ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ
Το 2017 το βραβείο Prix Goncourt δόθηκε στον Ερίκ Βιγιάρ (Eric Vuillard) για το βιβλίο του «Ημερήσια Διάταξη». Το βιβλίο των 150 σελίδων του γάλλου συγγραφέα χαρακτηρίζεται ως «αφήγημα» και αναφέρεται στο ρόλο που έπαιξαν οι μεγάλες γερμανικές εταιρείες – που επικρατούν στην αγορά ως σήμερα – στην επικράτηση του ναζισμού καθώς και στο παρασκήνιο της προσάρτησης της Αυστρίας.
Στις 20 Φεβρουαρίου του 1933, σε μια συνάντηση στην οποία μετείχαν οι μεγαλύτεροι γερμανοί βιομήχανοι, ο Χίτλερ ζήτησε και έλαβε την οικονομική ενίσχυση που χρειαζόταν για το Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα. Οι ιδιοκτήτες της Κρουπ, της Όπελ, της Ζήμενς, της Άγκφα, της Αλλιάνζ, της Τελεφούνκεν συναντούν τον Γκαίρινγκ, ακούν αυτά που έχει να τους πει ο Φύρερ και σπεύδουν να υπακούσουν στην εντολή «και τώρα κύριοι περάστε από το ταμείο». Όπως γίνεται πάντα, οι οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις μπορούν εύκολα να καταλήξουν σε συμφωνία και είναι επίσης γνωστό ότι αυτές οι οικονομικές ενισχύσεις αποσκοπούν σε ανταλλάγματα. Όμως οι μεγάλοι Γερμανοί βιομήχανοι, θα βγουν από τον πόλεμο σχεδόν ατιμώρητοι και θα βρουν γρήγορα τον τρόπο για το μεγάλωμα των επιχειρήσεών τους.
Το 1938 ο Χίτλερ χρειάζεται να προσαρτήσει την Αυστρία. Η Άνσλους θα πραγματοποιηθεί στις 12 Μαρτίου του 1938, με τη συγκατάθεση του καγκελαρίου της Αυστρίας Κουρτ φον Σούσνιγκ, ενός δικτάτορα μαριονέτα ο οποίος εύκολα και γρήγορα απομακρύνεται από το Φύρερ. Ο Βιγιάρ διασκεδάζει απροκάλυπτα όταν περιγράφει τη συνάντηση του Σούσνιγκ με τον Χίτλερ.
«Προς ώρας, ο Χίτλερ τον αποκαλεί «κύριο» και ο Σούσνιγκ, απτόητος, συνεχίζεινα τον αποκαλεί «καγκελάριο». Ο Χίτλερ τον έστειλε απο κει που ‘ρθε, και ο Σούσνιγκ, για να δικαιολογηθεί, καυχήθηκε πως ακολούθησε γερμανική πολιτική. Και τώρα να που ο Γερμανός καγκελάριος καθυβρίζει την Αυστρία, φθάνοντας, μάλιστα, στο σημείο να ουρλιάζει ότι η συμβολή της στη γερμανική ιστορία είναι μηδενική, και ο Σούσνιγκ, με ανεκτικότητα, με μεγαθυμία, αντί να του γυρίσει την πλάτη και να βάλει τέλος στη συζήτηση, ψάχνει απελπιστικά στη μνήμη του, σαν καλός μαθητής, ένα παράδειγμα της εν λόγω αυστριακής συμβολής στην Ιστορία. Ψαχουλεύει με βιάση, σε πλήρη σύγχυση, τις τσέπες των αιώνων. Αλλά το μνημονικό του είναι άδειο, ο κόσμος είναι άδειος, η Αυστρία είναι άδεια. Και τα μάτια του Φύρερ δεν σταματούν να τον κοιτάζουν. Τι βρίσκει λοιπόν, υπό την πίεση της απελπισίας του; Τον Μπετόβεν. Βρίσκει τον καλό Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, τον κουφό που αρπαζόταν εύκολα, τον δημοκρατικό, τον μονήρη που είχε βουτηχτεί στην απελπισία. Είναι τονΜπετόβεν που θα ξεθάψει από το ησυχαστήριό του, τον γιό του αλκοολικού, τον μαυριδερό. Αυτόν είναι που ο Κουρτ φον Σούσνιγκ, ο καγκελάριος της Αυστρίας, ο ασήμαντος αριστοκράτης, ο ρατσιστής, ο άτολμος, βγάζει από την τσέπη της Ιστορίας και τον κραδαίνει ξαφνικά σαν λευκή σημαία μπροστά στα μούτρα του Χίτλερ. Ο καημένος ο Σούσνιγκ. Πάει και βρίσκει έναν μουσικό απέναντι στο παραλήρημα, πάει και βρίσκει την Ενάτη Συμφωνία απέναντι στην απειλή στρατιωτικής επίθεσης, πάει και βρίσκει τις τρεις μίζερες νότες της Απασιονάτας, για να αποδείξει ότι η Αυστρία έπαιξε στ’ αλήθεια έναν ρόλο στην Ιστορία.«Ο Μπετόβεν δεν είναι Αυστριακός», του ανταπαντά τότε ο Χίτλερ – με μια απρόσμενη βολή – «είναι Γερμανός». Και είναι σωστό. Ο Σούσνιγκ δεν το είχε καν σκεφτεί. Ο Μπετόβεν είναι Γερμανός, αδιαμφισβήτητα. Γεννήθηκε στη Βόννη. Και η Βόννη, απ’ όπου και να το πιάσεις, ακόμα και αν φέρεις τα πράγματα στα μέτρα σου, ακόμα και αν ξεψαχνίσεις όλα τα ιστορικά χρονικά, η Βόννη δεν υπήρξε ποτέ αυστριακή πόλη, ποτέ απολύτως. Η Βόννη είναι το ίδιο μακριά από την Αυστρία όσο και το Παρίσι! Είναι σαν να πεις ότι ο Μπετόβεν είναι Ρουμάνος, ή ακόμα και Ουκρανός, δεν είναι πιο μακριά. Και γιατί όχι Κροάτης, μιας και το λέμε, ή Μασσαλιώτης, αφού στο κάτω κάτω η Μασσαλία δεν είναι πολύ πιο μακριά απο τη Βιέννη.«Σωστά», ψελλίζει ο Σούσνιγκ, «αλλά είναι πολιτογραφημένος Αυστριακός». Είμαστε πραγματικά πολύ μακριά από μια συζήτηση μεταξύ αρχηγών κρατών.»
Με ένα επίσης ειρωνικό ύφος περιγράφει ο συγγραφέας ένα δείπνο στο Λονδίνο, την ίδια μέρα της προσάρτησης της Αυστρίας, στο οποίο παρακάθονται ο Νέβιλ Τσάμπερλεν και ο Γερμανός πρέσβης Ρίμπεντροπ. Ο Ρίμπεντροπ επιδίδεται εσκεμμένα, σε μια ακατάσχετη ασημαντολογία με σκοπό να καθυστερήσει την αποχώρηση του Άγγλου Πρωθυπουργού από το δείπνο και κατά συνέπεια να τον καθυστερήσει να αντιδράσει στα νέα της προσάρτησης της Αυστρίας.
Με ύφος σκωπτικό και προχωρώντας την έρευνά του σε βάθος, ο Βιγιάρ απομυθοποιεί τα ιστορικά γεγονότα μέσα από άγνωστα στιγμιότυπα στα οποία οι γελοίες αποφάσεις και η έλλειψη πυγμής των μετρίων οδήγησαν στην τεράστια καταστροφή ανθρώπων και πολιτισμών. και παρουσιάζει το υλικό του μέσα από ένα σαγηνευτικό κείμενο, με αυτοπεποίθηση και κρητική ματιά.
Η αδιαφορία της ελίτ των Γάλλων και Βρετανών πολιτικών που επέτρεψε στον Χίτλερ να μπλοφάρει σε αυτό το μεγάλο πολιτικό θέατρο, η αναφορά στα γεγονότα εκείνης της εποχής όπως τα είδε ο Τσώρτσιλ, οι εκθέσεις από τη δίκη της Νυρεμβέργης, και το άνοιγμα σχετικών αρχείων, βοήθησαν τον Βιγιάρ να μας δώσει μια καλά τεκμηριωμένη άποψη για την ιστορία της μεγαλύτερης καταστροφής του 20ουαιώνα. Αλλά όπως λέει και ο ίδιος «συχνά στις μεγαλύτερες καταστροφές οδηγούμαστε με μικρά βήματα».
Το βιβλίο «Ημερήσια Διάταξη» εκτός από ένα σαγηνευτικό κείμενο, γραμμένο με αυτοπεποίθηση και κρητική ματιά, είναι και ένα προειδοποιητικό μήνυμα για την εποχή μας, με τον συγγραφέα του να λέει :
«Δεν πέφτουμε ποτέ δύο φορές στην ίδια άβυσσο. Αλλά πέφτουμε πάντα με τον ίδιο τρόπο, με γελοιότητα και τρόμο.»
Εκδόσεις : ΠΟΛΙΣ
https://passepartoutreading.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου