Αϊβαλί / Soloúp

2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2017 / MON PETIT CAFE DE HUMANITE

Το παρακάτω κείμενο είναι η ομιλία μου στην συμπαρουσίαση του βιβλίου, που έγινε στα πλαίσια της έκθεσης «Το Αϊβαλί ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη» υπό την αιγίδα του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς, στις 6 Νοεμβρίου 2016.

«Νιώθω ιδιαίτερη τιμή & χαρά που βρίσκομαι απόψε μαζί σας, ώστε να συνεισφέρω και εγώ  με τον τρόπο μου στην παρουσίαση ενός εξαιρετικού έργου που έχει καταφέρει το εξής πρωτοφανές : μέσα σε 2 χρόνια από την έκδοσή του έχει παρουσιαστεί σε 12 πόλεις, συνοδευόμενο μ’ έναν κύκλο εκθέσεων, εργαστηρίων, ανακοινώσεων σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, εκδηλώσεων και μεταφράσεων στο εξωτερικό, όπως στα γαλλικά & τα τουρκικά &  βραβευμένο το 2015 ως καλύτερο comic.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά τον δημιουργό Αντώνη Νικολόπουλο ή αλλιώς Soloup, που πριν λίγους μήνες, παρά τον φόρτο εργασίας του, μου απάντησε σε σχετικές ερωτήσεις που του είχα θέσει για την ανακοίνωση μου στο 3οΔιεθνές Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας σχετικά με τον ρόλο των Graphic Novels στη Δημόσια Ιστορία. Επίσης, θερμά ευχαριστώ στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς και ιδιαίτερα στην Ελένη Ιωαννίδου για την πρότασή της να βρίσκομαι σήμερα εδώ.

Η παρούσα έκθεση κλείνει άτυπα τον κύκλο αυτού του μαγικού ταξιδιού, που συμπτωματικά ξεκίνησε στις 22 Νοεμβρίου του 2014 πάλι από την προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη. Αλλά νομίζω, ότι όποιος πιάσει στα χέρια του το «Αϊβαλί» και το ξεφυλλίσει και νιώσει ό,τι και εγώ, τον αέρα του Αιγαίου δηλαδή και ταυτόχρονα σιγοψιθυρίσει το πολίτικο τραγούδι «Μενεξέδες & Ζουμπούλια», τότε ίσα-ίσα  ξεκινά ένα νέο ταξίδι που θα τον οδηγήσει σε μια γλυκόπικρη διαδρομή που η Μνήμη  παίζει καίριο ρόλο.

Το «Αϊβαλί» ανήκει στην Τέχνη των Comics ή αλλιώς σύμφωνα με τον ορισμό του WillEisner στην λεγόμενη Διαδοχική Τέχνη. Δηλαδή, στην τέχνη της αφηγηματικής απεικόνισης μιας ιστορίας μέσω της ένωσης πολλών έργων μαζί. Ειδικότερα όμως ανήκει στα Graphic Novels, τα οποία διαφέρουν από τα υπόλοιπα σκίτσα που συναντούμε σε εφημερίδες και περιοδικά, ως προς τον τρόπο εμφάνισής τους σε τόμους, ως ολοκληρωμένες ιστορίες, με αρχή μέση και τέλος, με μια συγκεκριμένη θεματική και απευθύνονται κυρίως σε ενήλικες.

Στο εξωτερικό υπάρχουν ήδη από τη δεκαετία του ‘80 αρκετές αξιόλογες δουλειές ιστορικού & πολιτικού περιεχομένου, όπως το γνωστό «Maus» του Art Spiegeman, το «Palestine» του  Joe Sacco, το «Persepolis» της Marjane Satrapi,και τα πρόσφατα «March» του John Lewis ένα έργο για το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων  στην Αμερική και το «Red Rosa» της Kate Evans μια εξαιρετική βιογραφία της πολιτικού Ρόζα Λούξεμπουργκ, η οποία θα κυκλοφορήσει σύντομα μεταφρασμένη και στη χώρα μας. Στην Ελλάδα ωστόσο  μέχρι και το 2008 που εμφανίστηκε το «Logicomix» του Απόστολου Δοξιάδη σε εικονογράφηση του Αλέκου Παπαδάτου δεν υπήρχε κάποια αντίστοιχη καλλιτεχνική δημιουργία. Το «Αϊβαλί» εμφανιζόμενο το 2014 έρχεται να αλλάξει τα εκδοτικά δεδομένα, αποτελώντας την 1η ολοκληρωμένη δουλειά που ασχολείται με το ιστορικό παρελθόν της χώρας μας.

Το έργο χωρίζεται σε 6 κεφάλαια. Το πρώτο & το τελευταίο αποτελούν έναν διάλογο του δημιουργού με το σήμερα που προσπαθεί να λογαριαστεί με το χθες. Παρατηρούμε την αφορμή δημιουργίας του έργου από ένα μονοήμερο ταξίδι του στο Αϊβαλί. Η εμπειρία του ταξιδίου μέσα από μυρουδιές, γεύσεις και εικόνες  γέννησε πολλές σκέψεις και προβληματισμούς, οι οποίοι μετά από την τρίχρονη έρευνα που πραγματοποίησε ο συγγραφέας οδήγησαν στην παρούσα έκδοση.

Τα υπόλοιπα 3 κεφάλαια είναι η συνομιλία του Soloup με τα έργα του Φώτη Κόντογλου«Αϊβαλί, η πατρίδα μου», του Ηλία Βενέζη «Το Νούμερο 31328» & της καταγραφής  της Αγάπης Βενέζη – Μολυβιάτη, η οποία βρίσκεται στο έργο του Βενέζη «Μικρασία χαίρε». Τις επόμενες μέρες διεξαγωγής της παρούσας έκθεσης θα έχετε την ευκαιρία να μάθετε περισσότερα για τους εκπροσώπους της «Γενιάς του Αιγαίου», όπως τους χαρακτηρίζει ο Πέτρος Χάρης. Μιας γενιάς που βίωσε βαθιά τι σημαίνει να χάνεις την πατρίδα σου και να απειλείται η ταυτότητα σου. Μιας γενιάς που γνώρισε τι σημαίνει μετοικεσία και προσφυγιά. Ο ελληνοκεντρικός αιγαιοπελαγίτικος αντιμιλιταρισμός που εκφράζουν τα έργα των παραπάνω θέλησε πάνω απ’ όλα να υπηρετήσει την τέχνη μέσα σ’ ένα πνεύμα ανθρωπισμού και να διακηρύξει την πίστη & τον σεβασμό του στην αξία της ζωής, στην ατομική αξιοπρέπεια και στην πνευματική ελευθερία.

Στο προ-τελευταίο κεφάλαιο, ο δημιουργός συνομιλεί με το λογοτεχνικό έργο του Αχμέτ Γιορουλμάζ «Τα παιδιά του πολέμου» το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ωμέγα. Το παραπάνω έργο εξιστορεί  και αυτό με τη σειρά του το αιώνιο δράμα της προσφυγιάς. Η υπόθεσή του αφορά την περίπτωση των Τουρκοκρητικών, οι οποίοι οδηγήθηκαν με τη Συνθήκη της Λωζάννης να εγκαταλείψουν τη γενέτειρά τους. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί η σπουδαιότητα της σημασίας της ένταξης αυτής της ιστορίας στο παρόν έργο. Ο πόνος της ανταλλαγής των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία είναι κάτι που αφορά και τις δύο πλευρές.

Πού έγκειται όμως η ιδιαιτερότητα στο θέμα της Μνήμης;

Ενώ, λοιπόν στη χώρα μας, από πολύ νωρίς ,η Λογοτεχνία παίζει καίριο ρόλο στις θύμησες και στις εικόνες των γεγονότων πριν και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή στην αντιπέρα όχθη αυτό που κυριαρχεί στα χρόνια 1923 έως 1980 είναι η σιωπή. Το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Ηρακλή Μήλα σχετικά με την εμφάνιση  των γεγονότων της ανταλλαγής των πληθυσμών στην τουρκική λογοτεχνία οδηγεί στα παρακάτω συμπεράσματα: σε μέγεθος 290 μυθιστορημάτων και ανάμεσα σε 105 τούρκους συγγραφείς οι αναφορές είναι μηδαμινές και αν γίνονται, πραγματοποιούνται σε μικρό βαθμό από αριστερούς κυρίως συγγραφείς. Τη δεκαετία του ’80 όμως αρχίζει κάτι να κινείται και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μήλας «οι Τούρκοι ανακαλύπτουν την ανταλλαγή». Το παραπάνω βιβλίο εντάσσεται σ’ αυτό το νέο κύμα λογοτεχνικών θεματικών που η έκδοσή του συμπίπτει το 1997 με την σημαντική σχετική έκθεση που πραγματοποιεί το Ίδρυμα για την Οικονομική & Κοινωνική Ιστορία στην Κωνσταντινούπολη. Στο έργο παρά τον έντονο συναισθηματισμό που κυριαρχεί, απουσιάζει ο φανατισμός. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μέσα από τις σελίδες του αναδεικνύονται με τον καλύτερο τρόπο οι γόνιμοι καρποί της ελληνοτουρκικής συνύπαρξης. Το ζήτημα των Τουρκοκρητικών αποτελεί έναν ολόκληρο τομέα μελέτης για τις κοινωνικές & ανθρωπιστικές επιστήμες, θα πρόσθετα, και είναι άξιο αναφοράς  ότι ο Soloup καταφέρνει να γνωστοποιήσει στο κοινό ένα τόσο σημαντικό ζήτημα μέσα από την τέχνη του σκίτσου.

Τελικά το «Αϊβαλί» είναι ένα αξιέπαινο έργο της 9ης Τέχνης με αφορμή τη Λογοτεχνία; Ή ένα βαθιά ιστορικό & πολιτικό ανάγνωσμα;

Θα έλεγα και τα δύο, γιατί συμφωνώ απόλυτα με τη θέση της Δόμνας Παστουρματζήότι «καμία μορφή τέχνης δεν στερείται ιδεολογικού υποβάθρου»..

Το έργο συνδυάζει μοναδικά αυτοβιογραφικά & ιστορικά στοιχεία. Η προσωπική ανάγκη του δημιουργού  να επιστρέψει στις ρίζες του, καθώς οι παππούδες και οι γιαγιάδες του ήταν όλοι μικρασιάτες, οδήγησε σε μια δουλειά που όπως αποδείχτηκε δεν αφορά μόνο τον ίδιο, αλλά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της νεότερης ταυτότητάς μας.

Για τη δημιουργία του ο Soloup κινήθηκε τόσο σε ιστορικές μελέτες  όπως του Μπρους Κλάρκ, συγγραφέα του έργου «Δυο φορές ξένος», ο οποίος υπογράφει και το εισαγωγικό σημείωμα , του Τζάιλς Μίλτον, πρακτικά ιστορικών συνεδρίων, όπως αυτό που αφορούσε τις σχέσεις της Μυτιλήνης με τις Κυδωνιές, δηλαδή το Αϊβαλί, τον εξαιρετικό συλλογικό τόμο «Διασχίζοντας το Αιγαίο» (Crossing  the Aegean) σε επιμέλεια της Ρενέ Χίρσον, όσο και στις αφηγήσεις των προσφύγων μέσα από μαρτυρίες. Επίσης, για την πιστή απόδοση των εικόνων της εποχής  ανέτρεξε σε παλιές φωτογραφίες και cartpostal, στο αρχείο ΕΛΙΑ, στο  Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος  και σε πολλές βιβλιοθήκες, όπως αυτή της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Μυτιλήνης.

Μία από τις ικανότητες της τέχνης των comics είναι η ταύτιση με τον θεατή. Οι εικόνες μπορούν να προκαλέσουν δυνατά συναισθήματα στον αναγνώστη. Ο ίδιος ο δημιουργός αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «μέσω των comics μπορούν να γίνουν αναφορές σε κοινές πολιτισμικές αξίες, σε κώδικες, σε ιδέες και εμπειρίες των αναγνωστών». Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιάννης Κουκουλάς, επιμελητής της πρόσφατης έκθεσης Comics σχετικά με την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα, τα comics έχουν την ικανότητα να οπτικοποιούν και να συμπυκνώνουν την πληροφορία. Έχουν ευσύνοπτα κείμενα & η εγγενής αφαιρετικότητα τους εμπλέκει άμεσα & καθοριστικά τον αναγνώστη στη διαδικασία της αναζήτησης χωρίς να του στερεί την ουσία.

Άρα, μπορούν οι εικόνες των comics να ανακαλέσουν μνήμες & να προκαλέσουν αντιστοιχίσεις με τον κόσμο του αναγνώστη;

Ο όρος ενσυναίσθηση είναι η λέξη κλειδί για τις ανθρωπιστικές επιστήμες και ιδιαίτερα για την Επιστήμη του Χρόνου, την Ιστορία.

Το «Αιβαλί»  αποτελεί άξιο κρίκο σε μια αλυσίδα προσέγγισης ιστορικών γεγονότων μέσω εναλλακτικών μορφών διδακτικής.

Τα 2 εξαιρετικά ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού  σε ιστορική επιμέλεια του Αλέξανδρου Κιτροέφ «ΣΜΥΡΝΗ, Η Καταστροφή μιας Κοσμοπολίτικης Πόλης, 1900-1922» και  «Από τις δύο πλευρές του Αιγαίου – Διωγμός και Ανταλλαγή πληθυσμών, Τουρκία – Ελλάδα, 1922-1924» που πρωτοείδαμε την περίοδο 2013-2014, καθώς και το μοναδικό ντοκιμαντέρ «Σκιά στην ψυχή» που προβλήθηκε μόλις τον Μάρτη της χρονιάς που διανύουμε : ένα ντοκιμαντέρ – φόρος τιμής στους ξεριζωμένους πρόσφυγες της Ανταλλαγής στις δύο πλευρές του Αιγαίου σε σενάριο-έρευνα και αφήγηση του Θωμά Σίδερη και σκηνοθεσία των Μάριου Πολυζωγόπουλου και Δημήτρη Πλιάγκου με ιστορικό σύμβουλο τον Δημήτρη Καμούζη από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, αποτελούν για εμένα τους υπόλοιπους κρίκους της αλυσίδας που αφορά τη διαχείριση της Μνήμης σχετικά με την ημερομηνία ορόσημο για την ελληνική Ιστορία, τόσο σε επίπεδο πολιτικό όσο και οικονομικό, κοινωνικό & πολιτισμικό.

Βέβαια, για να είμαστε ακριβείς στους διδακτικούς σκοπούς της Ιστορίας, οφείλουμε να διαχειριζόμαστε πάντοτε ό,τι υλικό έχουμε με κριτική σκέψη και επιστημονική βιβλιογραφία.

Ο σημαντικός κριτικός της λογοτεχνίας Τέρι Ήγκλετον αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ερμηνεύουμε ως ένα βαθμό τα λογοτεχνικά έργα υπό το φως των δικών μας προβληματισμών. Γι’ αυτό και κάθε έργο «ξαναγράφεται» κάθε εποχή που διαβάζεται και από κάθε νέο αναγνώστη με τις εκάστοτε προσλαμβάνουσες που θα έχει.

Αυτό ακριβώς συνέβη και με τον Soloup! Αναζήτησε εκ νέου την περιπέτεια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στα κύματα της Ιστορίας. «Διάβασε» ανθρώπους που βρέθηκαν στο επίκεντρο της Ιστορίας, ως θύματα των εκατέρωθεν εξουσιών, των απανταχού μεγαλοιδεατισμών και των στημένων διπλωματικών παιχνιδιών. «Αν είναι Ουτοπία να θέλουν οι άνθρωποι να μην είναι ούτε δήμιοι ούτε θύματα, τότε προτιμώ την Ουτοπία. Και αυτά δεν αφορούν μόνο τους Τούρκους και τους Έλληνες» αναφέρει σε ένα χαρακτηριστικό σημείο μέσα στο έργο του (σ.385). Πόσο επίκαιρη είναι η θεματική του ξεριζωμού πληθυσμών από τα πάτρια εδάφη για πολιτικούς λόγους;

Κλείνοντας με τα λόγια  του Scott McCloud «οι άνθρωποι αποτυγχάνουν να κατανοήσουν τα Comics γιατί τα προσδιορίζουν σε πολύ στενά περιθώρια. Αν καταφέρουμε να διαψεύσουμε τα στερεότυπα του αναγνωστικού κοινού, η προοπτική τους είναι απεριόριστη και συναρπαστική».

Το «Αιβαλί»  τα επιβεβαιώνει και με το παραπάνω!

Καλή σας ανάγνωση! »

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

https://monpetitcafedehumanite.wordpress.com/

Ο χρόνος: Σύμβολο της αιωνιότητας

Για αρχαίες θρησκείες  είναι κύκλος που γυρνά, ενώ για τη χριστιανική Δύση είναι μία ευθεία γραμμή που κινείται από το παρελθόν προς το μέλλον

Από τον
Νίκο Παπουτσόπουλο

Χρόνος, αόρατος, πανδαμάτωρ, ακατάληπτος, αινιγματικός, συνοδεύει κάθε στιγμή του ανθρώπινου βίου, καταμετρά με λεπτομέρεια αδέκαστου μετρητή τις ψυχικές καταστάσεις. Ενας μίτος που συμπορεύεται με την αιωνιότητα και χλευάζει τον υπολογισμό της στιγμής, σύμφωνα με τα μέτρα και τα σταθμά της θνητότητας. Μία σειρά καταστάσεων και γεγονότων που συνδέει εποχές και περιόδους, ένα μέγεθος ακατάληπτο που ξετυλίγεται αργά από το παρελθόν και γεμίζει τη μνήμη εικόνες τόσο αρχαίες όσο και η ομιλία και όσο το αλφάβητο: «Υπάρχουν ενδείξεις» γράφει ο Ρόμπερτ Γκρέιβς, «ότι πριν από την εισαγωγή του φοινικικού αλφαβήτου στην Ελλάδα υπήρχε εκεί αλφάβητο που σαν θρησκευτικό μυστικό το φύλαγαν οι ιέρειες της Σελήνης-Ιούς ή οι Τρεις Μοίρες, που συνδεόταν στενά με το ημερολόγιο και που τα γράμματά του δεν τα αποτελούσαν γραπτοί χαρακτήρες αλλά κλαράκια κομμένα από διάφορα δέντρα χαρακτηριστικά των διαδοχικών μηνών του έτους. Το αρχαίο ιρλανδικό αλφάβητο όσο και εκείνο που χρησιμοποιούσαν οι Γαλάτες Δρυϊδες ενδέχεται να μη γραφόταν στην αρχή και όλα του τα γράμματα είχαν τα ονόματά τους παρμένα από τα δέντρα.

Κάθε σύμφωνο αντιπροσώπευε έναν από τη σειρά των 13 μηνών των 28 ημερών, με έναρξη δύο ημέρες μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Κάθε φωνήεν αντιπροσωπεύει έναν τριμηνιαίο σταθμό του έτους: το Ο (σπάρτο) την Εαρινή Ισημερία, το U (ρείκι) το Θερινό Ηλιοστάσιο, το Ε (λεύκα) τη Φθινοπωρινή Ισημερία. Το Α (έλατο ή φοινικιά), το νεογέννητο δέντρο, και το Ι (ήμερο έλατο), το νεκρό δέντρο, μοιράζονταν ανάμεσά τους τη Χειμερινή Ισημερία. Η σειρά αυτή των δέντρων είναι έκδηλη στον ελληνικό και τον λατινικό μύθο και στη μυσταγωγική παράδοση όλης της Ευρώπης και της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου».

«Στην αυγή του 1800», γράφει ο Ουμπέρτο Εκο («Η αναζήτηση της τέλειας γλώσσας»), «ο Γάλλος μουσικολόγος Ντε Βισμ παρουσιάζει μια γλώσσα που θα έπρεπε να είναι αντίγραφο της γλώσσας των αγγέλων και, μάλιστα, επειδή οι ήχοι προέρχονται από τις επιθυμίες της ψυχής, να είναι άμεση γλώσσα των επιθυμιών. Οταν το ΙΑ΄,1 της Γενέσεως λέει και ην πάσα η γη χείλος εν, και φωνή μία πάσι” (που μεταφράζεται ως όλη η γη μιλούσε μία μόνη γλώσσα”), δεν λέει γλώσσα, αλλά χείλη, γιατί υπονοεί ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι εκφράζονταν εκβάλλοντας ήχους με τα χείλη, χωρίς να χρειάζεται να τους αρθρώσουν με τη γλώσσα. Η μουσική δεν είναι ανθρώπινη σύνθεση, απόδειξη ότι είναι πιο κατανοητή στα ζώα από μια ρηματική γλώσσα: Δείτε τα άλογα πώς ταράζονται στον ήχο της σάλπιγγας ή τα σκυλιά στο σφύριγμα. Τέλος, λαοί από διάφορες εθνότητες, αντιμέτωποι με μια μουσική παρτιτούρα, την εκτελούν με τον ίδιο τρόπο».

Ο Τιτάνας Κρόνος, που έτρωγε τα παιδιά του, άφησε θολά και δυσδιάκριτα ίχνη του χρόνου στις αρχαίες ιστορίες του Προμηθέως και του Ηρακλέους, όπως αυτές διασώθηκαν μέσα από την ποίηση και τους θρύλους ως τη σύγχρονη εποχή. Στην Ορφική Κοσμογονία είναι μία οντότητα κοσμική, που εκφράζεται στο σύστημα της γένεσης του σύμπαντος, ενώ σε νεότερη διήγηση, όπως αναφέρει ο Κ. Κερένυϊ, οι Ορφικοί τον έθεσαν αρχή της Γένεσης, ως θεότητας άφθορης και άναρχης, ξένης προς το ελληνικό πάνθεον και διαφορετικής από τον Κρόνο. Από αυτόν προήλθαν ο ήρεμος Αιθήρ και το Χάος: ο κενός χώρος, χωρίς στερεά βάση και γεμάτος σκοτάδι. Για τον Αιθέρα, που σημαίνει επίσης το ουράνιο φως, ή τον ανοιχτό ουρανό της ημέρας, «ο αγέραστος Χρόνος συμπύκνωσε τη σκοτεινή ομίχλη σε ένα κέλυφος που πήρε σιγά σιγά μακρουλό σχήμα. Από το κέλυφος διαχεόταν μια λάμψη, που κυμάτιζε στο κενό σαν λευκός χιτώνας ή σαν την ομίχλη καθώς πέφτει. Υστερα, αφήνοντας την Ανάγκη, το φίδι τυλίχτηκε γύρω από το φωτεινό αβγό. Ηθελε άραγε να το σπάσει;» διερωτάται ο Ρομπέρτο Καλάσο.

«Οι κατοπινότεροι Ελληνες», σημειώνει ο Γκρέιβς, «διάβαζαν Χρόνος αντί Κρόνος, ο Πατέρας Χρόνος, με το ακάματο δρεπάνι του. Αλλά ο Κρόνος εικονίζεται συντροφιά μ'ε έναν κόρακα, όπως ο Απόλλων, ο Ασκληπιός, ο Σατούρνος και ο αρχαίος βρετανικός θεός Μπραν».

Ο Πλάτων («Τίμαιος») υποστήριξε πως ο Χρόνος, σύμφυτος με τον ουρανό («χρόνος δ' ουν μετ' ουρανού γέγονεν»), είναι η κινητή εικόνα της αιωνιότητας, μιμείται την αιωνιότητα και κινείται ρυθμικά σε κύκλους. Ο Θεός έπλασε τον Ηλιο και τη Σελήνη και τους Αστέρες «επίκλην έχοντα πλανητά», προκειμένου να καθορίζουν και να τηρούν τα μέτρα του: «Εις διορισμόν και φυλακήν αριθμών χρόνου». Ο Πλωτίνος είχε συνδέσει τον χρόνο με την ψυχή και την αιωνιότητα, καθώς υποστήριζε πως ο χρόνος είναι η ζωή της ψυχής και συνίσταται στην κίνηση με την οποία η ψυχή μεταβαίνει από τη μία κατάσταση σε άλλη. «Αρ' ουν και εν ημίν χρόνος;»

Επειδή ο κυκλικός θρησκευτικός χρόνος στην αρχαία Ελλάδα λειτουργούσε παράλληλα με την καθημερινότητα της πόλης και ανάλογα με την πολιτική έκφραση (με βάση τη θητεία των πολιτικών αρχόντων), κάθε πόλη είχε διαφορετικά συστήματα ονομασίας μηνών και ετών που αποτύπωναν την ιδιαιτερότητα κάθε κοινωνίας.

Η κίνηση των πλανητών έδωσε από νωρίς την απάντηση στο ερώτημα αν ο χρόνος είναι στάση ή κίνηση και η προσεκτική παρατήρησή τους έδωσε τη μέτρησή του: η όψη του στερεώματος, που μεταλλάσσεται διαρκώς και δυναμικά, γέννησε την ανάγκη της μέτρησης και της αναφοράς του. Βάση για τον ορισμό του ημερολογίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα αποτελεί το τροπικό έτος, το διάστημα δηλαδή που χρειάζεται η Γη για να επανέλθει στο ίδιο σημείο της εκλειπτικής, αλλά και η κίνηση της Σελήνης με τις διαδοχικές φάσεις.

Ο Βρετανός φυσικός Τζούλιαν Μπάρμπουρ είχε αναφέρει πως στην πραγματικότητα ο χρόνος είναι μια παραίσθηση. Για αρχαίες θρησκείες και πολιτισμούς είναι κύκλος που γυρνά σε καθημερινή, ετήσια και κοσμική βάση ή μια σειρά επαναλαμβανόμενων κύκλων δίχως τέλος, ενώ για τη χριστιανική Δύση είναι μία ευθεία γραμμή που κινείται από το παρελθόν προς το μέλλον.

Πάντοτε εμπρός.

Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση η απόλυτη έννοια της ακριβούς ώρας ή του χρόνου είχε σημασία μόνον για όσους είχαν εξειδικευμένη εργασία, ενώ για τους υπολοίπους η ημέρα ξεκινούσε την αυγή και τελείωνε το απόγευμα, με τη δύση του ηλίου και την κατάπαυση των ασχολιών.

Η συνεχής εξέλιξη της τεχνολογίας αλλά και οι σύγχρονες απαιτήσεις των καιρών, οι διαφορετικοί ρυθμοί, η πολλαπλότητα των υποχρεώσεων και η πολυπλοκότητα του βίου, που αδιαφορούν για τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου, έχουν δώσει μια διαφορετική διάσταση στην απόλυτη τήρηση της χρονικής ακρίβειας. Η μέτρηση είναι πάντοτε η ίδια για πένητες και ευπόρους, ισχυρούς και αδυνάτους, υγιείς και ασθενείς, σε περιόδους ακμής και παρακμής, ευδαιμονίας ή δυστυχίας. Μεταβάλλεται μόνον το συναίσθημα, το οποίο μεταλλάσσεται ανάλογα, και δημιουργεί την εντύπωση ότι ο χρόνος κυλά αργά ή, αντιθέτως, φεύγει σύντομα, αλλά που εκφράζει πάντοτε την ελπίδα της αποφυγής του μοιραίου.

Τον εκλείσαμε σ' ένα μικρό κουτί μεταλλικό που τ' ονομάσαμε «ωρολόγιον και ησυχάσαμε. Ομως αυτό το κλασικό τικ-τακ που απασχολούσε τους παλαιούς μυθιστοριογράφους μπορεί να είναι μέτρηση, μπορεί και διαμαρτυρία. Τίνος είναι ο ένας του άλλου δεσμώτης; Ποιος μας έδωσε το δικαίωμα να κάνουμε τον ήλιο τον ανίδεο μετρητή μας; Και το 'ναι τα ημερονύχτια; Κέρματα που τα ρίχνουμε σ' έναν τρύπιο κουμπαρά;» (Οδυσσέας Ελύτης, «Χρόνος δεσμώτης και Χρόνος λυόμενος»).

http://www.dimokratianews.gr/

Το βρήκα στο : http://koukfamily.blogspot.gr/

Η ΑΦΡΙΚΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΩΝ - "ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ"

Η διπλανή εικόνα δείχνει ποια προϊόντα μπορούν να παραχθούν στα διάφορα μέρη της Αφρικής. Προφανώς αυτή την εικόνα βλέπουν και οι σύγχρονοι υποψήφιοι επενδυτές, όταν σκέφτονται να βάλουν χρήματα στις αφρικανικές χώρες. Την ίδια εικόνα έβλεπαν φυσικά και οι παλιότεροι εθνικοί αποικιοκράτες. Δεν τους ενδιέφεραν οι άνθρωποι πίσω από τα προϊόντα.

Οι σύγχρονοι αποικιοκράτες δεν είναι πλέον τα εθνικιστικά κράτη. Είναι τα διεθνή ιδιωτικά "κοράκια" που ονομάζονται διεθνείς "επενδυτές". Είναι αυτά τα διεθνή κοράκια που περιμένουμε κι εμείς οι δύστυχοι Έλληνες, να έρθουν εδώ, για να δούμε λέει την ανάπτυξη. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο εξαθλιωνόμαστε και ξεπουλιόμαστε, μπας και μας προτιμήσουν ως διαθέσιμες ελκυστικές πόρνες. 

Άραγε πως μας βλέπουν οι σύγχρονοι αποικιοκράτες; Τι χάρτη έχουν ενώπιόν τους; Προφανώς δεν τους ενδιαφέρει αν πίσω από τις περιουσίες που αρπάζουν, υπάρχουν άνθρωποι και επενδεδυμένα ανθρώπινα όνειρα.

Πότε όμως κι εμείς επιτέλους θα καταλάβουμε, ότι το δικό μας πρόβλημα είναι στην πραγματικότητα η δική μας παρασιτική και διεφθαρμένη ελίτ που εμποδίζει κάθε κοινωνική πρόοδο και κάνει παιχνίδι με τα κρατικά ταμεία και τους ξένους άρπαγες και ότι αυτή πρέπει να ανατραπεί, μέσα από ένα προοδευτικό κοινωνικό μετασχηματισμό, που θα ανακατέψει πλήρως την "κοινωνική τράπουλα" και θα αναδείξει νέες υγιείς παραγωγικές δυνάμεις;

http://hassapis-peter.blogspot.gr/

Δημοσιεύτηκε από τον χρήστη Σύνταγμα

Το βρηκα στο : http://koukfamily.blogspot.gr/

Stinging Scorpion εναντίον ποντικού -- Stinging Scorpion vs. Pain-Defying Mouse | Deep Look

Υπάρχει ένας αγώνας χημικών εξοπλισμών που συμβαίνει στην Έρημο Sonoran ανάμεσα σε έναν ιδιαίτερα δηλητηριώδη σκορπιό και ένα ιδιαίτερα άγριο ποντίκι. Το αποτέλεσμα της μάχης τους μπορεί κάποια μέρα να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί θεραπεύουν τον πόνο στους ανθρώπους.

http://goo.gl/8NwXqt

Ένα video από τα PBS Digital Studios, με δυνατότητα εμφάνισης ελληνικών υποτίτλων, για τον αγώνα επιβίωσης...

Το απίστευτο κόλπο που θα σας βοηθήσει να επαναφέρετε τα ρούχα που… μπήκαν! (βίντεο) -- How to "Un-shrink" Your Clothes!

Το απίστευτο κόλπο που θα σας 

βοηθήσει να επαναφέρετε τα ρούχα που… 

μπήκαν!     (βίντεο)

Σε όλους μας έχει τύχει να βάλουμε μια μπλούζα ή ένα παντελόνι στο πλυντήριο και μόλις βγουν από αυτό και σιδερωθούν να μην μας «μπαίνουν». Δείτε τι μπορείτε να κάνετε για να επαναφέρετε τα ρούχα σας στην αρχική της κατάσταση.

Η λύση είναι απλή και δεν θα σας κοστίσει τίποτα. Σύμφωνα με το Business Insider τα υλικά που θα χρειαστείτε είναι τα εξής:

μια λεκάνη
ζεστό νερό
λίγο κοντίσιονερ μαλλιών
μια πετσέτα
Με λίγο κοντίσιονερ για τα μαλλιά μπορείτε να σώσετε τα ρούχα σας που μπήκαν στο πλύσιμο.

Ξεκινήστε γεμίζοντας τη λεκάνη με ζεστό νερό.

Συνεχίστε ρίχνοντας λίγο κοντίσιονερ και ανακατέψτε καλά.

Αφήστε το ρούχο σας μέσα στο νερό για 20 λεπτά. Στύψτε το και τοποθετήστε το πάνω στην πετσέτα.

Τεντώστε το καλά και αφήστε το να στεγνώσει.

Το ρούχο σας μετά από την παραπάνω διαδικασία θα έχει επανέλθει στην αρχική του κατάσταση.

https://www.pentapostagma.gr/

Δείτε και το video που ακολουθεί για να έχετε και εικόνα των όσων σας είπαμε από πάνω…

Το video  έχει τη δυνατότητα εμφάνισης ελληνικών υποτίτλων.

Αυτό είναι το μπαχαρικό που καίει 3 φορές περισσότερο λίπος και ρίχνει τη χοληστερίνη!

Αυτό είναι το μπαχαρικό που καίει 

3 φορές περισσότερο λίπος 

και ρίχνει τη χοληστερίνη!

Αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος, τότε σίγουρα ακολουθείτε κάποια δίαιτα και ασκείστε όσο πιο τακτικά μπορείτε. Όμως, υπάρχει ένα μυστικό κρυμμένο στο ντουλάπι της κουζίνας σας, το οποίο θα σας βοηθήσει περισσότερο από ό,τι φαντάζεστε.

Αυτό είναι το κύμινο! Έρευνα από το πανεπιστήμιο Ιατρικών Επιστημών Shahid Sadoughi στο Ιράν, έδειξε ότι το κύμινο όχι μόνο μειώνει με φυσικό τρόπο το επίπεδο κακής χοληστερόλης στο αίμα, αλλά μπορεί να βοηθήσει το άτομο να κάψει μέχρι και 3 φορές περισσότερο λίπος.

Για τις ανάγκες της έρευνας οι επιστήμονες εξέτασαν τις περιπτώσεις 88 υπέρβαρων ή παχύσαρκων γυναικών, τις οποίες χώρισαν σε 2 ομάδες. Και οι δύο ομάδες ακολούθησαν ισορροπημένη διατροφή και μείωσαν τις θερμίδες που κατανάλωναν καθημερινά κατά 500. Αλλά τα μέλη της 2ης ομάδας, εκτός από αυτό, είχαν οδηγία να καταναλώνουν 3γρ κύμινο ανακατεμένο μέσα σε 140γρ γιαούρτι καθημερινά (η 1η ομάδα έτρωγε το γιαούρτι σκέτο).

Διαπίστωσαν ότι μετά από 3 μήνες, οι γυναίκες που κατανάλωναν και κύμινο έχασαν 3 φορές περισσότερο ποσοστό λίπους.

Επίσης, υπήρχαν και άλλα οφέλη. Τα μέλη της 2ης ομάδας μείωσαν κατά 23 μονάδες τα τριγλυκερίδια στο αίμα τους, ενώ οι γυναίκες στην 1η ομάδα μόλις 5 μονάδες. Το ίδιο συνέβη και με την “κακή” χοληστερόλη (LDL), η οποία μειώθηκε κατά μέσο όρο σχεδόν 10 μονάδες στα μέλη της 2ης ομάδας, έναντι μόλις 0,5 μονάδας στα μέλη της 1ης ομάδας.

https://www.pentapostagma.gr/

Γυναίκα έφαγε ωμά στρείδια και πέθανε! Τι είναι τα βακτήρια Vibrio

Γυναίκα έφαγε ωμά στρείδια και πέθανε! 

Τι είναι τα βακτήρια Vibrio

Μια γυναίκα από το Τέξας ανέπτυξε μια θανατηφόρα λοίμωξη με σαρκοφάγα βακτήρια μετά την κατανάλωση ωμών στρειδιών, σύμφωνα με τα τοπικά ΜΜΕ.

Η Jeanette LeBlanc πήγε μαζί με φίλους και την οικογένειά της στις ακτές της Λουιζιάνα το Σεπτέμβριο, για να μαζέψει καβούρια και όστρακα. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, η LeBlanc και μια φίλη της, η Karen Bowers, έφαγαν περίπου δύο δεκάδες ωμά στρείδια.

Λίγο αργότερα, η LeBlanc παρουσίασε προβλήματα στην αναπνοή και είχε εξάνθημα στα πόδια της, που έμοιαζε με αλλεργική αντίδραση. Η κατάστασή της συνέχισε να επιδεινώνεται και οι γιατροί ανέφεραν ότι μολύνθηκε με ένα είδος σαρκοφάγων βακτηρίων που ονομάζονται Vibrio.

Τι είναι τα βακτήρια Vibrio
Τα βακτήρια Vibrio ζουν σε παράκτια ύδατα και είναι ιδιαίτερα άφθονα μεταξύ Μαΐου και Οκτωβρίου, όταν το νερό είναι θερμότερο, σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

Οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν με τα βακτήρια Vibrio τρώγοντας ωμά, ή και βρασμένα οστρακοειδή, όπως στρείδια. Οι άνθρωποι μπορούν επίσης να μολυνθούν εάν έχουν ανοιχτές πληγές στο δέρμα τους που εκτίθενται σε υφάλμυρο, ή αλμυρό νερό.

Τα βακτήρια Vibrio προκαλούν περίπου 80.000 ασθένειες και 100 θανάτους κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με το CDC. Οι περισσότεροι άνθρωποι που προσβάλλονται από τα βακτήρια Vibrio από ωμά στρείδια αντιμετωπίζουν μόνο διάρροια και έμετο. Οι ηπιότερες περιπτώσεις συνήθως αναρρώνουν σε περίπου τρεις ημέρες. Αλλά σε μερικούς ανθρώπους, μπορεί να εμφανιστούν πιο σοβαρές ασθένειες, με αποτέλεσμα να πάθουν λοιμώξεις του αίματος και σοβαρές αλλοιώσεις του δέρματος με φουσκάλες. Περίπου 1 στα 4 άτομα με αυτές τις σοβαρές λοιμώξεις πεθαίνει από την ασθένεια!

Πώς πέθανε η άτυχη γυναίκα
Η LeBlanc εκτέθηκε τόσο σε ωμά στρείδια όσο και σε υφάλμυρα νερά. Το αν η μόλυνση προήλθε από τα στρείδια που έφαγε, ή από το υφάλμυρο νερό στο οποίο εκτέθηκε, δεν έγινε γνωστό.

Πάλεψε την ασθένεια για 21 ημέρες αλλά δεν κατάφερε να ανακάμψει. Πέθανε στις 15 Οκτωβρίου 2017.

iatropedia.gr

https://www.pentapostagma.gr/

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ : ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΓΙΑ ΧΑΜΗΛΑ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ : 

ΟΙ ΜΑΧΕΣ ΓΙΑ ΧΑΜΗΛΑ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ

Θέσεις μάχης για τα ασφάλιστρα των αυτοκινήτων το νέο έτος αλλά και τα πακέτα που θα προσφέρουν σε χιλιάδες ανασφάλιστους 
οδηγούς παίρνουν οι ασφαλιστικές εταιρίες.
Στην ασφαλιστική αγορά διαμορφώνονται δύο τάσεις αφού υπάρχουν μεγάλες εταιρίες που δηλώνουν ότι ήρθε η ώρα να γίνουν οι πρώτες αυξήσεις στηριζόμενες στις ενδείξεις επιδείνωσης μιας σειράς δεικτών.
Μεταξύ αυτών, η συχνότητα των ζημιών, που σύμφωνα με στοιχεία έχει αυξηθεί σε ποσοστά άνω του 7%, ενώ ο βασικότερος δείκτης που παρακολουθεί ο κλάδος, ο δείκτης ζημιών, εμφανίζει άνοδο για δύο συνεχή χρόνια, ξεπερνώντας το 60%.

Όπως διαπιστώνει η KPMG σε ανάλυση των οικονομικών μεγεθών του κλάδου, η αύξηση στα ασφάλιστρα των αυτοκινήτων είναι προ των πυλών καθώς εξαντλείται η δυνατότητα των ασφαλιστικών εταιριών να συντηρήσουν περαιτέρω τα χαμηλά τιμολόγια.
Oι εταιρίες έχουν επιδοθεί σε ένα παιχνίδι μηδενικού αποτελέσματος, όπου δεν φαίνεται να κερδίζει κανένας, σημειώνει η KPMG, στην ανάλυση που έχει στη διάθεσή της η Ένωση Aσφαλιστικών Eταιριών Eλλάδας, τονίζοντας ότι η μείωση των ασφαλιστικών εργασιών που παρατηρείται στον κλάδο αυτοκινήτου, είναι αποτέλεσμα του ανταγωνισμού μεταξύ των εταιριών, που οδηγεί σε μείωση της κερδοφορίας και στη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους.

Παράλληλα,όμως, η στροφή πολλών οδηγών σε ασφάλιστρα μικρότερου κόστους κάνει ορισμένες εταιρίες να επιδιώκουν να διατηρήσουν όσο το δυνατό χαμηλότερα ασφάλιστρα προκειμένου να διεισδύσουν περαιτέρω σε επιμέρους κομμάτια αγοράς που τους ενδιαφέρουν. Mάλιστα, υπογραμμίζουν ότι ένας μεγάλος αριθμός οδηγών επιλέγει τα τριμηνιαία συμβόλαια αυτοκινήτου στις μέρες μας ως λύση ανάγκης που τους διευκολύνει, καθώς είτε δυσκολεύονται είτε αδυνατούν να καταβάλλουν μεγαλύτερο ποσό για μεγαλύτερης διάρκειας ασφαλιστήριο.«Aυτούς πρέπει να προσεγγίσουμε» λένε.

Eπιθετική πολιτική

Πηγή ανησυχίας για τον κλάδο αποτελεί και η τιμολογιακή πολιτική που θα ασκήσουν μικρότερες εταιρίες και συγκεκριμένα εκείνες που λειτουργούν στη χώρα μας με τη μορφή εταιριών παροχής υπηρεσιών.

H επιθετική πολιτική που έχουν ακολουθήσει οι EΠY τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει στην ταχεία διεύρυνση του μεριδίου αγοράς τους, με αποτέλεσμα σήμερα να ελέγχουν το 12% της αγοράς και ο ασφαλισμένος στόλος των οχημάτων τους να έχει φτάσει τις 670.000 αυτοκίνητα από μόλις 200.000 το 2010.

H κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μια σύγχυση στην αγορά ασφαλίστρων αναγκάζοντας το σύνολο των εταιριών να επαναχαράξουν τις τιμολογιακές πολιτικές τους.

Πάντως, είναι χαρακτηριστικό, ότι ενώ μέσα στο 2017 ο αριθμός των ασφαλισμένων οχημάτων ήταν ανεβασμένος κατά αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες, στο διάστημα Iανουαρίου-Σεπτεμβρίου η παραγωγή στην αστική ευθύνη οχημάτων υποχώρησε κατά 0,3%. Συνολικά, η μείωση των τιμών στα ασφάλιστρα τα τελευταία χρόνια δεν έχει συμβάλει σημαντικά στη μείωση του αριθμού των ανασφάλιστων οχημάτων. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία ο ασφαλισμένος στόλος των οχημάτων έχει φτάσει τα 5,6 εκατομμύρια έναντι 5,5 εκατομμυρίων το 2015.

Tα ασφάλιστρα του αυτοκινήτου βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση τα τελευταία χρόνια, με τη μείωση των τιμών να φτάνει το 40% από το 2010 μέχρι και σήμερα. Eιδικά το 2016 τα ασφάλιστρα μειώθηκαν περαιτέρω έως και 10% σε ό,τι αφορά τη βασική κάλυψη της αστικής ευθύνης και στελέχη της αγοράς προειδοποιούν εδώ και καιρό για την ανάγκη αναστροφής αυτής της τάσης που μπορεί να υπονομεύσει τη φερεγγυότητα του κλάδου.

Στις αρχές του 2018 αναμένονται οι οριστικές απαντήσεις στον δισεπίλυτο γρίφο των 1,15 εκατομμυρίων ανασφάλιστων αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στους Eλληνικούς δρόμους. H διαδικασία ηλεκτρονικής διασταύρωσης παραμένει για ακόμα μια φορά εξαιρετικά «δύσκολη» και χρονοβόρα, με παράγοντες της αγοράς να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου κάνοντας λόγο για... επί μακρόν άτυπη ασυλία στους ασυνεπείς ιδιοκτήτες IX.

Oι ασφαλιστικές εταιρίες και προειδοποιούν πως «όσο καθυστερεί η διασταύρωση, τόσο διογκώνεται το φαινόμενο των ανασφάλιστων, αποκτώντας διαστάσεις τεράστιας ανομίας με την ανοχή της Πολιτείας. Eίναι χαρακτηριστικό ότι με δεδομένη την ευελιξία που έχουν σήμερα τα ασφαλιστήρια συμβόλαια αυτοκινήτου κάποιοι έσπευσαν να συνάψουν μηνιαία ή τριμηνιαία συμβόλαια, ώστε το όχημα τους να φαίνεται ασφαλισμένο κατά τη διάρκεια των ελέγχων, ενώ τώρα δεν έχουν ανανεώσει τα συμβόλαιά τους.  

 πηγή

http://www.epixirimatias.gr/

Οι σεισμοί στην αρχαιότητα και ο ενοσίχθων ποσειδών

Οι σεισμοί στην αρχαιότητα και ο ενοσίχθων ποσειδών

Του  Παναγιώτη Β. Φάκλαρη
Στον πανίσχυρο θεό και όχι στον Εγκέλαδο αποδίδει η ελληνική παράδοση τις φυσικές καταστροφές και τη διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας, ο οποίος, όπως υπογραμμίζει ο Π. Φάκλαρης, εξαντλούσε την οργή του σείοντας τη γη και ισοπεδώνοντας ολόκληρες πόλεις


Ο πανίσχυρος θεός Ποσειδών και όχι ο γίγαντας Εγκέλαδος ήταν για τους Ελληνες ο θεός των γεωλογικών φαινομένων. Αυτός εξουσίαζε τα έγκατα της γης, όπως δείχνουν οι ονομασίες του ενοσίχθων (ο σείων τη γη), ενοσίγαιος, γαίας κινητήρ, σεισίχθων κ.ά., αλλά και το ίδιο το όνομά του, που έχει ερμηνευθεί και ως σύζυγος-κυρίαρχος της γης. Ο Σοφοκλής τον ονομάζει γης τε και αλμυράς θαλάσσης άγριον μοχλευτήν.

Στον Ποσειδώνα αποδίδει η ελληνική παράδοση τη διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας, όπως τη γνωρίζει ο άνθρωπος, με όρη, νησιά, ποταμούς, ισθμούς, φαράγγια, κόλπους κτλ. Αυτός, σείοντας τη γη, απέσπασε τμήματα από τις ξηρές και δημιούργησε νησιά, όπως π.χ. όταν, για να εξουδετερώσει τον γίγαντα Πολυβώτη στον αγώνα των θεών εναντίον των γιγάντων, έκοψε με την τρίαινά του τμήμα από την Κω και μ' αυτό τον καταπλάκωσε, δημιουργώντας τη Νίσυρο. Στη Θεσσαλία διέρρηξε με την τρίαινα τα βουνά, ώστε να βρουν διέξοδο τα νερά που λίμναζαν εκεί, σχηματίζοντας τα Τέμπη. Σεισμός κατά την παράδοση έκανε τη Σικελία «αναρραγήναι» από το άκρο της ιταλικής χερσονήσου. Το σημείο αυτό ονομάστηκε Ρήγιον. Οταν ο Ποσειδών συγκλονίζει τη γη, φοβούνται ακόμη και οι θεοί, ιδίως ο αδελφός του ο Αδης αγωνιά μήπως ανοίξει η γη και αποκαλυφθεί το σκοτεινό του βασίλειο.

Το οικητήριον του θεού 

Πέρα από τις παραδόσεις με τις οποίες ερμήνευαν τη διαμόρφωση του εδάφους στα πανάρχαια χρόνια ως αποτέλεσμα της δράσης του Ποσειδώνος, οι Ελληνες απέδιδαν στη μήνιν του και τις πραγματικές φυσικές καταστροφές (μηνίσαντα τον Ποσειδώνα διά του σεισμού και του κατακλυσμού τας ασεβούσας πόλεις λυμήνεσθαι). Αυτόν επικαλούνταν για την επαναφορά της σταθερότητας του εδάφους με τα επίθετα ασφάλειος, σωτήρ, εδραίος, αφού αυτός ήταν ικανός κινείν και σώζειν, αλλά και για τη στερεότητα των κτισμάτων ως θεμελιούχος και τειχοποιός. Εργο δικό του είναι τα τείχη της Τροίας.

Στην Τροία φθάνει πετώντας πάνω απ' τα κύματα με το χρυσό άρμα του. Ξεπεζεύει στα βάθη της θάλασσας ανάμεσα στην Ιμβρο και στην Τένεδο, σ' ένα μεγάλο σπήλαιο που υπάρχει εκεί, και δένει τα χαλκόποδα, χρυσότριχα άλογά του με χρυσά δεσμά, να περιμένουν εκεί τον κύριό τους. Πώς να μη συσχετίσει κανείς την ομηρική παράδοση περί υπάρξεως μεγάλου υποθαλάσσιου σπηλαίου στον χώρο αυτό, που το επισκέπτεται ο κοσμοσείστης θεός, με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα περί των ρηγμάτων της περιοχής και πώς να μη θαυμάσουμε το ομηρικό κείμενο που περιέχει και γεωλογικές παραδόσεις απροσδόκητης και ανεξήγητης για μας ακρίβειας!

Στις περιοχές που πλήττονταν από σεισμούς κυριαρχούσε η λατρεία του Ποσειδώνος. Στην αγορά της Σπάρτης, π.χ., υπήρχε άγαλμα του Ποσειδώνος Ασφαλείου. Κοιτίδα της λατρείας του στα ιστορικά χρόνια, ως χθόνιας και όχι θαλάσσιας θεότητας, είναι η Πελοπόννησος, την οποία οι ιστορικοί Εφορος και Διόδωρος ονομάζουν οικητήριον Ποσειδώνος και ιεράν Ποσειδώνος. Αλλά και η Βοιωτία χαρακτηρίζεται ιερά του Ποσειδώνος. Ενδεικτική του κυρίαρχου χθόνιου χαρακτήρα του Ποσειδώνος στην Πελοπόννησο είναι η έντονη λατρεία του στις αρκαδικές πόλεις, μολονότι η αρχαία Αρκαδία δεν είχε θάλασσα.

Οι πληροφορίες των αρχαίων πηγών περί σεισμών δεν είναι λίγες. Περιορίζονται όμως εύλογα από το θέμα που εξιστορεί ο κάθε συγγραφέας και αναφέρονται κατά κανόνα σε σεισμούς που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των εξιστορούμενων γεγονότων ή επηρέασαν τις εξελίξεις. Ετσι μεγάλοι σεισμοί που βεβαιώνονται ή πιθανολογούνται ανασκαφικά σε κάποιες περιοχές του ελλαδικού χώρου δεν αναφέρονται στις πηγές ενώ για άλλους σώζονται αρκετά λεπτομερείς περιγραφές του φαινομένου και των συνεπειών του. Αλλοτε πάλι αναφέρονται σεισμοί σε κάποιες περιοχές, χωρίς άλλη πληροφορία. Πάντως στα 27 χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου που ιστορεί, ο Θουκυδίδης αναφέρει εννέα καταστρεπτικούς σεισμούς σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Τα περί σεισμών πραγματεύονται με κάποια διεξοδικότητα οι Αριστοτέλης, Πλίνιος, Διόδωρος, Παυσανίας και Στράβων.

Η εύσειστος Λακωνία 

Η γενική εικόνα που προκύπτει από τις πηγές είναι ότι στα ιστορικά χρόνια από σεισμούς έπασχε κυρίως η Πελοπόννησος, και ιδιαίτερα η Λακωνική, η Λοκρίδα και το ΝΑ Αιγαίο. Η Λακωνία ονομαζόταν εύσειστος και καιετάεσσα από τους καιετούς (χάσματα) που υπήρχαν εκεί. Γνωστός είναι ο μεγάλος σεισμός της Σπάρτης το θέρος του 464 π.Χ. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταϋγέτου απερράγησαν και άνοιξαν χάσματα σε διάφορα σημεία. Στο γυμνάσιο λίγο πριν από τον σεισμό ασκούνταν έφηβοι και νεανίσκοι, όταν παρουσιάστηκε ένας λαγός. Οι νεανίσκοι βγήκαν να τον κυνηγήσουν και σώθηκαν ενώ οι έφηβοι που παρέμειναν μέσα σκοτώθηκαν με την κατάρρευση του κτιρίου. Ο κοινός τάφος τους ονομάστηκε Σεισματίας. Καθώς οι δονήσεις διήρκεσαν μέρες και ήταν συνεχείς και ισχυρές, όλα τα σπίτια γκρεμίστηκαν εκ θεμελίων και αναφέρονται πάνω από 20.000 θύματα.

Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνος, που προκάλεσαν οι Σπαρτιάτες γιατί είχαν αποσπάσει από τον βωμό του στο Ταίναρο και θανατώσει είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν καταφύγει σ' αυτό το φημισμένο άσυλο. Η τιμωρία ήρθε σύντομα: ου μετά πολύ εσείσθη σφίσιν η πόλις συνεχεί τε ομού και ισχυρώ τω σεισμώ ώστε οικίαν μηδαμίαν των εν Λακεδαίμονι αντισχείν. Ολόκληρη την πόλη σώριασε στο έδαφος ο Ποσειδών Ταινάριος (ες έδαφος την πόλιν πάσαν κατέβαλεν ο θεός).

Η καταστροφή όμως αποτέλεσε ευκαιρία γενίκευσης της αρχικά περιορισμένης εξέγερσης των ειλώτων, που αποφάσισαν αιφνιδιάζοντας τους επιζώντες να κυριεύσουν την πόλη. Η Σπάρτη σώθηκε χάρη στην αντίδραση του βασιλιά Αρχιδάμου, που κατάφερε να συγκεντρώσει και να παρατάξει για μάχη τους Σπαρτιάτες που προσπαθούσαν να βγάλουν από τα ερείπια ό,τι πολύτιμο είχαν. Πάντως, οι πλείοι των δισμυρίων νεκροί προκάλεσαν στο δημογραφικό πρόβλημα της Σπάρτης σοβαρότατες επιπτώσεις, εμφανείς για περισσότερο από μία γενιά, ως κριτήριο των στρατιωτικών της επιλογών.

Τον χειμώνα του 427 π.Χ., όταν η Αθήνα μαστιζόταν από τον λοιμό, έγιναν πολλοί σεισμοί στην Αθήνα, στην Εύβοια και στη Βοιωτία και πιο δυνατοί στον βοιωτικό Ορχομενό. Το επόμενο θέρος, ενώ οι Πελοποννήσιοι είχαν προχωρήσει ως τον Ισθμό για να εισβάλουν στην Αττική, ισχυροί σεισμοί τούς ανάγκασαν να γυρίσουν πίσω. Τότε οι Οροβιές, στο ΒΔ άκρο της Εύβοιας, κατά την εξιστόρηση του Θουκυδίδη, κατακλύσθηκαν από τεράστιο κύμα και όσοι δεν πρόφθασαν να καταφύγουν στα υψώματα σκοτώθηκαν, ενώ τμήμα της ξηράς καταποντίστηκε. Το κύμα παρέσυρε και τμήμα του αθηναϊκού τείχους στο νησάκι Αταλάντη της Λοκρίδος, όπου κομμάτιασε μία από τις δύο αθηναϊκές τριήρεις που ήταν τραβηγμένες στην ξηρά. Στην αντικρινή Πεπάρηθο (Σκόπελο) εγένετο κύματος επαναχώρησις και καταστράφηκε τμήμα του τείχους, το πρυτανείο και οικίες.

Οι πλέον καταστρεπτικοί 

Ο Στράβων περιγράφει τις συνέπειες ενός φοβερού σεισμού στην περιοχή Εύβοιας και Λοκρίδος. Οι θερμές πηγές της Αιδηψού και των Θερμοπυλών στέρεψαν για τρεις μέρες. Στους Ωρεούς (Βόρεια Εύβοια) κατέρρευσαν επτακόσιες οικίες και το παραθαλάσσιο τείχος. Η Σκάρφεια καταστράφηκε εκ θεμελίων, χίλιοι επτακόσιοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ στο Θρόνιον περίπου εννιακόσιοι. Καταστροφές έγιναν στον Εχίνο, στα Φάλαρα, στην Ηράκλεια, στη Λαμία και στη Λάρισα. Το τείχος της Ελάτειας ράγισε και στην Αταλάντη δημιουργήθηκε ρήγμα. Μια τριήρης τινάχτηκε από τα νεώρια και έπεσε πέρα από το τείχος.

Τον χειμώνα του 373 π.Χ. έγινε στον Κορινθιακό ο καταστρεπτικότερος ίσως σεισμός της ελληνικής ιστορίας, ενώ στην Αθήνα ήταν άρχων ο Αστείος. Χάθηκαν δύο σπουδαίες πόλεις: η Ελίκη (περί τα 7 χιλιόμετρα ΝΑ του Αιγίου) και η Βούρα. Τότε καταστράφηκε και ο ναός του Απόλλωνος στους Δελφούς. Ο σεισμός αποδόθηκε στην οργή του Ποσειδώνα που είχαν προκαλέσει οι Ελικαείς γιατί σκότωσαν ίωνες ικέτες που κατέφυγαν στο ιερό του Ελικωνίου Ποσειδώνος. Πέντε μέρες προ του καταποντισμού τα ζώα εγκατέλειψαν το έδαφος της Ελίκης. Ο τρομερός σεισμός έγινε ξαφνικά και νύχτα, και ταυτόχρονα η ξηρά κατακλύστηκε από τη θάλασσα και η Ελίκη ­ που απείχε 12 στάδια, δηλαδή 2,16 χιλιόμετρα από τη θάλασσα παρασύρθηκε αύτανδρη. Από το άλσος του Ποσειδώνος φαίνονταν μόνο οι κορφές των δέντρων. Κατά τον Ερατοσθένη, το χάλκινο άγαλμα του Ποσειδώνος, που κρατούσε ιππόκαμπο, βρισκόταν όρθιο στον βυθό ενάμιση αιώνα αργότερα και έσκιζε τα δίχτυα των ψαράδων. Δέκα λακωνικά πλοία αγκυροβολημένα εκεί βυθίστηκαν. Οι δύο χιλιάδες άνδρες που έστειλαν οι Αχαιοί για βοήθεια δεν κατόρθωσαν ούτε να περισυλλέξουν τους νεκρούς.

Από τη Βούρα, που απείχε 40 στάδια (7,2 χιλιόμετρα) από τη θάλασσα, σώθηκαν μόνον όσοι έλειπαν από την πόλη.

Ο σεισμός που κατέστρεψε τη Ρόδο περί το 226 π.Χ. μεταξύ των άλλων καταστροφών τσάκισε στα γόνατα και τον περίφημο κολοσσό ύψους 32 μ. και τον ξάπλωσε στο έδαφος. Σημαντική βοήθεια ήρθε τότε στη Ρόδο από διάφορα σημεία: ο Ιέρων των Συρακουσών έστειλε έξι τάλαντα αργύρου (περίπου 155 κιλά) και αργυρούς λέβητες για την ανοικοδόμηση του τείχους, παρείχε δε ατέλεια στα πλοία της Ρόδου.

Οι παρόμοιες καταστροφές δεν αντιμετωπίζονταν πάντα με πνεύμα αλληλεγγύης. Περί το 411 π.Χ., που η Κως είχε γκρεμιστεί συθέμελα από ισχυρό σεισμό, το μεγαλύτερο απ' όσους θυμόμαστε ­ όπως γράφει ο Θουκυδίδης ­ και οι κάτοικοί της είχαν καταφύγει στα βουνά, ο Λακεδαιμόνιος Αστύοχος που περνούσε από 'κεί με μερικά πλοία λεηλάτησε πλήρως το νησί, αφήνοντας πίσω μόνο τους ελεύθερους πολίτες που δεν εξανδραπόδισε.

