ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΛΕΤΑ

Δυο λόγια για την Αρλέτα

Posted by sarant 

Η θλιβερή είδηση του θανάτου της έγινε γνωστή χτες το απόγευμα και παρόλο που ήδη τη μνημονεύσαμε στα σχόλια του χτεσινού άρθρου, βρίσκω πως της αξίζει να της αφιερώσουμε ειδικό άρθρο -αν μη τι άλλο σημάδεψε τα νιάτα μας.

Μιλάω βέβαια για την Αρλέτα, που έφυγε από τη ζωή χτες. Την Αρλέτα της ανεξάντλητης τρυφερότητας, το κορίτσι με την κιθάρα που καλύτερα από κάθε άλλον ενσάρκωσε το νέο κύμα και που συνέχισε να εκπροσωπεί τον κόσμο των μπουάτ μέχρι πολύ πρόσφατα.

Η Αρλέτα γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα όπου έζησε διαρκώς, ανάμεσα σε Εξάρχεια και Κυψέλη (στο δίπατο σπίτι της στην οδό Δεληγιάννη έμεινε ο Γιώργος Ιωάννου οταν κατέβηκε στην Αθήνα). Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών και ποτέ δεν άφησε εντελώς τη ζωγραφική. Ωστόσο, όπως διηγείται η ίδια, όταν ήταν πρωτοετής την άκουσε να τραγουδάει σε μια εκδρομή ο Γιώργος Παπαστεφάνου και την πήγε στον Πατσιφά, που τότε ξεκινούσε στη ΛΥΡΑ και καθώς δεν είχε τη δυνατότητα να προσελκύσει καθιερωμένους καλλιτέχνες αναζητούσε νέες φωνές και με πρωτοστάτη τον Γιάννη Σπανό προωθούσε το κίνημα που έμεινε γνωστό ως «νέο κύμα».

Ακριβώς σε μουσική Γιαννη Σπανού και στίχους Γιώργου Παπαστεφάνου ήταν το πρώτο τραγούδι που έκανε γνωστή την Αρλέτα, το Μια φορά θυμάμαι

Ο πρώτος της δίσκος κυκλοφορεί το 1966, κυρίως με συνθέσεις του Γιάννη Σπανού, και αμέσως την καθιερώνει. Στον δεύτερο δίσκο της, το 1967, παρουσιάζει και δικά της τραγούδια, σε μουσική και στίχους δικούς της («ζήλεψα», είπε αργότερα) ανάμεσα στα οποία και το έξοχο «Τα μικρά παιδιά», που μάλιστα είναι και το πρώτο τραγούδι που έγραψε στη ζωή της.

Το νέο κύμα είχε ένα ευδιάκριτο γαλλικό άρωμα -να θυμηθούμε και την ευδόκιμη θητεία του Γιάννη Σπανού στο Παρίσι- και η Αρλέτα ταίριαζε απόλυτα στο κίνημα αυτό μεταξύ άλλων και από το γαλλοπρεπές όνομά της. Μια και εδώ λεξιλογούμε και ασχολούμαστε και με τα ονόματα, να πούμε ότι το όνομα της Αρλέτας ήταν συνδυασμός των δυο βαφτιστικών της ονομάτων (Αργυρώ-Νικολέτα Τσάπρα λεγόταν κανονικά), αλλά εισάγει και στα ελληνικά το γαλλικό όνομα Arlette, που ήταν πολύ δημοφιλές εκείνες τις μεσαίες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα -θυμομαστε ίσως την Αρλέτ Λαγκιγιέ, την ιστορική μορφή της τροτσκιστικής Εργατικής Πάλης, υποψήφια σε έξι προεδρικές εκλογές. Η πρώτη Αρλέτ της ιστορίας, διαβάζω, ήταν η μητέρα του Γουλιέλμου του Κατακτητή, πριν από χίλια χρόνια. Αλλά ας γυρίσουμε στη δική μας Αρλέτα.

Η συμμετοχή της στην Τρίτη Ανθολογία του Γιάννη Σπανού, το 1975, επιστεγάζει αυτή την πρώτη περίοδο της καλλιτεχνικής της πορείας, τη νεοκυματική ας πούμε. Θα ακούσουμε την εξαιρετικά ατμοσφαιρική της ερμηνεία στο μελοποιημένο ποίημα του Βύρωνα Λεοντάρη «Η ομίχλη μπαίνει από παντού στο σπίτι».

Μεσολάβησαν δίσκοι της, και όχι αμελητέοι, όπως ο Romancero Gitano με τραγούδια του Μίκη σε ποίηση Λόρκα, αλλά η δεύτερη διακριτή φάση πιστεύω πως εγκαινιάζεται το 1981 με το Ένα καπέλο με τραγούδια, σε δική της μουσική και στίχους, όπως το Καφενείο:

Υστερα ήρθαν οι δυο έξοχοι δίσκοι σε συνεργασία με τον Λάκη Παπαδόπουλο στη μουσική, Περίπου το 1984 και Τσάι γιασεμιού το 1985.

Και οι δυο δίσκοι είναι θαυμάσιοι, αλλά έχω μια ελαφρά προτίμηση στον πρώτο, που έχει μεγαλύτερη ποικιλία ειδών. Δυσκολεύομαι να διαλέξω τραγούδι από το Περίπου, γιατί τα περισσότερα τα αγαπώ πολύ. Θα βάλω εκείνο που, κάθε φορά που το ακούω, με κάνει να δακρύζω για όσα όμορφα χάθηκαν πριν γεννηθούν: Πλατεία Αμερικής. Οι στίχοι είναι της Μαριανίνας Κριεζή.

Από το Τσάι Γιασεμιού διαλέγω να ακούσουμε ένα τραγούδι που έχει γνωρίσει αμέτρητες επανεκτελέσεις αλλά καμιά δεν έχει εκθρονίσει την αρχική εκτέλεσή του με την Αρλέτα:

Τα ήσυχα βράδια, βεβαίως -αν και θα το δείτε επίσης να τιτλοφορείται ‘Το τραγούδι της ερήμου’ ή, από τον πρώτο στίχο «Ακόμα κι αν φύγεις». Μια από τις ωραιότερες ελληνικές μπαλάντες όλων των εποχών, και πάλι σε στίχους της Μαριανίνας Κριεζή και μουσική του Λάκη Παπαδόπουλου.

Και αυτή η δεύτερη περίοδος ολοκληρώνεται με τον δίσκο Άσε τα κρυφά κρυμμένα απ’ όπου ακούμε το Μπαρ το Ναυάγιο.

Ακολούθησαν πολλές και ποικίλες συνεργασίες και συμμετοχές της, είτε στο τραγούδι είτε στους στίχους και τη μουσική, ως τον τελευταίο της διπλό δίσκο (Και πάλι χαίρετε, το 2009) -αλλά θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρω και την εξαιρετική της ερμηνεία σε επανεκτελέσεις τραγουδιών του Χατζιδάκι αλλά και σε παλιά ελαφρά τραγούδια, που τα τραγούδησε με ύφος νεοκυματικό, όπως το Θα ξανάρθεις (Κώστας Γιαννίδης-Αλέκος Σακελλάριος).

Τελευταία φορά την είχα δει πριν από 6-7 χρόνια σε μια ανοιχτή συναυλία -το κοινό ηταν κάπως ανήσυχο και θορυβούσαν, οπότε η Αρλέτα μάς μάλωσε, μετά όμως έφτιαξε η διάθεσή της και μας είπε και αστεία. Τον τελευταίο καιρό είχε αλλεπάλληλα προβλήματα υγείας και νοσηλευόταν εδώ και μήνες. Κατά σύμπτωση, αυτή η φανατική γατόφιλη έφυγε από τη ζωή χτες, που ήταν η παγκόσμια μέρα της γάτας. Θα τη θυμόμαστε για πάντα.

Να  την αποχαιρετίσουμε με μια συνέντευξή της στο Μονόγραμμα

Πολύ υλικό για την Αρλέτα υπάρχει και στο ιστολόγιο «Για την Αρλέτα» που φτιάχτηκε από φίλους της.

https://sarantakos.wordpress.com/