Το κουπί του Οδυσσέα – Κριτική άποψη
Νομίζω κάπου είχα διαβάσει ένα θρύλο. Εμένα, όποιος έχει βρεθεί να ακολουθήσει τις λογοτεχνικές μου απόπειρες, θα με θεωρήσει βιβλιογραφικά λιγότερο έμπιστο, ατεκμηρίωτο και αφερέγγυο. Πλεονάζουν στις γραφές μου οι παρενθέσεις και οι υπερβολές. Είναι γιατί ερμηνεύω και φιλτράρω την πραγματικότητα από ένα πρίσμα διαφορετικό κι ο μέσος αναγνώστης μερικές φορές δυσκολεύεται να με καταλάβει. Στα μισά της διήγησης λαχανιάζει, ασθμαίνει η λογική του στα περάσματα, ολιγωρεί και δυσπιστεί. Κάπου εκεί στα μισά, λοιπόν, στρίβοντας σε μία γωνία σε αυτό τον λαβύρινθο, κόβεται το νήμα της Αριάδνης ή τουλάχιστον ο ίδιος αποφασίζει, εκουσίως, να το αμολήσει από τα χέρια. Εγώ που προπορεύομαι, συνεχίζω την αφηγηματική μου πορεία. Σχεδόν μονολογώ. Ο αναγνώστης, όμως, δεν θα συναντήσει τον Μινώταυρο, το ημερωμένο ζώο, δεν θα δει να ελευθερώνονται οι εφτά νέοι και οι εφτά νέες των Αθηνών και δεν θα γίνει μάρτυρας του μύθου, της επιμέρους αληθοφάνειάς του. Εγώ όμως δεν θα επιτρέψω να μείνουν ασκάλιστες οι πέτρες των λατομείων, απλήγωτες οι περγαμηνές, οι πάπυροι στις εκβολές του Νείλου ακοπάνιστοι και ανεπεξέργαστοι, ανήλιαστοι κι απούλητοι, δεν θα επιτρέψω στον έμπορα να απελπιστεί για την χαμηλή τιμή, για την λίγη ζήτηση. Θα του αγοράσω την πραμάτεια σε διπλή τιμή. Θα σας τα διηγηθώ εγώ αφήνοντας να μου ξεγλιστρήσουν αποφθέγματα, τα οποία θα σας τα συνοψίσω για να σας είναι εύπεπτα κι ευχάριστα σε μόλις δύο τρεις γραμμές. Σε εσάς θα μοιάζουν διττοί και περίπλοκοι χρησμοί. Αινίγματα δυσεπίλυτα και σκοτεινά. Τα λόγια της Σιβύλλας. Άλλωστε εμείς οι Κορίνθιοι φημιζόμασταν από την αρχαιότητα για την εμπορική και την διπλωματική μας δεινότητα. Θα δουλέψω λοιπόν ύπουλα στο υποσυνείδητο, στον ύπνο εκεί που όλοι μας, όπως συμβαίνει σε έναν εφιάλτη, είμαστε περισσότερο απροετοίμαστοι κι έκθετοι σε ό,τι παρουσιάζεται πέρα από τη καθημερινή μας συνήθεια και την προστατευτική επανάληψή της.
Έλεγα, λοιπόν, πως δεν ξέρω που είχα διαβάσει ακριβώς και φυσικά δεν πρόκειται να προβώ σε καμία φιλολογική αναζήτηση αυτή τη στιγμή, αλλά αρχαίοι σχολιαστές, μεταγενέστεροι της αρχαϊκής περιόδου, αναφέρουν πως ο Οδυσσέας στο τέλος των Έργων και των Ημερών του, ζήτησε και πήρε χρησμό να αφήσει την Ιθάκη και να μεταφέρει το κουπί που του είχε απομείνει σε μία στεριά που δεν έχει γνωρίσει θάλασσα και την τέχνη της ναυσιπλοΐας. Εκεί ποτισμένο από την αρμύρα και από τον ιδρώτα των συντρόφων για το «νόστο» να το καρφώσει στο χώμα, στην μαλακή τύρφη. Εκεί, συνεχίζω εγώ ετούτη την αφήγηση, να βλαστήσει και ν’ ανθίσει. Να δέσει ωραίους καρπούς το σαπισμένο ξύλο κι ας μην έχει απλώσει ρίζες. Αυτή η μεταφυσική του νομοτέλεια, αυτή η ιδέα του θαύματος.
Αυτό το κουπί λοιπόν ύψωσαν και στέριωσαν προσωρινά οι Camilla Lopez και Matteo Ramon Arevalos στη Ραβένα στα πλαίσια της πολιτιστικής εκδήλωσης του καλοκαιριού 2019 «Νέοι καλλιτέχνες για το Δάντη» “Giovani artisti per Dante”, οι οποίοι εκτέλεσαν μουσικά ἐρατόν τε βᾶμα της Σαπφούς, αποσπάσματα από κώδικες στους οποίους είχαν διατηρηθεί πάνω τους νότες, μουσικά στίγματα και σημεία των καιρών τους και τους οποίους οι νεότεροι φιλόλογοι και μουσικοί είχαν μετατρέψει σε εκτελέσιμες παρτιτούρες. Πιστέψτε με πως είναι δύσκολο να ταιριάξει κανείς την προφορά των φωνηέντων, την σκληρότητα των συμφώνων με την αρμονία της μουσικής, την κατηφορική ή ανηφορική διάθεση του τόνου. Σας το διαβεβαιώνω καθώς είχα αναλάβει την μεταγραφή στην ερασμιακή των αρχαίων κειμένων και την μετάφρασή τους. Είναι δύσκολο να ψιλώνεις το ύψιλον, ξεχνιέσαι κάποιες φορές να δασύνεις το ρο, η γλώσσα δεν γλιστρά στην περισπωμένη κι η εκφορά των λέξεων ταλαντεύεται από την απειρία κι ανεβαίνει σιγά και ενδοιαστικά, αδύναμα όπως ο καπνός στις τελετές που επιδόθηκε στον νεοφώτιστο το χρέος να ανάψει τη τελετουργική φλόγα.
Δεν νοιάζονται όμως οι Θεοί για την προφορά, για την κουτσή μας λέξη που περπατά σε ξένο έδαφος, σε πεδιάδα ποτιστική, ανάμεσα σε πράσινα γραμμικά σπαρτά. Πόσα νερά, πόσα βρύα! Κι ούτε μια πέτρα να καθίσεις να πεις μια κουβέντα με τον περαστικό. Κι εδώ οι βάρβαροι μιλούν άλλη γλώσσα που ξυρίζει τον ακουστικό πόρο. Εμείς όμως σε τούτο τον αφιλόξενο χώρο, τους κάναμε μέρος για την Επιφάνεία τους, κάναμε επίκληση στη φτερωτή μαυρομάτα Νέμεση να λυγίσει επιτέλους τον τράχηλο του αλλαζόνα, στη Μούσα να δονήσει με το τραγούδι της και να σηκώσει άνεμο από τα ασημένια δάση για να χάσουμε εμείς τα λογικά μας και με τα χέρια υψωμένα ψηλά ένα ύμνο αφήσαμε να απλωθεί για τον ζωοφόρο ήλιο βασιλιά και χορό στο τραγούδι μας στήσαν οι αστερισμοί και καταφέραμε ν’ αγγίξουμε με τις παλάμες μας, ικέτες, τα γόνατα του δαίμονα της λήθης.
Κι ήταν όλα σύντομα και βραχέα, όπως και η ευτυχία που αναφέρει ο Ευριπίδης στον Ορέστη. Περνά γρήγορα αυτή από των βροτών των διάβα, σταυρώνεται και φεύγει, όπως καράβι με πανιά στο πέλαγος το απόγιομα η τρικυμία καταπίνει. Θα συνεχιστεί όμως το θαύμα, όσο εμείς ονειρευόμαστε κι επιμένουμε. Ιστοριοδίφες και αλχημιστές ωραίων και καλών πραγμάτων, άτλαντες της φυσικής ισορροπίας. Θα βρούμε το χώρο, θα βρούμε το χρόνο. Θα εμφανιστούμε ανυποψίαστα.
Δυστυχώς οι διοργανωτές, μικροπρεπείς και άσκεφτοι δεν μου επέτρεψαν να αποτυπώσω τις στιγμές σε φωτογραφικό υλικό. Δε ζήτησα το λόγο της κατηγορηματικής άρνησής τους που βγήκε από τον οισοφάγο τους. Στον καθένα μας κυριαρχεί ένα όργανο, σε άλλους το αυτί, το στόμα, οι αποφύσεις σε άλλους το στομάχι και οι γαστρικές πτυχές.
https://nosensewords.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου