ΠΟΛΙΤΙΚΟΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΛΙΣΕΔΟΛΟΓΙΟ ( ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ )

Πολιτικοδημοσιογραφικό κλισεδολόγιο (συνεργασία του Αλέξη) από sarant Το σημερινό άρθρο είναι συνεργασία: το έχει γράψει ο φίλος μας ο Αλέξης, στον οποίο το ιστολόγιο χρωστάει επίσης άλλα δυο πολύ καλά άρθρα, τη συλλογή ιστορικών λέξεων και φράσεων της μεταπολίτευσης, πριν από τρία χρόνια, και την ανασύσταση των Ομηρικών επών  το 2011. Στο σημερινό άρθρο ο Αλέξης συγκέντρωσε 85 λέξεις και φράσεις που έχουν γίνει κλισέ τα τελευταία χρόνια στον πολιτικό-δημοσιογραφικό λόγο. Ο τίτλος του άρθρου είναι δικός μου: ο Αλέξης το είχε τιτλοφορήσει "Σύντομος πολιτικός λεξιλογικός οδηγός (για επίδοξους πολιτικούς και μη)". Ωστόσο, όλο το άρθρο είναι δική του δουλειά, εγώ δεν έχω αλλάξει ούτε ένα γιώτα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνώ πάντοτε με τα γραφόμενα. Οπότε, ο έπαινος ανήκει στον Αλέξη. Το θέμα ασφαλώς έχει πολύ ενδιαφέρον και ενδιαφέρει και πολύ το ιστολόγιό μας. Εννοείται ότι η κατάρτιση του καταλόγου ενέχει υποκειμενισμό: ο καθένας μας μπορεί να έκανε κάποιες διαφορετικές επιλογές αν κατάρτιζε έναν ανάλογο κατάλογο. Τα σχόλια ασφαλώς θα προσθέσουν πολλά. Οι φράσεις είναι καταταγμένες σε απόλυτη αλφαβητική σειρά, ένας τρόπος με αφοπλιστική απλότητα, που όμως δεν βολεύει πάντοτε στην αναζήτηση -η κατάταξη με λέξεις-κλειδιά είναι σαφώς προτιμότερη από αυτή την άποψη. Βέβαια, ο κατάλογος έτσι κι αλλιώς δεν είναι πολύ μεγάλος, και υπάρχει πάντα και το Ctrl-F. Δεν λέω περισσότερα διότι το άρθρο του Αλέξη είναι εκτενές. Ιδού λοιπόν ο...... ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ (για επίδοξους πολιτικούς και μη) αδιαπραγμάτευτος: Λέξη-πασπαρτού την οποία αρέσκονταν να χρησιμοποιεί ο Ανδρέας Παπανδρέου (“τα εθνικά μας δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα”) και μπορεί να κολλήσει σε πάρα πολλά και διαφορετικά πολιτικά συμφραζόμενα. Τελευταίως αποφεύγεται για ευνόητους λόγους. αντιλαϊκή πολιτική: Κλισέ της αριστεράς με το οποίο χαρακτηρίζει σε μόνιμη βάση την πολιτική της κυβέρνησης. Αποτελεί μόνιμη επωδό σε ανακοινώσεις, δελτία τύπου, ομιλίες στελεχών στη Βουλή ή στα τηλεοπτικά πάνελ. Η πολιτική της (οποιασδήποτε) κυβέρνησης πρέπει και οφείλει να είναι διαχρονικά αντιλαϊκή. Αρμαγεδδώνας: Βιβλικής προέλευσης λέξη (από την Αποκάλυψη του Ιωάννη) που λέγεται μεταφορικά στην πολιτικο-δημοσιογραφική φρασεολογία κυρίως για δέσμη μέτρων που επιφέρουν δυσάρεστες και σαρωτικές αλλαγές, π.χ. “Νέος Αρμαγεδδώνας για τις συντάξεις από την καινούργια χρονιά”. ατζέντα/ψηλά στην ατζέντα: Η ατζέντα είναι δημοσιογραφικό κλισέ των πολιτικών συντακτών και υποδηλώνει την “ημερήσια διάταξη” μιας συνάντησης, μιας επίσκεψης ή ενός κύκλου συνομιλιών. Με άλλα λόγια το πρόγραμμα των θεμάτων που θα συζητηθούν ή γενικότερα τα θέματα που απασχολούν μία κυβέρνηση, ένα υπουργείο κλπ. Ένα θέμα είναι “ψηλά στην ατζέντα” επομένως όταν είναι στις πρώτες προτεραιότητες της συζήτησης ή της επικαιρότητας. αυταρχισμός/αυταρχικός: Λέξεις-σύμβολα της αριστεράς επί δεκαετίες με τις οποίες, δικαιολογημένα ή μη, χαρακτήριζε διαχρονικά όλες τις κυβερνήσεις, από τη μεταπολίτευση και μετά. Ακόμα και αυτονόητες ενέργειες, όπως για παράδειγμα επιχειρήσεις της αστυνομίας για τη σύλληψη κακοποιών του κοινού ποινικού δικαίου, χαρακτηρίζονταν συχνά ως “επίδειξη αυταρχισμού”. Μαζί με τον “ιμπεριαλισμό” και το επίθετο “αντιλαϊκός” αποτελούν ίσως τις πλέον πολυχρησιμοποιημένες λέξεις από το κλισεδολόγιο της ελληνικής αριστεράς. αφήστε με να ολοκληρώσω: Μνημειώδης φράση-κλισέ των τηλεοπτικών πολιτικών πάνελ. Τα τελευταία χρόνια μετά το σχετικό δούλεμα που έχει πέσει για όσους δεν μπορούν να «ολοκληρώσουν», πολλοί το αλλάζουν ελαφρώς σε «αφήστε με να ολοκληρώσω τη φράση μου/τη σκέψη μου/το συλλογισμό μου» βαθύ κράτος/βαθύ ΠΑΣΟΚ: Σε παλιότερες εποχές ως “βαθύ κράτος” χαρακτηριζόταν από τους δημοσιογράφους το πολιτικοστρατιωτικό κατεστημένο της κεμαλικής Τουρκίας που κυβερνούσε με σιδερένια πυγμή τη χώρα και ενίοτε με πραξικοπήματα και στρατιωτικό νόμο. Από τη χρήση αυτή έχει προκύψει και ο χαρακτηρισμός “βαθύ ΠΑΣΟΚ” την εποχή που είχε αρχίσει η παρακμή του πάλαι ποτέ κραταιού κόμματος της “αλλαγής”. Αφορούσε το σκληρό πυρήνα του κόμματος, τα στελέχη εκείνα που παρέμεναν προσκολλημένα στις παλαιοκομματικές πρακτικές του παρελθόντος. Ή εκείνους που έχουν συνδεθεί στενά (με αρνητικό τρόπο) με την εποχή της παντοδυναμίας του ΠΑΣΟΚ τις δεκαετείς του ’80 και του ’90. Γουδί: Λέξη που έγινε της μόδας την εποχή της κρίσης και κυρίως την περίοδο 2010-2012, ή “περίοδο των αγανακτισμένων”. Στο Γουδί εκτελέστηκαν το 1922 οι έξι καταδικασθέντες σε θάνατο ως υπαίτιοι της Μικρασιατικής καταστροφής. Έχει μαγαριστεί αρκούντως από ακροδεξιούς, συνωμοσιολόγους, ελληναράδες, σωρραίους και λοιπές δυνάμεις… δεν απαντώ σε υποθετικά ερωτήματα: Κλασική ατάκα πολιτικού με την οποία αποφεύγει να απαντήσει σε ένα δύσκολο ερώτημα, όπως π.χ. “με ποιά κόμματα θα συνεργαστείτε σε περίπτωση που δεν έχετε αυτοδυναμία μετά τις εκλογές;”. Υποθετικό μεν πιθανότατο δε, οπότε ο πολιτικός, σοφά ποιών, το αποφεύγει δια της τεθλασμένης. δεν έχει κολλήσει ούτε ένα ένσημο: φράση κλισέ με την οποία κατηγορεί κάποιος τον κομματικό του αντίπαλο ότι είναι ανεπάγγελτος, ότι δεν έχει δουλέψει ποτέ στη ζωή του και ότι το μόνο του «επάγγελμα» είναι η ενασχόλησή του με το κόμμα. Συνώνυμο: δεν έχει δουλέψει ποτέ στη ζωή του. Το δεύτερο παραπέμπει στον αλήστου μνήμης “αυριανισμό” των ’80ς, όταν η Κουρ(αδ)οφυλλάδα κατηγορούσε με το κλισέ αυτό τους συνδικαλιστές που οργάνωναν απεργίες στις ΔΕΚΟ ενάντια στην τιμημένη “αλλαγή” δεν κρίνω τις αποφάσεις της δικαιοσύνης: Εννοείται όταν με βολεύουν (για να το παίξω «υπεράνω»). Όταν δεν με βολεύουν τις κρίνω και τις παρακρίνω και μιλάω για κατευθυνόμενη δικαιοσύνη, πολιτική δίωξη κλπ. Ωραίος τρόπος επίσης για να “το στρίψει” κάποιος σε ερωτήσεις του τύπου: “πώς κρίνετε την τάδε απόφαση του δικαστηρίου…” δεν μπορεί να διοικήσει περίπτερο: Λέγεται για να δείξει την ανικανότητα και την πλήρη έλλειψη επαφής με την αγορά. Εκτοξεύεται ως μομφή βεβαίως προς αυτούς που έχουν τοποθετηθεί σε νευραλγικό πόστο στην κυβέρνηση ή στη διοίκηση κάποιου οργανισμού όντας παντελώς άσχετοι με την πραγματική οικονομία. δεν παρεμβαίνουμε στα εσωτερικά των άλλων κομμάτων: Συνηθισμένο κλισέ όταν ο πολιτικός ερωτάται να σχολιάσει πρόσωπα και γεγονότα άλλου κόμματος, ιδίως σε περιόδους που αυτό περνάει εσωκομματική κρίση. Είναι της ίδιας κατηγορίας με το “ο τόπος έχει ανάγκη μία ισχυρή αξιωματική αντιπολίτευση” αφού ενδόμυχα συμπληρώνεται με το “...τους αφήνουμε με χαρά να σφαχτούνε μόνοι τους”. δεν παρεμβαίνουμε στο έργο της δικαιοσύνης: Άλλος ένας ωραίος τρόπος για να πει κανείς «είμαι υπεράνω μέχρι που να μου πατήσετε τον κάλο». Συνώνυμο: “αφήστε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της”. Εννοείται ότι τα πάντα αλλάζουν όταν οι ενέργειες της δικαιοσύνης αρχίζουν και γίνονται «ενοχλητικές». δεν υπάρχει καλή και κακή τρομοκρατία/βία: Βλέπε και λήμμα «καταδικάζω τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται». Είναι αντίστοιχης σημασίας μόνο που εδώ μιλάμε για πράξεις τρομοκρατίας, δολοφονίες κλπ. δεσμεύομαι προσωπικά: Προεκλογικό, και όχι μόνο, κλισέ του πολιτικού που είναι στα πρόθυρα της εξουσίας ή που ασκεί εξουσία. Ανεκδοτολογικού χαρακτήρα πλέον μετά τις τεράστιες ανατροπές που μας επιφύλαξε η μνημονιακή εποχή. διαπλοκή/διαπλεκόμενος: Διαχρονικές λέξεις που απασχολούν την ελληνική πολιτική σκηνή τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια. Είναι απροσδιόριστο πότε και πώς εισήχθησαν στο πολιτικό λεξιλόγιο, κάποιοι θεωρούν ότι τις εισήγαγε ο Κων. Μητσοτάκης το 1993 όταν μίλησε για διαπλεκόμενα συμφέροντα που τον έριξαν από την εξουσία. Το σίγουρο είναι ότι χρησιμοποιήθηκαν πολύ τα αμέσως επόμενα χρόνια, επί κυβερνήσεων Σημίτη, όταν οι “εθνικοί εργολάβοι” έλυναν και έδεναν. διαρθρωτικές αλλαγές: Συνεχώς επαναλαμβανόμενο μότο όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων που πολλαπλασιάστηκε την εποχή της κρίσης και των μνημονίων. διαρρέω: Πρόκειται για αργκοτική (μεταβατική) χρήση του ρήματος διαρρέω από τους πολιτικούς συντάκτες, που την έχουν υιοθετήσει και οι πολιτικοί. Η σύνταξη είναι: ο Χ (πολιτικός, στέλεχος, παράγοντας) διέρρευσε το Ψ (έγγραφο, ντοκουμέντο, είδηση κλπ.) εννοώντας ότι το άφησε να διαρρεύσει, να γίνει γνωστό, είτε επίτηδες είτε κατά λάθος. εθνικός μειοδότης/εθνική μειοδοσία: Άλλη μια “παπαντρεϊκή” φράση, άγνωστης όμως αρχής και πατρότητας. Αρέσκονταν να την χρησιμοποιεί ο Α.Π. όταν αναφερόταν στη Δεξιά και ειδικά στον “αιώνιο εχθρό” Κ. Μητσοτάκη. Η πλέον εμφατική χρήση της ήταν αυτή μετά την κρίση με την Τουρκία το 1987. εκβιαστικό δίλημμα: Κλισέ της αριστεράς κυρίως, όταν δεν θέλει ή αποφεύγει να πάρει θέση για κάποιο θέμα, θεωρώντας εκβιαστικό δίλημμα το να επιλέξει μεταξύ δύο εξίσου κακών επιλογών. εκπαραθύρωση/εκπαραθυρώνω: Γλαφυρός τρόπος για να δηλωθεί (από τους πολιτικούς σχολιαστές συνήθως) ότι ο τάδε υπουργός, γενικός γραμματέας, σύμβουλος, παρατρεχάμενος, διοικητής, αξιωματούχος τέλος πάντων, αποπέμφθηκε κακήν κακώς. εκτροχιασμός των δημόσιων οικονομικών/της οικονομίας: Για κάποιο λόγο η λέξη “εκτροχιασμός” χρησιμοποιείται από τους οικονομικούς συντάκτες μόνο όταν αναφέρονται στα δημόσια οικονομικά και δη στις δαπάνες. Δεν θα ακούσουμε ποτέ π.χ. ότι η κατάσταση στα πανεπιστήμια έχει εκτροχιαστεί. εν μια νυκτί: Σε πολιτικά συμφραζόμενα χρησιμοποιείται πάντα με αρνητικό πρόσημο. Όταν κάτι γίνεται «εν μια νυκτί» σημαίνει πάντα ότι γίνεται εσπευσμένα και, κυρίως, κρυφά, νύχτα, για να «πιάσει στον ύπνο» την αντιπολίτευση, ή όσους τυχόν αντιδράσουν. Παράδειγμα (σχετικά πρόσφατο): Εν μία νυκτί η τροπολογία για τα hotspots με απευθείας αναθέσεις. έντιμος συμβιβασμός: Ευφημισμός του ΣΥΡΙΖΑ, της Βαρουφάκειας περιόδου της διαπραγμάτευσης, για να περιγράψει το είδος της συμφωνίας που επεδίωκε να συνάψει με τους εταίρους-δανειστές. Έπαιξε πολύ και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. επανεκκίνηση της οικονομίας: Επίκαιρη φράση που αποτελεί διαρκές ζητούμενο την εποχή της κρίσης και των μνημονίων. Θυμίζει και την περίφημη «επανίδρυση του κράτους» του Καραμανλή Β΄. έσπειραν ανέμους και θερίζουν θύελλες: Από τη λαϊκή παροιμία “όποιος σπέρνει ανέμους θερίζει θύελλες” αυτό το κλισέ, το οποίο έχουν υιοθετήσει οι Έλληνες πολιτικοί για να κατηγορούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους για τις ολέθριες συνέπειες της πολιτικής τους. Συχνό τα τελευταία χρόνια της κρίσης, όπου οι πολιτικές παρατάξεις προσπαθούν να πλειοδοτήσουν σε καταστροφολογία και κινδυνολογία για το «ποιος είναι πιο επικίνδυνος για τον τόπο». έχω εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη: Κλασικό «μότο» του πολιτικού που κατηγορείται για κάποιο αδίκημα. Εννοείται ότι η εμπιστοσύνη αίρεται εάν η δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης είναι αρνητική για τον ίδιο. η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα: Η πατρότητα της φράσης αποδίδεται στον Παύλο Μπακογιάννη αλλά χρησιμοποιήθηκε αρκετά από τον Ανδρέα Παπανδρέου το 1985, μετά την παραίτηση Καραμανλή από τον προεδρικό θώκο, και έγινε της μόδας. Είχε γίνει αρκετή κουβέντα τότε για την αναπλήρωσή του από τον πρόεδρο της Βουλής Γιάννη Αλευρά και το εάν δικαιούται να ψηφίσει ως βουλευτής στην επικείμενη ψηφοφορία, εκτελώντας συγχρόνως και χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας. η νύχτα θα είναι μακρυά/μακρά: Δημοσιογραφικό μάλλον παρά πολιτικό κλισέ, που λέγεται όμως σχεδόν πάντα σε πολιτικά συμφραζόμενα. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές το βράδυ των εκλογών, όταν ένα αποτέλεσμα (π.χ. αυτοδυναμία, είσοδος στη βουλή) είναι εντελώς οριακό και θα πρέπει να ξενυχτήσουμε για να δούμε πού θα καταλήξει. Επίσης σε περιπτώσεις μαραθώνιων και ολονύχτιων διαβουλεύσεων, όπως οι περίφημες «17 ώρες» του Τσίπρα. ηθική και πολιτική εξόντωση: Σ’ αυτό αποσκοπούν οι πολιτικοί αντίπαλοι κάποιου, που τον κατηγορούν για σκάνδαλα, διαφθορά κλπ. Περίπτωση πολιτικού που να παραδεχτεί την ενοχή του δεν έχει υπάρξει ακόμα στην Ελλάδα, καθώς όλοι είναι θύματα «πολιτικής σκευωρίας που αποσκοπεί στην ηθική και πολιτική τους εξόντωση». Συχνά επίσης χρησιμοποιείται και η «ηθική και πολιτική σπίλωση». θα απαντήσω στο ερώτημά σας…: Κλασική φράση με την οποία ξεκινά ο πολιτικός την απάντησή του σε μία “δύσκολη” ερώτηση δημοσιογράφου. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται όταν δεν θέλει να απαντήσει επί της ουσίας, ή αλλιώς «να πετάξει τη μπάλα στην εξέδρα», αφού στη συνέχεια αυτά που λέει ουδόλως απαντούν στο ερώτημα. θα επιδιώξουμε ευρύτερες συνεργασίες: Προεκλογικό (συνήθως) κλισέ των κομμάτων εξουσίας, ιδίως τα τελευταία χρόνια που η επίτευξη αυτοδυναμίας είναι δύσκολη έως αδύνατη. Όλοι ξορκίζουν τις μονοκομματικές κυβερνήσεις και ορκίζονται ότι “θα επιδιώξουν ευρύτερες συνεργασίες μετεκλογικά ακόμα και αν είναι αυτοδύναμοι”. θα μας κρίνει η Ιστορία/ο ιστορικός του μέλλοντος: Βαρύγδουπη δήλωση πολιτικού που θεωρεί τον εαυτό ισάξιο του ...Ελευθερίου Βενιζέλου (τουλάχιστον). Δείχνει και μερική απαξίωση προς την κριτική που δέχεται για τα έργα του (“δεν θα μας κρίνετε εσείς αλλά η Ιστορία”) θα πούμε αλήθειες: Φράση-κλισέ που μπορεί να εκληφθεί και σαν κρίση ειλικρίνειας του πολιτικού (ήρθε η ώρα να πούμε την αλήθεια) και λέγεται συχνά σε συζητήσεις, τηλεοπτικά πάνελ κλπ. θα τιμήσουμε την ψήφο/εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού: Κλασικό κλισέ με το οποίο ο πολιτικός που έχει κερδίσει τις εκλογές υπόσχεται να φανεί αντάξιος της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων. Μη ρωτάτε τι γίνεται μετά... θα χυθεί άπλετο φως: κλισέ που χρησιμοποιείται όταν «σκάει» μία υπόθεση διαφθοράς, ή όταν συμβεί οτιδήποτε (π.χ. ατύχημα) το οποίο εμπεριέχει ευθύνες κρατικών λειτουργών και αξιωματούχων. Ο υπεύθυνος υπουργός διαβεβαιώνει ότι η υπόθεση θα διαλευκανθεί πλήρως και «θα χυθεί άπλετο φως» θερινή ραστώνη: Κλισέ των δημοσιογράφων και αυτό, μάλλον προέρχεται από τη λόγια γλώσσα των εφημερίδων παλαιότερων εποχών. Σχετικό και με τα “μπάνια του λαού” που έλεγε ο Αντρέας. Υποτίθεται ότι το καλοκαίρι είναι μία εποχή “νεκρή” από πολιτικές εξελίξεις λόγω θερινών διακοπών, πράγμα που φυσικά δεν ισχύει αν σκεφτεί κανείς πόσα σημαντικά γεγονότα έχουν γίνει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (μικρασιατική καταστροφή, Ιουλιανά, εισβολή Τούρκων στην Κύπρο, μεταπολίτευση, δημοψήφισμα 2015 με όλα τα επακόλουθα κλπ.). ιδεοληψία: Το κοινώς λεγόμενο «κόλλημα» στην καθομιλουμένη, αλλά σε πιο επίσημο ύφος. Αυτός που κατηγορείται για ιδεοληψία σημαίνει ότι έχει κάποιες ιδεολογικές εμμονές οι οποίες τον εμποδίζουν να σκεφτεί και να πράξει ορθά. Συνηθισμένη κατηγορία την οποία προσάπτουν στην Αριστερά οι πολιτικοί της αντίπαλοι. Ιδιαίτερα δημοφιλής τελευταία, έχει αντικαταστήσει μερικώς την παλιότερη (και βαρύτερη) «ρετσινιά» του σταλινικού. ιμπεριαλισμός: Ιμπεριαλισμός, ιμπεριαλιστές, ιμπεριαλιστικός κλπ., μία από τις πλέον πολυχρησιμοποιημένες κατηγορίες λέξεων από τη λεγόμενη «ξύλινη γλώσσα» της Αριστεράς. Για οτιδήποτε κακό συμβαίνει στον μάταιο τούτο κόσμο φταίει ο ιμπεριαλισμός και τα απανταχού τσιράκια του. Έχει ατονήσει λίγο μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού» και αντικαθίσταται ενίοτε από τον καπιταλισμό, τις τράπεζες, τη νέα τάξη, αλλά εξακολουθεί να είναι στις πρώτες γραμμές του αριστερού κλισεδολογίου. ισχυρή εντολή: Διαρκές στερεότυπο του κόμματος ή των κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία. Ζητούν ισχυρή λαϊκή εντολή προεκλογικά “για να εφαρμόσουν το πρόγραμμά τους χωρίς δεσμεύσεις”. Την εποχή των μνημονίων το “χωρίς δεσμεύσεις” θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως σύντομο ανέκδοτο. καρατόμηση/καρατομήθηκε: Ένα ακόμη δημοσιογραφικό κλισέ που δηλώνει την αποπομπή, το «ξήλωμα» κάποιου αξιωματούχου από τη θέση του. Σχετικό φρασεολογικά είναι και το «θα πέσουν κεφάλια», για την αναζήτηση ευθυνών μετά από κάποιο (τραγικό συνήθως) συμβάν καταδικάζω τη βία από όπου κι αν προέρχεται: Το κλισέ αυτό λέγεται συχνά από πολιτικούς της δεξιάς-συντηρητικής παράταξης ενώ αντίθετα το αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι, οι πολιτικοί που αυτοπροσδιορίζονται ως «αριστεροί». Υποτίθεται ότι η Δεξιά καταδικάζει συλλήβδην όλες τις ενέργειες που διασαλεύουν την έννομη τάξη ενώ η Αριστερά δικαιολογεί κάποιες φορές την «επαναστατική» βία, εντός κάποιων ορίων, π.χ. σπάσιμο βιτρινών από διαδηλωτές, εισβολή αγανακτισμένων διαδηλωτών σε υπουργικό γραφείο και πρόκληση φθορών κλπ. καυτή πατάτα: Λαϊκή παροιμιώδης φράση που έχει περάσει στην πολιτική κυρίως τα τελευταία χρόνια, λόγω των δυσκολιών που επέφερε η οικονομική κρίση. “Μετρ” του είδους ο Κωστάκης ο Β΄ ο οποίος το 2009, βλέποντας τα δύσκολα, πραγματοποίησε ηρωική έξοδο μέσω εκλογών, δύο μόλις χρόνια μετά την επανεκλογή του. Πρώτος διδάξας ο θείος του που το 1980, προ του επελαύνοντος ΠΑΣΟΚ, έκανε το ίδιο, αφήνοντας την “καυτή πατάτα” (ηγεσία του κόμματος) στον Ράλλη. κλειδώνω/κλείδωσε: Η χρήση αυτή του ρήματος “κλειδώνω”, δηλ. αμετάβατο, χωρίς αντικείμενο, είναι κλισέ των δημοσιογράφων και αποτελεί μάλλον αγγλισμό. Παραδείγματα: “κλείδωσε το νέο φορολογικό νομοσχέδιο”, “κλείδωσαν τα τέλη κυκλοφορίας” “κλείδωσαν τα πρόσωπα για τον ανασχηματισμό” κλπ. Χρησιμοποιείται φυσικά και εκτός πολιτικής, π.χ. κλείδωσε η μεταγραφή Μέσι στον Παναθηναϊκό (υποθετικό παράδειγμα χάριν αστεϊσμού!) κοινοβουλευτικό πραξικόπημα: έτσι χαρακτηρίζει η εκάστοτε αντιπολίτευση οποιαδήποτε απόφαση την οποία η κυβέρνηση προσπαθεί να περάσει από το Κοινοβούλιο με τρόπο που παραβιάζει τον κανονισμό της Βουλής ή τα κοινοβουλευτικά ήθη. κόκκινη γραμμή: Κλισεδιάρικη φράση που “πλάστηκε” την εποχή των μνημονίων για να υποδηλώσει το σημείο πέραν του οποίου η ελληνική πλευρά δεν ήταν διατεθειμένη να υποχωρήσει στις απαιτήσεις των δανειστών. Και φυσικά μετά τις συνεχείς κωλοτούμπες όλων των ελληνικών κυβερνήσεων έχει ευτελιστεί και αυτή τελείως, όπως τόσες και τόσες άλλες. κομματικό λάφυρο: κλισέ για τον δημόσιο τομέα που υποτίθεται ότι “καταλαμβάνεται” ως λάφυρο από το εκάστοτε κόμμα που κερδίζει της εκλογές. Ισχυρό την εποχή της παντοκρατορίας του δικομματισμού, έχει εξασθενήσει και αυτό αρκετά την εποχή της κρίσης, λόγω φτώχειας και μνημονιακής επιτήρησης. κύκλοι προσκείμενοι: Δημοσιογραφικό κλισέ. Συνηθίζεται όταν υποτίθεται ότι μεταφέρουμε την άποψη κάποιου πολιτικού, όχι όπως μας την είπε ο ίδιος (που δεν μας την είπε) αλλά όπως μας τη μετέφεραν άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος. λάσπη στον ανεμιστήρα: Φράση άγνωστης προέλευσης (προσωπικά μου θυμίζει Λαλιώτη και παλιό ΠΑΣΟΚ) με την οποία ο πολιτικός που έχει κατηγορηθεί για κάποιο σκάνδαλο κατακεραυνώνει (υποτίθεται) τους “λασπολόγους” συκοφάντες του. «Έχουν βάλει λάσπη στον ανεμιστήρα και λασπώνουν τους πάντες γενικώς και αδιακρίτως». με συνοπτικές διαδικασίες: Περίπου συνώνυμο του «εν μια νυκτί». Υποδηλώνει βιασύνη, παραβίαση των κανόνων και αντιδημοκρατική συμπεριφορά. μεγάλη δημοκρατική παράταξη: Οι παλιοί Πασόκοι χαρακτήριζαν αυτάρεσκα το κόμμα τους ως “μεγάλη δημοκρατική παράταξη”. Συχνά επίσης με τον όρο αυτό χαρακτήριζε ο Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά και άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ το σύνολο των κομμάτων της Αριστεράς, για να τα διαχωρίσει σαφώς από τη “συντηρητική παράταξη”, από τη Δεξιά (εποχές διαχωριστικών γραμμών, πράσινων και γαλάζιων καφενείων, σύγκρουσης φωτός και σκότους και λοιπών επικολυρικών). Σήμερα ο όρος έχει επιβιώσει ως “Δημοκρατική Συμπαράταξη” και χαρακτηρίζει την κομματική σύμπραξη ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ. μεταρρύθμιση: Βλέπε λήμμα “διαρθρωτικές αλλαγές”. Οι μεταρρυθμίσεις είναι το συνεχώς ζητούμενο στην Ελλάδα από συστάσεως του ελληνικού κράτους. μη με διακόπτετε/δεν σας διέκοψα: Άλλο συχνό κλισέ των τηλεοπτικών πολιτικών συζητήσεων. Ο ομιλητής, που το παίζει ψύχραιμος και «ήρεμη δύναμη», ζητάει από το συνομιλητή του να τον σεβαστεί όπως τον σεβάστηκε αυτός και να μην τον διακόπτει. μην υποτιμάτε τη νοημοσύνη μας/τη νοημοσύνη του ελληνικού λαού: φράση εντυπωσιασμού, ελαφρώς “φθαρμένη”, κατάλληλη για μπαλκόνια αλλά και για τηλεοπτικά πάνελ. μνημονιακή λαίλαπα: Κλισέ των χρόνων της κρίσης και των μνημονίων. Έτσι χαρακτηρίζονται γενικά, με μια φράση, τα μνημονιακά μέτρα. να βάλουμε πλάτη: Η συναίνεση με άλλα λόγια. Η κυβέρνηση ζητάει από την εκάστοτε αντιπολίτευση να «βάλει πλάτη» όταν θέλει τη συναίνεση της για κάποιο θέμα που θέλει να περάσει. να σηκώσουμε τα μανίκια: Κλισέ των πολιτικών που σημαίνει «να δουλέψουμε σκληρά, να στρωθούμε στη δουλειά». Υπονοεί εμμέσως πλην σαφώς ότι μέχρι τώρα τεμπελιάζαμε. νωπή λαϊκή εντολή: Η εντολή που παίρνει το πρώτο κόμμα για να κυβερνήσει χαρακτηρίζεται “νωπή”, δηλαδή πρόσφατη, και αποτελεί το κύριο επιχείρημα με το οποίο η εκάστοτε κυβέρνηση απορρίπτει τα αιτήματα της αντιπολίτευσης για πρόωρες εκλογές. ο λαός έχει μνήμη και κρίση: Παλιό κλισέ που αρέσκονταν να χρησιμοποιεί ο Ανδρέας Παπανδρέου ως συμπλήρωμα του “ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά”, αλλά δεν πρέπει να είναι δικό του, αλλά παλιότερο. ο τόπος έχει ανάγκη μία ισχυρή αξιωματική αντιπολίτευση: Συχνά επαναλαμβανόμενο κλισέ από στελέχη της κυβερνώσας παράταξης (αλλά όχι μόνο) όταν αναφέρονται στην αξιωματική αντιπολίτευση και στον ρόλο της. Συνήθως λέγεται και με κρυφή, υπόγεια χαρά αφού αυτός που το εκστομίζει ενδόμυχα συμπληρώνει μέσα του: “...αλλά χαίρομαι που είναι τόσο μπάχαλο ώστε δεν αποτελεί καμιά απειλή για μας”! οδικός χάρτης: Κλισέ που μάλλον είναι αγγλισμός, ως μετάφραση του road map. Ξεκίνησε να πρωτοακούγεται το 2002 όταν εκπονήθηκε το περίφημο “road map for peace” δηλαδή το σχέδιο για την επίλυση του παλαιστινιακού από ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία και ΟΗΕ. Οι εγχώριοι δημοσιογράφοι θεώρησαν πιο κομψό να μην το μεταφράσουν ως “σχέδιο δράσης” αλλά αυτολεξεί ως “οδικό χάρτη” και ο όρος καθιερώθηκε έκτοτε στο πολιτικό μας λεξιλόγιο. Σήμερα και ο τελευταίος μικροπαραγοντίσκος που σέβεται τον εαυτό του μιλάει όχι για σχέδιο, πλάνο ή οτιδήποτε άλλο, αλλά για “οδικό χάρτη”. οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν: αντίστοιχο με το «θα χυθεί άπλετο φως». όποιος έχει στοιχεία να τα πάει στον εισαγγελέα: Χαρακτηριστική ατάκα πολιτικού-Πόντιου Πιλάτου. Σημαίνει «εγώ δεν ξέρω τίποτα, βρείτε τα με τη δικαιοσύνη (κι αν τα βρείτε γράψτε μου)». Λεγόταν πολύ επί Σημιτικού ΠΑΣΟΚ (και από τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό), τότε που οι φήμες για σκάνδαλα οργίαζαν. παιδί του κομματικού σωλήνα: Το 1978 γεννήθηκε το πρώτο παιδί στον κόσμο με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης και είχε ονομαστεί τότε από τον τύπο (άστοχα ίσως) “παιδί του σωλήνα”. Τα χρόνια πέρασαν, η εξωσωματική γονιμοποίηση εξελίχτηκε και καθιερώθηκε και ο όρος “παιδιά του σωλήνα” έπαψε πια να χρησιμοποιείται. Άφησε όμως στο πολιτικό μας λεξιλόγιο την έκφραση “παιδί του κομματικού σωλήνα”. Λέγεται μειωτικά για τον πολιτικό που έχει γαλουχηθεί και έχει ανδρωθεί πολιτικά μέσα σε ένα πολιτικό κόμμα, χωρίς άλλη αξιόλογη κοινωνική δράση και παρουσία. Αυτός δηλαδή που η μοναδική δράση που έχει να παρουσιάσει στη ζωή του είναι η ενασχόλησή του με το κόμμα. παραπέμπεται στις καλένδες: Έχει γίνει πολύ κουβέντα για το εάν η σωστή έκφραση είναι “παραπέμπεται στις καλένδες” ή “παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες”. Σε κάθε περίπτωση η φράση σημαίνει ότι κάποια υπόθεση πάει για επ’ αόριστον αναβολή. πολιτική δίωξη/σκευωρία: Κάθε εμπλοκή του πολιτικού με το νόμο και τον εισαγγελέα βαφτίζεται «πολιτική δίωξη» ή «πολιτική σκευωρία» από τον ίδιο. Ο πολιτικός που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να καταγγείλει ως “πολιτική δίωξη/σκευωρία” οποιαδήποτε προσπάθεια να θιγεί το όνομά του, με εμπλοκή του σε σκάνδαλα, μίζες κλπ. Ακόμα κι αν έχει πιαστεί με τη γίδα στην πλάτη. Εννοείται ότι αυτός είναι αθώος, αλλά οι πολιτικοί του αντίπαλοι βυσσοδομούν για να τον καταστρέψουν. Το χρησιμοποιούν και κόμματα, όταν στέλεχός τους κατηγορείται για κάτι: «Η δίωξη είναι πολιτική… κλπ.» πραγματική οικονομία: Η φράση αυτή έχει γίνει κλισέ τα τελευταία χρόνια της κρίσης για να τονίσει την αντίθεση μεταξύ των αριθμών που ανακοινώνει η εκάστοτε κυβέρνηση και της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά, π.χ. Τα νούμερα που μας δίνετε δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική οικονομία κ. υπουργέ. Επίσης ως αντιδιαστολή του ιδιωτικού τομέα, που είναι «η πραγματική οικονομία» αυτή που παράγει, με τον (υποτίθεται) παρασιτικό δημόσιο τομέα και το χρηματοπιστωτικό σύστημα που κερδοσκοπεί πουλώντας «αέρα». Παλιότερα λεγόταν ως περίπου συνώνυμα «ο κόσμος της δουλειάς» «ο κόσμος της εργασίας» «οι άνθρωποι του μόχθου» κλπ. προβοκάτσια/προβοκατόρικος: Παμπάλαιες λέξεις της λεγόμενης “ξύλινης γλώσσας” της αριστεράς. Ανήκει στην ομάδα των λέξεων που έχουν εισαχθεί στη γλώσσα μας από τα ρωσικά (άλλες χαρακτηριστικές λέξεις αυτής της κατηγορίας η “ιντελιγκέντσια” αλλά και η πολύ επίκαιρη τα τελευταία χρόνια “τρόικα”). Προβοκάτσια είναι η σκόπιμη ενέργεια που γίνεται για να προκαλέσει σύγχυση και ανωμαλία και συνήθως να ενοχοποιήσει τον πολιτικό αντίπαλο. Χαρακτηριστική περίπτωση προβοκάτσιας θεωρείται π.χ. ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ στο Βερολίνο το 1933. Ανεξάρτητα αν έγινε από τους ναζί ή όχι (οι γνώμες των ιστορικών διίστανται) χρησιμοποιήθηκε ως “θείο δώρο” από το Χίτλερ για να κατηγορήσει τους κομμουνιστές και να εγκαθιδρύσει το ολοκληρωτικό καθεστώς του στη Γερμανία. Τα κείμενα της ελληνικής αριστεράς, (κομματικές ανακοινώσεις, επίσημες θέσεις κλπ.) είναι γεμάτα με τις λέξεις “προβοκάτσια”, “προβοκατόρικος”, “προβοκάτορας”. Τα επεισόδια π.χ. με εμπρησμούς και λεηλασίες καταστημάτων σε πορείες και διαδηλώσεις, χαρακτηρίζονται σχεδόν πάντα ως προβοκάτσια που στόχο έχει να συκοφαντήσει και να δυσφημίσει το λαϊκό κίνημα. Ομοίως ως προβοκατόρικες ενέργειες έχουν χαρακτηριστεί από την επίσημη Αριστερά στο παρελθόν πλήθος από τρομοκρατικές ενέργειες με σαφώς αριστερό ιδεολογικό στίγμα (π.χ. χτυπήματα της “17 Νοέμβρη”). προμηνύεται θερμό φθινόπωρο: Δημοσιογραφικό αυτό το κλισέ. Ως γνωστόν στην Ελλάδα όλα τα μεγάλα πράγματα τα θέατρα, οι σινεμάδες, τα σχολεία, η Βουλή (κατά σειρά σπουδαιότητας!) ξεκινάνε το φθινόπωρο, οπότε το κλισέ των δημοσιογράφων δεν είναι και τόσο άτοπο. ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις: Στερεότυπο των δημοσιογράφων και των δελτίων ειδήσεων για εντυπωσιασμό. Ακόμα κι όταν δεν είναι ραγδαίες χρησιμοποιείται ως συνώνυμο του “σημαντικές πολιτικές εξελίξεις”. σκληρή δουλειά: Όλες οι κυβερνήσεις από συστάσεως του ελληνικού κράτους υπόσχονται “σκληρή δουλειά”, “περισσότερα έργα και λιγότερα λόγια” κλπ. Σχετικό και το κλισέ “να σηκώσουμε τα μανίκια”. συναίνεση: Διαχρονικό “μότο” όλων ανεξαιρέτως των κυβερνήσεων, που ζητούν συναίνεση για να προχωρήσουν τις μεγάλες αλλαγές “που έχει ανάγκη ο τόπος”. Φυσικά όταν είναι στην αντιπολίτευση δεν συναινούν σε τίποτα. συνταγματικό τόξο: Όρος που μπήκε στο πολιτικό λεξιλόγιο σχετικά πρόσφατα, μετά τις εκλογές του 2012, και κυρίως μετά τη δολοφονία Φύσσα το 2013 και την σύλληψη των ηγετικών στελεχών της “Χρυσής Αυγής” που ακολούθησε. Επινοήθηκε για να χαρακτηρίσει το σύνολο του πολιτικού κόσμου που είναι πιστό στη συνταγματική νομιμότητα και στον κοινοβουλευτισμό, και να το διαχωρίσει σαφώς από το φιλοναζιστικό κόμμα, και γενικά από όλους εκείνους που ονειρεύονται εκτροπές και ανωμαλία. τα χρήματα θα εξοικονομηθούν από την πάταξη της φοροδιαφυγής: Φράση-κλισέ, ανεκδοτολογικού χαρακτήρα, αφού έχει ειπωθεί τόσες πολλές φορές από κυβερνήσεις και από επίδοξους κυβερνώντες ώστε πλέον πείθει όσο και το “λύκος στα πρόβατα”. τελειώνω κ. πρόεδρε…: Κοινοβουλευτικό κλισέ από τον βουλευτή που έχει υπερβεί το χρόνο ομιλίας του και καλείται από τον προεδρεύοντα να κλείσει την τοποθέτησή του. το βαρέλι δεν έχει πάτο: άλλη μια φράση από τη λαϊκή σοφία που χρησιμοποιείται συχνά από δημοσιογράφους και πολιτικούς για να δείξει μία κατάσταση ατέρμονων και χωρίς αποτέλεσμα οικονομικών θυσιών. το μήνυμα των εκλογών: Η φράση αυτή ακούστηκε πολύ στις δημοτικές εκλογές του 1986 και έκτοτε καθιερώθηκε. Ήταν η πρώτη ισχυρή «σφαλιάρα» για το ΠΑΣΟΚ όταν έχασε και τους τρεις μεγάλους Δήμους της χώρας από τους υποψήφιους της Ν.Δ. Τότε ο Α.Π. έσπευσε να δηλώσει ότι “λάβαμε το μήνυμα των εκλογών”. το ψέμα έχει κοντά ποδάρια: Φράση που υποτίθεται ότι στηλιτεύει και ξεσκεπάζει τα ψέματα που έχει πει ο πολιτικός αντίπαλος. Λέγεται σε συζητήσεις χάριν εντυπωσιασμού. Λαϊκό γνωμικό που έχει μεταφερθεί στο πολιτικό λεξιλόγιο. τον/την παραίτησαν: Δημοσιογραφικό κι αυτό το κλισέ κυρίως, που λέγεται όταν μία παραίτηση δεν είναι οικειοθελής αλλά κατόπιν πιέσεων. Η πιο κομψή και κομιλφό έκφραση είναι «ο τάδε (υπουργός π.χ.) ζήτησε την παραίτηση του Χ» υποθηκεύετε το μέλλον των επόμενων γενεών: Βαρύγδουπο και πιασάρικο κλισέ της εκάστοτε αντιπολίτευσης που κατηγορεί την κυβέρνηση ότι με την πολιτική της αδειάζει τα ταμεία και βάζει σε κίνδυνο τις μελλοντικές γενιές. ύφος και ήθος: Παλιό κλισέ από τα πασοκικά ’80ς που έχει αντέξει στο χρόνο. Χρησιμοποιείται και με θετική και με αρνητική χροιά, ανάλογα με την περίσταση: π.χ. «Θα εισάγουμε νέο ύφος και ήθος στη δημόσια ζωή» ή «Οι εκφράσεις του Χ υπουργού είναι ενδεικτικές του ύφους και του ήθους που επαγγέλλεται η κυβέρνηση» φοροκαταιγίδα/φοροεπιδρομή/φοροληστεία: Σχετικό κι αυτό με την κρίση. Υπήρχε από παλαιότερα αλλά επανήλθε (όχι άδικα) τα χρόνια της κρίσης, όταν τα μέτρα φορολογικής επιβάρυνσης πήραν τη μορφή “καταιγίδας”. χρειάζεται πολύ θράσος: Νεώτερη εκδοχή του “δεν δικαιούσθε δια να ομιλείτε” του Κουτσόγιωργα. Λέγεται συνήθως ως απάντηση στην ασκούμενη κριτική για κυβερνητικούς χειρισμούς: «Χρειάζεται πολύ θράσος για να μας ασκείτε κριτική εσείς που όταν κυβερνούσατε δεν είχατε κάνει τίποτα στο συγκεκριμένο ζήτημα». ψεκασμένοι: Κλισέ των τελευταίων χρόνων που χαρακτηρίζει όσους πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίες. Προέρχεται από την πλέον ανόητη και φαιδρή θεωρία συνωμοσίας, ότι δήθεν αεροπλάνα (των αμερικάνων, της οικονομικής ελίτ, των μυστικών υπηρεσιών κλπ.) πετούν πάνω από κατοικημένες περιοχές και μας ψεκάζουν με χημικές ουσίες, για να μας αποβλακώσουν και να μην αντιδρούμε σε όσα σχεδιάζουν για μας. sarant |