ΠΟΛΥΣΥΛΛΑΒΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΑ by sarant

Πολυσύλλαβα τραγουδιστά

Posted by sarant 

Την Πέμπτη που μας πέρασε είχα πάει σε ένα γλέντι, εδώ στην ξενιτειά, και πολύ το χάρηκα διότι είχε όργανα κι έτσι βρήκα την ευκαιρία να τραγουδήσω -ξεπλένεται το μέσα σου όταν τραγουδάς. Λέγαμε λοιπόν, ανάμεσα στ’ άλλα, το τραγούδι του Τσιτσάνη «Μη μου ξαναφύγεις πια» που το ακούμε εδώ με τη Σωτηρία Μπέλλου:

Στη δεύτερη στροφή, λέει:

Ήταν άδικος ο χωρισμός και ανυπολόγιστα σκληρός

και για κάποιο λόγο, ενώ το τραγούδι το ξέρω δεκαετίες, προχτές στάθηκα στη λέξη «ανυπολόγιστα», που αφενός είναι ένα σκαλοπάτι πιο λόγια από το υπόλοιπο τραγούδι και αφετέρου είναι εξασύλλαβη.

Σκέφτηκα λοιπόν αν υπάρχουν υπερπολυσύλλαβες λέξεις σε τραγούδια ή σε ποιήματα, και πόσο μεγάλες είναι.

Στον γραπτό πεζό λόγο, που προορίζεται να διαβαστεί, γίνονται ανεκτές, έστω κι αν είναι πολύ σπάνιες, ακόμα και δεκασύλλαβες λέξεις ή και παραπάνω. Έχουμε φυσικά ειδικό άρθρο για τις μεγάλες ελληνικές λέξεις, όπου βλέπουμε ότι το ρεκόρ στις λεξικογραφημένες λέξεις το έχει η λέξη «δεσοξυριβοζονουκλεϊνικό» (οξύ, το DNA) με 23 γράμματα. Ένα σκαλοπάτι πιο κάτω, με 22, το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Και χάλκινο μετάλλιο, με 21, τα κοινωνιογλωσσολογικός, αλληλοεξουδετερώνομαι, ενώ εκτός λεξικών βρίσκουμε πολύ πιο εντυπωσιοακά μακρινάρια -αν και τα περισσότερα είναι ευκαιριακές κατασκευές.

Στο τραγούδι ή στην απαγγελία, μεγαλύτερη σημασία έχει η συλλαβή παρά ο αριθμός των γραμμάτων της λέξης, γι’ αυτό και αναφέρθηκα σε συλλαβές. Με το κριτήριο των συλλαβών, το δεσοξυριβοζονουκλεϊνικό έχει 11 συλλαβές, το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα έχει δέκα, το ίδιο και το αλληλοεξουδετερώνομαι. Ο κοινωνιογλωσσολογικός έχει 9 συλλαβές.

Αλλά καμιά από αυτές τις λέξεις δεν έχει βρεθεί σε τραγούδι ή έμμετρο ποίημα -δεν είναι δα και από τις πιο ποιητικές λέξεις!

Οπότε, βάλθηκα να ψάχνω για πολυσύλλαβες λέξεις σε τραγούδια (ή έμμετρα ποιήματα).

Καθώς σκεφτόμουν, θυμήθηκα ένα τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη, που ισοφαρίζει τις 6 συλλαβές του ανυπολόγισταΜια σκληρός. Η λέξη υπάρχει στον τίτλο: μικροπαντρεμένη, επίσης 6 συλλαβές.

Και αμέσως μετά, πάλι από τον Μάρκο, εφτασύλλαβη λέξη:

Αγγελοκαμωμένη μου και λαμπαδοχυτή μου, ο έξοχος πρώτος στίχος, που ασφαλώς είναι ξεσηκωμένος από το δημοτικό τραγούδι.

Η «αγγελοκαμωμένη» έχει εφτά συλλαβές, ενώ ακολουθεί και άλλη μια πολυσύλλαβη λέξη, η πεντασύλλαβη «λαμπαδοχυτή». Ο κανονικός δεκαπεντασύλλαβος χωρίζεται σε δύο ημιστίχια, οχτασύλλαβο και εφτασύλλαβο, οπότε με την αγγελοκαμωμένη πλησιάζουμε ίσως το ανώτατο όριο λέξης σε 15σύλλαβο.

(Παρεμπιπτόντως, η ίδια η λέξη ‘δεκαπεντασύλλαβος’ είναι εφτασύλλαβη και υπάρχει σε κάμποσα τραγούδια).

Σκέφτηκα μετά τα Ζαβαρακατρανέμια του Μαρκόπουλου. Όπως τα προφέρει, χωρίς συνίζηση, είναι οχτασύλλαβη λέξη -και είναι μία λέξη, άσχετο αν πιο κάτω στο ίδιο τραγούδι χωρίζει σε ζάβαρα-κάτρα-νέμια και άσχετα που η λέξη είναι φτιαχτή, κατασκευασμένη από τον Μαρκόπουλο -και δεν θα είχε τη θέση της σε λεξικό.

Και εκει άφησα την αναζήτηση, ώσπου χτες, ενώ οδηγούσα, έβαλα ένα σιντί του Φοίβου Δεληβοριά, και ξαφνικά…

και ξαφνικά, πρόσεξα τον στίχο

Περιβόλια στη Μπενάκη, στη Σκουφά βοσκοτόποι
Ζουζουνίζουν γύρω απ’ τ΄ άνθος σου οι ανθρώποι
Λουλακί παραθυράκια στα ταξί και στα τρόλεϊ
Αλληλοκαλημερίζονται όλοι

Όπως είχα τις κεραίες μου στραμμένες στην πολυσυλλαβία, αμέσως ξεχώρισα το «αλληλοκαλημερίζονται» και ένα πρόχειρο μέτρημα φανέρωσε εννιά συλλαβές, που είναι και η προσωρινή καλύτερη επίδοση.

Οπότε, εγώ έβαλα το φώλι, αφήνω τη συλλογική σας σοφία να βελτιώσει τις 9 συλλαβές του Δεληβοριά ή έστω να τις ισοφαρίσει.

Εδώ που τα λέμε, και οχτασύλλαβες λέξεις να αναφέρετε, χρήσιμες θα είναι. Ξαναλέω ότι πρέπει να είναι σε τραγούδια ή σε έμμετρο ποίημα -όχι απαραίτητα με ρίμα, αλλά με μέτρο ώστε να υπάρχει κάποιος περιορισμός.

Γιά να δούμε, πόσες συλλαβές θα φτάσουμε;

https://sarantakos.wordpress.com/