Ο Μποστ πριν από το μποστάνι του – 4

Ο Μποστ πριν από το μποστάνι του – 4

Posted by sarant στο 19 Απρίλιος, 2019

Εδώ και λίγο καιρό, το ιστολόγιο παρουσιάζει, τις Παρασκευές, μια μικρή σειρά πέντε άρθρων με γελοιογραφίες του Μποστ που δημοσιεύτηκαν τους πρώτους μήνες του 1959 στο περιοδικό Ταχυδρόμος, υποτίθεται ως εικονογράφηση του εύθυμου αφηγήματος «Σταυροφορίες» του Νικ. Τσιφόρου που δημοσιευόταν σε συνέχειες στο περιοδικό.

Λέω «υποτίθεται», επειδή, όπως είπα και στο πρώτο άρθρο, τα σκίτσα του Μποστ αυτονομούνται, στην αρχή δειλά και στη συνέχεια απροκάλυπτα. Κάποια από αυτά τα σκίτσα έχουν στόχο τους Άγγλους και με τα σημερινά κριτήρια μπορεί και να τα λέγαμε ομοφοβικά. Να θυμόμαστε ότι το 1959, με τη συμφωνία της Ζυρίχης στην επικαιρότητα, το αντιαγγλικό αίσθημα στην Ελλάδα ήταν έντονο.

Το πρώτο άρθρο της σειράς το είδαμε εδώ. Το δεύτερο άρθρο της σειράς αυτής δημοσιεύτηκε εδώ. Την περασμένη Παρασκευή είχαμε το τρίτο άρθρο. Σήμερα λοιπόν θα δούμε το τέταρτο, αν και η πέμπτη και τελευταία συνέχεια της σειράς δεν θα δημοσιευτεί την επόμενη Παρασκευή, που είναι Μεγάλη Παρασκευή, αλλά τη μεθεπόμενη.

Το πρώτο σημερινό σκίτσο δημοσιεύτηκε στον Ταχυδρόμο στις 21.3.1959 και εικονογραφούσε τη συνέχεια «Ο άγιος Πελάγιος που τα πελάγωσε».

Σε πρώτο πλάνο, ο σταυροφόρος φλερτάρει με κυρία ή δεσποινίδα -με το ωραίο λογοπαίγνιο «δισπανίδα», ενώ ο γάτος τον προειδοποιεί ότι «όταν μία Κάρμεν θυμώνει και κορώνει, Κορώνης τις τρώει και Λάππας πληρώνει».

Ολοφάνερα εδώ υπάρχει υπαινιγμός σε κάποια γεγονότα της εποχής. Εξήντα χρόνια μετά, ποιος να τα θυμάται; Από περιέργεια κάθισα και βρήκα τι είχε συμβεί. Η Λυρική σκηνή είχε μετακαλέσει τη Χιλιανή μετζοσοπράνο Λάουρα Ντιντιέ για να δώσει παραστάσεις τον Φεβρουάριο του 1959. Η Ντιντιέ ήταν διεθνώς γνωστή αλλά όχι της πρώτης γραμμής. Πάντως, εξαιτίας της μετάκλησης, τα εισιτήρια των σχετικά λίγων παραστάσεων όπου θα εμφανιζόταν η Ντιντιέ, είχαν αυξημένη τιμή.

Στο πρόγραμμα της παράστασης και στις εφημερίδες αναγγέλθηκε ότι θα εμφανιστεί στην Αϊντα και στην Κάρμεν «Η Λάουρα Ντιντιέ της Σκάλας του Μιλάνου«. Όπως όμως εξηγεί αναλυτικά σχετικό καλλιτεχνικό ρεπορτάζ, η Ντιντιέ δεν είχε εμφανιστεί στη Σκάλα του Μιλάνου -φαίνεται πως έγινε «σάλος», όπως θα λέγαμε σήμερα, και η πρωταγωνίστρια θεώρησε ότι εκτέθηκε. Χαστούκισε λοιπόν τον Μιχάλη Κορώνη, με τον οποίο θα ανέβαζαν μαζί την Κάρμεν με αποτέλεσμα να παραιτηθεί ο σύμβουλος της Λυρικής Οδυσσέας Λάππας (γνωστός παλαίμαχος τενόρος) που θεώρησε ότι αυτός φταίει για το λάθος. Φαίνεται μάλιστα πως ουδέποτε δόθηκε η παράσταση της Κάρμεν που ήταν προγραμματισμένη για τις 8.2.1959 κι έτσι η μοναδική εμφάνιση της Λάουρας Ντιντιέ στη Λυρική ήταν ο ρόλος της Άμνερης στην Αϊντα στις 6.2.1959.

Στο κείμενο της μπορντούρας ο Μποστ έχει μεγάλο οίστρο και επειδή δεν του φτάνει η μπορντούρα συνεχίζει στον χώρο του σκίτσου, με το κείμενο να κουλουριάζεται σαν φίδι, περιγράφοντας το επεισόδιο -και με αναφορές στον ακόμη ασύλληπτο Δράκο του Σέιχ Σου:

Ο έρως είν’ μικρό πουλί – βγάζει φωνή μεγάλη
Κορώνης είν’ κακό πουλί – εγκώ τα μάτια βγκάλει
Και ο Κορώνης στη Ντιντιέ αυτά τα λόγια λέει και κάθεται και κλαίει

Δεν τραγουδώ πια μετά σου, εσύ’σαι δράκος του Σέιχ Σου
έχεις όψιν θηρίου, ρεζίλι γίναμε στους κατόχους ηυξημένου εισιτηρίου
Εις το συμβούλιον παραπονείται και από πάθος η φωνή του δονείται
συστήσατέ της αυτής της καρακαηδόνας 
αντί να βγάζει μάτια να βγάζει καλάς κορώνας

Βρε πώς καταντήσαμε τώρα που τον εξώστη σαρανταρίσαμε
Τι τριάντα τι σαράντα τι πενήντα λέει ο Λάππας
κι ενενήντα να πληρώσουν βλέπουν Κάρμεν μετά φάπας
Η τραγουδίστρια αυτή με έκανε σκουπίδι – είναι γυναίκα ύπουλη, καταραμένο φίδι
Κατηραμένη έξελθε από την Λυρικήν σκηνήν – έψαλλεν η χορωδία με δυνατήν φωνήν
Κι απήντησεν ο Λάππας: Η Σκάλα με ηπάτησεν.
Να μην πολυλογώ
Ξεχάστε το επεισόδιον. Θα έξελθε εγώ.

Το δεύτερο σκίτσο δημοσιεύτηκε στις 28 Μαρτίου 1959

Και στο σκίτσο αυτό έχουμε γάτο πρωταγωνιστή, που μάλιστα έχει υποβάλει στίχους του σε ποιητικό διαγωνισμό! Και πάλι, εδώ έχουμε ένα γεγονός της επικαιρότητας. Η Ομάδα των Δώδεκα απένεμε βραβεία σε λογοτεχνικά έργα και σε δοκίμια, και το 1958 προστέθηκε και ποιητικό βραβείο, το Έπαθλο Χατζηπατέρα. Ωστόσο, το 1959 η Επιτροπή αποφάσισε να μην απονεμηθεί το βραβείο επειδή καμία από τις υποψήφιες ποιητικές συλλογές δεν κρίθηκε άξια βράβευσης -και αυτό σατιρίζει ο Μποστ. Ας επισημάνουμε το ωραίο λογοπαίγνιο με τη γάτα που κοντεύει να φάει τα… Ιλυσσακά της.

Όσο για τα ποιήματα του γάτου, που τα βλέπουμε στην περγαμηνή αριστερά, να επισημάνω ότι το «Στη θερμάστρα εμπρός, ένας γάτος χοντρός» είναι επώνυμο παλιό ποίημα, του Ηλία Τανταλίδη.

Το τρίτο και τελευταίο σημερινό σκίτσο δημοσιεύτηκε το Σάββατο 4 Απριλίου 1959, παραμονή δημοτικών εκλογών. Είναι το πιο απροκάλυπτα αυτονομημένο σκίτσο της τριάδας, αφού ο σταυροφόρος και η δεσποσύνη έχουν εντελώς δευτερεύοντα ρόλο και πρωταγωνιστεί ο Γάτος, που σχολιάζει γεγονότα της επικαιρότητας.

Δυο είναι τα γεγονότα, η επιστροφή του Γρίβα από την Κύπρο στην Ελλάδα όπου τιμήθηκε ως άξιος της πατρίδος από τη Βουλή και οι επικείμενες δημοτικές εκλογές.

Ο Γρίβας έμενε στην οδό Νηλέως, και αυτό δίνει στον Μποστ την ευκαιρία για λογοπαίγνια με τη νίλα, ενώ είχε πια βρει το χρονικό περιθώριο να φτιάξει τα δόντια του, κάτι που δίνει στον Μποστ την ευκαιρία για άλλα λογοπαίγνια -ότι κράτησε με τα δόντια τον κυπριακό αγώνα οπότε λογικό ήταν να του χαλάσουν. Να θυμίσω ότι ο Γρίβας, κατά τη διατύπωση του Γεωργίου Παπανδρέου, εδοξάσθη κρυπτόμενος και κατεποντίσθη εμφανιζόμενος. Προς το παρόν είμαστε ακόμα στην αρχή της δεύτερης φάσης, δεν έχει έρθει ο καταποντισμός, κρατάει ακόμα η δόξα.

Στις εκλογές που έγιναν την επόμενη μέρα ήρθε πρώτος με 31.6% ο Άγγελος Τσουκαλάς που υποστηριζόταν από την ΕΔΑ ενώ ο απερχόμενος Παυσανίας Κατσώτας ήρθε τρίτος με 25%. Το εκλογικό σύστημα προέβλεπε έμμεση εκλογή του δημάρχου από τους εκλεγέντες συμβούλους και τελικά εξελέγη ο Άγγελος Τσουκαλάς.

Το κείμενο της μπορντούρας παίζει περισσότερο με τα δόντια:

Έκανε ο Γρίβας λένε, έναν διμέτωπο αγών
απ’τη μια είχε Άγγλον κι απ’ την άλλη σιαγών
Και όταν τον Μακάριον πήγαν στας Σεϋχέλλας
πρωτοφώναξεν ο Γρίβας: μας βλέπω χωρίς μασέλας
και όσον έβλεπεν των Άγγλων ταις ετοιμασίαις ταις μεγάλαις
Παναγιά μου ανέκραζεν, πληθαίνουν αι κουφάλαις
Και έλεγεν πηδών,
αντί οι Άγγλοι να με φαν μ’ έφαγ’ η τερηδών.

Η σειρά αυτή σκίτσων μάς υποβάλλει την ιδέα ότι ίσως ο Μποστ σκεφτόταν να καθιερώσει τον γάτο ως μόνιμο πρωταγωνιστή των σκίτσων του και ταυτόχρονα σχολιαστή της επικαιρότητας. Αν όντως είχε αυτή την ιδέα, καλά έκανε και την απέρριψε αφού αν και ελκυστικός ήρωας ο Γάτος είναι αρκετά περιοριστικός -η τριάδα την οποία επινόησε και καθιέρωσε ο Μποστ στους επόμενους μήνες τού έδινε πολύ περισσότερες δυνατότητες.

https://sarantakos.wordpress.com/