Είσαι αναρχο-λαϊκιστής;

Είσαι αναρχο-λαϊκιστής;

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Σύμφωνα με ερευνητές, η ιδεολογία που γεννήθηκε το 2011 είναι ένα μείγμα κυβερνο-αναρχισμού, αντι-παγκοσμιοποίησης και λαϊκισμού όπως αυτού που εμφανίσθηκε στη Ρωσία και στην Αμερική στα τέλη του 19ου αι.

Ολοι γνωρίζουμε τη μάσκα των Anonymous, σύμβολο εμβληματικό του νέου τύπου επανάστασης (αναρχο-λαϊκισμού) , ένα σύμβολο που το είδαμε στους δρόμους του Καΐρου και όχι μόνο. Η νέα ιδεολογία που έχει προκύψει έχει τις βάσεις τις στα κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης που εμφανίσθηκαν τη δεκαετία του 1990 αλλά και του 2000. Κινήματα που απέρριψαν την ισχύ των ΜΜΕ και προώθησαν την ιδέα της συλλογικότητας μέσω των λαϊκών συνελεύσεων σε κάθε γειτονιά. Υπάρχει ωστόσο μία σημαντική διαφορά μεταξύ των κινημάτων κατά της παγκοσμιοποίησης και των κινημάτων των πλατειών όπως ήταν οι Αγανακτισμένοι στην Ελλάδα κτλ.

Το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης ήταν βέβαια κατά του παγκόσμιου νέο-φιλελευθερισμού και των κύριων εκφραστών τους όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου κτλ. ενώ τα κινήματα των πλατειών, όπως τα ζήσαμε με τους Αγανακτισμένους, στρέφονταν κυρίως εναντίον του εγχώριου ολιγαρχικού πολιτικού συστήματος και η ιδεολογική καθαρότητα ή πλατφόρμα όπως θα έλεγαν κάποιοι, απλά δεν υπήρχε. Στα κινήματα των πλατειών συμμετείχαν καθημερινοί άνθρωποι, οι οποίοι συζητούσαν δημόσια και μοιράζονταν τις σκέψεις τους με άλλους, το δε πρόταγμα τους ήταν περισσότερη δικαιοσύνη και διαφάνεια από το πολιτικό σύστημα.

Το «συμβόλαιο» μεταξύ κυβερνώντων και λαού έχει διαρραγεί λόγω της κρίσης. Η δημιουργία τεχνητών οικονομικών κρίσεων από τις νεοφιλελεύθερες ελίτ, τα επονομαζόμενα προγράμματα διάσωσης που δεν διασώζουν τελικά κανέναν, οδήγησαν εκατομμύρια ανθρώπων στη φτώχεια και στην εξαθλίωση (η χώρα μας αποτελεί ζωντανό παράδειγμα). Οι κυβερνήσεις δεν εξασφαλίζουν πλέον την ευημερία ούτε καν τη βιωσιμότητα των πολιτών και η ελευθερία περιορίζεται.

Τα καινούρια κινήματα και η νέα ιδεολογία χρησιμοποιούν κυρίως τα κοινωνικά μέσα για τη διάδοση των μηνυμάτων με στόχο την κινητοποίηση του εξαγριωμένου πολίτη και την προστασία του από τα μέτρα λιτότητας (βλ. κίνημα εναντίον των πλειστηριασμών). Οι επικοινωνιακές εκστρατείες των κινημάτων αυτών αποκαλύπτουν τα πολιτικά και οικονομικά σκάνδαλα, θίγουν την φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης και την καταπίεση που ασκεί η κυβέρνηση. 

Δημιουργείται ένα δίπολο – ο απλός κόσμος εναντίον των ελίτ, ένας απλός κόσμος που αναζητά τη δημοκρατία και μάχεται τον απολυταρχισμό.Η σχέση με την Αριστερά είναι πλέον ανταγωνιστική γι’αυτό και η Αριστερά βλέπουμε ότι μάχεται τα κινήματα αυτά. Στην οικονομία οι κύριοι άξονες είναι η παροχή κοινωνικών δαπανών και εξασφάλισης ελάχιστου μισθού ενώ σε αντίθεση με τα κινήματα της παγκοσμιοποίησης που προσδοκούσαν το τέλος του καπιταλισμού, η νέα ιδεολογία δίνει έμφαση στο τέλος των ανισοτήτων κυρίως σε εθνικό/τοπικό επίπεδο.

Το υπάρχον πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να καλύψει τη νέα αυτή ιδεολογία ενώ, κατά τη γνώμη μου, είναι λάθος να τοποθετείται ως λαϊκιστική με την έννοια του σωβινιστικού εθνικισμού.

Η μη κατανόηση του νέου αυτού ιδεολογικού πλαισίου θα είναι και η αιτία κατάρρευσης πολλών πολιτικών κομμάτων και συσχετισμών που υφίστανται σήμερα. Στην Ελλάδα το βλέπουμε μέσω της μαζικής αμφισβήτησης αλλά και τη δημιουργία πολλών μικρών κομμάτων, τα οποία όμως και αυτά σε έναν αρκετά μεγάλο βαθμό δεν κατανοούν τις αλλαγές αυτές αλλά κινούνται με παλαιοκομματικό τρόπο.

Φωτεινή Μαστρογιάννη

Ο κόσμος, λοιπόν, αλλάζει, μία αλλαγή ριζική και ως τέτοια προκαλεί αναταραχές και ανατροπές. Η νέα πραγματικότητα δεν έχει διαμορφωθεί ακόμα αλλά πολύ γρήγορα, ίσως μετά από πολύ επώδυνες διαδικασίες, θα δημιουργηθεί ελπίζοντας με καλύτερους όρους για τους ανθρώπους.

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη στήλη μου «Πλάτωνας όχι Πρόζακ» στο ηλεκτρονικό περιοδικό Writers Gang.

http://mastroyanni.blogspot.com/