Ραγδαία η προέλαση των τζιχαντιστών
ανταρτών στη Συρία
Στις κοινές δηλώσεις με τον Ιρανό ομόλογό του Αμπάς Αραγτσί, τον οποίο υποδέχθηκε τη Δευτέρα στην Άγκυρα, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν εξέφρασε την ελπίδα ότι η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Τουρκίας, του Ιράν και της Ρωσίας σήμερα Σάββατο στο περιθώριο του Φόρουμ του Κατάρ θα δώσει μια ευκαιρία "αναβίωσης" της "Διαδικασίας της Αστάνα", ήτοι της τριμερούς συνεννόησης που είχε τα τελευταία χρόνια την αποκλειστική διαχείριση της συριακής κρίσης. Και μόνο η επιλογή των λέξεων δείχνει ότι η τουρκική πλευρά αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή τη Διαδικασία της Αστάνα ως νεκρή – μολονότι αυτή είχε πραγματοποιήσει την προηγούμενη συνάντησή της μόλις τον Νοέμβριο. Όμως δεν είχε ακόμη τότε προκύψει η αιφνιδιαστική και αστραπιαία προέλαση των ανταρτών της Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (πρώην συριακού βραχίονα της αλ Κάιντα) έξω από τον θύλακα της Ίντλιμπ, όπου είχαν περιορισθεί τα τελευταία χρόνια υπό την προστασία ουσιαστικά της Τουρκίας, ακριβώς χάρη στις συμφωνίες στο πλαίσιο της Διαδικασίας της Αστάνα.
Η ταχύτητα με την οποία προωθούνται οι αντάρτες πράγματι καταπλήσσει. Μόλις τρεις μέρες μετά την έναρξη της εφόδου τους (η οποία, μάλλον όχι τυχαία, συνέπεσε με το πρώτο 24ωρο εφαρμογής της εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ στον γειτονικό Λίβανο) οι ένοπλοι ισλαμιστές ήταν σε θέση να καταλάβουν την προηγούμενη εβδομάδα το Χαλέπι, δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, η ανακατάληψη της οποίας από τις δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ το 2016, με ρωσική βοήθεια, είχε θεωρηθεί τομή στην ιστορία της συριακής κρίσης.
Την εβδομάδα αυτή ήταν η σειρά της Χάμα να καταληφθεί από τους αντάρτες, οι οποίοι, μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, είχαν προωθηθεί ακόμη νοτιότερα, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από τη Χομς, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας. Την ίδια ώρα, το CNN έβρισκε τον χρόνο να μεταδώσει συνέντευξη του ηγέτη της Χάγιατ Ταχρίρ.
Κλειδί η οικονομία
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι η Χάμα (εστία της εξέγερσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, την οποία ο πατήρ Άσαντ κατέστειλε με μαζική σφαγή το 1982) δεν είχε εγκαταλειφθεί ποτέ από τις κυβερνητικές δυνάμεις στα 13 προηγούμενα χρόνια της συριακής κρίσης. Και ότι η διαρκής προώθηση των ανταρτών κινδυνεύει να αποκόψει τη Δαμασκό από τα παράλια της Μεσογείου, όπου μεταξύ άλλων είναι συγκεντρωμένη η μειονότητα των Αλαουιτών, κύρια βάση εξουσίας των Άσαντ.
Η παραχώρηση τόσο σημαντικών αστικών κέντρων παρουσιάζεται από επίσημες συριακές πηγές ως ελιγμός για παγίδευση των ανταρτών. Ωστόσο περισσότερο ομοιάζει με εσωτερική κατάρρευση των κυβερνητικών ενόπλων δυνάμεων, για λόγους που δεν έχουν ακόμη φωτιστεί, αλλά καταρχάς δεν μοιάζουν άσχετοι με τη δραματική οικονομική κατάσταση της Συρίας (άρα και των στρατιωτικών). Πράγματι, οι σκληρές κυρώσεις της Δύσης έχουν φέρει τη χώρα του Άσαντ σε δυσκολότερη θέση από ό,τι όταν ο πόλεμος μαινόταν σε όλη σχεδόν την επικράτειά της.
Οι περιφερειακοί παίκτες
Για όσους βοήθησαν τα προηγούμενα χρόνια το καθεστώς της Δαμασκού να επικρατήσει η πρόκληση είναι τεράστια. Η Χεζμπολάχ, η οποία είχε κάνει τη διαφορά επί του εδάφους, κινδυνεύει να χάσει κάθε οδό ανεφοδιασμού της από το Ιράν, όμως μετά το πρόσφατο ισραηλινό σφυροκόπημα δεν έχει πολλά περιθώρια να αναπτύξει δυνάμεις εκτός έδρας. Η Τεχεράνη βλέπει να απειλείται η εδαφική συνέχεια του "άξονα της αντίστασης", που της έδινε μεγάλο στρατηγικό βάθος, και δηλώνει έτοιμη να αποστείλει στη Συρία, εφόσον της ζητηθεί, Ιρανούς και Ιρακινούς εθελοντές. Όμως ακόμη και στο Ιράν ο απρόβλεπτος σιίτης (αλλά εθνικιστής) κληρικός και πολιτικός Μοκτάντα αλ Σαντρ δηλώνει ότι η χώρα του πρέπει να μείνει αμέτοχη.
Από την άλλη, οι Κούρδοι μαχητές πέραν του Ευφράτη, οι οποίοι πλαισιώνονται από Αμερικανούς πεζοναύτες, βρέθηκαν να συγκρούονται μέσω τοπικών συμμάχων τους με κυβερνητικές συριακές δυνάμεις στην περιοχή της Ντέιρ Εζόρ στα νοτιοανατολικά, ενώ το Ισραήλ συνέχισε τις αεροπορικές επιδρομές στις μεθοριακές διαβάσεις Συρίας-Λιβάνου.
Σημειώνεται ότι τα αραβικά κράτη αυτή τη φορά δεν συμμετέχουν, όπως την περίοδο 2011-2015, στην προσπάθεια ανατροπής του Άσαντ, καθώς έχουν όλα (πλην Κατάρ) αποκαταστήσει τις σχέσεις τους με τη Συρία. Μάλιστα, ο Σύρος ηγέτης είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τον ηγέτη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Οι τουρκικές φιλοδοξίες
Αλλά στο επίκεντρο βρίσκεται ο Ταγίπ Ερντογάν. Αυτόν άλλωστε κάλεσε τηλεφωνικά για τη συριακή κρίση ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος τόνισε ότι "είμαστε μάρτυρες των πικρών καρπών μιας χρόνιας συλλογικής αποτυχίας των προηγούμενων ρυθμίσεων αποκλιμάκωσης να δημιουργήσουν πραγματική εκεχειρία σε εθνικό επίπεδο ή μια σοβαρή πολιτική διαδικασία για την εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας". Αυτό ακριβώς ήθελε να ακούσει και ο Ερντογάν, ο οποίος φέρεται να ενθάρρυνε την προέλαση των ανταρτών, ώστε εκβιαστικά να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τον Άσαντ, που θέτει την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το συριακό έδαφος ως προαπαιτούμενο οποιουδήποτε διαλόγου.
Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι "η Τουρκία παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις" στη Συρία επιρρίπτοντας την ευθύνη για όσα συμβαίνουν στον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, επειδή δεν ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση της Τουρκίας να καθορίσου από κοινού το μέλλον της Συρίας.
Συγκεκριμένα, κατά την έξοδό του από την προσευχή της Παρασκευής, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε: "Προς το παρόν, το Ιντλίμπ, η Χάμα και η Χομς, ο στόχος είναι φυσικά η Δαμασκός. Αυτή η πορεία της αντιπολίτευσης είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή. Την παρακολουθούμε τόσο από τις μυστικές υπηρεσίες όσο και από όλα τα μέσα ενημέρωσης. Φυσικά, ευχόμαστε αυτή η πορεία στη Συρία να συνεχιστεί χωρίς περιπλοκές.
"Αν θυμάστε είχαμε απευθύνει μία έκκληση στον Άσαντ. Είπαμε έλα να συναντηθούμε, να καθορίσουμε μαζί το μέλλον της Συρίας. Δυστυχώς, δε λάβαμε θετική απάντηση από τον Άσαντ. Τώρα, μετά την Ιντλίμπ, και η Χομς είναι στα χέρια της αντιπολίτευσης και υπάρχει προέλαση προς τη Δαμασκό. Αυτές οι ταραχές που συνεχίζονται στην περιοχή δεν είναι κάτι που επιθυμούμε, η καρδιά μας δεν το θέλει αυτό".
Αναφερθείς στις ευρύτερες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι την Πέμπτη, έλαβε ένα μήνυμα από τον πρωθυπουργό του Λιβάνου, ο οποίος του ζήτησε να συναντηθεί μαζί του. "Κατά πάσα πιθανότητα θα συναντηθούμε. Όπως γνωρίζετε, ο Λίβανος βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Τόσο στο Γκολάν όσο και στη Βηρυτό, τα πάντα έχουν ισοπεδωθεί. Φυσικά, θα κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Ωστόσο, υπάρχει μια σοβαρή ανάγκη στην Αίγυπτο. Ως Τουρκία, θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες, Θεού θέλοντος. Πρόκειται κυρίως για αιτήματα για βοήθεια σε είδος ή ακόμα και σε χρήμα. Ως Τουρκία, θα συνεχίσουμε τη βοήθειά μας σε μια εποχή που όλος ο κόσμος σιωπά" δήλωσε ο Ερντογάν.
Τέλος, ζήτησε την εφαρμογή των αποφάσεων του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για το Ισραήλ, τονίζοντας ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το θέσουμε προ των ευθυνών του.
"Μέχρι σήμερα το Ισραήλ έκανε αυτό που έκανε σε όλες τις αποφάσεις που ελήφθησαν εναντίον του, τη γλίτωνε. Αλλά η ανθρωπότητα δεν θα αφήσει το Ισραήλ ήσυχο για αυτά που έχει κάνει, για αυτές τις ωμότητες που έχει διαπράξει, και θα το θέσει προ των ευθυνών του. Όλα κράτη του κόσμου, πρέπει να ζητήσουμε να λογοδοτήσει το Ισραήλ για αυτές τις θηριωδίες, για αυτές τις γενοκτονίες του Ισραήλ. Με πρώτη τη χώρα μου, την Τουρκία, θα ζητήσουμε και εμείς αυτή τη λογοδοσία, πρέπει να τη ζητήσουμε" κατέληξε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Προηγουμένως ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια είχε αναφερθεί με ικανοποίηση στην προοπτική μαζικού επαναπατρισμού Σύρων προσφύγων από την Τουρκία στο Χαλέπι, από το οποίο άλλωστε κατάγονται οι περισσότεροι εξ αυτών, ενώ ο αρχηγός των συμπολιτευόμενων εθνικιστών Ντεβλέτ Μπαχτσελί υποστήριξε ότι η δεύτερη πόλη της Συρίας ήταν "ανέκαθεν τουρκική".
Η διαπλοκή με τον πόλεμο στην Ουκρανία
Η ρωσική πλευρά βγάζει τα πρώτα πικρά συμπεράσματά της. Σύμφωνα με την Έλενα Πανίνα, διευθύντρια του ινστιτούτου στρατηγικών σπουδών RUSSTRAT, δεν πρέπει "να αφήνει κανείς τη δουλειά στη μέση", αρκούμενος στο πάγωμα των συγκρούσεων, ούτε να στηρίζεται σε συμφωνίες που δεν υποστηρίζονται από επαρκή ισχύ, παρά μόνο από "επίδειξη της σημαίας" επί του εδάφους, ή να επαφίεται σε αναξιόπιστους συμμάχους και ευκαιριακούς συνομιλητές σαν τον Ερντογάν. Μάλιστα κάθε ένδειξη αδυναμίας θα μεταφρασθεί αναλόγως σε όλη τη γραμμή της αντιπαράθεσης με τη Δύση, αρχής γενομένης από την Ουκρανία.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε ότι η Μόσχα υποστηρίζει σθεναρά "τις προσπάθειες των συριακών αρχών να αντιμετωπίσουν τις τρομοκρατικές οργανώσεις" και καταγγέλλει ότι αυτές "δεν θα είχαν τολμήσει να διαπράξουν μια τόσο τολμηρή ενέργεια χωρίς την υποκίνηση και τη συνολική υποστήριξη εξωτερικών δυνάμεων". Ωστόσο, πέρα από το να υπαινίσσεται γενικώς τη Δύση, δεν έχει τίποτε να πει ειδικώς για την Άγκυρα, με την οποία θα επιδιωχθεί σήμερα στην Ντόχα μια συνδιαλλαγή.
Η δε Ουκρανία απορρίπτει τις κατηγορίες, διατυπωθείσες επίσης από τη Ζαχάροβα, ότι έχει παράσχει στους τζιχαντιστές πτητικές συσκευές (drones) και εκπαιδευτές. Τίποτε άλλο δεν θα μπορούσε να εικονογραφήσει το αλληλένδετο των θερμών μετώπων του πλανήτη στην παρούσα φάση.
https://www.capital.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου