Άγδιστη – Μια ερμαφρόδιτη στην Ελληνική μυθολογία

Ο μύθος της Άγδιστης είναι μια ανατολίτικη ιστορία, που προέρχεται από την Πεσσινούντα, τη χώρα της Μεγάλης Μητέρας των θεών (της Κυβέλης)· μας την αφηγείται ο Παυσανίας.

Αρχίζει με ένα όνειρο του Δία, κατά τη διάρκεια του οποίου άφησε να πέσει στη γη μέρος από το σπέρμα του. Το σπέρμα αυτό γέννησε ένα ερμαφρόδιτο πλάσμα, που ονομάστηκε Άγδιστη. Οι άλλοι θεοί το έπιασαν, το ευνούχισαν και από το κομμένο μέλος φύτρωσε μια αμυγδαλιά.

Η κόρη του θεού-ποταμού Σαγγάριου έκοψε ένα αμύγδαλο από το δέντρο και το έβαλε στον κόρφο της. Έμεινε έγκυος και έφερε στον κόσμο ένα παιδί, που ονομάστηκε Άττης και που το άφησε έκθετο.

Το παιδί το φρόντισε και το ανέθρεψε ένας τράγος. Όταν αυτό μεγάλωσε, απέκτησε τέτοια υπερφυσική ομορφιά που η Άγδιστη (τότε ήταν μόνο γυναίκα) το αγάπησε. Οι γονείς όμως του Άττη, για να τον γλυτώσουν από το κυνηγητό της, τον έστειλαν στην Πεσσινούντα να παντρευτεί την κόρη του βασιλιά.

Είχε ήδη ψαλεί ο Υμέναιος, όταν φάνηκε η Άγδιστη. Ο Άττης, βλέποντάς την, τρελάθηκε και ευνουχίστηκε. Το ίδιο έκαμε και ο βασιλιάς της Πεσσινούντας, που του έδινε την κόρη του. Η Άγδιστη, μέσα στον πόνο της, ζήτησε και πέτυχε να μείνει αναλλοίωτο το σώμα του Άττη, που πέθανε από το τραύμα του.

Φρυγικό άγαλμα της Κυβελης / Αγδίστης – μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. κοντά στην Χάτουσα

Γνωρίζουμε και άλλη παραλλαγή του ίδιου μύθου· στα σύνορα της Φρυγίας υπήρχε ένας έρημος βράχος που λεγόταν Άγδος. Εκεί λάτρευαν την Κυβέλη με τη μορφή μιας πέτρας. Ο Δίας, ερωτευμένος με τη θεά, προσπάθησε να ενωθεί μαζί της.

Επειδή όμως δεν το κατάφερνε, άφησε το σπέρμα του σε ένα διπλανό βράχο. Από αυτό γεννήθηκε η Άγδιστη, ένα ερμαφρόδιτο πλάσμα, που ο Διόνυσος το μέθυσε και το ευνούχισε. Από το αίμα του γεννήθηκε μια ροδιά- η Νάνα, η κόρη του θεού Σαγγάριου, έβαλε τον καρπό της ροδιάς στον κόρφο της και έτσι έμεινε έγκυος. Αυτή ήταν η προέλευση του Άττη.

Ο Σαγγάριος διέταξε τότε να αφήσουν έκθετο το παιδί, το οποίο περισυνέλεξαν διαβάτες και το ανέθρεψαν με μέλι και «γάλα τράγου» (sic). Γι’ αυτό πήρε το όνομα Άττης, που στα φρυγικά σημαίνει τράγος (attagus) ή ακόμα σημαίνει και «ο ωραίος».

Καθώς η Άγδιστη και η Κυβέλη διεκδικούσαν το νέο, που έγινε πάρα πολύ όμορφος και που ο βασιλιάς της Πεσσινούντας Μίδας τον προόριζε για την κόρη του, ο Άττης και η ακολουθία του, με την επέμβαση της Άγδιστης, έχασαν τα λογικά τους· ο Αττης ευνουχίστηκε κάτω από ένα πεύκο και πέθανε.

Η Κυβέλη έθαψε τα μέλη του, αλλά από το αίμα που κύλισε από την πληγή του φύτρωσαν μενεξέδες, που περικύκλωσαν το πεύκο. Η κόρη του Μίδα σκοτώθηκε από την απελπισία της και από το αίμα της φύτρωσαν επίσης μενεξέδες. Η Κυβέλη την έθαψε και αυτήν και πάνω στον τάφο της φύτρωσε μια αμυγδαλιά. Ο Δίας συγκινήθηκε από τις θερμές παρακλήσεις της Αγδιστης και συμφώνησε το σώμα του Άττη να μην αποσυντεθεί, τα μαλλιά του να συνεχίσουν να φυτρώνουν και το μικρό του δάχτυλο να κινείται.

Η Άγδιστη μετέφερε τότε το σώμα στην Πεσσινούντα, όπου και το έθαψε. Εκεί ίδρυσε μια αδελφότητα ιερέων και καθιέρωσε γιορτή για να τον τιμήσει.

***

Παυσ. 7, 17, 9 κ.ε. Πρβ. 1, 4, 5. Αρνόβ.. Adv. nat. 5, 5. 5, 12 κ.ε. Πρβ. τα άρθρα Αττης και Κυβέλη.

 Από το  ‘Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας’.

by Αντικλείδι , http://antikleidi.com