Ποια είναι η λέξη της χρονιάς για το 2016;
Posted by sarant στο 8 Δεκεμβρίου, 2016
Το τέλος της χρονιάς παραδοσιακά είναι καιρός απολογισμών. Το ιστολόγιο προσπαθεί να τηρεί ευλαβικά τις παραδόσεις κι έτσι με το σημερινό άρθρο συνεχίζουμε ένα εγχείρημα που φέτος επαναλαμβάνεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, για έβδομη χρονιά: πράγματι, ήρθε και φέτος το πλήρωμα του χρόνου για να διαλέξουμε τη Λέξη της Χρονιάς για το 2016.
Όταν λέμε «λέξη της χρονιάς», εννοούμε κάποια λέξη που ακούστηκε πολύ μέσα στη χρονιά που κοντεύει να τελειώσει. Δεν είναι υποχρεωτικό να είναι νεολογισμός· μπορεί να είναι λέξη που υπάρχει ήδη, αλλά να έχει πάρει καινούργια σημασία ή γενικά να σημάδεψε τη χρονιά που τελειώνει. Τη «λέξη» την εννοούμε με την ευρύτερη έννοια, δηλαδή γίνονται δεκτοί και σύμπλοκοι όροι (πέρυσι λέξη της χρονιάς ήταν σύμπλοκος όρος, και μάλιστα ξενικός, τα κάπιταλ κοντρόλς) καθώς και ακρώνυμα (πρόπερσι, λέξη της χρονιάς ψηφίστηκε ο ΕΝΦΙΑ).
Κάθε χρόνο η διαδικασία ξεκινάει περίπου την ίδια εποχή και περιλαμβάνει τρία στάδια, με τρία ισάριθμα άρθρα. Τα τρία τελευταία χρόνια, το πρώτο άρθρο που ξεκίνησε τη διαδικασία δημοσιεύτηκε στις 10 Δεκεμβρίου -φέτος λόγω παρασκευοσάββατου ξεκινάμε δυο μέρες νωρίερα.
Για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι, τα περυσινά αποτελέσματα μπορείτε να τα βρείτε εδώ. Πέρυσι λέξη της χρονιάς ψηφίστηκε ο σύμπλοκος όρος κάπιταλ κοντρόλς, στη δεύτερη θέση είχαμε τον όρο πρώτη φορά αριστερά και στην τρίτη το γκρέξιτ. Τα προπέρσινα αποτελέσματα θα τα βρείτε εδώ. Πρόπερσι λέξη της χρονιάς ήταν, όπως είπαμε, ο ΕΝΦΙΑ, ενώ στη δεύτερη θέση βρέθηκαν οι ιπτάμενοι αναρχικοί και στην τρίτη ο ένοικος του τάφου. Τα αποτελέσματα του 2013 μπορείτε να τα βρείτε εδώ. Το 2013, λέξη της χρονιάς ψηφίστηκε το σαξές στόρι, ενώ στη δεύτερη θέση ήρθε η βιαποπουκιανπροέρχεται και στην τριτη θέση τα άκρα/θεωρία των άκρων. Τα αποτελέσματα του 2012 μπορείτε να τα βρείτε εδώ. Το 2012 είχατε ψηφίσει για λέξη της χρονιάς την επαναδιαπραγμάτευση, στη δεύτερη θέση το εγέρθουτου και στην τρίτη την αλληλεγγύη. Αν θέλετε να πάμε ακόμα πιο πίσω, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας του 2011 βρίσκονται εδώ. Το 2011 πρώτη είχε έρθει, με διαφορά, η λέξη αγανακτισμένοι, ενώ στη δεύτερη και τρίτη θέση ισοβάθμησαν το κούρεμα και το χαράτσι. Τέλος, τα αποτελέσματα, του 2010,βρίσκονται εδώ. Το 2010, πρώτη χρονιά του… θεσμού, είχε έρθει πρώτη η λέξημνημόνιο, ακολούθησε με μικρή διαφορά το ΔουΝουΤου και την τριάδα έκλεισε η τρόικα.
Ένας κανόνας που έχουμε καθιερώσει σε αυτές τις ψηφοφορίες είναι ότι οι λέξεις που έχουν διακριθεί τα προηγούμενα χρόνια αποκλείονται από την ψηφοφορία. Δεν είμαι και τόσο βέβαιος αν αυτός ο κανόνας πρέπει να διατηρηθεί, αλλά να δούμε πρώτα αν θα παραστεί ανάγκη.
Χωρίς να θέλω να σας επηρεάσω, θα αναφέρω μερικές λέξεις, απλώς για να δώσω ένα έναυσμα. Μια λέξη που ακούγεται όλα αυτά τα χρόνια και που ακούστηκε πολύ και φέτος είναι το χρέος, και μάλιστα η απομείωση χρέους που ήταν ο βασικός στόχος της ελληνικής κυβέρνησης (αφού τα προηγούμενα χρόνια ακούστηκαν άλλοι όροι, όπως διαγραφή ή κούρεμα). Κι αν το «μνημόνιο» ψηφίστηκε Λέξη της χρονιάς την πρώτη φορά που διοργανώσαμε τέτοιον διαγωνισμό, το 2010, φέτος γίνεται λόγος -σαν απειλή- για τέταρτο μνημόνιο.
Κι άλλες χρονιές έγινε πολύς λόγος, αλλά και φέτος, για την αξιολόγηση από τους δανειστές, ενώ στα μέσα του χρόνου το πολυνομοσχέδιο μας έφερε έναν όρο που είχε όλα τα φόντα να γίνει λέξη της χρονιάς, αλλά ένα σοβαρό μειονέκτημα: ότι δεν ήταν λέξη άμεσης εφαρμογής: ψηφίστηκε μεν αλλά δεν εφαρμόστηκε -και μακάρι να μην εφαρμοστεί ποτέ. Εννοώ τον κόφτη, τον αυτόματο μηχανισμό περικοπής των δημόσιων δαπανών σε περίπτωση μη εφαρμογής των στόχων. Στο ίδιο πολυνομοσχέδιο κι άλλος ένας νεολογισμός, το υπερταμείο στο οποίο περιέρχονται για να «αξιοποιηθούν» διάφορα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου. Όσο είμαστε στα ίδια συμφραζόμενα, ας προσθέσουμε και τα πρωτογενή πλεονάσματα -και άλλες χρονιές είχαμε τον όρο «πρωτογενές πλεόνασμα» στις υποψήφιες λέξεις της χρονιάς, αλλά φέτος νομίζω πως πρέπει να τον βάλουμε στον βάλουμε στον πληθυντικό, διότι έτσι ακούγεται κυρίως, αφού εννοεί τη σειρά θετικών ετήσιων επιδόσεων που πρέπει να παρουσιάσει η ελληνική οικονομία (λέμε τώρα).
Ωστόσο, αυτό που σημάδεψε την φετινή χρονιά είναι μάλλον οι πρόσφυγες που έχουν έρθει για να μείνουν -και όχι απλώς για να περάσουν από τη χώρα μας, όπως πέρυσι. Οι πρόσφυγες ή ίσως το προσφυγικό; Θα μου πείτε εσείς, εγώ προτιμώ τον πρώτο όρο, διότι βλέπω ανθρώπους, όχι μόνο πρόβλημα. Να βάλουμε και τον όρο χοτ σποτ, που τον είχαμε και πέρυσι.
Αλλά να μη βλέπουμε μόνο τα του οίκου μας -μια λέξη που ακούστηκε πάρα πολύ και κλόνισε, θα λέγαμε, τη γηραιά μας ήπειρο, είναι η λέξη που αρχίζει όχι από γκρ- παρά από μπρ- εννοώ βέβαια το μπρέξιτ, που πράγματι σφράγισε τη χρονιά που τελειώνει και προκάλεσε κλυδωνισμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ηγεσία της οποίας θεωρεί πως βασικός εχθρός της είναι ο λαϊκισμός. Δεν ξέρω αν έχουμε κάποια λέξη που να ακούστηκε αρκετά για την αμφισβήτηση της ΕΕ, πείτε κι εσείς (ευρωσκεπτικισμός; ). Όσο είμαστε εδώ πρέπει να βάλουμε και τον όρο ξενοφοβίαπου θα τον συζητήσουμε και στο τέλος του άρθρου.
Το νομοσχέδιο για τα κανάλια κρίθηκε αντισυνταγματικό, πρόλαβε όμως να ξαναφέρει στην επικαιρότητα τον όρο καναλάρχες αλλά και να φέρει στην καθημερινή μας κουβέντα έναν όρο που ήταν ως τώρα κρυμμένος σε νομικούς κώδικες, τον υπερθεματιστή. Οι αμερικανικές εκλογές έφεραν τον πλανητάρχηξανά στην επικαιρότητα, ενώ η αυταρχική τροχιά του γείτονα Ερντογάν ιδίως μετά την απόπειρα πραξικοπήματος έκανε πολλούς να μιλήσουν για σουλτάνο.
Επιστρέφοντας στην εσωτερική πολιτική, θα αναφέρω τον όρο σανός που χρησιμοποιείται κυρίως από την αντιπολίτευση για την κυβερνητική προπαγάνδα (αν και το έχω δει να χρησιμοποιείται και αντίστροφα). Παλιότερα λέγαμε «κουτόχορτο». Κάπου τον Ιούνιο ακούστηκε πολύ το σύνθημα Παραιτηθείτε αλλά οι διαδηλώσεις (κατσαρόλας; ) που έγιναν ήταν αναιμικές. Την άνοιξη είχαμε και το σούσουρο με τον διορισμό και μετά την παραίτηση του Γιαν Φαμπρ, και ακούστηκαν αρκετά τα παλλόμενα πέη.
Κύρια ονόματα δεν γίνονται δεκτά στις ψηφοφορίες για τη Λέξη της Χρονιάς εκτός αν υπάρχει πολύ σοβαρός λόγος ιδίως γλωσσικός -έτσι, δεν νομίζω πως πρέπει να βάλουμε στην ψηφοφορία π.χ. τη Συρία ή τον Φιντέλ ή τον Τραμπ. Υπό άλλες συνθήκες, δηλαδή αν ήταν στην επικαιρότητα, θα έβαζα το «Σένγκεν» διότι μπορεί να εννοεί την σχετική συνθήκη ή τον χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας.
Και βέβαια, έχουμε και τις πληγές που μας καταδυναστεύουν τόσα χρόνια, φόρους, ανεργία, και δεν συμμαζεύεται -αλλά εγώ είπα ήδη πολλά και δεν θέλω να μονοπωλήσω τη συζήτηση.
Περιμένω λοιπόν τις δικές σας ιδέες και προτάσεις. Μπορείτε στα σχόλιά σας να δηλώνετε περισσότερες από μία λέξεις που πιστεύετε ότι σημάδεψαν τη χρονιά που τελειώνει, έστω κι αν έχουν ήδη δηλωθεί από προηγούμενους, έτσι ώστε να γίνεται και μια προκαταρκτική στάθμιση.
Αυτό το πρώτο στάδιο, το στάδιο της διατύπωσης των προτάσεων, φέτος θα διαρκέσει έως την Κυριακή 11 του μηνός, στις 11 μ.μ. ώρα Ελλάδος, εκτός αν η υπόλοιπη εφορευτική επιτροπή (λέγε με Στάζιμπο) αποφασίσει διαφορετικά. Στη συνέχεια, η εφορευτική επιτροπή θα συγκεντρώσει τις επικρατέστερες προτάσεις (που θα είναι πάνω από 25, ίσως και πάνω από 50) και θα τις θέσει σε ψηφοφορία.
Η ψηφοφορία θα ξεκινήσει κατά πάσα πιθανότητα την Τρίτη 13 ή την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου, ενώ θα διαρκέσει ως τα μεσάνυχτα της 30ής Δεκεμβρίου. Παραμονή πρωτοχρονιάς θα έχουμε τα αποτελέσματα και θα ξέρουμε ποιαν διαλέξατε για Λέξη του 2016.
Λέξη της χρονιάς διαλέγουν βέβαια και άλλοι οργανισμοί, εδώ και πολλά χρόνια μάλιστα. Οι λεξικογράφοι του λεξικού Oxford φέτος διάλεξαν για λέξη της χρονιάς τον όρο post-truth, που είναι η κατάσταση κατά την οποία μεγαλύτερο ρόλο για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης παίζει το συναίσθημα και η προσωπική πεποίθηση παρά τα αντικειμενικά γεγονότα -λένε δηλαδή, δεν θέλω τώρα να μπω στην ουσία του όρου, αν και εκφράζω τη δυσπιστία μου. Πάντως, στη λεξιλογία ο όρος αποδόθηκε «μεταλήθεια«. Από την άλλη, το dictionary.com διάλεξε ως λέξη της χρονιάς τη λέξη xenophobia, κάνοντας πολλούς δικούς μας ιστοτόπους να γράψουν ότι η λέξη της χρονιάς είναι «ελληνική και άσχημη«.
Αυτά αποφάσισαν εκείνοι, όσο για τη δική μας ψηφοφορία περιμένω τις προτάσεις σας: Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η Λέξη της χρονιάς για το 2016;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου