Τι θα τραγουδάνε το Πάσχα του 2069;

Τι θα τραγουδάνε το Πάσχα του 2069;

Posted by sarant στο 2 Μαΐου, 2019

Το Πάσχα πήγαμε οικογενειακώς στα Γιάννενα. Περάσαμε πολύ ωραία, και πιθανώς αύριο ή μια από τις επόμενες μέρες να δημοσιεύσω ένα άρθρο με ταξιδιωτικές, ας πούμε, εντυπώσεις, αλλά σήμερα απλώς παίρνω αφορμή από κάτι που συνέβη στην εκδρομή μας.

Αφού πήγαμε εκδρομή, έπρεπε να βρούμε κάποιο εστιατόριο για να φάμε μαγειρίτσα το βράδυ της Ανάστασης, και πράγματι βρήκαμε, στην πολύ όμορφη Στοά Λούλη. Ωστόσο, το κατάστημα δεν πρόσφερε μόνο μαγειρίτσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα αλλά πλήρες μενού σε εορταστική ατμόσφαιρα, καθώς υπήρχε και ζωντανή μουσική, μια πενταμελής μπάντα από επαρκείς επαγγελματίες.

Παίζανε, βεβαίως, λαϊκά ενώ από κάτω πίναμε, τσουγκρίζαμε, χορεύαμε και τραγουδούσαμε. Εμείς ήμασταν τουρίστες, αλλά οι περισσότεροι από τους άλλους θαμώνες πρέπει να ήταν ντόπιοι -αναγνώρισα κι έναν υποψήφιο δήμαρχο της πόλης. Το γλέντι τράβηξε ως αργά, και αναρωτιόμουν με τι καρδιά θα σηκώνονταν το πρωί να σκάψουν τον λάκκο και να αρχίσουν τις υπόλοιπες ετοιμασίες για να σουβλίσουν το αρνί -εμείς, ως οδοιπόροι, είχαμε απαλλαγή από αυτή την εθιμική υποχρέωση.

Οι περισσότεροι θαμώνες ήταν της ηλικίας μου, ας πούμε, αλλά ήταν κι αρκετοί νεότεροι -είχαμε κι εμείς τις κόρες μας μαζί. Από κάποια στιγμή και μετά, άρχισα να προσέχω και να σημειώνω τα τραγούδια που έπαιζε η ορχήστρα, και συνειδητοποίησα πως όλα ήταν «παλιά».

Για του λόγου το αληθές, σημείωσα τα εξής (βέβαια, να πω πως κάμποσα από αυτά δεν παίχτηκαν ολόκληρα παρά μόνο ένα-δυο κουπλέ). Το δείγμα μου είναι γνήσιο (δηλαδή δεν παρέλειψα κάποιο από τη στιγμή που άρχισα να καταγράφω) αλλά όχι ακέραιο αφού δεν άρχισα να καταγράφω από την αρχή. Τα πρώτα τραγούδια, που δεν τα έχω συμπεριλάβει στον κατάλογο, ήταν πάντως πιο ήσυχα -θυμάμαι, ανάμεσα στ’ άλλα, τα Μαλαματένια λόγια.

Σε κάθε τραγούδι σημειώνω τη χρονολογία, όπου την έχω βρει και όπου έχει σημασία, και έναν συντελεστή για λόγους αναγνώρισης -δεν είμαστε ΑΕΠΙ εδώ να παραθέτουμε όλους τους συντελεστές.

Κι ήσουν ωραία (Καλατζής, 1971)

1. Πρώτη φορά (Κουμιώτη, 1969) [από εδώ και πέρα βάζω σκέτα τα λινκ, να μη βαρύνει το άρθρο]
2. Το φεγγάρι πάνωθέ μου (Βοσκόπουλος, 1970)
3. Του αγοριού απέναντι (Πλέσσας, 1967)
4. Βουνά και κάστρα (Ζαμπέτας, 1964)
5. Δίχως την καρδούλα σου (Νταλάρας, 1970)
6. Έστειλα ένα περιστέρι (Ζαμπέτας, 1966)
7. Σπασμένα τριαντάφυλλα (Μπιθικώτσης, c. 1965)
8. Αφιλότιμη (Στρ. Διονυσίου, 1972)
9. Η δουλειά κάνει τους άντρες (Λοΐζος, 1967)
10. Αυτά τα χέρια (Μητσιάς, 1970)
11. Γεννήθηκες για την καταστροφή (Μπιθικώτσης, 1958; )
12. Δημητρούλα (Αλεξίου, 1975*)
13. Μου σπάσανε τον μπαγλαμά (Γαβαλάς, c. 1960)
14. Τα παιδιά της γειτονιάς σου (ρεμπέτικο, παραδοσιακό)
15. Θα σπάσω κούπες (ρεμπέτικο, παραδοσιακό)
16. Πότε Βούδας πότε Κούδας (Παπάζογλου, 1986)
17. Άναψε το τσιγάρο (Ζαγοραίος, c. 1959)
18. Ανέβα στο τραπέζι μου (Αγγελόπουλος c. 1960)
19. Παίξε Χρήστο επειγόντως (Νικολόπουλος, 1984)
20. Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο (Κούκα, 1992)
21. Πίνω και μεθώ (Ρεμπέτικο)
22. Μην αρχίζεις τη μουρμούρα (Αγγελόπουλος c. 1965)
23. Δικό μου είναι το φταίξιμο (Αγγελόπουλος c. 1960)
24. Το δικό μου πάπλωμα (Καζαντζίδης c. 1960)
25. Μήλο μου κόκκινο (παραδοσιακό αναβιωμένο c. 1975)
26. Κίνησε η Γερακίνα (παραδοσιακό)
27. Ο διαβολάκος (Μιχαλόπουλος, 1973)

Στο σημειο εκείνο είχε πάει πια αργά και ήμασταν κουρασμένοι από την εκδρομή στη Βοβούσα και το περπάτημα, οπότε ζήτησα λογαριασμό και φύγαμε.

Μπορείτε να διορθώσετε τις χρονολογίες αν ξέρετε ακριβώς πότε βγήκε το κάθε τραγούδι. Στη «Δημητρούλα» έβαλα χρονολογία 1975 ενώ ξέρω πως είναι σμυρνέικο ρεμπέτικο του Τούντα, διότι το τραγούδι είχε ξεχαστεί όταν το ανάστησε η Αλεξίου. Θα έκανα το ίδιο π.χ. για το «Τι σου’κανα και πίνεις» ενώ το έκανα και για το «Μήλο μου κόκκινο». Δεν το έκανα για τα άλλα ρεμπέτικα του καταλόγου διότι θεωρώ πως αναβιώσανε στο πλαίσιο της μεγάλης αναβίωσης του ρεμπέτικου 1976-1985.

Απο τα 28 τραγούδια του καταλόγου, κανένα δεν είναι γραμμένο στον αιώνα που διανύουμε. Το πιο καινούργιο είναι το «Ριξε στο κορμί μου σπίρτο» του 1992 -δηλαδή όταν κυκλοφόρησε δεν είχαν γεννηθεί οι κόρες μου, που το ξέρουν πάντως και το τραγούδησαν, όπως και άλλοι νέοι που βρίσκονταν σε άλλα τραπέζια. Υπάρχουν ακόμα δύο τραγούδια της δεκαετίας του 1980 και όλα τα άλλα είναι παλιότερα, αν και πολλά είναι αναβιωμένα.

Για να το πάμε στο πιο μακάβριο, λιγοστά είναι τα τραγούδια του καταλόγου που έχουν στη ζωή όλους τους βασικούς συντελεστές τους (συνθέτη-στιχουργό-πρώτο ερμηνευτή).

Και τι μ’ αυτό; θα πείτε. Ξέρουμε δα πως υπάρχουν ρεμπετάδικα, όπου παίζουν και τραγουδούν (πολύ καλά μάλιστα) παιδιά γεννημένα στη δεκαετία του 1990, και παίζουν τραγούδια που γράφτηκαν την εποχή των παππούδων τους. (Μάλιστα, σε μερικά σκληροπυρηνικά μαγαζιά, παλιότερα, αν ζητούσες μεταπολεμικό ρεμπέτικο σε στραβοκοιτάζανε). Όμως το ρεμπέτικο είναι ιδιαίτερη περίπτωση (όπως και η όπερα, ή γενικά η σοβαρή μουσική νιώθω τον πειρασμό να πω) -ξέρουμε ότι ρεμπέτικα δεν γράφονται πια. Όταν η κόρη μου τραγουδάει π.χ. την Παράξενη κοπέλα του Χιώτη, τραγουδάει ένα τραγούδι που το βρήκε αναβιωμένο όταν γεννήθηκε.

Όμως λαϊκά τραγούδια γράφονται και σήμερα, όπως γράφονται και έντεχνα. Ωστόσο, οι λαϊκές ορχήστρες, σε γλέντια σαν κι αυτό που πήγα στα Γιάννενα, θα προτιμήσουν τα τραγούδια του 1960-70, στην αρχή, και θα συνεχίσουν με ρεμπέτικα, δημοτικά, και πολύ σπάνια θα βάλουν καινούργια λαϊκά τραγούδια. Αυτό το έχω παρατηρήσει και σε άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις όπου έχω βρεθεί -κι αν θεωρείτε πως κάνω λάθος και διαφωνείτε, να μου το πείτε.

Βέβαια, υπάρχει μια εξήγηση: αν ο κύριος όγκος του κοινού στην προχτεσινή γιαννιώτικη βραδιά είχε ηλικία 60-70, λογικό είναι να παίζονται τραγούδια που γράφτηκαν όταν το κοινο ήταν 10-20 χρονών, διότι αυτές οι παιδικές και νεανικές αγάπες χαράζονται πιο βαθιά. Θα κοιτάξω να παρευρεθώ σε εκδηλωση με νεότερο κοινό, να δω αν το πατερνάκι αλλάζει.

Πάντως, με μερικά από τα τραγούδια ένιωσα κι εγώ έφηβος. Θυμήθηκα  τον ομαδάρχη τον Πλάτωνα (λόγω τιμής, έτσι λεγόταν) στην κατασκήνωση που τραγουδούσε το «Αυτά τα χέρια» παίζοντας την κιθάρα, θυμήθηκα τον φίλο μου τον Αλέκο να αφιερώνει το «Γεννήθηκες για την καταστροφή» σε κάποιαν που τον είχε καταστρέψει, θυμήθηκα τον συμμαθητή μου τον Θανάση να τραγουδάει το Φεγγάρι πανωθέ μου υπερτονίζοντας τη μανιέρα του Βοσκόπουλου.

Και για μια στιγμή πίστεψα πως θ’ ακούσω πάλι τον παππού μου  να μου λέει «γιά βάλε αυτόν τον ιδεολόγο χτίστη ξανά» -εννοούσε «το γιαπί, το πηλοφόρι, το μυστρί», που το είχαμε σε σαρανταπεντάρι.

Το Πάσχα του 2069 (πέφτει 14 Απριλίου) δεν αποκλείεται και τα εγγόνια μας να μας θυμηθούν καθώς θ’ ακούνε κάποιο τραγούδι -αλλά τι τραγούδια θ’ ακούνε το 2069;

https://sarantakos.wordpress.com/