ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΠΕΡΓΑΙΟΣ

Απολλώνιος ο Περγαίος

Ο Απολλώνιος ο Περγαίος (ή Περγεύς) υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες μαθηματικούς – γεωμέτρες και αστρονόμους της αλεξανδρινής εποχής. Γεννήθηκε περί το 260 π.Χ. (ή σύμφωνα με άλλους μελετητές περί το 246 με 221 π.Χ.), στην Πέργη της Παμφυλίας, μια πόλη κοντά στην Αττάλεια της Μ. Ασίας. Σπούδασε και δίδαξε στην Αλεξάνδρεια κοντά στους συνεχιστές του Ευκλείδη και συνέγραψε γύρω στα 21 έργα μαθηματικών, γεωμετρίας, αστρονομίας και μηχανικής, που χωρίζονταν σε υποκατηγορίες τόμων εκ των οποίων διασώθηκαν μόνο τέσσερα με γνωστότερο εξ’ αυτών το έργο «Κωνικά» το οποίο αποτελείται από 8 βιβλία.

Δίδαξε στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας στην «Αίθουσα 5» εξ ου και του προσδόθηκε το προσωνύμιο Απολλώνιος ο Ε΄. Οι σύγχρονοι του έτρεφαν μεγάλο θαυμασμό για το έργο του, τόσον ώστε τόλμησε να ασκήσει κριτική σε έργα του Ευκλείδη και ενίοτε να προτείνει ριζικές τροποποιήσεις σε μερικά σημαντικά τμήματα των ευκλείδειων «Στοιχείων». Ο μαθηματικός – ιστορικός Πάππος ο Αλεξανδρινός (3ος αι. μ.Χ.) τον περιγράφει ως υπερόπτη στον χαρακτήρα αναφέροντας ότι υποτιμούσε τους άλλους γεωμέτρες, και ότι κατά πάσα πιθανότητα πυροδότησε εξ αφορμής αυτού τον Αρχιμήδη να αποστείλει δι´ αλληλογραφίας στον Ερατοσθένη, εκουσίως λαθεμένα θεωρήματα «για τον έλεγχο των γνώσεων εκείνων των καθηγητών του Μουσείου που θεωρούσαν τον εαυτό τους ως αυθεντίες». Εικάζεται ότι υπήρξε νεότερος του Αρχιμήδη σε ηλικία, γεγονός που προκύπτει απ’ το ότι ο Αρχιμήδης ονομάζει την παραβολή ως «ορθογωνίου κώνου τομή», ενώ από την Απολλωνίου και έπειτα εποχή καθιερώθηκαν οι νεότερες ορολογίες «παραβολή», «έλλειψη», «υπερβολή».

Επιστημονικό Έργο

Παραβολική σχέση με περιοχές ενός τετραγώνου και ορθογωνίου παραλληλογράμμου, που ενέπνευσε τον Απολλώνιο να δώσει στην παραβολή το σημερινό της όνομα.

Καταπιάστηκε με το Δήλιο πρόβλημα το οποίο και έλυσε με την βοήθεια της τομής ενός κύκλου και μιας υπερβολής, καθώς επίσης έθεσε και επέλυσε το Απολλώνιο πρόβλημα στην αγνοουμένη πραγματεία του «Επαφαί». Στην Αστρονομία υπήρξε ο πρώτος θεωρητικός, υποστηρικτής κατά άλλους του γεωκεντρικού συστήματος και κατά τον Ιππόλυτο του ηλιοκεντρικού, καθώς επίσης και εισηγητής των «έκκεντρων κύκλων και επικύκλων», για την ερμηνεία των κινήσεων του ουρανού και των πλανητών κατά τρόπο σύμφωνο με τις παρατηρήσεις. Συνέταξε πίνακες για την Σελήνη και υπολόγισε τον λόγο του μήκους του κύκλου προς την διάμετρο του (τον αριθμό π) με μεγάλη προσέγγιση. Υπήρξε ο εφευρέτης και κατασκευαστής του πρώτου ηλιακού ρολογιού και υπολόγισε την απόσταση Γης – Σελήνης σε 50.000 στάδια.

Επιρροές
Τα έργα του άσκησαν έντονη επιρροή σε μεταγενέστερους Έλληνες μελετητές και επιστήμονες όπως στον Πτολεμαίο, αλλά και της Δύσης όπως στους Francesco Maurolico (Φραγκίσκος Μαυρόλυκος), Johannes Kepler (Κέπλερ), Isaac Newton (Νεύτων) και Rene Descartes (Καρτέσιος). Ο Απολλώνιος στο «Κωνικά» αναπτύσσει περαιτέρω μια μέθοδο που είναι τόσο παρόμοια με την αναλυτική γεωμετρία, ώστε πιστεύεται κάποιες φορές πως με τις εργασίες του είχε προαναγγείλει και προβλέψει τις ιδέες του Καρτέσιου 1800 χρόνια νωρίτερα.

Κατάλογος Συγγραφικών Έργων
Διασώθηκαν τα εξής έργα του:

• Κωνικά (8 βιβλία),
• Περί Λόγου Αποτομής (2 βιβλία),
• Κατασκευή Δύο Μέσων Αναλόγων,
• Σύγκριση 12/εδρου και 20/εδρου.

Χάθηκαν τα εξής έργα του:

• Περί Χωρίου Αποτομής (2 βιβλία),
• Επαφαί (2 βιβλία),
• Νεύσεις (2 βιβλία),
• Επίπεδοι Τόποι (2 βιβλία),
• Περί Ατάκτων Αλόγων,
• Ωκυτόκιο,
• Περί Κοχλίου ή Ελίκων,
• Η Καθόλου Πραγματεία,
• Περί Του Πυρίου,
• Περί Της Κατασκευής Υδραυλικού Αρμονίου,
• Θεωρία Αριθμών,
• Περί Λογιστικών,
• Αναλυόμενος Τόπος,
• Κατασκευές Ωρολογίων,
• Οπτική,
• Διωρισμένη Τομή
• και ένα Αστρονομικό σύγγραμμα αγνώστου τίτλου.

 Δείτε εδώ περισσότερα…από το Περιοδικό ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ (τεύχος 1) της ΕΜΕ Ημαθίας
http://www.emeimathias.gr/