Η μοναδική ιστορία του Julian Barnes

Υπάρχουν δύο κατηγορίες σύγχρονων συγγραφέων, ο Julian Barnesκαι όλοι οι υπόλοιποι. Αυτός ο πανέξυπνος Άγγλος είτε ασχολείται με πρωτόλεια αερόστατα είτε με ανθρώπινες σχέσεις το κάνει με αμίμητη μαεστρία. Είναι από εκείνους τους λογοτέχνες που χρησιμοποιούν την βαρύτητα της πραγματικότητας, την καθημερινή ζωή, για να γράψουν μια ιστορία που θα μπορούσε να διαδραματίζεται στο διπλανό διαμέρισμα. Ακριβώς αυτή είναι και η βάση της Μοναδικής Ιστορίας, του τελευταίου του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Η αφήγηση μιας ιστορίας που εν γένει δεν είναι διόλου μοναδική, αλλά γίνεται μέσα από τα μάτια εκείνου που την διαβάζει και κατ’ επέκταση την βιώνει.

Ο Julian Barnes γεννήθηκε το 1946 στη Μεγάλη Βρετανία και μεγάλωσε σε ένα τυπικό οικογενειακό περιβάλλον. Οι γονείς του ήταν καθηγητές γαλλικών, γεγονός που τον οδήγησε να ασχοληθεί ακαδημαικά με την μελέτη της γαλλικής φιλολογίας. Εκτός από γαλλικά σπούδασε επίσης νομικά στην Οξφόρδη. Πριν καθιερωθεί στον κόσμο της λογοτεχνίας είχε εργαστεί σε αρκετά ετερόκλητους εργασιακούς τομείς, από λεξικογράφος στο Oxford English Dictionary μέχρι τηλεοπτικός κριτικός σε εφημερίδες και περιοδικά. Έχει γράψει πολυάριθμα μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων και δοκιμίων, ενώ την δεκαετία του ’80 είχε εκδώσει μια σειρά μυστηρίου με το ψευδώνυμο Dan Kavanagh.

Οι περισσότεροι από εµάς έχουµε μόνο µία ιστορία να αφηγηθούμε. Δεν θέλω να πω ότι μας συµβαίνει ένα µονάχα πράγµα όσο ζούµε: στο διάβα της ζωής μας συντελούνται αναρίθµητα γεγονότα τα οποία µετατρέπουμε σε αναρίθµητες ιστορίες. Όµως ένα μονάχα έχει σηµασία, ένα µονάχα αξίζει πραγµατικά να το αφηγηθούμε. Και να ποιο είναι το δικό μου.

Στα δεκαεννιά του ο Πολ περνάει ένα ακόμα πνιγηρό καλοκαίρι στο πατρικό περιμένοντας να επιστρέψει στο πανεπιστήμιο, όταν η μητέρα του τον γράφει στην τοπική τενιστική λέσχη. Εκεί, παρ’ όλη την αρχική δυσφορία του, ο νεαρός γνωρίζει την Σούζαν, μια σαρανταοκτάχρονη παντρεμένη γυναίκα που του εξάπτει το ενδιαφέρον από την πρώτη στιγμή. Σύντομα γίνονται εραστές κόντρα στις συντηρητικές επιταγές της εποχής και της κλειστής κοινωνίας. Η σχέση αυτή είναι καταλυτική και για τους δύο, ακόμα και αν επιφανειακά τους χωρίζουν περισσότερα από όσα τους ενώνουν.

Η Μοναδική Ιστορία δεν είναι ένα ακόμα αισθηματικό μυθιστόρημα. Ο Barnes είχε πολλές ευκαιρίες να γείρει προς τα εκεί την πλοκή και μάλιστα να τα καταφέρει το ίδιο χαρισματικά με οποιοδήποτε άλλο έργο του. Αντιθέτως, δημιούργησε κάτι ακόμα πιο μεγαλεπήβολο• με πρόσχημα μια ερωτική σχέση και την εξέλιξη αυτής εξιστόρησε μια ιστορία ενηλικίωσης. Εξάλλου, κάθε σχέση δεν είναι λίγο πολύ μια ιστορία ενηλικίωσης; Ποτέ κανείς δεν βγαίνει ίδιος μετά την λήξη της. Αυτό συμβαίνει, λοιπόν, και στην περίπτωση του Πολ και της Σούζαν.

Ο πρώτος έρωτας πάντοτε συμβαίνει στο ακατανίκητο πρώτο πρόσωπο. Πώς θα µπορούσε να μην είναι έτσι; Επίσης, στον ακατανίκητο ενεστώτα. Μας παίρνει καιρό να συνειδητοποιήσουµε ότι υπάρχουν και άλλα πρόσωπα και άλλοι χρόνοι.

Όπως και στο Ένα κάποιο τέλος, έτσι και στην Μοναδική Ιστορία, το εξομολογητικό ύφος κυριαρχεί. Ο Πολ με όπλο του την μνήμη ανασύρει ένα κολλάζ στιγμών του με την Σούζαν. Και ενώ στην μεγαλύτερη έκταση του βιβλίου η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, σε μερικά σημεία γίνεται τριτοπρόσωπη, δημιουργώντας μια πολυδιάστατη αίσθηση κατά την διάρκεια της ανάγνωσης. Ένα ακόμα στοιχείο της γραφής του Barnes που μου αρέσει πολύ και δεν συνηθίζεται στους σύγχρονους λογοτέχνες είναι η απουσία της δραματικής υπερβολής. Οι ήρωες, οι εικόνες, όλα τα χαρακτηριστικά που χρησιμοποιεί για να πλαισιώσει το έργο του είναι απολύτως οικεία στον αναγνώστη, κάνοντας τα ευκόλως κατανοητά ακόμα και σε άτομα που δεν έχουν ζήσει ανάλογες καταστάσεις.

Μια επιλογή είναι ακόμα δυσκολότερη από αυτή του αγαπημένου σου συγγραφέα, το να επιλέξεις το αγαπημένο δικό του βιβλίο. Με βαριά καρδιά λοιπόν θα αποχωριστώ το Τέλος και θα διαλέξω την Μοναδική Ιστορία. Χρονικά και ουσιαστικά είναι το πιο ώριμο έργο του Barnes και αυτό νομίζω θα αναγνωριστεί στο μέλλον, στις επόμενες αναγνώσεις. Φυσικά προτείνεται ανεπιφύλαχτα και ειδικά σε όσους δεν έχουν διαβάσει κάτι προηγούμενο από τον συγγραφέα. Είναι το πλέον αντιπροσωπευτικό έργο του μπαρνικού κόσμου!

https://stylerivegauche.wordpress.com/