Οι παραπάνω σεισμοί αναφέρονται στις πηγές μεταξύ των καταστρεπτικότερων της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Το ολέθριο έργο του χθόνιου Ποσειδώνα που έσειε τη γη συμπληρωνόταν από γιγάντια κύματα που ύψωνε ο ίδιος ως κυρίαρχος της θάλασσας, καταστρέφοντας ή και βυθίζοντας ολόκληρες πόλεις. Αραγε πόσο θυμωμένος είναι τώρα;

Ο κ. Παναγιώτης Β. Φάκλαρης είναι αναπληρωτής καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, μέλος της πανεπιστημιακής ανασκαφής της Βεργίνας. 

https://master-lista.blogspot.gr/

Από το χαρτί στην οθόνη

Πολλές ενδιαφέρουσες εκδόσεις αναμένονται εντός του 2018, αλλά εξίσου ελκυστικές είναι και οι κινηματογραφικές μεταφορές βιβλίων που θα παρακολουθήσουμε στην μεγάλη οθόνη. Θα αποφύγω την αναφορά σε βιβλία-ταινίες που δεν είναι της αρεσκείας μου, όπως οι Πενήντα αποχρώσεις του γκρι, και θα παρουσιάσω επιλεκτικά κάποια έργα που περιμένω εναγωνίως.

Ο Αόρατος Άνθρωπος, H. G. Wells

Ο Γκρίφιν, ένας φοιτητής της Χηµείας, ανακαλύπτει τη µυστική συνταγή που θα τον κάνει αόρατο. Οι συνέπειες αυτού του πειράµατος είναι τροµακτικές και οι προσπάθειές του να συνεργαστεί µε τους συνανθρώπους του συνεχώς αποτυγχάνουν, καταλήγοντας σε περιστατικά όλο και πιο βίαια. Το µεγαλειώδες δώρο που φέρνει ο Γκρίφιν στην ανθρωπότητα γίνεται µια πραγµατική κατάρα για τον ίδιο και τους γύρω του.

Το κλασικό μυθιστόρημα του  H. G. Wells εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1897 και από τότε δεν έχει σταματήσει να εμπνέει δημιουργούς σε όλα τα καλλιτεχνικά πεδία. Οι γνωστότερες εκδοχές του είναι η ομόνυμη ταινία του 1930 σε σκηνοθεσία James Whale και το τραγούδι των Queen που κυκλοφόρησε στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Όπως είναι φυσικό, το Hollywood δεν θα έχανε μια τόσο ελκυστική ευκαιρία για remake, πόσο μάλλον δε όταν μπορεί να το συνδυάσει με ένα άτυπο sequel που διαδραματίζεται την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου και στο οποίο πρωταγωνιστεί ο Johnny Depp. Για να είμαι ειλικρινής, η ταινία δεν με ενθουσιάζει, σίγουρα όμως θα διαβάσω το βιβλίο του Wells. Για όποιον ενδιαφέρεται κυκλοφορεί από την εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Αν είσαι έτοιμος, πάτα enter, Ernest Cline

Βρισκόμαστε στο έτος 2044 και η Γη είναι ένα πολύ άσχημο μέρος για να ζει κανείς. Έτσι ο στερημένος πληθυσμός της περνά την ώρα του στο OASIS, μια παγκόσμια πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας. Ο Ουέιντ Ουότς είναι ένας από αυτούς τους αξιαγάπητους αλλά κοινωνικά απροσάρμοστους νεαρούς κομπιουτεράκηδες που ονειρεύονται να ανακαλύψουν τον λαχνό της λοταρίας που έχει ενσωματωθεί στο OASIS από τον δισεκατομμυριούχο δημιουργό του. Όταν ο Ουέιντ αρχίζει να ακολουθεί τις ενδείξεις, καταλήγει στον πραγματικό κόσμο, όπου άλλοι παίκτες είναι αποφασισμένοι να φτάσουν μέχρι τον φόνο για να βάλουν στο χέρι το βραβείο.

Το πιο γνωστό βιβλίο του Ernest Cline θα έχει την τύχη να μεταφερθεί στην μεγάλη οθόνη υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Steven Spielberg, ενώ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους θα δούμε τους Tye Sheridan, Olivia Cook, Ben Mendelsohn και T.J. Miller. Για όσους δεν αντέχουν να περιμένουν μέχρι τέλος Μαρτίου μπορούν να διαβάσουν το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Όλα τα φωτεινά μέρη, Jennifer Niven

Ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Ο ένας ψάχνει κάτι κάθε μέρα για να τον κρατήσει ζωντανό. Η άλλη μετράει μέρες μέχρι το τέλος του σχολείου, οπότε και ξεκινάει η ζωή γι’ αυτήν. Όταν ο Φιντς και η Βάιολετ συναντιούνται στο καμπαναριό του σχολείου, έξι ορόφους πάνω από το έδαφος, κανείς δεν είναι σίγουρος γι’ αυτό που συμβαίνει. Ποιος σώζει ποιον; Και όταν αυτό το απροσδόκητο δίδυμο αναλαμβάνει μια εργασία για τα σημαντικά μέρη της Ιντιάνα, οι δυο τους αποφασίζουν να πάνε όπου τους βγάλει ο δρόμος: στα μεγάλα, στα μικρά, στα περίεργα, στα όμορφα, στα άσχημα, στα μοναδικά, στα φωτεινά – ακριβώς όπως συμβαίνει και στην αληθινή ζωή. Πολύ σύντομα ο Φιντς μοιάζει να βρίσκει νόημα στη ζωή του πλάι στη Βάιολετ, ενώ η Βάιολετ σταματάει να μετράει τις μέρες που περνούν και αρχίζει να τις ζει. Αλλά όσο μεγαλώνει ο κόσμος της Βάιολετ, τόσο μικραίνει ο κόσμος του Φιντς.

Όποιος δραστηριοποιείται στο δίκτυο του Instagram ή του Goodreads είναι αδύνατον να μην έχει διασταυρωθεί με το συγκεκριμένο βιβλίο. Ακόμα και εγώ, που δεν ανήκω στο αναγνωστικό κοινό της εφηβικής λογοτεχνίας, περιμένω την κινηματογραφική εκδοχή του με μεγάλη ανυπομονησία. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η  Elle Fanning και η διανομή του All the bright places θα γίνει προς το τέλος καλοκαιριού. Επειδή όμως αργεί ο Αύγουστος, το μυθιστόρημα κυκλοφορεί ήδη από πέρυσι μεταφρασμένο από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ο γυάλινος κώδων, Sylvia Plath

«Ήταν ένα περίεργο, αποπνικτικό καλοκαίρι, το καλοκαίρι που οι Ρόζενμπεργκ οδηγήθηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα κι εγώ ούτε που ήξερα τι γύρευα στη Νέα Υόρκη. Τα χάνω με τις εκτελέσεις. Η ιδέα της θανάτωσης με ηλεκτροπληξία με αρρωσταίνει κι ήταν το μόνο πράγμα για το οποίο έγραφαν οι εφημερίδες – οι επικεφαλίδες με κοιτούσαν επίμονα σαν γουρλωμένα μάτια στη γωνιά κάθε δρόμου και στις μουχλιασμένες εξόδους του μετρό που μύριζαν φιστίκια. Δεν είχε καμία σχέση με μένα, μα δεν μπορούσα να σταματήσω να αναρωτιέμαι πώς θα ήταν να καίγεσαι ζωντανός, η φωτιά να διατρέχει όλα σου τα νεύρα. Σκεφτόμουν ότι δεν πρέπει να υπάρχει χειρότερο πράγμα στον κόσμο.»

Το πρώτο και τελευταίο μυθιστόρημα της Sylvia Plath θα μεταφερθεί για δεύτερη φορά στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία της Kirsten Dunst, με την Dakota Fanning στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Γυάλινος Κώδων είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία, δεν είμαι όμως καθόλου βέβαιη ότι η Fanning μπορεί να υποκριθεί την Esther, το alter ego της Plath. Όσο για την Dunst στην καρέκλα του σκηνοθέτη κρατάω επίσης μικρό καλάθι. Δεν έχει προηγούμενη αντίστοιχη πείρα και φοβάμαι πως η αιχμηρή αισθητική του Κώδωνα δεν θα αποδοθεί σωστά. Ας είναι, δεν έχουμε παρά να περιμένουμε και να δούμε. Επειδή η ταινία θα αργήσει, όσοι δεν έχουν διαβάσει τον καταπληκτικό Γυάλινο Κώδωνα, ας τον αναζητήσουν από τις εκδόσεις Μελάνι.

https://stylerivegauche.wordpress.com/

sweet jane eyre