JEAN AMERY :
Μνησικακίες (αποσπάσματα)
Κι έτσι με τη βοήθεια ενός κόλπου, θέτω τη δική μου μνησίκακη άρνηση για συμφιλίωση υπό το λαμπρό πρίσμα των ηθών και της ηθικής. Χωρίς αμφιβολία , θα με κατηγορήσουν γι’ αυτό και γι’ αυτό θα πρέπει ν’ απαντήσω αφού είμαι εν γνώσει του ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μη θυμάτων του κόσμου μετά βίας θα δεχτούν τις επεξηγήσεις μου. Αλλά δεν έχει σημασία. Μέσα σε δύο δεκαετίες στοχασμού, πάνω σ’ αυτό που μου συνέβη, πιστεύω ακράδαντα πως η συγχώρεση και η λήθη, ως αποτέλεσμα της κοινωνικής πίεσης, είναι ανήθικα. Όποιος τσάμπα και τεμπέλικα συγχωρεί, υποτάσσει τον εαυτό του στη βιολογική και κοινωνική αίσθηση του χρόνου, η οποία επίσης λέγεται και φυσική. […]
Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα και το προνόμιο να διαφωνεί με κάθε φυσικό συμβάν, ακόμη και με τη βιολογική επούλωση που φέρει ο χρόνος. Ό,τι έγινε έγινε. Αυτή η πρόταση είναι τόσο αληθινή όσο κι εχθρική για κάθε τι ηθικό και διανοητικό. Η ηθική δύναμη ν’ αντιστέκεσαι περιλαμβάνει το να διαμαρτύρεσαι, την εξέγερση ενάντια στην πραγματικότητα, η οποία είναι ορθολογική μόνο στο βαθμό που είναι ηθική. Το ηθικό άτομο απαιτεί την ακύρωση του χρόνου – στην συγκεκριμένη υπόθεση που είναι υπό συζήτηση,αποδίδοντας στον κατηγορούμενο τις πράξεις του. Μόνον έτσι και μέσα από ένα ηθικό πισωγύρισμα του ρολογιού μπορεί ο τελευταίος να ενωθεί με το θύμα του ως συνάνθρωπος. […]
Έπρεπε ν’ αντιμετωπίσω μόνο λίγους και σε σχέση με αυτούς τους πολλούς που για μένα φαίνονταν σαν όλοι, να αποτελούν μια συντριπτική πλειοψηφία. Οι τίμιοι άνθρωποι τους οποίους ευχαρίστως θα έσωζα, είχαν ήδη χαθεί στη μάζα των αδιάφορων, των άθλιων και των μοχθηρών, των τεράτων, των γέρων χοντρών αλλά και των όμορφων νεαρών, αυτών που μέθυσαν από την εξουσία τους, αυτών που πίστεψαν πως ήταν έγκλημα, όχι μονάχα απέναντι στο κράτος τους, αλλά και απέναντι στο Εγώ τους ν’ απευθυνθούν σε ανθρώπους όπως εμείς με τρόπους που να μην είναι βάναυσοι και αυταρχικοί. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν ήταν SS αλλά μάλλον εργάτες, υπάλληλοι γραφείου, τεχνικοί και δακτυλογράφοι – και μόνο μια μειονότητα από αυτούς έφερε το σήμα του κόμματος . Στο σύνολό τους για μένα αυτοί ήταν ο Γερμανικός λαός. Το τι συνέβαινε γύρω μας και με μας το γνώριζαν επακριβώς. Γιατί οσφραίνονταν τη μυρωδιά του καμένου κρέατος από το γειτονικό στρατόπεδο εξόντωσης, όπως κι εμείς και κάποιοι από αυτούς φορούσαν και ρούχα που μόλις την προηγούμενη είχαν παρθεί από τα αφιχθέντα θύματα στις ράμπες διαλογής. […]
Κουβαλάω το βάρος της συλλογικής ευθύνης λέω . Όχι εκείνοι. Ο κόσμος που συγχωρεί και ξεχνά, εμένα έχει καταδικάσει, όχι αυτούς που δολοφόνησαν ή επέτρεψαν στους φόνους να συμβούν. Εγώ και άλλοι σαν κι εμένα είμαστε οι Σάιλοκ, όχι μόνο οι ηθικά καταδικαστέοι ενώπιον των εθνών, αλλά κι εξαπατημένοι με το νόμισμα της σάρκας επίσης. Ο χρόνος έκανε τη δουλειά του πολύ ήσυχα.
«Όλα τα ευανάγνωστα σημάδια λένε πως ο φυσικός χρόνος θα απορρίψει τα ηθικά αιτήματα της μνησικακίας μας και στο τέλος θα τα σβήσει. Η μεγάλη επανάσταση; Η Γερμανία δεν θα την κάνει. Κι η κακία μας θα είναι για το τίποτα. Το Ράιχ του Χίτλερ, τουλάχιστον προσωρινά θα συνεχίσει να θεωρείται ένα λειτουργικό ατύχημα της ιστορίας. Τελικά όμως θα γίνει απλώς και μόνο ιστορία. Ούτε καλύτερα αλλά ούτε και χειρότερα από ιστορικές δραματικές εποχές που απλώς συμβαίνουν, κηλιδωμένο ίσως, μα στο κάτω κάτω ένα Ράιχ που είχε και τις καθημερινές οικογενειακές του στιγμές . Η εικόνα του προπάππου με τη στολή SS θα κρέμεται στο σαλόνι και τα παιδιά στο σχολείο θα μαθαίνουν όλο και λιγότερα για τις ράμπες διαλογής σε σχέση βέβαια με τους εξαιρετικούς θριάμβους που επιτεύχθηκαν ενάντια στη γενική ανεργία. Ο Χίτλερ,ο Χίμλερ, ο Χάιντριχ, ο Κάλτενμπρύνερ, όλοι αυτοί θα είναι ονόματα όπως ο Ναπολέων, ο Φουσέ, ο Ροβεσπιέρος, ο Σαιν -Ζύστ. Ήδη σήμερα μπορώ στο κάτω κάτω να διαβάσω σ’ ένα βιβλίο που έχει τίτλο «η Γερμανία πάνω απ’ όλα », το οποίο έχει φανταστικούς διαλόγους, ανάμεσα σ’ ένα Γερμανό πατέρα και τον πολύ μικρό του γιο, ότι για το γιο δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του Μπολσεβικισμού και Ναζισμού. Αυτό που συνέβη στη Γερμανία μεταξύ 1933 και 1945 – έτσι θα λένε και θα διδάσκουν – θα μπορούσε να συμβεί παντού υπό τις ίδιες περιστάσεις και κανείς δεν θα επιμένει περαιτέρω πάνω στην ασημαντότητα ότι συνέβη ακριβώς στη Γερμανία και όχι οπουδήποτε αλλού. Στο βιβλίο του Ruckkehr zum Mauerwarld ο Γερμανός πρώην γενικός αξιωματικός προσωπικού, πρίγκηπας Ferdinand von der Leyen γράφει : «από μια από τις διμοιρίες μας ήρθαν ακόμη πιο άσχημα νέα . Οι μονάδες των SS εκεί είχαν εισβάλει στα σπίτια και από τους πάνω ορόφους πετούσαν παιδιά τα οποία ήταν ακόμη ανίκανα να περπατήσουν, από τα παράθυρα στο πεζοδρόμιο.» Αλλά εκατομμύρια δολοφονίες σαν αυτή, εκτελούμενες από έναν πολύ πολιτισμένο λαό, με οργανωτική αξιοπιστία και σχεδόν επιστημονική ακρίβεια, θα στοιβαχτεί με την αιματηρή δίωξη των Αρμενίων από τους Τούρκους ή με τις ντροπιαστικές πράξεις των Γάλλων αποικιοκρατών: εξίσου θλιβερές όχι όμως μοναδικές. ’Ολα θα συμπτυχθούν σ’ ένα γενικό «Αιώνα της Βαρβαρότητας». Εμείς, τα θύματα, θα εμφανιζόμαστε ως οι πραγματικοί αδιόρθωτοι, ως αυτοί που δεν συμφιλιώνονται, ως οι αντιδραστικοί ενάντια στην ιστορία, με την πραγματική σημασία των λέξεων και στο τέλος θα φαίνεται σαν τεχνική αναποδιά ακόμη και το ότι κάποιοι από εμάς επιζήσαμε.[…] Αυτό που με αποανθρωποποίησε, απέγινε εμπόρευμα, το οποίο προσφέρω προς πώληση.
Μοιραία γη , όπου κάποιοι στέκουν αιώνια στο φως και άλλοι αιώνια στο έρεβος. Την ταξίδεψα στα μήκη και στα πλάτη της ,με τα τρένα εκκένωσης, υπό την πίεση της τελικής σοβιετικής επίθεσης , από το Άουσβιτς προς τα δυτικά κι αργότερα από το Μπούχενβαλντ βόρεια προς το Μπέργκεν – Μπέλσεν . Όταν φορτηγά μας οδήγησαν μέσα από το χιόνι σε μια γωνιά της εξοχής της Βοημίας, ήρθαν τρέχοντας στα τρένα του θανάτου προσφέροντάς μας ψωμί και μήλα και έπρεπε να κυνηγηθούν με πυροβολισμούς στον αέρα από τους συνοδούς μας. Αλλά όταν είμασταν στο Ράιχ, πετρωμένες φάτσες. Ένας περήφανος λαός. Ένας περήφανος λαός ακόμη και τώρα. Η περηφάνια έγινε λίγο εύσωμη, το παραδέχομαι. Δεν στριμώχνεται πια ανάμεσα στα σαγόνια που αλέθουν αλλά λάμπει από ευχαρίστηση λόγω της καλής της συνείδησης και την κατανοητή χαρά. Δεν αναφέρεται πια στον ηρωισμό της στο πεδίο της μάχης αλλά στην παραγωγικότητά της που δεν υπάρχει αντάξια στον κόσμο όλο. Παρ’ όλα αυτά είναι η ίδια περηφάνια. Κι από την πλευρά μας η ίδια ανημποριά. Αλίμονο στους κατακτημένους. […]
Η σκλάβα ηθική μας δεν θα θριαμβεύσει . Οι μνησικακίες μας – συναισθηματική πηγή κάθε αυθεντικής ηθικής, που ήταν πάντα η ηθική των ηττημένων – έχουν λίγες πιθανότητες ή και καθόλου να πικραίνουν το απαίσιο έργο τους. Εμείς , τα θύματα, πρέπει να τελειώνουμε με την αναδρομική κακία μας, με τη σημασία που η αργκό τωνστρατοπέδων συγκέντρωσης (ΚΖ) έδωσε κάποτε στην λέξη «αποτελείωμα »Σήμαινε το «σκότωμα». Μέχρι να έρθει ο καιρός αυτός , ζητάμε από αυτούς που η ειρήνη τους διαταράσσεται από το άχτι μας να είναι υπομονετικοί..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου