Το έκτο νησί του Ντανιέλ Τσαβαρία

Τα μυθιστορήματα με παράλληλες αφηγήσεις δεν είναι το φόρτε μου. Με δυσκολεύουν απίστευτα πολύ, συνήθως έχουν πολυάριθμους πρωταγωνιστές, άρα και πολλά ονόματα, και οι ιστορίες συνδυάζουν διαφορετικές μεταξύ τους χρονικές περιόδους. Όταν ξεκίνησα το Έκτο Νησί δεν ήξερα τι να περιμένω. Δεν είχα προηγούμενη επαφή με την πένα του Ντανιέλ Τσαβαρία, αλλά ήδη από τις πρώτες σελίδες καταλάβαινα ότι κάτι πολύ καλό συμβαίνει σε αυτό το βιβλίο. Τα κεφάλαια κυλούσαν σαν τρεχούμενο νερό και η αρχική επιφύλαξη σύντομα ξεχάστηκε. Όταν πια έφτασα στις τελευταίες σελίδες, μια καινούργια βεβαιότητα με πλημμύρισε, το Έκτο Νησί είναι με διαφορά η πιο ενδιαφέρουσα περιπέτεια που έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό.

Ο προσφάτως εκλιπών Ντανιέλ Τσαβαρία είναι από αυτούς τους θαυμαστούς τύπους που κάποιος θα χαρακτήριζε με την φράση «βίος και πολιτεία». Γεννήθηκε το 1933 στην Ουρουγουάη και στα είκοσί του μπάρκαρε γι’ άλλη γη, γι’ άλλα μέρη. Διέσχισε την Ευρώπη, εργάστηκε ως φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Αμβούργου, ως ναύτης σε ελληνικό πλοίο και περιπλανήθηκε στην Ιταλία. Το 1964 ζούσε στην Βραζιλία όταν και πραγματώθηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα, το οποίο κράτησε μέχρι τον Μάρτιο του επόμενου έτους. Έφυγε τότε για τον Αμαζόνιο και μερικούς μήνες μετά κατέληξε στις ακτές του Ειρηνικού. Εκεί, παράλληλα με τις παράνομες και νόμιμες εργασίες που έκανε για να ζήσει, συνδέθηκε με το E.L.N., το κίνημα των ανταρτών του Φιντέλ Κάστρο. Στις 28 Οκτωβρίου 1969 έκανε αεροπειρατεία και με την απειλή ενός όπλου ανάγκασε τον πιλότο του αεροπλάνου να κατευθυνθεί στην κομμουνιστική Κούβα. Έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του στην Αβάνα διδάσκοντας αρχαία ελληνικά, λατινικά και κλασική φιλολογία. Πέθανε στις 6 Απριλίου 2018, την ημέρα που εγώ ξεκινούσα το Έκτο Νησί.

Αν είναι μια φορά δύσκολο να χωρέσεις την ζωή του Τσαβαρία, έστω και κατά προσέγγιση, σε μια παράγραφο, τότε είναι επιεικώς ακατόρθωτο να μιλήσεις για το Έκτο Νησί χωρίς να υποπέσεις στο ασυγχώρητο αμάρτημα των spoilers. Για τον λόγο αυτό θα είμαι φειδωλή με την πλοκή. Τρεις ιστορίες μονοπωλούν το ενδιαφέρουν του αναγνώστη στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα: οι περιπέτειες ενός ολλανδού πειρατή του 17ου αιώνα, η ζωή και το έργο ενός υψηλόβαθμου στελέχους της ITT και οι επιλογές ενός θρησκόληπτου ουρουγουανού ορφανού. Οι τρεις αυτές πλευρές δημιουργούν ένα ισόπλευρο τρίγωνο μυστηρίου, ίντριγκας και αγωνίας.

«Προπαντός, παίζω με τον κίνδυνο. Είναι η πιο υγιής απόλαυσή μου. Προς το παρόν, τίποτα δεν ελπίζω από την ζωή, παρά μόνο να νιώθω καλά. Υποθέτω ότι στα ίδια βρίσκεται, γενικώς, το ανθρώπινο είδος. Όμως η πλειοψηφία πέφτει στην παγίδα να κάνει όνειρα για το μέλλον. Εγώ είμαι γαντζωμένος στο παρόν σαν τσιγγάνος.» (σελ. 283)

Είναι δύσκολο να προσδιορίσεις ακριβώς το είδος του Έκτου Νησιού. Ο Τσαβαρία, εκτός από την μαγνητική πλοκή, έχει ταυτόχρονα συμπεριλάβει ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία. Σε καμία των περιπτώσεων δεν θέλω να παρουσιάσω το Έκτο Νησί ως ιστορικό μυθιστόρημα, δεν είναι εξάλλου, αλλά πρόκειται σίγουρα για ένα προσεγμένο έργο που δεν βασίζεται μονάχα στο συγγραφικό ταλέντο του δημιουργού και τους άρτιους χαρακτήρες. Διαβάζοντάς το μου θύμισε έντονα το Όνομα του Ρόδου του Ουμπέρτο Έκο και τους Αιρετικούς του Παδούρα. Μάλιστα, με βαριά καρδιά λόγω αδυναμία στον Παδούρα, πρέπει να ομολογήσω πως το Νησί μου άρεσε περισσότερο.

Οι τρεις ιστορίες αναπτύσσονται ανά κεφάλαιο. Στην αρχή τα ονόματα και οι χρονολογίες είναι ρευστά, όσο προχωρά όμως η υπόθεση η εικόνα ξεκαθαρίζει. Γενικά είναι ένα βιβλίο που απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη. Η γραφή ρέει μεν γοργά, τα επιμέρους δεδομένα όμως είναι πολλά. Η μετάφραση του Κρίτωνα Ηλιόπουλου είναι εξαιρετική. Δεν έχω διαβάσει το πρωτότυπο φυσικά, αλλά οι διαφορές, όπου αυτές έπρεπε να υπάρχουν, είναι ευδιάκριτες.

Το Έκτο Νησί μπορεί να είναι το πρώτο βιβλίο του Ντανιέλ Τσαβαρία που διαβάζω, δεν θα είναι όμως και το τελευταίο. Ο συμπαθέστατος αυτός τύπος που αυτοπροσδιορίζεται ως κουβανός συγγραφέας γεννημένος στην Ουρουγουάη μου κίνησε το ενδιαφέρον για τα καλά, τόσο που σκέφτομαι σοβαρά να πιάσω ένα ένα ολόκληρη την εργογραφία του. Συστήνεται ανεπιφύλαχτα, μην πω υποχρεωτικά!

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Όπερα.

https://stylerivegauche.wordpress.com/