Ο Αριστείδης ο Δίκαιος κι οι Πρέσπες

 

Η ανάγκη για ώριμες επιλογές

19/02/2019

Ακολουθεί η άποψη ενός Αναγνώστη μας για την “Αντανακλαστική Αντίδραση που προηγείται της Μελέτης”, ως ένα φαινόμενο που κυριαρχεί στις ανθρώπινες συμπεριφορές.

Παρότι ακουμπά το ευαίσθητο θέμα της Συμφωνίας, πρόκειται για σκέψη που ενώ αγγίζει την πραγματικότητα ως προς την κεκτημένη ταχύτητα της λαϊκής αντίδρασης, μας βρίσκει παρόλα αυτά ‘σκεπτικούς’ ως προς το κατά πόσο ζυγίζει σωστά την αξία της λαϊκής σοφίας.

Οφείλουμε να διαβάσουμε και να σεβαστούμε τη διαφορετικότητα μιας άποψης:

Νομίζω πως μια από τις πλέον εμβληματικές ιστορίες για αυτή τη χώρα είναι ο εξοστρακισμός του Αριστείδη.

«(…) όταν γράφανε τα όστρακα, κάποιος αγράμματος και πέρα για πέρα αγροίκος έδωσε το όστρακό του στον Αριστείδη σαν να ήταν ο πρώτος τυχών και του ζήτησε να γράψει το όνομα του Αριστείδη σε αυτό. Εκείνος απόρησε και ρώτησε:

-Τι κακό σου έχει κάνει ο Αριστείδης;
-Κανένα, ήρθε η απάντηση. Δεν ξέρω τον κύριο, αλλά βαρέθηκα να ακούω να τον αποκαλούν παντού Δίκαιο.

Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο Αριστείδης δεν απάντησε, αλλά έγραψε το όνομά του στο όστρακο και το έδωσε πίσω.»

(Πλουτάρχου, Παράλληλοι Βίοι)

Υπάρχουν μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που είναι οργισμένα με τη συμφωνία των Πρεσπών. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών αγνοεί το περιεχόμενο της συμφωνίας σε πρωτογενές επίπεδο. Η συντριπτική πλειοψηφία δεν έχει διαβάσει τη συμφωνία. Την αντιλαμβάνεται μέσω δευτερογενών πηγών, δηλαδή κυρίως μέσω αναλύσεων, συχνά αμφιβόλου επιστημονικότητας ή αξιοπιστίας.

Αυτό είναι ένδειξη ενός κατά πολύ μεγαλύτερου προβλήματος, της απουσίας συμμετοχικής πολιτικής κουλτούρας και της ωριμότητας που αυτή προϋποθέτει σε επίπεδο κοινωνίας.

Για μια εποικοδομητική ανάλυση απαιτείται ένα σύνολο μεθοδολογικών εργαλείων και γνώσεων, που απουσίαζαν έντονα από τον ελληνικό πολιτικό ή δημοσιογραφικό λόγο.

Ειδικότερα, μια διεθνής συμφωνία δε συνομολογείται στο κενό, όπως μια χώρα δεν υπάρχει στο κενό.

Αντιστοίχως, μια ανάλυση για μια διεθνή συμφωνία απαιτεί γνώση της πολύ συγκεκριμένης διαπραγματευτικής μεθοδολογίας, του διεθνούς δικαίου, αλλά και γνώση των ίδιων των διαπραγματευόμενων χωρών, της περιφέρειας ή των περιφερειών που ανήκουν, καθώς και των ειδικών συνθηκών που ενδεχομένως να συντρέχουν.

Η ελληνική κοινωνία - δυστυχώς απαίδευτη σε ζητήματα διεθνούς δικαίου, γεωπολιτικής ή ιστορίας - δε δίστασε να ταχθεί με ζέση υπέρ ή κατά μιας συμφωνίας, της οποίας το περιεχόμενο ή τις προεκτάσεις ουσιαστικά αγνοεί.

Η γεωπολιτική πραγματικότητα - η βούληση της Ουάσινγκτον

Η Ελλάδα παραδοσιακά βρίσκεται προσδεδεμένη στο άρμα εκείνης της Μεγάλης Δύναμης που κυριαρχεί στην Ανατολική Μεσόγειο.

Από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η Ανατολική Μεσόγειος, όπως κι ολόκληρο το διεθνές σύστημα, κυριαρχείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μπορεί τα τελευταία χρόνια η ισχύς τους να έχει υποχωρήσει, όμως η πρωτοκαθεδρία τους δεν αμφισβητείται, όχι ακόμη τουλάχιστον.  

Βούληση της Ουάσινγκτον είναι η ενίσχυση της συνοχής στα Βαλκάνια κι η πλήρης πρόσδεσή τους στο άρμα της Δύσης (ένταξη σε Ευρωπαϊκή Ένωση, ΝΑΤΟ), αποκλείοντας τη ρωσική επιρροή.

Αυτό προϋποθέτει την επίλυση εκείνων των προβλημάτων που λειτουργούν διχαστικά (λχ. ονοματολογικό, σχέσεις Σερβίας-Κοσόβου κλπ).

Η επίλυση του ονοματολογικού εξυπηρετεί και τα ελληνικά συμφέροντα.

Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να απεμπλακεί από μια αδιέξοδη κατάσταση και να επικεντρώσει την προσοχή της σε ζητήματα υψηλότερης έντασης. Παράλληλα, δημιουργείται ένα παράθυρο ευκαιρίας για την ανάληψη πρωτοβουλιών στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, ενισχύοντας τη διεθνή παρουσία της χώρας.

Στον αντίποδα, βέβαια, υπάρχει κι η άποψη πως τα ελληνικά συμφέροντα υπονομεύονται με την επίλυση του ονοματολογικού σε αυτή του την εκδοχή.

Σαφώς κι η γεωπολιτική πραγματικότητα παραμένει ίδια. Όμως, με αυτή τη συμφωνία η Ελλάδα εγκαταλείπει μια σειρά «κόκκινων γραμμών», που υπερασπιζόταν επί δεκαετίες, και εκτίθεται σε κινδύνους που υποβαθμίζονται. Αν σε αυτό συνυπολογιστεί κι η κοινωνικά ευαίσθητη φύση του ζητήματος (sic), το κόστος ξεπερνά το όποιο όφελος.

Αυτή είναι η συζήτηση που θα έπρεπε να λαμβάνει χώρα. Φυσικά, αυτό δε συνέβη.

Κοινωνική ευαισθησία (sic)

Προσωπικά με προσβάλλει η υποκρισία μιας κοινωνίας που ξαφνικά διαρρηγνύει τα ιμάτια της για το ονοματολογικό. Πολύ περισσότερο, όμως, με τρομάζει το ενδεχόμενο να μην πρόκειται περί υποκρισίας, αλλά περί άγνοιας, επικίνδυνης άγνοιας.

Το ονοματολογικό έχει τελματώσει από το 1995 και την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας.

Πού ήταν όλη αυτή η οργή μεταξύ 1995 και 2017;

Πού ήταν οι κινητοποιήσεις;

Πού ήταν η κοινωνία;

Το καραμανλικό «ο χρόνος δεν πιέζει την Ελλάδα» συνοδεύτηκε από μια διπλωματική ανυπαρξία την ίδια στιγμή που οι γείτονες μας δούλευαν μεθοδικά.

Ειλικρινά πιστεύαμε πως με τρία χλιαρά συλλαλητήρια θα ξεπλέναμε τις αμαρτίες του παρελθόντος, τα 22 χρόνια επικής απραξίας που διαμόρφωσαν τετελεσμένα;

Και ναι, ήταν τρία χλιαρά συλλαλητήρια.

Ο πήχης για την πραγματική κοινωνική αντίδραση τέθηκε ήδη από το 1965 με τα Ιουλιανά, όταν η κοινωνία ήταν πρόθυμη και ικανή να διαδηλώνει για 70 μέρες.

Δεν ξέρω τι είναι χειρότερο μεταξύ υποκρισίας κι άγνοιας.

Η πλέον εμβληματική φιγούρα της περιόδου ήταν ο 63χρονος, ο οποίος συνελήφθη για απειλές κατά πολιτικών προσώπων.

Κατά την έξοδο του από τον εισαγγελέα, στον οποίον οδηγήθηκε προκειμένου να απολογηθεί, σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν διάβασε τη συμφωνία των Πρεσπών απάντησε πως όχι, αλλά πως είχε διαβάσει τους «κορυφαίους γεωπολιτικούς αναλυτές της χώρας».  

Χωρίς να έχει διαβάσει τη συμφωνία, αλλά ευαγγελιζόμενος απόψεις τρίτων, φαντασιωνόταν ένα νέο Γουδί για «τους προδότες».

Και ξανά.

Χωρίς να έχει διαβάσει τη συμφωνία.

Το τι διάβασε και από ποιους είναι επίσης ένα ζήτημα.

Πράγματι μερικοί από τους «κορυφαίους γεωπολιτικούς αναλυτές της χώρας» έγραψαν υπέρ ή κατά της συμφωνίας των Πρεσπών. Αλλά, έγραψαν κι απείρως περισσότεροι αδαείς ή ημιμαθείς.

Απαιτούνται γνώσεις προκειμένου να διακρίνει κανείς τους μεν από τους δε.

Ή ακόμα και ποιοι εκ των «κορυφαίων» υπηρετούν ποιες σκοπιμότητες, γράφοντας στοχευμένα.

Αναπόφευκτα καταλήγω στην αρχή, στο βαθύτερο πρόβλημα της απουσίας συμμετοχικής πολιτικής κουλτούρας και της ωριμότητας που αυτή προϋποθέτει σε επίπεδο κοινωνίας.

Η συμμετοχική πολιτική κουλτούρα απαιτεί ενεργούς πολίτες, που χρησιμοποιούν τις πληροφορίες, τις γνώσεις κι όχι το θυμικό τους για να συμμετέχουν στα κοινά.

Κοντολογίς, πολίτες που λειτουργούν ορθολογικά.

Δε με απασχολεί αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί συνειδητά με τη συμφωνία των Πρεσπών, όπως δε με απασχολεί αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί συνειδητά με οποιαδήποτε άλλη κυβερνητική ενέργεια.

Συνειδητά. Ορθολογικά.

Βάσει έγκυρων πληροφοριών, ουσιαστικών γνώσεων, λογικών επιχειρημάτων κι όχι θυμικών αντιδράσεων ή απόψεις τρίτων.

Αλλιώς, είμαστε καταδικασμένοι να εξοστρακίζουμε πάντα τον Αριστείδη, γιατί τον αποκαλούν Δίκαιο και μας ενοχλεί.

Δεν έχει δα μεγάλη σημασία που δεν τον ξέρουμε, δεν ξέρουμε για τη ζωή ή τις πράξεις του.

Κάπου θα διαβάσαμε πως του άξιζε ό,τι έπαθε.

Μάριος-Ανέστης Καϊτάζης
Αναγνώστης του Macroskopio

https://www.macroskopio.gr/el