Από ποιον απειλείται ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής;

Από ποιον απειλείται ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής;

Posted by sarant στο 12 Σεπτεμβρίου, 2019

Το ερώτημα του τίτλου ίσως σας φανεί παράξενο, με την έννοια ότι, έτσι όπως τίθεται, θεωρεί δεδομένο ότι υπάρχει «ευρωπαϊκός τρόπος ζωής» ως ξεχωριστή και αναγνωρίσιμη έννοια. Αλλά η ενασχόληση με αυτό δεν είναι φιλοσοφική άσκηση -η έννοια βρέθηκε ξαφνικά στην επικαιρότητα αφού το χαρτοφυλάκιο που ανατέθηκε στον προτεινόμενο Έλληνα Επίτροπο έχει, ακριβώς, την ονομασία «Προστασία του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» -στα αγγλικά ο τίτλος του κ. Μαργαρίτη Σχοινά είναι Vice-president designate for Protecting our European way of life.

O όρος designate («ορισθείς» ή «προτεινόμενος») είναι προσωρινός: οι Επίτροποι που προτάθηκαν απο τα κράτη μέλη θα περάσουν από ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο στη συνέχεια θα εγκρίνει το Σώμα των Επιτρόπων στο σύνολό του -και μόνο τότε θα αναλάβουν καθήκοντα, από την 1η Νοεμβρίου, αντικαθιστώντας την απερχόμενη Επιτροπή Γιούνκερ. Έχει συμβεί στο παρελθόν ορισθείς Επίτροπος να μην τα πάει καλά στην ακρόαση και να αντικατασταθεί -το 2004 ο Ιταλός συντηρητικός Ρόκο Μπουτιλιόνε κατά την ακρόαση εξέφρασε απόψεις που κρίθηκαν ομοφοβικές και τελικά αντικαταστάθηκε. Να σημειωθεί πάντως ότι η ολομέλεια του Κοινοβουλίου δεν ψηφίζει ένα-ένα τα μέλη της Επιτροπής αλλά το όργανο στο σύνολό του.

Η τωρινή Κομισιόν έχει την ιδιομορφία να είναι η πρώτη μετά το Μπρέξιτ -βέβαια, το Μπρέξιτ δεν έχει ακόμα συντελεστεί, αλλά ήδη έχει προεξοφληθεί στη σύνθεση της νέας Επιτροπής, που έχει 27 μόνο μέλη (ένα από κάθε κράτος μέλος, αλλά όχι από το Ηνωμένο Βασίλειο). Είναι επίσης η πρώτη που προεδρεύεται απο γυναίκα, τη γερμανίδα χριστιανοδημοκράτισσα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και που η σύνθεσή της πετυχαίνει ισορροπία των δυο φύλων, αφού έχει 13 γυναίκες και 14 άνδρες στα 27 μέλη.

Αν θέλουμε μια αναλογία με την εγχώρια πολιτική, η Κομισιόν ειναι σαν κυβέρνηση και ο κάθε Επίτροπος σαν υπουργός -όμως δεν υπάρχουν αναπληρωτές υπουργοί και υφυπουργοί, μόνο Επίτροποι, όλοι ίσοι μεταξύ τους θεωρητικά, αν και κάποιοι έχουν νευραλγικές αρμοδιότητες και κάποιοι άλλοι λιγότερο καίριες. Βέβαια, ξεχωρίζουν ελαφρώς οι Αντιπρόεδροι της Επιτροπής, που είναι οχτώ, οι τέσσερις απο τους οποίους είναι ‘εκτελεστικοί αντιπρόεδροι’ εκ των οποίων ο Ολλανδός σοσιαλιστής Φρανς Τίμερμανς ορίστηκε πρώτος αντιπρόεδρος και αναπληρώνει την Πρόεδρο, ενώ ο Ισπανός (Καταλανός, για την ακρίβεια) Γιοζέπ Μπορέλ είναι επισης αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική -ακριβές αντίστοιχο του Υπουργού Εξωτερικών στα κράτη.

Ένας απο τους οχτώ αντιπροέδρους είναι και ο Έλληνας επίτροπος -πρώτη φορά η Ελλάδα έχει αυτή τη διάκριση. Ο κ. Σχοινάς είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας επίτροπος που δεν είναι πολιτικός καριέρας αλλά προέρχεται από τα σπλάχνα της ευρωπαϊκής δημόσιας διοίκησης, αν και έχει διατελέσει ευρωβουλευτής, όχι για ολόκληρη θητεία. Τελευταία ήταν εκπρόσωπος τύπου της Επιτροπής υπό τον Γιούνκερ. Βέβαια και οι δύο πρώτοι Έλληνες Επίτροποι, ο Γιώργος Κοντογιώργης που δεν είχε πλήρη θητεία και ο Γρηγόρης Βάρφης, επίσης δεν ήταν πολιτικοί καριέρας αλλά είχαν αναλάβει βουλευτικά και υπουργικά αξιώματα στην εγχώρια πολιτική σκηνή.

(Παρέκβαση: Υποτίθεται ότι ο λόγος για τον οποίο δεν προτάθηκε ως επίτροπος ο Αντώνης Σαμαράς ήταν ότι, ως πρωην πρωθυπουργός, θα έπρεπε να γίνει αντιπρόεδρος της Επιτροπής αλλά δεν επρόκειτο να γίνει τέτοια τιμή στην Ελλάδα. Δεν ξέρω ποιος ξεγέλασε ποιον, αλλά πολύ το χάρηκα το χουνέρι στον αχώνευτο ακροδεξιό).

Ο προηγούμενος Έλληνας επίτροπος, ο Δημ. Αβραμόπουλος, είχε το χαρτοφυλάκιο της Μετανάστευσης (o πλήρης τίτλος του χαρτοφυλακίου του ήταν «Μετανάστευση, εσωτερικές υποθέσεις και ιθαγένεια»). Ο κ. Σχοινάς θα έχει τις ίδιες αρμοδιότητες, αλλά όχι μόνο αυτές, αφού στο χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνονται επίσης (δείτε εδώ, στην ενότητα Your mission) οι δεξιότητες των εργαζομένων μπροστά στην τεχνολογική αλλαγή αλλά και η προστασία της Ένωσης από εξωτερικές απειλές. Ωστόσο, η μετανάστευση και το άσυλο αποτελούν και πάλι τη ραχοκοκαλιά του χαρτοφυλακίου του. O ίδιος ο Σχοινάς στο Τουίτερ περίγραψε με 4 λέξεις το χαρτοφυλάκιό του: μετανάστευση, ασφάλεια, απασχόληση, εκπαίδευση -αλλά για τα άλλα πλην της μετανάστευσης η κατεξοχήν αρμοδιότητα απόκειται σε άλλα μέλη της Κομισιόν.

Για ορισμένες από τους προταθέντες Επιτρόπους εκφράστηκαν από διάφορους σχολιαστές αντιρρήσεις. Για τον κ. Σχοινά οι αντιρρήσεις δεν αφορούν το πρόσωπό του αλλά το χαρτοφυλάκιό του, τόσο το περιεχόμενο όσο, και κυρίως, την ονομασία του.

Οι ονομασίες των χαρτοφυλακίων -των υπουργείων, αν θέλετε- κάποτε αλλάζουν για εντυπωσιασμό ή για να δοθεί η εντυπωση (ή η επίφαση) μιας νέας αρχής. Το 2009 η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου έκανε αίσθηση με τις ρηξικέλευθες ονομασίες των υπουργικών της θώκων, όταν ας πούμε άλλαξε το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης σε Προστασίας του Πολίτη ή πρόσθεσε το «διά βιου μάθησης» στην ονομασία του Υπουργείου Παιδείας (και Θρησκευμάτων, βέβαια). Η πορεία της κυβέρνησης αυτής έδειξε ότι οι εντυπωσιακές ονομασίες των υπουργείων δεν είναι εγγύηση για την επιτυχία του κυβερνητικού έργου.

Για να έρθουμε στο προκείμενο, η ονομασία του χαρτοφυλακίου του κ. Σχοινά θεωρήθηκε από πολλούς σχολιαστές ότι κλείνει το μάτι στην ευρωπαϊκή ξενοφοβική δεξιά και ακροδεξιά. «Κλείνει το μάτι» είναι ακριβώς η διατύπωση που χρησιμοποίησε o Γάλλος αριστερός ευρωβουλευτής Younous Omarjee, ενώ η Διεθνής Αμνηστία υποστήριξε πως η σύνδεση μετανάστευσης και ασφάλειας ακολουθεί τη λογική της ακροδεξιας, αφού θεωρεί εμμέσως πλην σαφέστατα πως οι μετανάστες απειλούν τον ευρωπαϊκό μας τρόπο ζωής.

Και, εδω που τα λέμε, δεν έχουν άδικο. Η ονομασία του χαρτοφυλακίου του κ. Σχοινά δεν είναι βεβαίως δεσμευτική για την πολιτική που θ’ ακολουθηθεί αλλά δεν αποτελεί καλόν οιωνό. Η αλλαγή της ονομασίας δεν σημαίνει αναγκαστικά και αλλαγή πολιτικής, είναι ομως σαφές ότι αποβλέπει να δώσει ένα σήμα.

Και ποιος είναι ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής; Τι τον χαρακτηρίζει;  Η πολυμορφία; Η απουσία συνόρων; Η συναίνεση; Τα κατοχυρωμένα εργατικά δικαιώματα; Η προσοχή στα ανθρώπινα δικαιωματα; Η ευημερία; Η προστασία του περιβαλλοντος; Τι από αυτά απειλούν τάχα οι μετανάστες και πρόσφυγες, που αποτελούν την καλύτερη εγγύηση για να πάρει παράταση ζωής το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο καθώς θα μπολιάσουν έναν γηράσκοντα πληθυσμό (και θα εγγυηθούν την πληρωμή των συνταξιοδοτικών του δικαιωμάτων); Μάλλον το νεοφιλελεύθερο μοντέλο απειλεί τον ευρωπαικό τρόπο ζωής, που υψώνει τείχη στις μετακινήσεις των ανθρώπων αλλά αφήνει ανεξέλεγκτες τις κινήσεις κεφαλαίων και εμπορευμάτων.

Κι όπως λέει στην κατακλείδα του και το άρθρο ενός Γερμανού σχολιαστή (δυστυχώς στα γερμανικά, αλλά αξιανάγνωστο), «Ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας δεν ονομάζεται πλέον  πολυμορφία. Ονομάζεται φρούριο«.

https://sarantakos.wordpress.com/