Bei Dao: “H Απάντηση”(The Answer) και η Διακήρυξη “Declaration”

Bei Dao: “H Απάντηση”

(The Answer) και η Διακήρυξη “Declaration”

 Βεατρίκη Α 

«.. poetry always moves through hidden channels, regardless of nations or programs or committees. Translated poems, like poems in their original language, have a way of appearing and changing a person’s life.” (..η ποίηση μετακινείται πάντα μέσα από κρυφά κανάλια, ανεξάρτητα από έθνη ή προγράμματα ή επιτροπές. Τα μεταφρασμένα ποιήματα, όπως και τα ποιήματα στην αρχική τους γλώσσα, έχουν έναν τρόπο να εμφανίζονται και να αλλάζουν την ζωή ενός ανθρώπου)

έχει πει ο Eliot Weinberger,, Αμερικανός λόγιος, λογοτέχνης, βραβευμένος μεταφραστής, εκ των μεταφραστών του ποιητή Bei Dao και ο επιμελητής εκδόσεως της ποιητικής του συλλογής“The Rose of Time” 2009.

“Poetry is an echo, asking a shadow to dance”  (Η Ποίηση είναι μια ηχώ,που ζητάει μια σκιά να χορέψει) είχε πει ο Carl Sandburg

Ο Χορός των σκιών

1.Κίνα, Απρίλης 1976: Στις 5 Απριλίου 1976 , την ανακηρυγμένη από ετών στην Κίνα,ως παραδοσιακή Ημέρα πένθους, πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου μια απρόβλεπτη μαζική εκδήλωση. Χιλιάδες άνθρωποι (τουλάχιστον 100.000) συνέρρευσαν στην πλατεία Τιενανμέν ( Tiananmen Square) για να θρηνήσουν τον θάνατο του Zhou Enlai (Τσου εν Λάϊ), μέλους του Πολιτικού Γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνα, ο οποίος, κατά τη γνώμη τους, είχε προσπαθήσει να μετριάσει τις πολιτικές του Μάο για άμεση κολεκτιβοποίηση και ταξικό πόλεμο και την αιματοβαμμένη δράση των κόκκινων φρουρών, και επίσης, να διαδηλώσουν με ποιήματα και ομιλίες ενάντια στην “συμμορία των τεσσάρων”.(The Gang of Four).  Πηγές και: εδώ και εδώ Η αστυνομία, κατ’ εντολή της συμμορίας των τεσσάρων προς εκκαθάρισή τους, κατέστειλε δια της βίας και των όπλων τους θρηνούντες από την πλατεία και τους τιμώρησε με εκπληκτική βία. Μονάχα οι συλληφθέντες ξεπέρασαν, λέν’,  τα 4.000 άτομα και πολλοί ήσαν εκείνοι που αποκεφαλίστηκαν μετά.. Η παραπάνω πράξη από τους διαδηλωτές χαρακτηρίστηκε ως αντεπαναστατική.

Ο Κινέζος Zhao Zhenkai, τον οποίο γνωρίζουμε ως Bei Dao, εργαζόταν τότε ως ηλεκτρολόγος έξω από την πρωτεύουσα και το τραγικό αυτό γεγονός στην εκδήλωση πένθους και διαμαρτυρίας,  τον ώθησε να γράψει το ποίημα το οποίο, για το καλό ή το χειρότερο, είναι το πιο συχνά ανατυπωμένο έργο του στον κινέζικα κόσμο, «Huida» («Η απάντηση» ή «Μια απάντηση»).

Το παρακάτω ποίημα του Bei Dao “The Answer” (Η Απάντηση), που αποδίδεται στα αγγλικά, στα ελληνικά και στην φυσική του Κινεζική γλώσσα των Μανδαρίνων,  γράφτηκε το 1976 και σύντομα θεωρήθηκε ως το αντιπροσωπευτικό ποίημα του Κινεζικού Δημοκρατικού Κινήματος. Χιλιάδες ο κόσμος που βροντοφώναζε τον στίχο του ποιήματος “I don’ t believe the sky is blue”. Κι αυτός ο στίχος, αυτό το ποίημα και όπως και οι άλλοι του στίχοι στο ποίημά του “ Διακήρυξη”

“I will not kneel on the ground
Allowing the executioner to look tall
The better to obscure the wind of freedom”.

 έγιναν μετά, στα δραματικά γεγονότα του μεγάλου μακελειού στην πλατεία Τιεν Ανμέν της 4ης Ιουνίου του έτους 1989,  συνθήματα ενός ματοβαμμένου αγώνα για την Ελευθερία και την Δημοκρατία..Δείτε τα ποιήματα αυτά, που ως τις μέρες  μας έχουν ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, κι οι στίχοι τους έχουν γίνει φυλαχτό και έμβλημα για κείνους που ορθώνουν το ανάστημά τους για το Δίκαιο και την Ελευθερία:

Debasement is the password of the base,

Nobility the epitaph of the noble.

See how the gilded sky is covered

With the drifting twisted shadows of the dead.

The Ice Age is over now,

Why is there ice everywhere?

The Cape of Good Hope has been discovered,

Why do a thousand sails contest the Dead Sea?

I came into this world

Bringing only paper, rope, a shadow,

To proclaim before the judgment

The voice that has been judged:

Let me tell you, world,

I—do—not—believe!

If a thousand challengers lie beneath your feet,

Count me as number thousand and one.

I don’t believe the sky is blue;

I don’t believe in thunder’s echoes;

I don’t believe that dreams are false;

I don’t believe that death has no revenge.

If the sea is destined to breach the dikes

Let all the brackish water pour into my heart;

If the land is destined to rise

Let humanity choose a peak for existence again.

A new conjunction and glimmering stars

Adorn the unobstructed sky now;

They are the pictographs from five thousand years.

They are the watchful eyes of future generations.

Εξευτελισμός  είναι ο κωδικός πρόσβασης  της βάσης,

Αρχοντιά, ο επιτάφιος του ευγενούς.

 Κοιτάτε πως σκεπάζεται ο επιχρυσωμένος ουρανός

με διεστραμμένους ίσκιους των νεκρών που παρασέρνονται –

Η Εποχή των Παγετώνων τελείωσε τώρα,

Γιατί υπάρχει πάγος παντού;

Το ακρωτήριο της καλής ελπίδας έχει ανακαλυφθεί,

Γιατί χίλια πανιά  αντιπαλεύουν  τη Νεκρά Θάλασσα;

Ήρθα σε αυτόν τον κόσμο

Φέρνοντας μόνο χαρτί, σχοινί, μια σκιά,

Να διακηρύξω πριν από την απόφαση

Εκείνη την φωνή που έχει κριθεί:

Άσε με να σου πω, κόσμε,

           Εγώ-  δεν- πιστεύω!

Αν χίλιοι αντίπαλοι κείτονται κάτω από τα πόδια σας,

Μετρείστε με σαν τον αριθμό χίλιοι και ένας 

Δεν πιστεύω ότι ο ουρανός είναι μπλε.

Δεν πιστεύω στους αντίλαλους του κεραυνού.

Δεν πιστεύω ότι τα όνειρα είναι ψεύτικα.

Δεν πιστεύω ότι ο θάνατος δεν έχει εκδίκηση. ξεπληρώνεται

Εάν η θάλασσα προορίζεται να σπάσει τα φράγματα

Αφήστε όλο το υφάλμυρο νερό να χυθεί μες στην καρδιά μου.

Εάν η στεριά προορίζεται να ανυψωθεί

Αφήστε την ανθρωπότητα να επιλέξει μια κορυφή για  να υπάρξει ξανά.

Μια νέα σύζευξη και σπινθηροβόλα αστέρια 

Εμπλουτίζουν  τον καθάριο ουρανό τώρα.

Είναι  τα ιδεογράμματα  πέντε χιλιάδων χρόνων.

Είναι τα άγρυπνα βλέμματα των μελλοντικών γενεών.

«The Answer» poem by Bei Dao,                         ¨Η Απάντηση” ποίημα του Μπέι Ντάο   

translated by  Bonnie S. McDougall,        σε δική μου μετάφραση από τη αγγλική της                                                                                                                                              McDougall

回答      “Η Απάντηση” (στην Κινεζική γλώσσα των Μανδαρίνων)

北島 Běi Dǎo

卑鄙是卑鄙者的通行證，

高尚是高尚者的墓志銘，

看吧，在那鍍金的天空中，

飄滿了死者彎曲的倒影。

冰川紀過去了，

為什麼到處都是冰淩？

好望角發現了，

為什麼死海裏千帆相競？

我來到這個世界上，

只帶著紙、繩索和身影，

為了在審判前，

宣讀那些被判決的聲音。

告訴你吧，世界

我–不–相–信！

縱使你腳下有一千名挑戰者，

那就把我算作第一千零一名。

我不相信天是藍的，

我不相信雷的回聲，

我不相信夢是假的，

我不相信死無報應。

如果海洋注定要決堤，

就讓所有的苦水都注入我心中，

如果陸地注定要上升，

就讓人類重新選擇生存的峰頂。

新的轉機和閃閃星鬥，

正在綴滿沒有遮攔的天空。

那是五千年的象形文字，

那是未來人們凝視的眼睛

2. Ο ποιητής Bei Dao έγραψε το παρακάτω ποίημά του “ Διακήρυξη”, που το αφιέρωσε στην μνήμη του φίλου του Yu Luoke, αντιφρονούντα της Κόκκινης Πολιτιστικής Επανάστασης, που εκτελέστηκε το 1970 από το Μαοϊκό Καθεστώς για τις  απόψεις του.  Τα ποιήματά που είχε γράψει ο ποιητής από την αρχή της δεκαετίας του 1970 με διάφορα ψευδώνυμα όπως Xuan gao, πρωτοδημοσιεύτηκαν μεταξύ των ετών 1978 –1980 στο ανεπίσημο λογοτεχνικό περιοδικό Jintian (Today). “Σήμερα” που ίδρυσε μαζί με τον ποιητή Mang Ke και το οποίο συγκέντρωσε γύρω του κι άλλους νέους ποιητές, και αντιφρονούντες. Έτσι πως, επανιδρύθηκε στην Κίνα, η ποίηση που είχε επί χρόνια αποτελματωθεί! Δείτε το ποίημα:

Perhaps the final hour is come        ‘Ίσως η τελευταία ώρα έχει ‘ρθεί

I have left no testament            Δεν έχω αφήσει διαθήκη
Only a pen, for my mother        Μόνο μια πένα, για την μητέρα μου
I am no hero                                      Δεν είμαι ήρωας
In an age without heroes            Σε μια εποχή δίχως ήρωες

I just want to be a man

θέλω μόνον να είμαι άνθρωπος

The still horizon                   Ο Ορίζοντας

divides the ranks of the living and the dead     διαχωρίζει τις τάξεις των ζωντανών                                                                                              και των νεκρών

I can only choose the sky      Μπορώ να επιλέξω μόνο τον ουρανό

I will not kneel on the ground        Δεν θα γονατίσω στο έδαφος

Allowing the executioners to look tall       Επιτρέποντας στους εκτελεστές το να                                                                                             φαίνονται ψηλοί    
The better to obstruct the wind of freedom    και το καλύτερο,  το να εμποδίζουν                                                                                               τον άνεμο της ελευθερίας

From star-like bullet holes shall flow      Από τις αστερόμορφες τρύπες των                                                                                                                      σφαιρών  θα ρέει     

A blood-red dawn            μια ‘ματοβαμμένη χαραυγήΤο ποίημα “Declaration” στα Κινέζικα

也许最后的时刻到了
我没有留下遗嘱
只留下笔，给我的母亲
我并不是英雄
在没有英雄的年代里，
我只想做一个人。

宁静的地平线
分开了生者和死者的行列
我只能选择天空
决不跪在地上
以显出刽子手们的高大
好阻挡自由的风

从星星的弹空里
将流出血红的黎明

Μετά την σφαγή της Τιενανμέν τον Ιούνιο του 1989, σε χρόνο που ο ποιητής Bei Dao έλειπε στο Βερολίνο, κατηγορήθηκε από το Καθεστώς ως υποκινητής των διαδηλώσεων στην Τιενανμέν για τον λόγο ότι στίχοι των ποιημάτων του ήσαν γραμμένοι σε πανώ των φοιτητών στην πλατεία Τιενανμέν και στους τοίχους και επακολούθησε η εξαναγκαστική του εξορία από την Κίνα. Στα επόμενα χρόνια, ο ποιητής μετέβη σε πολλές και διαφορετικές χώρες όπου και έμενε στην κάθε μια τους για λίγο.  Στην Κίνα θέλησε να επιστρέψει το 2006, για να δει και την οικογένειά του,  αλλά δεν του το επέτρεψαν. Τελικά, σήμερα ζει στην  Καλιφόρνια των Η.Π.Α και έχει την αμερικανική υπηκοότητα .

Σημειώσεις:

1。Δυο λόγια για τον ποιητή: Ο Bei Dao,北岛, σύγχρονος Κινέζος ποιητής, του οποίου το πραγματικό όνομα είναι Zhao Zhenkai είναι ο κύριος εκπρόσωπος της ομάδας των misty poets (ομιχλωδών ποιητών) που ονομάστηκαν έτσι  λόγω των συμβολισμών και των “μεταφορών και της κρυπτικής, ερμητικής γλώσσας που χρησιμοποιούν στην ποίησή τους και που δεν γίνεται εύκολα κατανοητή. Την ποίησή του την έγραψε στην μητρική του γλώσσα, την κινεζική των Μανδαρίνων.

Γεννημένος στο Πεκίνο το 1949 επέλεξε το όνομα Bei Dao που σημαίνει “Βόρειο νησί”και  το οποίο αντιστοιχεί σε ένα απομονωμένο νησίδιο με ιστορική σημασία, το Zhifu Island, της  Επαρχίας Σαντόνγκ στην Κίνα. Το όνομα του νησιού γενικεύτηκε για να σημαίνει ολόκληρη την περιοχή Yantai σε παλαιότερη δυτική λογοτεχνία.

Ο  Bei Dao είναι ενας μεγάλος διάσημος ποιητής, πολυβραβευμένος, επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων και υποψήφιος τα τελευταία χρόνια για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Είναι επίσης, καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Κέντρο Μελετών για την Ασία Ανατολή στο Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ

Το έργο του, ποιητικό κυρίως αλλά και δοκίμια ή λογοτεχνικά κείμενα, τόσο εκείνο που δημιούργησε στην Κίνα, όσο και αυτό που συνέχισε μετά την εξορία του από την χώρα,  έχει μεταφραστεί σε είκοσι πέντε γλώσσες.

Στην Ελλάδα δεν βρήκα να έχει μεταφραστεί κάποιο ποίημά του. Η μόνη αναφορά που βρήκα στο πρόσωπό του είναι σ’ ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της κ. Ξανθίππης (Τιτίκας) Δημητρούλια, για την ποίηση στην Κίνα που έχει δημοσιευθεί στην “Καθημερινή”

Για την την ζωή , την δράση και τα ποιητικά έργα του ποιητή , μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://wikivisually.com/wiki/Bei_Dao και πιο αναλυτικά και με πολλά ποιήματά του στην αγγλική μεταφρασμένα, εδώ: http://poetbeidao.blogspot.com/2009/12/translated-poems.html

Παρά το ότι τα παραπάνω ποιήματά του λογίζονται ως πολιτικά, ο  Bei Dao δεν θεωρείται πολιτικά στρατευμένος ποιητής..Προσωπικά, μου άρεσε πολύ το ποίημά του “Landscape Over Zero”, 1995. Αυτό του το ποίημα είχα κατά νου να σας παρουσιάσω αλλά να που κατέληξα σε αυτά τα δυο..Είναι που είναι και τα δυο τα πιο ονομαστά του. Κάποτε θα γράψω και για το “Τοπίο πάνω από το μηδέν”.

Με έχει γοητεύσει αυτός ο ποιητής.. Η ποίησή του είναι σα μια ζωγραφιά σουρεαλιστική. Εικόνες λυρικές, εικόνες σκληρές αλληλοδιαδέχονται η μια την άλλη, στις αντιθέσεις τους. Σύμβολα και μεταφορές, κρυμμένα βαθειά μηνύματα…Πως αλλιώς να μιλήσει κάποιος που ζούσε κάπου όπου και η γλώσσα του ήταν δεμένη;

Αυτήν, την ερμητική, έμαθε…Κι όμως, η γλώσσα του αυτή, η ομιχλώδης και συμβολική, ο λόγος του κι ας είναι στα Κινέζικα, πέρασε από την Κίνα, απ’ την Ασία  και ταξίδεψε σε όλες τις Ηπείρους. Έγινε κτήμα του κόσμου, τούτη η ποίηση.. Μεγάλο πράγμα!

Η Αυστραλή κ. Bonnie S. McDougall, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Σίδνεϋ, αναγνωρισμένου κύρους μεταφράστρια της Κινέζικης γλώσσας και ΄επίτιμη Συνεργάτις στο Τμήμα Κινεζικών Σπουδών, είπε μιλώντας για την πρώϊμη ποίηση του ποιητή , όπως στα προαναφερόμενα ποιήματά του..«αποκάλυψη του εαυτού που κατοικεί σε δύο αθέμιτα σύμπαντα: έναν ονειρικό κόσμο της αγάπης, της ηρεμίας και της κανονικότητας, που θα έπρεπε να υπάρχει αλλά και σε έναν εφιάλτη σκληρότητας, τρομοκρατίας και μίσους, που δεν πρέπει να υπάρχει αλλά είνα騔

2. Ο πρώτος από πάνω ζωγραφικός πίνακας είναι του Gao-xingjian, Κινέζου θεατρικού συγγραφέα, μυθιστοριογράφου, κριτικού της λογοτεχνίας και ζωγράφου που ζει στη Γαλλία και που τιμήθηκε το έτος 2000 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας ενώ ο δεύτερος ζωγραφικός πίνακας είναι της σύγχρονής μας Ολλανδής ζωγράφου Lia Van Elffenbrinck

https://beatrikn.wordpress.com/