ΤΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΗΣ ΣΚΥΛΛΑΣ
Το Σύμπλεγμα της Σκύλλας από τη βίλλα του Αυτοκράτορα Τιβερίου στη Sperlonga, όπως είναι ανακατασκευασμένο στο Museo Archeologico di Sperlonga.
Το τέρας, με γυναικεία μορφή από τη μέση και άνω, κρατά την κωπό του πηδαλίου με το ένα χέρι ενώ με το άλλο τον πηδαλιούχο. Από το σώμα εκβάλλουν κύνες που επιτίθενται στους συντρόφους του Οδυσσέα που έχουν πέσει στη θάλασσα από τη Χάρυβδη. Ο Οδυσσέας επιτιθέται πάνοπλος, πίσω από τον πηδαλίούχο.
Το τέρας, με γυναικεία μορφή από τη μέση και άνω, κρατά την κωπό του πηδαλίου με το ένα χέρι ενώ με το άλλο τον πηδαλιούχο. Από το σώμα εκβάλλουν κύνες που επιτίθενται στους συντρόφους του Οδυσσέα που έχουν πέσει στη θάλασσα από τη Χάρυβδη. Ο Οδυσσέας επιτιθέται πάνοπλος, πίσω από τον πηδαλίούχο.
Το μοτίβο, με πλοίο ή χωρίς, που ήταν δημοφιλές κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους στόλιζε τις πλούσιες οικίες.
Το συγκεκριμένο αποτελεί αντίγραφο του μπρούτζινου αυθεντικού κατασκευασμένου στη Ρόδο. Από άγνωστο καλλιτέχνη. Το οποίο μεταφέρθηκε κατά την επέκταση του Βυζαντίου και την ίδρυση της Κωνσταντινουπόλεως από τον Μ. Κωνσταντίνο εκεί και τοποθετήθηκε στην είσοδο του λιμανιού. Γύρω στο 400 τοποθετήθηκε στο κέντρο του Ιπποδρόμου από τον Θεοδόσιο Α΄ και πιθανώς συνδέθηκε με την γενική εγκατάσταση συντριβανιών, όπως τα περισσότερα εκθέματα.
Το συγκεκριμένο αποτελεί αντίγραφο του μπρούτζινου αυθεντικού κατασκευασμένου στη Ρόδο. Από άγνωστο καλλιτέχνη. Το οποίο μεταφέρθηκε κατά την επέκταση του Βυζαντίου και την ίδρυση της Κωνσταντινουπόλεως από τον Μ. Κωνσταντίνο εκεί και τοποθετήθηκε στην είσοδο του λιμανιού. Γύρω στο 400 τοποθετήθηκε στο κέντρο του Ιπποδρόμου από τον Θεοδόσιο Α΄ και πιθανώς συνδέθηκε με την γενική εγκατάσταση συντριβανιών, όπως τα περισσότερα εκθέματα.
Αναφορές στο άγαλμα πολλές και ανάμεσα σε αυτές στα Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως τον 10ο:
«Και υπάρχει άλλο ένα που περιλαμβάνει μια βάρκα: Μερικοί λένε ότι είναι η Σκύλλα που καταβροχθίζει τους άνδρες από τη Χάρυβδη. Και υπάρχει και ο Οδυσσέας που κρατάει το κεφάλι του στο χέρι της. Άλλοι λένε ότι αυτή είναι η Γη και η Θάλασσα και οι επτά εποχές που είναι κατακρημνισμένες από τον κατακλυσμό, και η παρούσα εποχή είναι η έβδομη.»
Είναι γνωστό ότι αυτός είναι ο πηδαλιούχος και όχι ο Οδυσσέας από άλλες αναφορές.
Τον 7ο και 8ο αιώνα, μετά την επέκταση των Αράβων, επικρατούν οι «Σκοτεινοί Αιωνές» του Βυζαντίου. Κάθε φιλολογική και καλλιτεχνική παραγωγή σχεδόν χάνεται. Οι ελληνιστικές αναφορές της Μ. Ανατολής και της Αιγύπτου, ως πολυθεϊστική κουλτούρα, παύουν ουσιαστικά να υφίστανται, όπως και πάσα κατασκευή αγαλμάτων. Ελάχιστα κατασκευάζονται και στην Ρωμανία πλέον, με χαρακτηριστική την Στήλη που ανήγειρε ο Μιχαήλ Θ΄ Παλαιολόγος επί τη καταλήψη της Βασιλεύουσας το 1261. Τα υπάρχοντα αγάλματα γίνονται αντικείμενο προκαταλήψεων και εσχατολογικών προφητειών.
Τον 7ο και 8ο αιώνα, μετά την επέκταση των Αράβων, επικρατούν οι «Σκοτεινοί Αιωνές» του Βυζαντίου. Κάθε φιλολογική και καλλιτεχνική παραγωγή σχεδόν χάνεται. Οι ελληνιστικές αναφορές της Μ. Ανατολής και της Αιγύπτου, ως πολυθεϊστική κουλτούρα, παύουν ουσιαστικά να υφίστανται, όπως και πάσα κατασκευή αγαλμάτων. Ελάχιστα κατασκευάζονται και στην Ρωμανία πλέον, με χαρακτηριστική την Στήλη που ανήγειρε ο Μιχαήλ Θ΄ Παλαιολόγος επί τη καταλήψη της Βασιλεύουσας το 1261. Τα υπάρχοντα αγάλματα γίνονται αντικείμενο προκαταλήψεων και εσχατολογικών προφητειών.
Το Σύμπλεγμα της Σκύλλας πρακτικά βρισκόταν στον τόπο του, μιας και αρχικά θεωρούταν ότι η Σκύλλα και η Χάρυβδις ήταν στα Στενά του Βοσπόρου. Από το Ετυμολογικόν: «έκ τοῦ χαός καί ῥυβδῶ. Εἴρηται δὲ πᾶν τὸ ἐς χάος καὶ ὄλεθρον κατάγον, οἱονεὶ εἰς χάος βαῖνον.»
Η μοίρα του ήταν η ίδια με των αμέτρητων τεχνουργημάτων του μεγαλειώδους Ιπποδρόμου που στέκονταν από τον 2ο μ.Χ: οι Σταυροφόροι τα έλειωσαν για νομίσματα. Γράφει ο Νικήτας Χωνειάτης:
«Αυτοί οι βάρβαροι, που δεν εκτιμούν την ομορφιά, δεν εμπόδισαν την εκτροπή των αγαλμάτων που στέκονταν στον Ιππόδρομο ή άλλων θαυμάσιων έργων. Αντίθετως και αυτά μετατράπηκαν σε νόμισματα, ανταλλάσοντας μεγάλα πράγματα για μικρά, παίρνωντας έτσι μικρούλικα νομίσματα από εκείνα που δημιουργήθηκαν με τεράστιο κόστος.»
https://www.facebook.com/156332511434508/photos/p.246125069121918/246125069121918/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου