Τοστ Ζαμπόν του Charles Bukowski

Στο Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ, ο Όσκαρ Ουάιλντ είχε κάνει μια πολύ εύστοχη παρατήρηση σε σχέση με την επανάληψη της ανάγνωσης ενός βιβλίο: Αν δεν βρίσκεις απόλαυση στο να διαβάσεις ένα βιβλίο ξανά και ξανά, δεν υπήρχε λόγος να το διαβάσεις καν. Αν λάβω σοβαρά υπόψη μου την παραπάνω, ενδιαφέρουσα μεν απόλυτη δε, φράση του Ουάιλντ, τότε μόνο ένα βιβλίο αξίζει στην βιβλιοθήκη μου, αυτό που έχω διαβάσει τις περισσότερες φορές, το Τοστ Ζαμπόν του Charles Bukowski.

Η σχέση μου με τον θείο Charles ξεκίνησε υπό καθεστώς αμφισβήτησης και αναπτύχθηκε σε ένα θυελλώδες αίσθημα. Και μπορεί να ακούγεται τρομερά σαχλό αυτό που μόλις έγραψα, αλλά ο Bukowski είναι από αυτούς τους συγγραφείς που είτε μισείς είτε ερωτεύεσαι. Φανερά ανήκω στην δεύτερη κατηγορία. Η πρώτη μου επαφή με την πένα του έγινε με τον Βρόμικο Κόσμο, μια συλλογή διηγημάτων που πέρασε και δεν ακούμπηκε. Ελαφρώς απογοητευμένη και με μισή καρδιά έπιασα μετά το Τοστ Ζαμπόν και τότε είδα το φως το αληθινό. Αλλά ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ο Henry Charles Bukowski γεννήθηκε το 1920 στο Άντερναχ της Γερμανίας και δύο χρόνια αργότερα η οικογένειά του μετανάστευσε στο Λος Άντζελες. Μεγάλωσε σε ένα δυσάρεστο οικογενειακό περιβάλλον με έναν βίαιο συντηρητικό πατέρα και μια παθητική μητέρα. Η σχέση του με τους γονείς του και ειδικότερα με τον πατέρα του ήταν ιδιαιτέρως τραυματική και τον σημάδεψε τόσο σε προσωπικό όσο και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Ο Bukowski έζησε περίπου όπως οι ήρωες των έργων του, αντισυμβατικά και ελεύθερα. Το συγγραφικό του ταλέντο άργησε να γίνει αντιληπτό από τα εκδοτικά κυκλώματα και, όταν αυτό συνέβη, τα έργα του γνώρισαν μεγαλύτερη επιτυχία σε ευρωπαικό έδαφος παρά σε αμερικάνικο. Πλέον έχει αποκτήσει την θέση που του αξίζει δίπλα στα συγγραφικά τέρατα που θαύμαζε, τον Hemingway, τον Dostoyevsky και τον D. H. Lawrence. Έφυγε από την ζωή τον Μάρτιο του 1994 σε ηλικία 73 ετών αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο συγγραφικό έργο και ένα ακόμα μεγαλύτερο συγγραφικό κενό.

Όπως και τα περισσότερα από τα γραπτά του, έτσι και το Τοστ Ζαμπόν έχει αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Με κεντρικό ήρωα –  αντιήρωα τον Χένρι Τσινάκι, ο Bukowski εξιστορεί την παιδική του ηλικία, τα βιώματα, τις επιθυμίες και όσα ήθελε να πει και να κάνει σε έναν κόσμο που δεν του άρεσε και ούτε ο ίδιος ήταν αρεστός. Είναι ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης για γερά στομάχια. Σε αντίθεση με τον Φύλακα στη Σίκαλη, ο Χένρι του Τοστ Ζαμπόν δεν μασά τα λόγια του. Είναι ένα παιδί που δεν φοβάται πια το ξύλο μετά την σχολική τιμωρία, που δεν θέλει φίλους και δεν υπάρχει ούτε ένα συναισθηματικό δεκανίκι να τον κρατήσει. Γεννήθηκε σε έναν κόσμο που τον θέλει ενήλικο και εκείνος κάτω από την οργή και τον αφύσικο για την ηλικία του μηδενισμό παραμένει ένα παιδί με ένα μπλε πουλί στην καρδιά του.

Σ’ όλη μου την ζωή, σ’ αυτή τη γειτονιά έπεφτα πάνω σε ιστούς από αράχνες, δεχόμουν επιθέσεις από μαυροπούλια, ζούσα με τον πατέρα μου. Όλα ήταν μια ατελείωτη θλίψη, άχαρα, καταραμένα. Ακόμα και ο καιρός ήταν αλαζονικός, κακόβουλος. Ή που τσουρούφλιζε τα πάντα για εβδομάδες ή που θα έβρεχε αδιάκοπα για πέντε ή έξι εβδομάδες. Το νερό πλημμύριζε τις πρασιές και έμπαινε στα σπίτια. Αυτός που είχε σχεδιάσει το αποχετευτικό σύστημα, είχε καλοπληρωθεί την άγνοιά του.

Αισθάνομαι πως ό,τι κι αν πω για αυτό το βιβλίο θα είναι λίγο και πράγματι θα είναι γιατί πρόκειται για μια αυτοβιογραφία, έστω και είναι μυθιστοριοποιημένη. Ο Bukowski είναι ειλικρινής με τους αναγνώστες αλλά κυρίως με τον εαυτό του. Γράφει τα πράγματα έτσι ακριβώς όπως τα έζησε και ένιωσε φανερώνοντας τα όποια λάθη και αδυναμίες είχε. Δεν είναι καθόλου εύκολο κάτι τέτοιο και δεν μαρτυρά καμία αδιαφορία. Για να δεις τον εαυτό σου όπως πραγματικά είναι πρέπει να είσαι έτοιμος να δεις το τέρας στον καθρέφτη σου. O θείος Charles ήταν κάτι παραπάνω από έτοιμος.

Πόλεμος. Εδώ ήμουν παρθένος. Μπορείς να φανταστείς τα μυαλά σου τιναγμένα στον αέρα για χάρη της ιστορίας, πριν ακόμα γνωρίσεις τι πράγμα είναι η γυναίκα; Ή πριν αποκτήσεις ένα αυτοκίνητο; Τι έπρεπε να προστατέψω; Κάποιους άλλους. Αυτούς που δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή για μένα. Το να πεθάνεις στον πόλεμο δεν σταματάει τους πολέμους.

Το προτείνεται είναι μια λέξη μικρής σημασίας για αυτό το βιβλίο. Μπορούμε πλέον να διαχωρίσουμε τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που έχουν διαβάσει το Τοστ Ζαμπόν και σε αυτούς που θα το διαβάσουν. Είστε τυχεροί σε όποια κατηγορία και αν ανήκετε.

Εγώ το διάβασα σε μια παμπάλαια -πρώτη- έκδοση από τα Γράμματα. Από όσο γνωρίζω, κυκλοφορεί και από εκδόσεις Μεταίχμιο σε νέα μετάφρασε του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη.

https://stylerivegauche.wordpress.com/