Τώρα με τις συζητήσεις για το
Κυπριακό, ξαναμπήκαν επί τάπητος τα
εθνικά μας
θέματα. Αυτός ο όρος έχει καθιερωθεί για τα καλά και τον χρησιμοποιούμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Υπάρχουν άραγε
κάποιοι που αμφισβητούν αυτόν τον όρο;
Και όμως υπάρχουν. Ανάμεσα τους και ο έγκυρος ιστορικός Γιάννης Γιαννόπουλος, καθηγητής Πανεπιστημίου. Στο αξιόλογο βιβλίο του ”Η εθνική μας τύφλωση” υποστηρίζει πως χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο για θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Αυτή η ορολογία είναι παρμένη από την γαλλική Ακροδεξιά. Το λεγόμενο ”Σκοπιανό θέμα” γίνεται εθνικό θέμα και όχι ένα πρόβλημα εξωτερικής πολιτικής που θα μπορούσε να λυθεί σε μια βραδιά από μια ομάδα επαγγελματιών – διαπραγματευτών.
Ούτε η ”Δημοκρατία της Μακεδονίας” (με αυτό το όνομα έχει αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα) μας απειλεί ούτε εμείς αυτήν τη χώρα. Και οι πρώτοι που την αναγνώρισαν ήταν οι Έλληνες επιχειρηματίες που εγκαταστάθηκαν από την πρώτη στιγμή εκεί. Αμφισβητούμε τον πατριωτισμό τους;
Και μια και το ‘φερε η κουβέντα, τελικά τι σημαίνουν οι όροι ”έθνος” και ”πατρίς”; Όπου και να ψάξει κανείς δεν θα βρει ούτε διεύθυνση, ούτε τηλέφωνο, ούτε ηλεκτρονική θυρίδα. Και φυσικά δεν υπάρχει υπουργείο με αυτά τα ονόματα. Ούτε καν μια υπηρεσία που να δίνει πληροφορίες.
Εντούτοις μας καλούν να πεθάνουμε για την πατρίδα για να υπερασπίσουμε τα ιδανικά του έθνους. Αλλά τα χαρτιά που μας στέλνουν είναι από μια υπηρεσία του κράτους. Και εύλογα προκύπτει το ερώτημα και μια αναπόφευκτη σύγκριση με την Εκκλησία (της όποιας ομολογίας). Ο Θεός, που βρίσκεται στο επέκεινα και είναι άρρητος, άγνωστος και απροσπέλαστος για τον ανθρώπινο νου, αντιπροσωπεύεται στη γη από κάποιο ιερατείο που αυτό μόνο γνωρίζει ποιες είναι οι βουλές του Μεγαλοδύναμου. Όποια άλλη ερμηνεία είναι αίρεση. Ακόμα και η Ζαν ντ’ Αρκ, που αργότερα έγινε Αγία, κάηκε στην πυρά γιατί είχε μια απευθείας σύνδεση με τον Πανάγαθο.
Με αυτά τα κριτήρια ”έθνος” και ”πατρίδα” είναι μεταφυσικές έννοιες των οποίων το κράτος έχει την αποκλειστική αντιπροσωπεία και τις ερμηνεύει κατά το δοκούν. Άλλη πατρίδα του φασίστα
Ι. Μεταξά και άλλη αυτή του
Ελ. Βενιζέλου. Και οι δυο ήταν αρχηγοί κράτους. Ποια
ερμηνεία ήταν η σωστή;
Αλλά υπάρχει και μια ιστορική εξήγηση του κοινωνικού φαινομένου που λέγεται έθνος και πατρίδα, την οποία έχει ενδιαφέρον να δούμε. Και ας πάρουμε τη δικά μας περίπτωση. Μιλάμε για την τρισχιλιετή ιστορία μας.
Σαν εδώ και τριάντα αιώνες να είχαμε την ίδρυση του ελληνικού κράτους που άντεξε στις αλλεπάλληλες κατακτήσεις (Μακεδόνες, Ρωμαίοι, Οθωμανοί), εξεγείρεται με την Επανάσταση του 1821 και αποτινάζει τον οθωμανικό ζυγό για να γίνει ανεξάρτητο και ελεύθερο κράτος. Και με αερογέφυρα συνδέεται με τους αρχαίους προγόνους μας, βρίσκουμε τις ρίζες μας και συνεχίσουμε τον πολιτισμό τους. Οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί και οι Οθωμανοί μας άφησαν ανεπηρέαστους.
Αυτό είναι ακόμα και το κυρίαρχο εθνικό μας αφήγημα, που δίνει τροφή σε κάθε εθνικισμό και φασισμό, που κάνει τους Έλληνες ανώτερη φυλή και περιούσιο λαό.
Αλλά η ιστορική έρευνα μας λέει άλλα. Με την επικράτηση του χριστιανισμού, η λέξη Έλληνας έγινε ταυτόσημη του ειδωλολάτρη, του αιρετικού και του άθεου. Κανένας Βυζαντινός αυτοκράτορας δεν υποστήριξε πως συνεχίζει το έργο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός και η συστηματική καταστροφή των αρχαίων μνημείων. Εξ ου και ο ταλιμπανισμός και η συστηματική καταστροφή των αρχαίωνμνημείων. Μπορεί κάποιοι Βυζαντινοί λόγιοι να ασχολήθηκαν με την αρχαία ελληνική παιδεία. Αλλά αυτή δεν έφτασε ποτέ στον λαό, που θεωρούσε τους Έλληνες σαν κάτι μυθικό, μακρινό και οπωσδήποτε ξένο σε αυτούς.
Έπρεπε να περιμένουμε τον 18ο αιώνα, όταν άρχισε η Ευρώπη να ανακαλύπτει την αρχαία Ελλάδα. Με την καθ’ ημάς λόγια παιδεία γίνεται μια σταδιακή ανακάλυψη της αρχαίας κληρονομιάς που συντελεί τα μάλα στην εθνική αφύπνιση.
Ο Ρήγας θα τυπώσει μια χαλκογραφία του Μεγάλου Αλεξάνδρου γιατί παραλλήλιζε Οθωμανούς και Πέρσες. Αλλά δήλωνε: ”Δεν έχω τους αρχαίους δικούς μου”.
Και ο Κοραής μιλάει για την προϋπόθεση της ελληνικής χειραφέτησης, τον εξελληνισμό, δηλαδή τη σύνδεση του νεότερου ελληνικού πολιτισμού με τον αρχαίο – κατά κάποιο τρόπο ως ιδεολογία της Ελληνικής Επανάστασης – για τη δημιουργία ενός δημοκρατικού κράτους – έθνους (ενδεικτικά αναφορών του Ι.Θ Κακρίδη, Κ.Θ Δημαρά, Α. Αγγέλου,Π. Κιτρομηλίδη, Π. Κονδύλη κ.α που μελέτησαν διεξοδικά αυτό το θέμα).
Με αυτήν τη έννοια, το έθνος, [που συγκροτεί μια άλλη ταυτότητα στο πλαίσιο μια αυτοκρατορίας], είναι μια επαναστατική ιδεολογία. Και στην περίπτωση που αποβεί νικηφόρα αυτή η εξέγερση, τότε αποκτάμε και πατρίδα. Σε ποιον ανήκουν όλα αυτά; Στο κράτος ή στον λαό;
Στην περίπτωση που ανήκουν στο κράτος, τότε έχουμε πάλι έναν υπόδουλο λαό. Πατρίδα και έθνος είναι λαϊκή υπόθεση.
Περικλής Κοροβέσης
- Η συμφωνία είναι συμφωνία. Εσύ με ρώτησες αν ήθελα ν' αγοράσω όλα τα ξύλα που είχε απάνω το γαϊδούρι σου. Το σαμάρι είναι από ξύλο και είναι κι αυτό πάνω στο ζώο, επομένως είναι κι αυτό δικό μου..!
Έσκυψε και κάτι ψιθύρισε στ' αυτί του ξυλοκόπου. Τότε εκείνος, χαρούμενος, ευχαρίστησε κι έφυγε από το γραφείο του δικαστή. Πέρασε καιρός. Μιά μέρα, ο κουρέας είδε να μπαίνει στο μαγαζί του ο ίδιος εκείνος ξυλοκόπος και να τον ρωτάει : - Πόσα θέλεις για να ξυρίσεις εμένα και τον συντροφό μου ;...
- Τί είναι λέει ;!
Μιάς και δεν μπορούσαν όμως να συμφωνήσουν, αποφάσισαν να πάνε στον δικαστή. Ο δικαστής, άκουσε με προσοχή και τους δυό κι έπειτα είπε αυστηρά στον κουρέα. - Εσύ δεν είσαι που πριν από λίγον καιρό, ζήτησες απ' τον ξυλοκόπο να κρατήσει ακριβώς την συμφωνία σας ;! Ε, τώρα ήρθε η σειρά σου να κάνεις κι εσύ το ίδιο ακριβώς ! Τί να κάνει κι ο κουρέας, κατέβασε το κεφάλι του και γύρισε στο κουρείο του, για να ετοιμάσει μιά μεγάλη λεκάνη με σαπουνάδα ! Πασάλειψε το ζώο απ' το κεφάλι ως τα πόδια και άρχισε να το ξυρίζει, ενώ ο κόσμος, που είχε στο μεταξύ μαζευτεί γύρω τους, τον κορόϊδευε κι έλεγε πως είχε βγάλει την πιο σωστή απόφαση ο δικαστής !
