Ο Πούτιν είναι απίθανο να σταματήσει στη Ρωσία και την Ουκρανία

 Ο Πούτιν είναι απίθανο να σταματήσει στη Ρωσία και την Ουκρανία

1 Μαρτίου, 2024prodromikos

Του Stuart Anderson από το capital.gr 

Η δεύτερη “επέτειος” της ρωσικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και η συνεχιζόμενη καταστολή κατά των εγχώριων επικριτών δείχνουν ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν παραμένει απίθανο να αλλάξει πορεία. Για να μάθω περισσότερα σχετικά με τη Ρωσία, το μέλλον του πολέμου και τα σχέδια του Πούτιν, πήρα συνέντευξη από τον Brian D. Taylor, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Syracuse και συγγραφέα του εξαιρετικά αναγνωρισμένου βιβλίου The Code of Putinism (μτφ. ο κώδικας του πουτινισμού). Ο Taylor, ο οποίος απάντησε γραπτώς, προβληματίζεται για τον θάνατο του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της μετάβασης της οικονομίας της Ρωσίας σε πολεμική βάση και το πώς θα ερμηνεύσει ο Πούτιν το τέλος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία.

Stuart Anderson: Πιστεύετε ότι ο πόλεμος εξελίσεται όπως ανέμενε ο Βλαντίμιρ Πούτιν;

Brian D. Taylor: Προφανώς όχι. Πίστευε και του είπαν ο στρατός και η μυστική του αστυνομία ότι θα τελείωνε γρήγορα, ότι ήταν θέμα ημερών η ανατροπή της ουκρανικής κυβέρνησης. Μια αποκαλυπτική λεπτομέρεια ήταν η ανάπτυξη αστυνομίας μαζί με τον στρατό κατά τη διάρκεια της εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022. Το σενάριο ήταν ότι ο στρατός θα καταλάμβανε γρήγορα το Κίεβο και άλλες μεγάλες πόλεις στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας, και η αστυνομία ήταν εκεί για να αντιμετωπίσει τους διαδηλωτές, τους ταραξίες και τους αντάρτες. Ο Πούτιν και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας πίστευαν ότι είχαν συνεργάτες που θα αναλάμβαναν την εξουσία- αντίθετα, οι άνθρωποι αυτοί πήραν σε μεγάλο βαθμό τα ρούβλια και το έβαλαν στα πόδια.

Το θεμελιώδες πρόβλημα είναι ότι ο Πούτιν δεν κατανοεί ότι η Ουκρανία είναι ένα έθνος που αποτελείται από πατριώτες πολίτες αποφασισμένους να υπερασπιστούν τη χώρα τους από την υποταγή σε μια ξένη δύναμη. Νόμιζε ότι η κυβέρνηση ήταν ένα αμερικανικό εμφύτευμα και όχι μια γνήσια αντανάκλαση της λαϊκής υποστήριξης. Ο Πούτιν φαίνεται ότι εξακολουθεί να το πιστεύει αυτό. Τώρα, ο στόχος του είναι να υπερβεί τη Δύση γενικά και τις ΗΠΑ ειδικότερα, επειδή πιστεύει ότι η Ουκρανία θα πέσει γρήγορα χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ.

Anderson: Ποιες ήταν οι σημαντικότερες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στη Ρωσία και τους Ρώσους;

Taylor: Ο σημαντικότερος βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος είναι η μετάβαση της οικονομίας σε πολεμική βάση. Οι στρατιωτικές δαπάνες ανέρχονται πλέον στο 7% του ΑΕΠ. Μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού πηγαίνει τώρα σε παραγγελίες στρατιωτικού εξοπλισμού και σε υψηλούς μισθούς και “επιδόματα θανάτου” για τους στρατιώτες και τις οικογένειές τους. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που οι οικονομολόγοι έχουν ονομάσει “στρατιωτικό κεϋνσιανισμό (military Keynesianism)” – μια οικονομική ένεση στο χέρι λόγω των στρατιωτικών δαπανών.

