Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (1821-1881)

της Αγγελικής Δρακάκη

Σαν σήμερα το 1881 σιώπησε για πάντα μία από τις σπουδαιότερες λογοτεχνικές φωνές της ρωσικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας του «Έγκλημα και Τιμωρία», των «Αδερφών Καραμαζόφ» και πολλών άλλων λογοτεχνικών έργων ασύγκριτης αξίας έζησε σαν ήρωας των μυθιστορημάτων του ανάμεσα σε πάσης φύσεως δεινά και εθισμούς και έφυγε μόλις στα πενήντα εννιά του χρόνια. Ακολουθεί ένα μικρό πανόραμα της ζωής και του έργου του, αν και νομίζω όλοι, αναγνώστες και μη, ξέρουμε ποιος είναι ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.

Ο Φιοντόρ Μιχάηλοβιτς Ντοστογιέφσκι, όπως είναι το ολόκληρο όνομά του, γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου του 1821 στη Μόσχα. Ύστερα από μία αρχική κατ’ οίκον διδασκαλία πήγε οικότροφος σε δύο σχολεία στη Μόσχα, ένα από τα οποία ήταν γαλλικό. Όταν τέλειωσε το σχολείο συνέχισε τις σπουδές του στην Πετρούπολη σε κρατική στρατιωτική σχολή μηχανικών και για σύντομο χρονικό διάστημα άσκησε το συγκεκριμένο επάγγελμα. Το 1843, αποχωρώντας από αυτόν τον εργασιακό κλάδο, πήρε την απόφαση να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή.

Την άνοιξη του 1849 είχε προσχωρήσει σε μια πολιτικοφιλοσοφική λέσχη που έγινε γνωστή ως κίνηση Πετρασέφσκι ή οι Πετρασέφσκηδες, έτσι τον Απρίλιο του 1849 ο Ντοστογιέφσκι συνελήφθη και πέρασε από έκτακτο στρατοδικείο. Η κατηγορία ήταν για συμμετοχή σε προδοτική συνωμοσία. Η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα και στρατιωτική υπηρεσία ως απλός στρατιώτης για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.

Στις 16 Νοεμβρίου του 1849 ο Ντοστογιέφσκι και οι σύντροφοί του δικάστηκαν και καταδικάσθηκαν σε θάνατο και στις 22 Δεκεμβρίου του 1849 η ποινή του μετατράπηκε τελικά σε τετραετή εξορία και καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας. Τον Μάρτιο του 1859 του επιτράπηκε να επιστρέψει στην Ευρωπαϊκή Ρωσία, όχι όμως ακόμα στις μεγάλες πόλεις, αυτό έγινε στο τέλος του έτους, τον Δεκέμβριο του 1859.

Το 1859, όταν επέστρεψε στην Πετρούπολη, εξέδωσε μαζί με τον αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία όμως δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος. Ο μόνος τρόπος για να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Την ίδια περίοδο εκδηλώθηκε το σχεδόν νοσηρό του πάθος για τα τυχερά παιχνίδια, ακριβώς ως αποτέλεσμα αυτής της οικονομικής δυσχέρειας, που τον έφερε στο χείλος της υλικής και της σωματικής καταστροφής. Σε αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα: Ο παίκτης, Οι αδερφοί Καραμαζώφ, Έγκλημα και Τιμωρία, Ο Ηλίθιος, Οι δαιμονισμένοι.

Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού «Πολίτης» και λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό με τίτλο «Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα» που, σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες, σημείωσε τεράστια επιτυχία.

Στις 9 Φεβρουαρίου του 1881 και ώρα 8 και 36 το βράδυ ο Ντοστογιέφσκι πέθανε σε ηλικία 59 χρονών. Τα νέα για το θάνατο του λογοτέχνη τάραξαν αφάνταστα τους Ρώσους της Αγίας Πετρούπολης. Για δυο συνεχόμενες ημέρες το διαμέρισμα της οδού Κουζνέτσνυ αριθ. 5 κατακλυζόταν από κόσμο, που συνέρρεε για το τελευταίο αντίο μπροστά στο ξεσκέπαστο φέρετρο στη μέση του γραφείου του. Τρείς μέρες μετά η σορός του μεταφέρθηκε στο κοιμητήριο Τίχβιν του Μοναστηριού Αλεξάντερ Νιέφσκι.

Το Νοέμβριο του 1991, με τη συμπλήρωση 150 χρόνων από τη γέννηση του συγγραφέα, το Μουσείο Ντοστογιέφσκι της Αγίας Πετρούπολης άνοιξε τις πύλες του στο κοινό στο σπίτι της οδού Κουζνέτσνυ αριθ. 5.

Εργογραφία:

Μυθιστορήματα

Οι φτωχοί
Ο σωσίας
Η νοικοκυρά
Νιετόσκα Νιεζβανόβα
Το όνειρο του θείου μου
Το χωριό Στεπαντσίκοβο και οι κάτοικοί του
Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων
Ταπεινοί και καταφρονεμένοι
Σημειώσεις από το υπόγειο
Έγκλημα και τιμωρία
Ο παίκτης
Ο ηλίθιος
Ο αιώνιος σύζυγος
Οι δαιμονισμένοι
Ο έφηβος
Αδελφοί Καραμαζώφ

Διηγήματα

Ο κύριος Προχάρτσιν
1848
Η γυναίκα ενός άλλου και ο άντρας κάτω απ’ το κρεβάτι
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο και ο γάμος
Λευκές νύχτες
Μια αδύναμη καρδιά
Ένας τίμιος κλέφτης
Ο μικρός ήρωας
Μια αξιοθρήνητη ιστορία
Ο κροκόδειλος
Μπόμποκ
Το παιδί στο δέντρο του Χριστού
Ένα γλυκό κορίτσι
Το όνειρο ενός γελοίου
Ο χωρικός Μάρεϊ
Μια αδύναμη καρδιά

Άλλα έργα

Χειμερινές σημειώσεις σε καλοκαιρινές εντυπώσεις. Οι εντυπώσεις του συγγραφέα από το πρώτο του ταξίδι στην Ευρώπη.
Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα. Συλλογή δοκιμίων, άρθρων, απόψεων και διηγημάτων του συγγραφέα.
Ο λόγος για τον Πούσκιν. Ο λόγος που εκφώνησε ο Ντοστογιέφσκι με αφορμή την αποκάλυψη του μνημείου Πούσκιν στην Μόσχα.
Αλληλογραφία. Επιλογή από την αλληλογραφία του συγγραφέα.

https://stylerivegauche.wordpress.com/

sweet jane eyre