσκεται σε παρακμή, μία παρακμή που όπως αναφέρει ο φιλόσοφος Αλαστνταιρ ΜακΙντάιρ οφείλεται στο ότι η Δύση παραδόθηκε στον σχετικισμό, στην πεποίθηση ότι οι ηθικές επιλογές μας βασίζονται στο τι θεωρούμε εμείς ως άτομα ότι είναι το σωστό και όχι τι είναι σωστό για το σύνολο.

Σε αυτή την απώλεια αξιών και στον απόλυτο ατομικισμό, οΓιουβάλ Λεβίν προτείνει για όλους όσους έχουν παραδοσιακές αξίες και υποστηρίζουν το γενικό καλό, αντί του να βρίσκονται σε μεγάλους οργανισμούς και ιδρύματα να διασκορπισθούν στην περιφέρεια και να δώσουν όλη τους την προσοχή στην κοινότητα στην οποία ανήκουν χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να αποτραβηχτούν από τη σύγχρονη ζωή.

Ζούμε σε μία εποχή αθεΐας ή το λιγότερο σε μία εποχή αγνωστικιστών. Σύμφωνα με τον Αλεξίς  ντε Τοκβίλ εάν ένα δημοκρατικό έθνος απωλέσει τη θρησκεία του τότε θα  πέσει θύμα ενός άμετρο ατομικισμού, υλισμού και δημοκρατικού δεσποτισμού και αναπόφευκτα «ετοιμάζει τους πολίτες του για σκλαβιά».  Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον ντε Τοκβίλ «θα πρέπει να διατηρηθεί ο Χριστιανισμός στις νέες δημοκρατίες με οποιοδήποτε κόστος».

Σε αυτές τις συνθήκες ποιοι είναι αυτοί που ζουν σύμφωνα με τον Κανόνα του Αγίου Βενέδικτου; Ο πατέρας Ροντ αναφέρει τον Βάτσλαφ Χάβελ, τον πρώτο Πρόεδρο της Τσεχίας, συγγραφέα, αντικαθεστωτικό και δραματουργό. 

Βάτσλαφ Χάβελ

Ο Χάβελ είχε δώσει πολλά παραδείγματα. Ακολουθούν τον Κανόνα του Αγίου Βενέδικτου οι δάσκαλοι που διδάσκουν τα παιδιά όλα όσα δεν θα μάθουν στα κρατικά σχολεία. Οι συγγραφείς που είναι αληθινοί και γράφουν ότι πιστεύουν και βρίσκουν τον τρόπο να τα δημοσιεύσουν ανεξάρτητα από το προσωπικό κόστος που μπορεί να έχουν. Οι ιερείς που ζουν σύμφωνα με τους κανόνες της θρησκείας παρά τα νομικά εμπόδια και τις καταδίκες. Οι καλλιτέχνες που δεν ενδιαφέρονται για την επίσημη άποψη. Οι νέοι που δεν ενδιαφέρονται για την επιτυχία όπως αυτή τους επιβάλλεται από την κοινωνία αλλά αποφασίζουν να ζήσουν μία ζωή με ακεραιότητα ανεξάρτητα από το κόστος. Οι άνθρωποι που αρνούνται να αφομοιωθούν αλλά αντίθετα δημιουργούν τις δικές τους δομές. Ολοι αυτοί ζουν σύμφωνα με τον Κανόνα του Αγίου Βενέδικτου.

Ο πατέρας Ροντ συμβουλεύει να ξεκινήσουμε την αντιπολιτική πολιτική με το να αποτραβηχτούμε από τα πολιτισμικά «πρότυπα» - να κλείσουμε τις τηλεοράσεις και την ενασχόληση με τα κινητά. Να διαβάζουμε βιβλία, να παίζουμε παιχνίδια (προφανώς όχι ηλεκτρονικά), να δημιουργούμε μουσική, να γιορτάζουμε με τους γείτονες, να φτιάξουμε μία εκκλησία ή μία ομάδα εντός της εκκλησίας μας, να δημιουργήσουμε ένα κλασσικό Χριστιανικό σχολείο ή να στείλουμε τα παιδιά μας σε ένα ήδη υπάρχον. Να ασχοληθούμε μετην κηπουρική και να μάθουμε τα παιδιά  να παίζουν μουσική και να φτιάξουν μία μπάντα. Να ασχοληθούμε με τον εθελοντισμό. Συμβουλές που, κατά τη γνώμη μου, προτρέπουν στην επιστροφή σε μία πιο απλή και φυσική ζωή και στη συλλογικότητα.

Αναφορικά με την παιδεία και αυτό που ονομάζεται επιστροφή στην κλασσική Χριστιανική εκπαίδευση, δεν είναι τίποτα αλλά από την επιστροφή στην ελληνορωμαϊκή και χριστιανική παράδοση την οποία τα παιδιά θα πρέπει να μελετήσουν εις βάθος. Ο πατέρας Ροντ αναφέρει ότι η παράδοση αυτή είναι άγνωστη στους σύγχρονους Αμερικάνους και πολύ φοβάμαι ότι θα γίνει άγνωστη και στα σύγχρονα Ελληνόπουλα με όλη αυτή την πολεμική σε οτιδήποτε αφορά την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό και την περίεργη εμμονή στην εξάλειψή της. Η σύγχρονη τάση στην παιδεία είναι να τα αποδίδει όλα στον Διαφωτισμό και αντίθετα η αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο να καλύπτονται από ένα πέπλο μυστηρίου. Ο στόχος βέβαια είναι ευνόητος και δεν είναι παρά η δημιουργία γενιών αμαθών που θα πλανώνται χωρίς σκοπό, χωρίς ρίζες και οι οποίοι δεν θα αισθάνονται υποχρέωση σε κανέναν άλλο παρά στους εαυτούς τους.

Η λύση θα είναι να πάρουν οι γονείς τα παιδιά τους από τα δημόσια σχολεία και να τους δώσουν την κατάλληλη εκπαίδευση που θα μαθαίνει στα παιδιά την ιστορία και τη θρησκεία. Στην Αμερική, η διδασκαλία κατ’οίκον είναι εφικτή και θεωρώ ότι και στην Ελλάδα επιτρέπεται, εάν και σε αυτό καταλληλότεροι να απαντήσουν είναι οι νομικοί.  Ο πατέρας Ροντ αποκαλεί την κλασσική Χριστιανική εκπαίδευση «νέα αντικουλτούρα», ένας πράγματι ενδιαφέροντας όρος.

Θεωρεί ότι ο διωγμός των χριστιανών θα συνεχισθεί γι’αυτό και προτρέπει οι χριστιανοί να μάθουν μία τέχνη και να επιδεικνύουν πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ τους. Προτρέπει δε να σιωπούν όταν κάτι δεν παραβιάζει τη συνείδησή τους και να αποφεύγουν τις συγκρούσεις . Η σιωπή και ιδιαίτερα μέσω της προσευχής βοηθά επίσης να απαλλαγούμε από το άγχος.

Είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός με την τεχνολογία ειδικότερα με το Διαδίκτυο και τα κινητά γιατί διασπούν την προσοχή και έτσι δεν μπορούμε αφενός να σκεφθούμε αλλά και αφετέρου γιατί είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τα παιδιά γιατί μέσω αυτών έχουν  πρόσβαση σε πορνογραφικό υλικό κτλ. Αναφέρει δε ότι ο Στηβ Τζομπς δεν άφηνε τα παιδιά του να χρησιμοποιούν ταipad και περιόριζε αυστηρά την πρόσβασή τους στην τεχνολογία.

Πιστεύει ότι η τεχνολογία δημιουργεί μία νοοτροπία που αποτρέπει τον άνθρωπο να σκεφθεί ότι υπάρχουν σημαντικότερα θέματα και δεν αρκεί η απλή κατασκευή πραγμάτων. Χρησιμοποιώντας τις ελληνικές λέξεις «τέχνη» και«επιστήμη» όπου ενώ η τέχνη είναι η γνώση δημιουργίας/κατασκευής πραγμάτων, η επιστήμη αναφέρεται στη γνώση για το πώς είναι τα πράγματα έτσι ώστε να γνωρίζουμε τι θα πρέπει να κάνουμε. Η τεχνολογία κάνει τη διάδραση με τον εξωτερικό κόσμο να είναι αφηρημένη ενώ πράξεις όπως η κηπουρική, το μαγειρική, η άσκηση, η ραπτική, οι πράξεις που χρησιμοποιούμε τα χέρια μας με άλλα λόγια, βοηθούν στο να έχουμε σχέση με τον πραγματικό κόσμο και να ερχόμαστε σε προσωπική επαφή με τους άλλους ανθρώπους (και όχι μέσω των κοινωνικών μέσων, θα πρόσθετα, που έχουν στην κυριολεξία καθηλώσει τους ανθρώπους μπροστά από μία οθόνη).

Με την τεχνολογία χάνουμε τη συλλογική μας μνήμη και χωρίς μνήμη δεν γνωρίζουμε ποιοι είμαστε και εάν δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε τότε κάνουμε ότι μας υπαγορεύουν τα πάθη της στιγμής.

Συνοψίζοντας λοιπόν τις οδηγίες του πατέρα Ροντ, μας προτρέπει να ασχοληθούμε με την κλασσική εκπαίδευση, να μάθουμε ιστορία και να διαβάσουμε τις Γραφές, να επιδεικνύουμε συλλογικότητα και να βοηθάμε ο ένας τον άλλο και να δημιουργούμε δίκτυα αλληλεγγύης, να μάθουμε μία τέχνη και να ασχολούμαστε με χειρωνακτικές ενασχολήσεις, να κλείσουμε την τηλεόραση, να μάθουμε μουσική και να βάλουμε στην άκρη τα κινητά και τα κοινωνικά μέσα. Να συναντιόμαστε με τους άλλους αλλά όπου πρέπει να σιωπούμε.

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Αυτός είναι ένας οδηγός επιβίωσης, διαφορετικός από τους άλλους, που υποστηρίζει την  επιστροφή στις παλαιές αξίες για τις δύσκολες και απόλυτα σκοτεινές ημέρες που έρχονται. Η επιλογή για το εάν θα τον εφαρμόσουμε εναπόκειται σε εμάς.

* Rod Dreher "The Benedict Option - A strategy for Christians in a post-Christian nation". Εκδ. Sentinel.