Η οικονομία αυξήθηκε κατά 3% το 2023. Το οικονομικό αποτέλεσμα είναι πραγματικό, αλλά και κάπως παραπλανητικό, επειδή η κατασκευή ή η ανακαίνιση τανκ που ανατινάζονται μήνες αργότερα στην Ουκρανία μετράει ως αυξημένη παραγωγή, αλλά δεν δημιουργεί μακροπρόθεσμα οφέλη για τους Ρώσους. Σε σχέση με τα παραπάνω, οι αυξημένες δαπάνες, σε συνδυασμό με τη φυγή περίπου ενός εκατ. Ρώσων σε ηλικία εργασίας λόγω της αντίθεσής τους στον πόλεμο ή για να αποφύγουν την επιστράτευση, οδήγησαν σε έλλειψη εργατικού δυναμικού, υψηλότερους μισθούς και αυξανόμενο πληθωρισμό.

Κάποιοι επωφελούνται από την πολεμική οικονομία, ακόμη και με μακάβριους τρόπους, όπως “επιδόματα θανάτου” για τους συζύγους ή τους γιους τους, ενώ άλλοι είναι αντιμέτωποι με τον πληθωρισμό και τη μείωση των δαπανών για πράγματα όπως η υγειονομική περίθαλψη. Τέλος, μια βασική οικονομική αλλαγή είναι οι σημαντικές περικοπές στις ευρωπαϊκές αγορές ρωσικών υδρογονανθράκων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακας), με μετατόπιση των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου σε αγοραστές όπως η Κίνα και η Ινδία.

Οι μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες του πολέμου είναι σοβαρές. Πρώτον, η Ρωσία έχασε τη σημαντικότερη εξαγωγική αγορά της τα τελευταία 50 χρόνια για τις σημαντικότερες εξαγωγές της – τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Πιθανότατα δεν θα τις ξανακρδίσει ποτέ ξανά, ιδίως δεδομένης της πράσινης μετάβασης η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ευρώπη. Οι ασιατικές χώρες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν αυτά τα έσοδα για τη Ρωσία, ειδικά για το φυσικό αέριο.

Δεύτερον, ακόμη και πριν από την εισβολή του 2022, η ρωσική οικονομία ήταν στάσιμη και είχε μεγάλη ανάγκη από επενδύσεις και αύξηση της παραγωγικότητας. Κρατικές επενδύσεις πραγματοποιούνται τώρα μεν, αλλά στον λάθος τομέα (στρατός) για μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στις σημαντικές υποδομές. Οι ιδιωτικές και ξένες επενδύσεις έχουν μειωθεί λόγω του πολέμου και των κυρώσεων. Αν και δεν είναι τόσο εμφανές ακόμη, οι κυρώσεις με την πάροδο του χρόνου διαβρώνουν την ικανότητα της ρωσικής οικονομίας να εκσυγχρονιστεί και να αναπτυχθεί, προκαλλώντας ελλείψεις σε ανταλλακτικά και μηχανές.

Τέλος, η φυγή των νέων, υψηλά μορφωμένων και εξειδικευμένων εργαζομένων πλήττει επίσης τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης. Το ρωσικό κράτος, κατά μία έννοια, “κλέβει το μέλλον” για να χρηματοδοτήσει αυτόν τον πόλεμο.

Anderson: Η Ρωσία έχει αντιταχθεί στις δυτικές χώρες που κατάσχουν τα περιουσιακά της στοιχεία. Πώς έχει ενεργήσει η ρωσική κυβέρνηση απέναντι σε δυτικές εταιρείες που επένδυσαν στη Ρωσία και προσπάθησαν να αποχωρήσουν;

Τέιλορ: Με μια λέξη, σαν μαφία. Κυριολεκτικά κάνουν σε αυτές τις δυτικές εταιρείες προσφορές που δεν μπορούν να αρνηθούν. Η ρωσική κυβέρνηση υπαγορεύει την τιμή πώλησης των εταιρειών που αποχωρούν, τους λέει σε ποιον πρέπει να πουλήσουν, εισάγει νέους τιμωρητικούς φόρους και χρησιμοποιεί επιδρομές των αρχών για να τρομοκρατήσει τις εταιρείες. Μερικές φορές, ο ίδιος ο νονός (Πούτιν) εμπλέκεται άμεσα σε αυτές τις αποφάσεις. Το ρωσικό κράτος βγάζει χρήματα από αυτές τις αναγκαστικές συμφωνίες και κρατά τη ρωσική ελίτ σε τάξη, μοιράζοντας εταιρείες σε ευνοημένα άτομα.

Θα πρέπει να τονιστεί, ωστόσο, ότι αυτά τα βραχυπρόθεσμα κέρδη έχουν μακροπρόθεσμο κόστος για τη φήμη της Ρωσίας ως τόπου επιχειρηματικής δραστηριότητας. Θα θελήσουν αυτές οι δυτικές εταιρείες, με μερικά από τα μεγαλύτερα brands στον κόσμο – McDonalds, Starbucks, Heineken κ.ο.κ. – να δραστηριοποιηθούν ξανά στη Ρωσία; Φαίνεται απίθανο κάτι τέτοιο όσο ο Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία.

Anderson: Ποια είναι η αντίδρασή σας στην είδηση του θανάτου του Αλεξέι Ναβάλνι;

Taylor: Είναι θλιβερό. Ο Ναβάλνι δεν ήταν, φυσικά, τέλειος, αλλά είχε γίνει ο κύριος αντίπαλος του Πούτιν χάρη στη γενναιότητά του, το χάρισμά του, την ευφυΐα του, την προθυμία του να μάθει και να προσαρμοστεί και την αποφασιστικότητά του. Αντιπροσώπευε για πολλούς τη δυνατότητα ενός καλύτερου, πιο ελεύθερου, πιο ευτυχισμένου, πιο σύγχρονου, δημοκρατικού και ευρωπαϊκού μέλλοντος για τη Ρωσία. Κατάλαβε ότι η Ρωσία έπρεπε να γίνει μια κοινοβουλευτική δημοκρατία με ουσιαστικό ομοσπονδιακό σύστημα. Διαφώνησε με την εισβολή στην Ουκρανία, επέμεινε ότι η Ρωσία πρέπει να σεβαστεί τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα του 1991 και να καταβάλει αποζημιώσεις στην Ουκρανία για την τρομακτική καταστροφή.

Ο Ναβάλνι είναι νεκρός τώρα εξαιτίας του Βλαντίμιρ Πούτιν. Η απόφαση να προσπαθήσει να σκοτώσει τον Ναβάλνι το 2020 με νόβιτσκ ήταν σχεδόν βέβαιο ότι λήφθηκε προσωπικά από τον Πούτιν. Ήταν ένα είδος θαύματος -και χάρη στις γρήγορες αποφάσεις ενός πιλότου και αρκετών επαγγελματιών ιατρών και το θάρρος της συζύγου του Γιούλια – το ότι έζησε. Όταν ο Ναβάλνι επέστρεψε στη Ρωσία το 2021, ήταν ο Πούτιν και η ομάδα του που τον έκλεισαν σε σκληρές συνθήκες φυλακής, περνώντας μεγάλο μέρος στην απομόνωση. Ανεξάρτητα από το τι συνέβη την ημέρα του θανάτου του (16 Φεβρουαρίου), ο Ναβάλνι θα ήταν σήμερα ζωντανός χωρίς την αποφασιστικότητα του Πούτιν να τον καταστρέψει. Ο Πούτιν δικαίως αντιλαμβανόταν τον Ναβάλνι ως μεγάλη απειλή και πιθανότατα τον μισούσε για το θράσος του να αποκαλύψει στον κόσμο την τεράστια διαφθορά του Πούτιν και τα προσωπικά του μυστικά (για παράδειγμα, για τις ερωμένες του).

Anderson: Πώς επηρέασε ο πόλεμος τη μεταχείριση των επικριτών από τη ρωσική κυβέρνηση;

Taylor: Η κρατική καταστολή έχει αυξηθεί μαζικά, κάτι που βλέπουμε πιο έντονα στη δολοφονία του Αλεξέι Ναβάλνι.

Αλλά δεν είναι μόνο ο Ναβάλνι. Ο Βλαντίμιρ Καρά-Μούρζα, ένας άλλος ακτιβιστής της ρωσικής αντιπολίτευσης που είχε δηλητηριαστεί στο παρελθόν, εκτίει ποινή κάθειρξης 25 ετών επειδή μίλησε κατά του πολέμου. Ένας άλλος εξέχων πολιτικός της αντιπολίτευσης, ο Ιλιά Γιάσιν, εκτίει ποινή κάθειρξης οκτώ ετών επειδή διαφώνησε με τον πόλεμο. Ένας νεαρός καλλιτέχνης και ακτιβιστής, ο Σάσα Σκοτσιλένκο, καταδικάστηκε σε επτά χρόνια επειδή άλλαξε μερικές ετικέτες τιμών σε σούπερ μάρκετ με αντιπολεμικά συνθήματα. Υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα.

Θα ήθελα επίσης να αναφέρω την πλήρη εξαφάνιση των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στη Ρωσία και τη σύλληψη των Αμερικανών δημοσιογράφων Evan Gershkovich της Wall Street Journal και Alsu Kurmasheva του Radio Free Europe/Radio Liberty.

Anderson: Μπορείτε να εξηγήσετε το ρόλο που παίζουν οι εκλογές στη Ρωσία;

Taylor: Υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία στην πολιτική επιστήμη σχετικά με το ρόλο των αυταρχικών εκλογών. Νομίζω ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι ότι ο Πούτιν έχει περάσει τα τελευταία 25 χρόνια χτίζοντας μια προσωποπαγή δικτατορία στην οποία δεν επιτρέπεται να εμφανιστούν και να τον αμφισβητήσουν εναλλακτικές λύσεις στην εξουσία του. Το Κρεμλίνο ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των μέσων ενημέρωσης, ελέγχει την αστυνομία, τις ειδικές υπηρεσίες και τα δικαστήρια, ελέγχει το νομοθετικό σώμα και τα πολιτικά κόμματα, σκότωσε ή έριξε στη φυλακή τους σημαντικότερους πολιτικούς του αντιπάλους κ.ο.κ. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί μια εναλλακτική λύση στον Πούτιν, επειδή το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να πείσει τους ανθρώπους ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.

Οι εκλογές είναι ένα μέρος αυτού του συστήματος. Ο Πούτιν θα κερδίσει προφανώς τις “εκλογές” τον Μάρτιο του 2024, διότι δεν πρόκειται στην πραγματικότητα για εκλογές αλλά για μια μαζική δημιουργία της εντύπωσης ότι δεν αμφισβητείται. Οι προεδρικές εκλογές αποσκοπούν στο να δείξουν στην υπόλοιπη ελίτ ότι ο Πούτιν έχει μια νομιμοποίηση που αυτοί δεν έχουν, να δείξουν σε όσους αντιτίθενται στο καθεστώς ότι αποτελούν μειοψηφία και έτσι να τους αποθαρρύνουν, και να δείξουν στους Ρώσους πολίτες που προσπαθούν να ξεχάσουν την πολιτική τις περισσότερες φορές ότι ο Πούτιν είναι ακόμα εκεί και είναι αναπόφευκτος. Πρόκειται για έναν ακόμη γύρο στέψης του Τσάρου.

Ταυτόχρονα, οι εκλογές δοκιμάζουν την ικανότητα και την αφοσίωση του συστήματος. Το σύστημα το λαμβάνει αυτό αρκετά σοβαρά ως ένα “stress test” του ελέγχου των διαφόρων μοχλών εξουσίας.

Anderson: Τι πιστέυει ο Πούτιν για τις ΗΠΑ;

Taylor: Νομίζω ότι είναι δίκαιο να πούμε ότι αντιπαθεί τις ΗΠΑ. Πριν από είκοσι χρόνια -ήταν στην εξουσία λιγότερο από πέντε χρόνια τότε- κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζουν ισλαμιστές τρομοκράτες μέσα στη Ρωσία με στόχο να διασπάσουν τη χώρα, κατηγορία που επανέλαβε στην πρόσφατη συνέντευξή του στον Τάκερ Κάρλσον. Πριν από δεκαεπτά χρόνια, συνέκρινε τις ΗΠΑ με τη ναζιστική Γερμανία. Επομένως, αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι κάτι που σκέφτεται εδώ και πολύ καιρό. Η βασική του πεποίθηση είναι ότι οι ΗΠΑ είναι ένας απατεώνας ηγεμόνας που έχει άδικα υπερβολική διεθνή δύναμη και επιρροή.

Στην Ευρώπη, βλέπει τις ΗΠΑ όχι ως ηγέτη μιας συμμαχίας (κυρίως) ομοϊδεατών δημοκρατιών, αλλά ως κυρίαρχο με τους υποτελείς του. Πιστεύει ότι αν καταφέρει να υπερβεί τις ΗΠΑ στο ζήτημα της Ουκρανίας, η Ευρώπη θα αναγκαστεί να συμφωνήσει σε μια νέα τάξη ασφαλείας στην Ευρώπη που θα δίνει στη Ρωσία κυρίαρχο ρόλο.

Anderson: Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι του Πούτιν στην Ουκρανία;

Taylor: Ο Πούτιν είναι πολύ σαφής ως προς τους στόχους του – θέλει τον ρωσικό πολιτικό έλεγχο της Ουκρανίας. Έχει πει επανειλημμένα ότι τη θεωρεί τεχνητό κράτος. Ήταν εντάξει με την “εικονική” ανεξαρτησία αυτού του κράτους, αρκεί να μην ασκήσει αυτή την ανεξαρτησία και να προσπαθήσει να απομακρυνθεί από τη ρωσική τροχιά επιρροής και να ενταχθεί πολιτικά και οικονομικά στην Ευρώπη. Όταν ο Πούτιν μιλάει για “αποναζιστικοποίηση” εννοεί μια φιλορωσική κυβέρνηση-μαριονέτα και όταν μιλάει για “αποστρατιωτικοποίηση” εννοεί έναν ουκρανικό στρατό που είναι πολύ αδύναμος για να αντισταθεί στη Ρωσία.

Κατά ειρωνικό τρόπο, ήταν η προσάρτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν και η έναρξη ενός πολέμου στο Ντονμπάς το 2014 που εδραίωσε την ευρωπαϊκή κατεύθυνση της Ουκρανίας. Μέχρι τότε, η Ρωσία με επιτυχία χειραγωγούσε τις ουκρανικές ελίτ για να διατηρήσει τη ρωσική επιρροή εκεί. Τώρα, μέσω των δικών του λαθών -το 2014 και ακόμη περισσότερο το 2022- έχει χάσει σχεδόν ολόκληρο τον ουκρανικό λαό, ο οποίος ήταν απολύτως εντάξει με τις καλές σχέσεις με τη Ρωσία, αν ήταν επί ίσοις όροις.

Αξίζει να θυμηθούμε ότι η τηλεοπτική σειρά που μετέτρεψε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε αστέρα, “Ο υπηρέτης του λαού”, αφορούσε έναν (φανταστικό) τυχαίο Ουκρανό πρόεδρο, και σχεδόν όλοι οι διάλογοι είναι στα ρωσικά, που ήταν η μητρική γλώσσα του Ζελένσκι. Τώρα, πολλοί Ουκρανοί αποφεύγουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα ρωσικά και όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν πλέον την ουκρανική γλώσσα.

Σε αυτό το σημείο, ο Πούτιν θέλει όχι μόνο τον πολιτικό έλεγχο της Ουκρανίας, αλλά και την αναγνώριση των πέντε περιοχών της Ουκρανίας που η Ρωσία προσπάθησε παράνομα να προσαρτήσει. Σημειώστε ότι η περιοχή αυτή είναι μεγαλύτερη από την Ελβετία και την Αυστρία μαζί και πρόκειται μακράν για τη μεγαλύτερη κλοπή γης στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Νομίζω ότι θα ήθελε να πάρει στην κατοχή του και περιοχές όπως το Χάρκοβο και η Οδησσός, και να αποκόψει εντελώς ό,τι έχει απομείνει από την ουκρανική πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα.

Anderson: Πώς θα ερμήνευε ο Πούτιν το τέλος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία;

Taylor: Ο Πούτιν θα ερμηνεύσει το τέλος της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας ως μια σαφή νίκη για τη Ρωσία και την αρχή του τέλους για την Ουκρανία. Ο Πούτιν είπε στον Τάκερ Κάρλσον στην περιβόητη συνέντευξη νωρίτερα αυτό το μήνα: “Εάν εσείς [οι ΗΠΑ] θέλετε πραγματικά να σταματήσετε να πολεμάτε, πρέπει να σταματήσετε να προμηθεύετε όπλα. Θα τελειώσει μέσα σε λίγες εβδομάδες”. Είναι βέβαιος ότι η Ρωσία θα κερδίσει αν οι ΗΠΑ σταματήσουν να στέλνουν στρατιωτική βοήθεια. Είναι ήδη γεγονός ότι η καθυστέρηση του Κογκρέσου σχετικά με τη στρατιωτική βοήθεια έχει αναγκάσει τον ουκρανικό στρατό να μοιράζει πιο στοχευμένα όλο και περισσότερο τα βλήματα πυροβολικού και υπάρχει κίνδυνος να εξαντληθούν οι πύραυλοι αεράμυνας που προστατεύουν τους Ουκρανούς πολίτες από τις ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις.

Αρκετά σημαντικά πράγματα πρέπει να τονιστούν σχετικά με τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ. Πρώτον, δεν είναι αλήθεια ότι οι ΗΠΑ κάνουν περισσότερα από τους Ευρωπαίους συμμάχους μας. Οι χώρες της ΕΕ έχουν παράσχει περισσότερη βοήθεια από τις ΗΠΑ και 22 ευρωπαϊκές χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου) έχουν παράσχει περισσότερη βοήθεια ως ποσοστό της οικονομίας τους από ό,τι οι ΗΠΑ.

Δεύτερον, περισσότερα από 48 δισ. δολάρια από τα 60 δισ. δολάρια για την Ουκρανία στο νομοσχέδιο που επί του παρόντος καθυστερεί ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Τζόνσον θα ήταν στην πραγματικότητα χρηματοδότηση για το Πεντάγωνο – το μεγαλύτερο μέρος αυτών για την αγορά νέων όπλων για τον αμερικανικό στρατό για να αναπληρώσουν τα αμερικανικά στρατιωτικά αποθέματα ή για να παραγγείλουν όπλα για την Ουκρανία από αμερικανικές εταιρείες που παράγουν όπλα σε εργοστάσια στις ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας προς την Ουκρανία δαπανάται στις ΗΠΑ.

Τρίτον, το ποσό της αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία τα τελευταία δύο χρόνια ανέρχεται σε λιγότερο από το 0,16% του αμερικανικού ΑΕΠ. Οι Ουκρανοί πραγματοποιούν όλες τις μάχες και έχουν υποστεί όλους τους θανάτους και καταστρέφουν τον ρωσικό στρατό με όπλα που κατασκευάζονται σε αμερικανικά και ευρωπαϊκά εργοστάσια.

https://prodromikos.wordpress.com/