Ζην επικινδύνως
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Ενώ το 1950 το 30% ζούσε σε αστικά κέντρα, σήμερα ζει το 54% του παγκόσμιου πληθυσμού, με προοπτική να ανέβει στα 66% το 20501.
Για τον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο, κάθε τι άγριο πρέπει να εξημερωθεί. Σκοτώνει ή φυλακίζει τα άγρια ζώα και γελοιοποιεί τα εξημερωμένα (σκυλάκια με μπικουτί). Κάθε ίντσα γης πρέπει να κατακτηθεί, να μπει γκαζόν και να πουληθεί. Τα δάση κόβονται ή καίγονται, η ερημοποίηση επέρχεται.
Η «επιστροφή στη φύση» είναι μια συνολικότερη θεώρηση των πραγμάτων. Οι μνήμες των ανθρώπων που εμπεριέχουν σκηνές ελεύθερης ζωής, σιγά-σιγά σβήνουν.
Οι παλαιότεροι σίγουρα θυμούνται σπίτια στο χωριό, κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου με υλικά του κάθε τόπου. Σπίτια που δεν είχαν γραμματοκιβώτια και που ο ταχυδρόμος έφερνε μόνο γράμματα από κάποιο ξενητεμένο μέλος της οικογένειας και όχι λογαριασμούς ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, ΚΙΝΗΤΟΥ, ΣΤΑΘΕΡΟΥ, Ε9, ΦΠΑ κτλ. Χωριό που περιβαλλόταν από δάση και άγρια ζώα.
Για ένα παιδί, όμως, που έχει δει μόνο το διαμέρισμά του σε μια πολυκατοικία της Αθήνας είναι αυτονόητο ότι το νερό πουλιέται. Δεν έχει την μνήμη της πηγής στο βουνό, της βρύσης στην πλατεία του χωριού ή του γάργαρου ποταμού, ή του πηγαδιού
Ο κόσμος ζει σε μια τρέλα. Απασχολείται με άνευ ουσίας πράγματα (ανταύγεια μπλε, πράσινη ή μελιτζανί στο μαλλί;), ενώ έχει χάσει την ίδια την ουσία της ύπαρξης του, τρέχοντας όλη μέρα για να μπορέσει να πληρώσει την ανταύγεια και όλα τα υπόλοιπα. Η ζωή του, δεν του ανήκει.
Η βιομηχανία, εμπνέεται συνεχώς διάφορα προϊόντα, που ανταποκρίνονται σε μια άλλη τρέλα, ή σε κάτι που θα ονομάζαμε «λειτουργικό» για την ζωή στην πόλη, πλην όμως εντελώς αφύσικο (π.χ. αυτοκίνητο). Τα περισσότερα από τα υλικά αυτών των προϊόντων είναι βλαβερά έως θανατηφόρα. Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν αναπτύξει τόσο σοβαρές αλλεργίες που δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι τους χωρίς ειδική στολή.
Χωρίς διάθεση να σπείρουμε τον πανικό και καθαρά για ενημερωτικούς σκοπούς, περιγράφουμε ορισμένα τέτοια υλικά που βρίσκονται άφθονα σε κάθε σπίτι, κυρίως του δυτικογενούς πολιτισμού. Αντικαθιστώντας τα με φυσικά υλικά ή σταματώντας να τα αγοράζουμε, δεν έρχεται η ολοκληρωτική αλλαγή που επιθυμούμε για την απελευθέρωση του ανθρώπου, που θα έρθει μόνο με την απελευθέρωση του νου και στη συνέχεια με την πραγματική επιστροφή στην φύση.
Θα επιχειρήσουμε την καταγραφή των καρκινογόνων και αλλεργιογόνων ουσιών με τις οποίες έρχεται σε επαφή ο σύγχρονος άνθρωπος, σε όποιο μήκος και πλάτος της γης ζει, εφ’ όσον ακολουθεί τον πολιτισμένο τρόπο ζωής (κυρίως τον δυτικό).
Πέρα από το περιβάλλον και την έκθεση στον ήλιο, πέρα από τα ζητήματα διατροφής, φαρμακευτικής αγωγής και ποιότητας πόσιμου νερού, καθώς και της τροφικής αλυσίδας στο σύνολό της, υπάρχουν ένα σωρό παράγοντες που υποσκάπτουν την υγεία του ανθρώπου σε ημερήσια βάση. Συχνά βρίσκουμε άρθρα, μικρότερα ή μεγαλύτερα που παρουσιάζουν τις ουσίες αυτές με το επιστημονικό τους όνομα, άρθρα χωρίς παραδείγματα ή ελλιπή άρθρα. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια συνολική εικόνα.
Ας ξεκινήσουμε με τα υφάσματα, όπου τα συνθετικά υλικά είναι πανταχού παρόντα, ακόμη και στα βρεφικά είδη, έστω και ως πρόσμιξη.
Κατά την επιλογή-διαλογή ρουχισμού και ιδιαίτερα όσοι/ες είναι επιρρεπείς στον καταναλωτισμό, μάλλον δεν σκέφτονται το τοξικό φορτίο τους για το σώμα αλλά και το περιβάλλον. Τα περισσότερα υφάσματα από τα οποία κατασκευάζονται τα ρούχα μας, τα υφάσματα επιπλώσεων και τα κλινοσκεπάσματα, αλλά και η ταπετσαρία του αυτοκινήτου μας είναι επεξεργασμένα με τόνους χημικών ουσιών. Όλη μέρα και όλη νύχτα περιβαλλόμαστε από υφάσματα. Όχι πολύ καιρό πριν, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν μόνο φυσικές ίνες: μαλλί, κασμίρι, βαμβάκι, μετάξι, λινό και κάνναβη.
Αλλά αν ρίξουμε μια ματιά στις ετικέτες των ρούχων μας σήμερα, είναι πιθανό να βρούμε υλικά όπως ρεγιόν, πολυεστέρα, ακρυλικό, ασετάτ και νάιλον. Θα δούμε πως αποτελούνται από υφάσματα που δεν τσαλακώνουν ή απωθούν τους λεκέδες. Αυτές οι τεχνολογικές εξελίξεις σε υφάσματα μπορούν να κάνουν τη ζωή μας πιο απλή, αλλά με ποιο κόστος; Τα χημικά επεξεργασμένα, είτε φυσικά είτε συνθετικά, υφάσματα είναι μια πηγή των τοξινών που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία μας και την υγεία του πλανήτη.
Παραθέτουμε σύντομη λίστα με τα κορυφαία 6 τοξικά υφάσματα
Ο πολυεστέρας είναι από τα χειρότερα υφάσματα. Είναι κατασκευασμένο από συνθετικά πολυμερή τα οποία προέρχονται από εστέρες διεδρικής αλκοόλης και τερεφθαλικό οξύ.
Το ακρυλικό είναι πολυακρυλονιτρίλιο (εμπεριέχει κυανιούχο ρίζα) και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, σύμφωνα με την EPA (United States Environmental Protection Agency, EPA ή κάποιες φορές USEPA).
Το ρεγιόν είναι από ανακυκλωμένο πολτό ξύλου επεξεργασμένου με χημικά, όπως η καυστική σόδα, η αμμωνία, η ακετόνη και το θειικό οξύ, για να αντέχει το τακτικό πλύσιμο και τη φθορά.
Το ασετάτ και το τρίασετατ είναι κατασκευασμένα από ίνες ξύλου από τις οποίες εκχυλίζουν κυτταρίνη. Υποβάλλονται σε εκτεταμένη χημική επεξεργασία μέχρι την παραγωγή του τελικού προϊόντος.
Το νάϋλον γίνεται από πετρέλαιο και συχνά του δίνουν ένα μόνιμο χημικό φινίρισμα που μπορεί να είναι επιβλαβές.
Οποιοδήποτε ύφασμα με αντίσταση στον στατικό ηλεκτρισμό, που απωθεί ή δεν επιτρέπει την δημιουργία λεκέδων, που παραμένει μόνιμα ατσαλάκωτο ή που απωθεί τον σκώρο. Πολλά από τα υφάσματα που δεν τσαλακώνουν ή απωθούν τους λεκέδες είναι επεξεργασμένα με υπερφθοριωμένες χημικές ουσίες (PFC), όπως το Teflon.
Ας λάβετε υπόψη ότι πολλά υφάσματα (συμπεριλαμβανομένων αυτών που κατασκευάζονται από φυσικές ίνες) υφίστανται σημαντική επεξεργασία που συχνά περιλαμβάνει: Απορρυπαντικά, Πετροχημικές βαφές, Φορμαλδεΰδη για την πρόληψη της συρρίκνωσης, Πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs), Χλωρίνη που παράγει διοξίνες, Χημικά μαλακτικά.2
Αυτά τα πρόσθετα είναι συχνά τοξικά για τον ανθρώπινο οργανισμό, μπορεί να περιέχουν βαρέα μέταλλα και μολύνουν το περιβάλλον.
Τοξίνες που βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους
Ο αέρας στους εσωτερικούς χώρους μπορεί να έχει υψηλότερες συγκεντρώσεις τοξινών από τον αέρα στο έξω περιβάλλον. Κατά ειρωνικό τρόπο, αυτές οι χημικές τοξίνες προέρχονται από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε για να «κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη».
Τα σπίτια (δομικά υλικά) και τα έπιπλα του σπιτιού κατασκευάζονται από υλικά που προέρχονται από χώρες σε όλη τη γη. Τα πρότυπα (στάνταρντ) για την ποιότητα των υλικών δεν είναι επαρκώς εναρμονισμένα μεταξύ των εθνών και τα εμπορικά συμφέροντα συχνά υπερισχύουν των ανησυχιών για την υγεία που συνδέονται με πολλά προϊόντα, εν μέρει επειδή τα σχετικά προβλήματα υγείας μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αναπτυχθούν και είναι δύσκολο να αποδοθούν τα αιτία.
Ωστόσο, η αύξηση στις διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, τα νευρολογικά προβλήματα, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, οι πολλαπλές αλλεργίες στα χημικά και οι ορμονικές διαταραχές οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Μια έκθεση του 2004 από το British Medical Journal αναφέρει ότι είναι σαφές πως οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και αυτοί του τρόπου ζωής αποτελούν τους βασικούς συντελεστές των ανθρωπίνων ασθενειών αντιπροσωπεύοντας ίσως και το 75% των περισσότερων καρκίνων. Και οι εκτιμήσεις καταδεικνύουν ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί έχουν κάπου μεταξύ 400 και 800 χημικές ουσίες που αποθηκεύονται στο σώμα τους, συνήθως σε λιπώδη κύτταρα.
Ρεαλιστικά, οι περισσότεροι καταναλωτές δεν είναι σε θέση ή δεν έχουν το χρόνο ή την τεχνογνωσία για την παρακολούθηση της σύστασης των προϊόντων που μας περιβάλλει.
Οι παρακάτω τοξίνες είναι από τις πιο διαδεδομένες στον αέρα, το νερό ή/και τα τρόφιμα. Αυτή η λίστα δεν είναι θα μπορούσε να είναι πλήρης, καθώς χιλιάδες άλλες τοξίνες κυκλοφορούν στο περιβάλλον μας.
Πτητικές Οργανικές Ενώσεις. Είναι μια ομάδα χημικών ουσιών που εξατμίζονται εύκολα και εισάγουν ρύπους στο σπίτι από μια ποικιλία πηγών. Υπάρχουν πάνω από 400 ενώσεις στην οικογένεια των π.ο.ε. (VOC) που έχουν εντοπισθεί μέσα στο σπίτι και από αυτές πάνω από 200 μπορεί να βρεθούν στα συνθετικά χαλιά/μοκέτες. Σύμφωνα με την EPA, οι πτητικές οργανικές ενώσεις τείνουν να είναι ακόμη περισσότερες (δύο έως πέντε φορές) στον αέρα των εσωτερικών χώρων από ότι στον εξωτερικό αέρα, πιθανόν επειδή είναι παρούσες σε τόσα πολλά προϊόντα οικιακής χρήσης.
Κίνδυνοι: Ερεθισμός των ματιών, της αναπνευστικής οδού, πονοκέφαλοι, ζάλη, οπτικές διαταραχές και δυσλειτουργία της μνήμης. Η χρόνια έκθεση αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου, βλάβες του ήπατος, των νεφρών και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα, όπως άσθμα, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αυξημένη ευαισθησία σε χημικές ουσίες μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε ερεθισμούς και ασθένειες που οφείλονται στις πτητικές οργανικές ενώσεις.
Πηγές: Τα νέας τεχνολογίας χαλιά και έπιπλα στο σπίτι, τα χρώματα εσωτερικών χώρων, οι μοριοσανίδες, τα κόντρα πλακέ και τα προϊόντα από πεπιεσμένες ίνες ξύλου, τα νέα πλαστικά και ηλεκτρονικά είδη, τα αποσμητικά, τα υγρά καθαρισμού, τα βερνίκια, τα σαμπουάν και τα καλλυντικά, το στεγνό καθάρισμα ενδυμάτων, τα απωθητικά σκόρου (ναφθαλίνη), τα αποσμητικά χώρου, οι ξυλόσομπες και τα προϊόντα καπνού.
Φυτοφάρμακα. Σύμφωνα με την EPA, το 60 τοις εκατό των ζιζανιοκτόνων, το 90 τοις εκατό των μυκητοκτόνων και 30 τοις εκατό των εντομοκτόνων είναι γνωστό ότι είναι καρκινογόνα. Ανησυχητικά, υπολείμματα φυτοφαρμάκων έχουν ανιχνευτεί στο 50 έως το 95 τοις εκατό των αμερικανικών τροφίμων.
Κίνδυνοι: Ερεθισμός του οφθαλμού, της μύτης και του φάρυγγα, βλάβη του ΚΝΣ και των νεφρών, αυξημένος κίνδυνος καρκίνου, της νόσου του Parkinson, αποβολή, βλάβη στα νεύρα, γενετικές ανωμαλίες, ανασταλτικός παράγοντας στην σωστή απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφίμων.
Πηγές: Τρόφιμα (μερικά φρούτα, λαχανικά και τα βιομηχανοποιημένα κρέατα), προϊόντα ελέγχου των παρασίτων και σπρέι, και μερικές θεραπείες για το γκαζόν.
Μούχλα και άλλες τοξίνες από μύκητες. Ένα στα τρία άτομα έχουν παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση στη μούχλα. Οι μυκοτοξίνες (μυκητιασικές τοξίνες) μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από προβλήματα υγείας με την έκθεση σε μόνο ένα μικρό ποσό.
Κίνδυνοι: Δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία από τις μυκοτοξίνες. Μπορεί να έχουν τοξικές επιδράσεις που κυμαίνονται από ερεθισμό των βλεννογόνων μεμβρανών μέχρι καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος και καρκίνο.
Πηγές: Τα μολυσμένα κτίρια, υγρές περιοχές με συχνές αλλαγές της θερμοκρασίας, τα αιωρούμενα σωματίδια από μπουριά ή κλιματιστικό.
Φθαλικές ενώσεις και PVC (πολυβινυλοχλωρίδιο). Το PVC περιέχει φθαλικές ενώσεις, μια κατηγορία ευρέως χρησιμοποιούμενων βιομηχανικών ενώσεων. Υπάρχουν πολλές φθαλικές ενώσεις με πολλές χρήσεις, και εξ ίσου πολλές τοξικές ιδιότητες. Αυτές οι χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για να επιμηκύνουν τη ζωή των αρωμάτων και να μαλακώνουν τα πλαστικά.
Κίνδυνοι: Βλάβη του ενδοκρινολογικού συστήματος (οι φθαλικές ενώσεις μιμούνται τις ορμόνες και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τα παιδιά). Οι ερευνητές έχουν συνδέσει την έκθεση εγκύων γυναικών σε φθαλικές ενώσεις, με αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων των παιδιών τους. Οι κίνδυνοι αυτοί υφίστανται ακόμη και στην έκθεση σε χαμηλές δόσεις.
Πηγές: Πλαστικό περιτύλιγμα, πλαστικά μπουκάλια, πλαστικά δοχεία αποθήκευσης τροφίμων, τα οποία μπορεί να εκλύσουν φθαλικές ενώσεις στο φαγητό μας. Το PVC είναι συστατικό ορισμένων προϊόντων, όπως τα δάπεδα βινυλίου, οι συνθετικές κουρτίνες και οι ταπετσαρίες τοίχου, τα παιχνίδια του μωρού, οι πλαστικές κουρτίνες τού ντους, τα φουσκωτά στρώματα αέρα, τα καλλυντικά και οι λακ.
Διοξίνες. Πρόκειται για χημικές ενώσεις που σχηματίζονται ως το αποτέλεσμα της ελλιπούς διεργασίας καύσης στην διάρκεια καύσης εμπορικών ή αστικών αποβλήτων, στην λεύκανση με χλώριο χαρτοπολτού και χαρτιού, καθώς και στην καύση καυσίμων, όπως το ξύλο, ο άνθρακας ή το πετρέλαιο.
Κίνδυνοι: Καρκίνος, αναπαραγωγικές και αναπτυξιακές διαταραχές, χλωρακμή, δερματικά εξανθήματα, δυσχρωμίες του δέρματος, και ήπια ηπατική βλάβη.
Πηγές: Ζωικά λίπη: Πάνω από το 95% της έκθεσης σε διοξίνες προέρχεται από την κατανάλωση του ζωικού λίπους από βιομηχανοποιημένα κρέατα, γάλατα, πουλερικά, ψάρια και αυγά. 23% είναι από το γάλα και τα γαλακτοκομικά και μόνο. Οι άλλες μεγάλες πηγές της έκθεσης είναι το βόειο κρέας, τα ψάρια, το χοιρινό κρέας, τα πουλερικά και τα αυγά. Στη θάλασσα, οι τοξίνες αυτές βιοσυσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα, έτσι ώστε τα επίπεδα διοξίνης στα ψάρια είναι 100.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή του υδάτινου περιβάλλοντος. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει μικρές ποσότητες διοξινών. Μικρές ποσότητες της έκθεσης από την αναπνοή αέρα που περιέχει ίχνη διοξινών.
Βαρέα Μέταλλα. Μέταλλα όπως το αρσενικό, ο υδράργυρος, ο μόλυβδος, το αλουμίνιο και το κάδμιο, τα οποία βρίσκονται γύρω μας, συσσωρεύονται στους μαλακούς ιστούς του σώματος.
Κίνδυνοι: Καρκίνος, νευρολογικές διαταραχές, νόσος του Αλτσχάιμερ, ζαλάδα, κόπωση, ναυτία και έμετος, μειωμένη παραγωγή των ερυθρών και των λευκών κυττάρων του αίματος, ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού, βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία.
Πηγές: Το πόσιμο νερό, μερικά θαλασσινά, τα εμβόλια, τα φυτοφάρμακα, το συντηρημένο ξύλο, τα αντιιδρωτικά καλλυντικά, τα οικοδομικά υλικά, τα οδοντιατρικά αμαλγάματα (σφραγίσματα), οι μονάδες παραγωγής χλωρίου, τα χρώματα μολύβδου.
Πολυβρωμοδιφαινυλαιθέρες (PBDEs). Οι PBDE, είναι βιομηχανικά τοξικά χημικά που έχουν χρησιμοποιηθεί για πάνω από 30 χρόνια ως επιβραδυντικά φλόγας. Παρά το γεγονός ότι οι PBDE ελαττώνονται σταδιακά, πολλοί εξακολουθούν να τους χρησιμοποιούν στη Βόρεια Αμερική.
Κίνδυνοι: Μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως οι θυρεοειδικές ορμονικές διαταραχές, η διαρκής εξασθένηση της μνήμης, οι αλλαγές στη συμπεριφορά, η μείωση της ακοής, η καθυστερημένη έναρξη της εφηβείας, η μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, οι εμβρυϊκές δυσπλασίες και, ενδεχομένως, ο καρκίνος.
Πηγές: Μερικά έπιπλα και μαξιλάρια επίπλων, συνθετικές κουρτίνες, στρώματα, κρεβάτια κατοικίδιων ζώων, συνθετικά χαλιά και υποστρώματα χαλιού, ηλεκτρονικά είδη και οικιακές συσκευές.
Χλωροφόρμιο. Αυτό το άχρωμο υγρό έχει μια ευχάριστη, μη-ερεθιστική οσμή και μία ελαφρώς γλυκιά γεύση, και χρησιμοποιείται για να σχηματίσει άλλες χημικές ουσίες. Επίσης, σχηματίζεται όταν το χλώριο προστίθεται στο νερό.
Κίνδυνοι: Καρκίνος, πιθανή βλάβη στο αναπαραγωγικό, εκ γενετής ελαττώματα, ζάλη, κόπωση, κεφαλαλγία, ηπατική και νεφρική βλάβη.
Πηγές: το χλώριο, το οποίο χρησιμοποιείται για την απολύμανση των δημόσιων παροχών πόσιμου νερού (ΕΥΔΑΠ κλπ). Ο αέρας, το πόσιμο νερό και τα τρόφιμα μπορεί να περιέχουν χλωροφόρμιο.
Πολλά από τα χημικά που θεωρούνται «απαραίτητα» στο νοικοκυριό ή την προσωπική υγιεινή μπορούν να αντικατασταθούν από το βραστό νερό, το ξύδι, το λεμόνι, το αλάτι, τη μαγειρική σόδα, το ελαιόλαδο, διάφορες φλούδες φρούτων ή φύλλα αρωματικών φυτών κ.ά.
Παρακάτω ακολουθούν κάποια από τα πιο επικίνδυνα χημικά που συναντάμε καθημερινά κυρίως στα καλλυντικά και οι επιπτώσεις τους.
PARABENS (Methyl Paraben, Ethyl Paraben, Propyl Paraben). Οι παραβένες επηρεάζουν τα επίπεδα οιστρογόνων και μπορούν να δημιουργήσουν καρκίνο του μαστού στις γυναίκες (βλ. µελέτη του Πανεπιστημίου του Reading).
SLS & SLES (Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate). Έχουν ενοχοποιηθεί για σοβαρούς δερματικούς ερεθισμούς και προβλήματα. Καταστρέφουν την φυσική ασπίδα του δέρματος, προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις σε άλλες τοξίνες και αλλεργιογόνα, ξεφλουδίζουν και σκληραίνουν το δέρμα. Στο τριχωτό της κεφαλής μπορεί να δημιουργήσουν λέπια και πιτυρίδα, να εμποδίσουν την ανάπτυξη των τριχών, να αποδυναμώσουν τον θύλακα της τρίχας και να δημιουργήσουν τριχόπτωση. Το SLS και SLES μπορούν εύκολα να διεισδύσουν στο δέρμα και να προκαλέσουν εξανθήματα και άφθες στο στόμα και ερεθισμούς στα μάτια. Τέλος μπορούν να δημιουργήσουν μολύνσεις στο ουροποιητικό σύστημα και προβλήματα γονιμότητας. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μπορεί επί πλέον να προκαλέσουν καρκίνο του δέρματος, καταρράκτη και σοβαρά προβλήματα όρασης.
Το SLS παραμένει στο σώμα μέχρι και 5 μέρες μετά τη χρήση του. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να διαπεράσει εύκολα το δέρμα και να αφήσει κατάλοιπα στην καρδιά, το συκώτι, τα πνευμόνια και τον εγκέφαλο. Η χρόνια χρήση του μπορεί να επιφέρει βλάβες στο DNA και να προκαλέσει καρκίνο.
METHYLISOTHIAZOLINONE (ΜΙΤ). Πρόκειται για χημική ουσία που ανήκει σε μια ομάδα ουσιών που ονομάζονται (τι ειρωνία!) …βιοκτόνα.
Πειράματα που έγιναν από τον καθηγητή Νευροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, Elias Aizenman, με εγκεφαλικά κύτταρα ποντικών έδειξαν ότι η επαφή με αυτήν την χημική ουσία, η οποία περιέχεται σε πολλά προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά, εμποδίζει την ανάπτυξη των νευρικών κυττάρων. Σε προηγούμενα πειράματα είχε βρεθεί ότι η χημική αυτή ουσία μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό σε ευαίσθητα άτομα, καψίματα στο δέρμα και δερματίτιδα. Επειδή πολλές χημικές ουσίες είναι τοξικές σε μεγάλες δόσεις, ο Aizenman και η ομάδα του ξεκίνησαν να δοκιμάζουν πολύ μικρότερες δόσεις για μεγάλη χρονική περίοδο, μιμούμενοι έτσι την περίπτωση ανθρώπων που εκτίθενται σε ΜΙΤ καθημερινά, όπως για παράδειγμα αυτοί που εργάζονται σε εργοστάσια που φτιάχνουν καλλυντικά, χρώματα, βαφές, κόλλες κ.λπ., ή όπου αλλού η συγκέντρωση της συγκεκριμένης χημικής ουσίας είναι υψηλή.
Ο Aizenman πιστεύει ότι η μελέτη του αποκαλύπτει έναν εν δυνάμει κίνδυνο. Τα σαμπουάν, ας πούμε, περιέχουν συγκέντρωση ΜΙΤ 100 με 200 φορές περισσότερο από ό,τι χρησιμοποίησε στο πείραμά του. Αλλά παραδέχεται ότι πιθανώς αυτοί που χρησιμοποιούν σαμπουάν, για παράδειγμα, μπορεί να μην έχουν επιπτώσεις, όπως αυτοί που εκτίθενται στην ουσία λόγω δουλειάς.
ΤΕΑ (Triethanolamine). Έχει ενοχοποιηθεί για αλλεργικές αντιδράσεις και αφυδάτωση στο δέρμα και στα μάτια. Υποστηρίζεται ότι με την μακροχρόνια χρήση του απορροφάται από το δέρμα και μπορεί να δημιουργήσει καρκίνο.
DEA (Diethanolamine) & COCAMIDES (DEA – Cetyl phosphates, Oleamide DEA, Lauramide
DEA, Myristamide DEA, DEA Oleth-3 phosphates). Η FDA (American Food and Drug Administration) έχει εκδώσει προειδοποιήσεις για τους πιθανούς κινδύνους από το 1979. Το 1998 το NTP (American National Toxicology Program) καταδίκασε την χρήση τους και τα χαρακτήρισε ως καρκινογόνα.
PEG (Polyethylene Glycol). Αφαιρούν τα φυσικά έλαια του δέρματος. Πρόσφατα αναγνωρίστηκαν και ως πιθανά καρκινογόνα.
ΣΙΛΙΚΟΝΗ και παράγωγά της. Δεν είναι βιοδιασπώμενη.
Η σιλικόνη κολλάει πάνω στο δέρμα και τα μαλλιά και δεν φεύγει με το πλύσιμο, αλλά αφήνει ένα μόνιμο κατάλοιπο. Με την επαναλαμβανόμενη χρήση αυτό το κατάλοιπο όλο και μεγαλώνει κι δεν αφήνει το δέρμα και την τρίχα να αναπνεύσουν. Η μακροχρόνια χρήση μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα όπως η ψαλίδα, αδυναμία στην τρίχα κλπ. Τα παράγωγα της σιλικόνης φράσσουν τους πόρους και συσσωρεύονται στο συκώτι και τους λεμφαδένες. Κάποιοι θεωρούν ότι υποβοηθούν την ανάπτυξη καρκινικών όγκων.
ΠΕΤΡΟΧΗΜΙΚΑ, PETROLATUM, CARBOMER και PARAFFIN GEL (Βαζελίνη). Όλα αυτά είναι παράγωγα από την απόσταξη της βενζίνης από το αργό πετρέλαιο. Μπορούν να δημιουργήσουν φωτοευαισθησία. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η βαζελίνη αφαιρεί τα φυσικά έλαια τής επιδερμίδας και αφήνει ένα λεπτό φιλμ από πάνω που εμποδίζει την ικανότητα του δέρματος να απορροφά νερό και να διώχνει τις τοξίνες. Δεν αφήνει το δέρμα να αναπνεύσει, φράζει τους πόρους και δημιουργεί πρόωρη γήρανση. Το παραφινέλαιο (mineral oil) είναι το κύριο συστατικό σε πολλά παιδικά προϊόντα περιποίησης δέρματος που υποτίθεται ότι καταπραΰνουν το δέρμα από τα εξανθήματα και το έκζεμα …ενώ στην ουσία τα προκαλεί γιατί κάνει το δέρμα να ασφυκτιά! Τέλος υποστηρίζεται ότι μπορεί να δημιουργήσει ή να χειροτερεύσει την ακμή.
Fragrance – Parfum – Συνθετικά αρώματα. Τα συνθετικά αρώματα που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά μπορεί να έχουν μέχρι και 600 διαφορετικά συστατικά. Το 95% από αυτά είναι από πετρέλαιο. Δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε ποια είναι αυτά τα συστατικά καθώς η ετικέτα λέει απλά Parfum ή Fragrance (άρωμα). Μερικά από τα προβλήματα που προκαλούν αυτές οι ουσίες είναι πονοκεφάλοι, εξανθήματα, φαγούρες, κοκκινίλες, βήχα, άσθμα, τάσεις για εμετό, πολλά έχουν «ναρκωτική» επίδραση. Πολλά από τα χημικά που βρίσκονται στα συνθετικά αρώματα είναι τα ίδια με αυτά στον καπνό του τσιγάρου που είναι καρκινογόνα.
ALUMINUM (Aluminium Allantoinate, Aluminum Carbonate, Aluminium Chloride). Έχει συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού γιατί μπλοκάρει τους πόρους και έτσι δεν μπορούν να απελευθερωθούν οι τοξίνες μέσω του ιδρώτα. Αυτές οι τοξίνες διοχετεύονται στο στήθος με βλαβερές συνέπειες για τον οργανισμό. Επίσης μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις και ενοχοποιούνται για την ασθένεια Alzheimer’s.
AMMONIUM HYDROXIDE COMPOUNDS (Συνθέσεις αμμωνίας). Είναι τοξικές και προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις σε πολλούς ανθρώπους. Μακροχρόνια μπορούν να προκαλέσουν βήχα, ανακοπή της αναπνοής με αποτέλεσμα πνευμονικό οίδημα.
FLUORIDE (Φθόριο). Πριν δεκαετίες το φθόριο χρησιμοποιείτο σαν δηλητήριο για τα ποντίκια. Καταστρέφει την ακετυλοχολίνη. Όσο λιγότερη ακετυλοχολίνη υπάρχει στον οργανισμό τόσο μικρότερη είναι η ικανότητα μνήμης (το Αλτσχάιμερ οφείλεται σε μειωμένη παραγωγή της). Το 50% του φθορίου απορροφάται από τα αιμοφόρα αγγεία στο στόμα και συσσωρεύεται κυρίως στα κόκαλα και στα δόντια. Από το 1990 το φθόριο έχει συγκαταλεγεί στις καρκινογόνες ουσίες από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ με ένδειξη καρκίνου των οστών και οστεοσαρκώματος. Η Διεθνής Ακαδημία Στοματικής Ιατρικής και Τοξικολογίας κατέταξε το φθόριο ως μη αποδεκτό οδοντικό φάρμακο, λόγω της υψηλής τοξικότητάς του.
ISOPROPYL ALCOHOL, Propyl Alcohol-Propanol. Πρόκειται για διαλύτη που όταν τον εισπνέουμε μπορεί να έχουμε πονοκεφάλους, μέθη και ναυτία. Χημική ουσία από πετρέλαιο. Ερεθίζει τα μάτια και το δέρμα, επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλεί κοκκινίλες και πόνο. Με την αναπνοή αυτής της ουσίας έχουμε συμπτώματα ζαλάδας, πονοκεφάλους, αναισθησία, ακόμα και θάνατο. Άτομα με ευαισθησίες στο δέρμα, προβλήματα νεφρών, συκωτιού, καρδιάς και κυκλοφορικά είναι πιο ευάλωτα στην τοξικότητα. Μπορεί να προκαλέσει τερατογένεση.
STEARALKONIUM CHLORIDE. Έχει, επίσης, συνδεθεί με αλλεργίες γιατί είναι πολύ τοξικό.
PVP/ VA COPOLYMER. Παράγωγο του πετρελαίου, πολύ τοξικό γιατί τα μόρια του βοηθούν την διείσδυση ξένων σωματιδίων στους πνεύμονες των ευαίσθητων ανθρώπινων οργανισμών. Βλαβερό με την εισπνοή ή με την απορρόφησή του από το δέρμα. Προκαλεί ερεθισμό στα μάτια. Ερεθίζει τις βλεννώδεις μεμβράνες και το άνω αναπνευστικό σύστημα. Ανήκει στην κατηγορία Γ με την ένδειξη τερατογένεσης στα ζώα.
ACETON (AKETONH κοινώς Ασετόν). Προκαλεί ξηροστομία, ζαλάδα, ναυτία, δυσκολία στην ομιλία και σε ακραίες περιπτώσεις κώμα. Λειτουργεί ως κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ).
BENZYL ACETATE (Οξικό Βενζύλιο). Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι είναι καρκινογόνος ουσία (καρκίνος του παγκρέατος). Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα, βήχα και συστημικές αντιδράσεις. Τοξικό.
BENZYL ALCOHOL (Βενζυλική Αλκοόλη). Πετροχημικό. Απορροφάται από το δέρμα πολύ εύκολα. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στα μάτια, πονοκεφάλους, ναυτία, εμετό, ζαλάδα, πτώση της πίεσης του αίματος, καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος και σε ακραίες περιπτώσεις διακοπή της αναπνοής και θάνατο.
BHT (Butulated Hydroxutoluene, Βουτίλιο Υδροτολονόλιο). Είναι συνθετικό συστατικό από πετρέλαιο. Προκαλεί μεγάλους ερεθισμούς με την έκθεση στον ήλιο. Προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια και στο δέρμα, διαταραχές και ερεθισμούς στο πεπτικό και αναπνευστικό σύστημα και κατ’ επέκταση στην καρδιά. Ακόμα μπορεί να προκαλέσει αναπαραγωγικά προβλήματα και διαταραχές στο έμβρυο. Σε πειράματα που έγιναν, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μπορεί να προκαλέσει τερατογένεση (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας).
Η μεγάλη συσσώρευσή του προκαλεί γαστρεντερίτιδα, ναυτία, εμετούς και διάρροιες και γενικά ακραία προβλήματα υγείας. Ύποπτο για καρκινογένεση σε βαθμό επικινδυνότητας 3. Περιέχει τα επικίνδυνα συστατικά Cresol και Phenol.
DMDM-Hydantoin. Προκαλεί αλλεργίες, ισχυρούς πόνους και καρκίνο.
EDTA Ethylenedinitrilo – Edetic Arid. Συνθετικό χημικό. Προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις και είναι τοξικό. Μάλιστα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το κατατάσσει στις τερατογενείς ουσίες.
TOLUENE (Τολουόλιο ή Μεθυλοβενζόλιο). Το τολουόλιο είναι τοξική ουσία που χρησιμοποιείται ως διαλύτης. Σε ένα δοχείο με τολουόλιο του εμπορίου διαβάζουμε τις ενδείξεις R38 (Ερεθιστικό στο δέρμα), R48/20 (Προκαλεί σοβαρές βλάβες στην υγεία κατόπιν παρατεταμένης εισπνοής), R63 (Πιθανή βλάβη σε αγέννητο βρέφος), R65 (Μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον πνεύμονα αν καταποθεί). Η τοξικότητα του τολουολίου μπορεί να εξηγηθεί από το μεταβολισμό του. Ας δώσουμε ορισμένες λεπτομέρειες για τη διαδικασία. Το τολουόλιο δεν διαλύεται στο νερό και άρα αν εισέλθει στον ανθρώπινο οργανισμό δεν μπορεί να εξέλθει από τις συνηθισμένες οδούς (ιδρώτας, ούρα κλπ). Κατά κύριο λόγο, ο μεταβολισμός του τολουολίου γίνεται στο κυτόχρωμα P540 με οξείδωση της μεθυλομάδας προς βενζυλική αλκοόλη (95% μετατροπή) αλλά και δυο ακόμα ιδιαίτερα τοξικούς μεταβολίτες. Οι τοξικοί μεταβολίτες οξειδώνονται σε βενζαλδεϋδη και κρεσόλες. Τα τοξικά προϊόντα δεσμεύονται από την γλουταθειόνη ωστόσο υπάρχει ποσοστό τοξικών ουσιών που παραμένει ελεύθερο με αποτέλεσμα να προκαλεί σοβαρές βλάβες στα ανθρώπινα κύτταρα. Κάποιοι από τους μεταβολίτες του τολουολίου οδηγούν σε καταστροφή του DNA και καρκινογένεση.
Τέλος, μια αναφορά στα δομικά υλικά
Σύμφωνα με τις μελέτες της Αμερικάνικης Υπηρεσίας Περιβάλλοντος ΕΡΑ, τα επίπεδα των 11 συνηθέστερων ρύπων είναι, συνήθως, δυο με πέντε φορές μεγαλύτερα μέσα στα κτίρια από ότι έξω από αυτά και μέχρι εκατό φορές υψηλότερα σε μερικές περιπτώσεις. Και υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι περνούν το 90% του χρόνου τους μέσα σε κάποιο κτίριο. Τελευταία πραγματοποιούνται πολλές μελέτες που αφορούν στο «σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου», όρος που χρησιμοποιείται για να εκφράσει την κακή κατάσταση της υγείας τουλάχιστον του 50% των χρηστών ενός κτιρίου, η οποία αποδίδεται αποκλειστικά σε παράγοντες σχετικούς με το κτίριο. Η λίστα αυτών των παραγόντων συνεχώς μεγαλώνει και περιλαμβάνει στοιχεία φυσικά όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, και ο φωτισμός, τα τοξικά και τα καρκινογόνα υλικά, βιολογικούς παράγοντες όπως οι μύκητες και τα βακτηρίδια και πολλά άλλα. Αλλά και η λίστα των συμπτωμάτων και των ασθενειών που αυτά προκαλούν δεν είναι καθόλου μικρή:
Τσιμέντο. Το σημαντικότερο μειονέκτημα στο τσιμέντο (πέρα από τα περιβαλλοντικά θέματα εξόρυξης και παραγωγής) εντοπίζεται σε ορισμένα συστατικά ή προσμείξεις που το καθιστούν βλαβερό για τον ανθρώπινο οργανισμό. Το αμιαντοτσιμέντο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται γιατί ο αμίαντος ανήκει εξακριβωμένα πια στα καρκινογόνα υλικά. Αλλά και η πτητική τέφρα, σύμφωνα με μελέτες έχει ραδιενέργεια και εφ’ όσον το μπετόν που την περιέχει καθίσταται αυτομάτως επικίνδυνο.
Μέταλλα. Ο Χάλυβας που χρησιμοποιείται για το οπλισμένο σκυρόδεμα, μπορεί να έχει ραδιενέργεια, ιδιαίτερα όταν προέρχεται από ανακύκλωση παλαιοσιδήρου. Επί πλέον, ο δομικός χάλυβας προκαλεί μια μεταβολή του γήινου ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, με επιδράσεις και στον ανθρώπινο οργανισμό.
Μόλυβδος. Ο μόλυβδος είναι δηλητήριο και πρέπει να αποφεύγεται. Έχει τοξική επίδραση στους βιολογικούς οργανισμούς και όταν απορροφηθεί μπορεί να προκαλέσει αναιμία και προβλήματα στα οστά και το νευρικό σύστημα.
Χαλκός. Έχει χαμηλό κόστος ανακύκλωσης, αλλά τα άλατά του που εισέρχονται μέσω του δικτύου ύδρευσης στο πεπτικό σύστημα του οργανισμού μπορούν να προκαλέσουν δυσφορία, φλεγμονές και άλλες ανωμαλίες.
Αλουμίνιο. Η παραγωγή του είναι αρκετά ενεργοβόρα και ελευθερώνει μεγάλες ποσότητες μονοξειδίου του άνθρακα, διοξειδίου του θείου και φθόριο υψηλής τοξικότητας. Είναι ανακυκλώσιμο, αλλά αυτή η διαδικασίε είναι, επίσης, ενεργοβόρα και ρυπαντική. Δεν είναι τυχαίο ότι η ΠΕΣΙΝΕ για παραγωγή σε πρώτο στάδιο αλουμίνας και στη συνέχεια αλουμινίου, καταναλώνει το 5% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Επί πλέον, η εξόρυξη του βωξίτη προκαλεί τεράστια καταστροφή στο περιβάλλον, με εμφανές παράδειγμα τις καταστροφές των βουνών της Γκιώνας και του Παρνασσού.
Ξύλο. Το ξύλο είναι ένα υλικό, που δέχεται πολύ μικρή επεξεργασία έτσι ώστε να φτάσει στην τελική του μορφή και θεωρείται γενικά οικολογικό. Αρκεί βέβαια να λαμβάνονται υπ’ όψη η προέλευση, η διαδικασία παραγωγής, ο τύπος επεξεργασίας και η ενέργεια μεταφοράς. Το ξύλο, όμως, εξετάζεται ως μια από τις πηγές έκλυσης φορμαλδεΰδης. Όλες οι μελαμίνες, νοβοπάν, MDF κλπ. περιέχουν, (για την ακρίβεια περιείχαν μέχρι πρόσφατα) υψηλά ποσοστά φορμαλδεΰδης. Ορισμένες βιομηχανίες ξυλείας προωθούν υποτίθεται οικολογικές μελαμίνες που δεν περιέχουν φορμαλδεΰδη, περιέχουν όμως ισοκυάνιο που είναι ένα από τα τοξικότερα αέρια.
Το δασοπονικό είδος από το οποίο προέρχεται το ξύλο παίζει σημαντικό ρόλο στην έκλυση της φορμαλδεΰδης.
Τα χρώματα, ως γνωστόν, το χρώμα αποτελούνται από χημικά συστατικά.
Η πραγματικά οικολογική επιλογή είναι τα χρώματα από φυσικά συστατικά, που έχουν ως πρώτη ύλη φυτικές ρητίνες και έλαια, κεριά, ορυκτά υλικά όπως κιμωλία, βόρακα, ώχρα, που είναι απόλυτα ασφαλή για τον άνθρωπο, φιλικά προς το περιβάλλον, πλήρως ανακυκλώσιμα.
Πλαστικά-Συνθετικά. Εκτιμάται ότι το 4% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου χρησιμοποιείται για την παραγωγή συνθετικών υλικών. Οι διεργασίες που απαιτούνται για την παραγωγή των πλαστικών και των πρώτων υλών τους απαιτούν σημαντικά ποσά ενέργειας, προκαλούν εκπομπές πτητικών οργανικών ενώσεων και επιβλαβή απόβλητα. Τα πιο γνωστά είναι: Πολυβινυχλωρίδιο (PVC), Μονωτικά Υλικά, Εξηλασμένη Πολυστερίνη, Πολυουρεθάνη, Υαλοβάμβακας και πετροβάμβακας, Heraklit.
Μετάφραση-Απόδοση Κ.
ΠΗΓΕΣ
http://eartheasy.com/live_reducing_indoor_toxins.html
http://www.bioathens.com/i-karkinogones-ousies-pou-vazoume-sto-spiti-mas-ke-ston-organismo-mas/
http://www.oikologio.gr/component/option,com_smf/Itemid,27/topic,1779.0/
http://www.s-ol-ar.gr/index.php/arthra/eco-domisi/8-eco-ylika
Σχετικά με την σύσταση των Σερβιετών και των Ταμπόν, βλέπε:http://ireadlabelsforyou.com/tampons-and-sanitary-pads-safe-or-toxic/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου