Χαρμάνι Βιβλίων ν.8 – Λεμονοδάσος, Κοσμάς Πολίτης
Αχ και βαχ.
Μόλις πριν λίγα λεπτά γύρισα και την τελευταία σελίδα, και νιώθω ένας βάρος στο στέρνο μου. Τι υπέροχο βιβλίο ήταν αυτό. Τι λιτό, ειλικρινές, διαφορετικό βιβλίο ήταν αυτό. Παρ’ όλο που έχω ασχοληθεί ανά καιρούς με τον Κοσμά Πολίτη, την βιογραφία και το συγγραφικό του έργο -τόσο στα πλαίσια της σχολής, όσο και από προσωπική επιθυμία (βλ. και αυτό εδώ το άρθρο μου)-, πρώτη φορά διάβασα δικό του βιβλίο. Προτίμησα, μάλιστα, η πρώτη μου επαφή με το έργο του να είναι με το πρώτο βιβλίο που έγραψε και ο ίδιος -δεν φταίω εγώ, έπρεπε να γίνει έτσι, η οργανωτική μανία μου το επέβαλε.
Δεν ήξερα τι να περιμένω ακριβώς, άλλωστε από σκόρπια αποσπάσματα κειμένων πώς θα μπορούσα να σχηματίσω κάποια ολοκληρωμένη άποψη, αλλά μπορώ να πω ότι το Λεμονοδάσος ξεπέρασε κάθε προσδοκία μου, χωρίς καμία υπερβολή.
Πάμε λίγο όμως στα του βιβλίου, για περισσότερες λεπτομέρειες:
Υπάρχουν διάφοροι ήρωες στο βιβλίο, με δυο πρωταγωνιστές που ξεχωρίζουν: η Βίργκω και ο Παύλος. Όλη η ιστορία -πλην των τελευταίων 4 σελίδων- μας δίνεται από την οπτική του αφηγητή μας Παύλου Αποστόλου, μέσα από την χρήση της πρωτοπρόσωπης αφήγησης, γεγονός που μας βοηθάει να εστιάσουμε στον ψυχισμό του, έχοντας πρόσβαση σ’ όλες τις σκέψεις του, ακόμα και τις πιο βαθιές. Ο δραματικός ενεστώτας του έργου εντείνει την αίσθηση αυτή, ότι και εμείς οι ίδιοι ζούμε ό, τι και ο πρωταγωνιστής, καθώς μας εμπλέκει συναισθηματικά στα δρώμενα που εξιστορούνται.
Οι περιγραφές ήταν πολύ παραστατικές, με πληθώρα οπτικών και οσφρητικών εικόνων, με την δεύτερη κατηγορία να με εκπλήσσει περισσότερο για την ακρίβειά της. Μπορείς να μυρίσεις τις ανθισμένες λεμονιές, την αλμύρα της θάλασσας, τις φθινοπωρινές νύχτες στην Αθήνα.
Αυτό που μου έμεινε από το βιβλίο κατά κύριο λόγο είναι -τι άλλο- ο έρωτας ανάμεσα στους δυο κεντρικούς ήρωες. Ένας έρωτας τόσο διαφορετικός από αυτόν που συνήθως συναντάει κανείς στις μέρες μας. Ένας έρωτας αλλιώτικος, που αποπνέει άλλη εποχή, άλλες συνήθειες, άλλες προσεγγίσεις. Ο πληθυντικός ευγενείας, τα ελαφριά αγγίγματα που κάνουν το κορμί να αναριγεί, τα πρώτα σκιρτήματα της καρδιάς και η αδυναμία να ελέγξει κανείς τις σκέψεις του. Η απόλυτη παράδοση του νου σε έναν άλλο, που τρυπώνει μέχρι και στα όνειρά σου, δίχως να έχεις την δύναμη να τον διώξεις. Και, έτσι απλά, μένει εκεί. Βλέπουμε τον πόθο, τον πόνο που νιώθει ένα σώμα όταν μένει μακρυά από ένα άλλο -καλύτερα, από εκείνο το συγκεκριμένο άλλο-, την ζήλια, την ανυπομονησία, τις αμφιβολίες, τον φόβο για το μετά -για το μέλλον με εκείνον τον άλλο, αλλά και για το μέλλον χωρίς εκείνον-, τις αποφάσεις.
Το σκηνικό της όλης ιστορίας μοιράζεται ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πόρο, μεταφέροντας τον αναγνώστη από την μεγαλούπολη στην επαρχία, από την φασαρία στην γαλήνη. Και το Λεμονοδάσος, όπως αναφέρεται στον τίτλο, είναι ένα δάσος που βρίσκεται απέναντι από τον Πόρο, μυρωδάτο και εξωτικό. Ένα πρόσφατο ταξίδι που πραγματοποίησα στον Πόρο μόλις πέρυσι σίγουρα συνέβαλε στην εντύπωση που μου δημιούργησε το βιβλίο, καθώς ακολουθούσα νοερά την διαδρομή από τον Γαλατά προς τον Πόρο με το καραβάκι, και εν συνεχεία τις βόλτες στο πανέμορφο νησί.
Να και ένα ωραίο ταίριασμα, λοιπόν: μια εξόρμηση στον Πόρο παρέα με το Λεμονοδάσος του Πολίτη, Και μετά μια βόλτα στο ίδιο το Λεμονοδάσος. Τι καλύτερο!
Φυσικά δεν γίνεται να μην αναφέρω και την συνύπαρξη δυο διαφορετικών κόσμων στα κεφάλαια του έργου: το παρόν του συγγραφέα και του αφηγητή στην Αθήνα, και το παρελθόν της αρχαίας Ελλάδας, με όλη της την αίγλη. Πολυάριθμες οι αναφορές σε τόπους αρχαιολογικής σημασίας, και ακόμη περισσότερες οι αναφορές στους θεούς της αρχαίας Ελλάδας, την λατρεία τους και τους μύθους που γνωρίζουμε σχετικά.
Όσον αφορά το τέλος του βιβλίου, θέλω να το μοιραστώ τόσο πολύ που κοντεύω να σκάσω, αλλά δεν πρέπει. Εγώ έμεινα να κοιτάω το ταβάνι προσπαθώντας να βάλω σε μια τάξη τις σκέψεις και τα συναισθήματα που μου προκάλεσε, και νομίζω πως είναι καλύτερα να κλείσω αυτό το άρθρο δίχως να αποκαλύψω κάτι περαιτέρω. Μην χαθεί και η μαγεία του, στην τελική.
-Πόσο πολύ μου άρεσε. Αλήθεια.-
Ορίστε και ορισμένα αποσπάσματα που ξεχώρισα διαβάζοντάς το:
<<- Και αν τύχει ν’ ανταμώσει κανένας τη γυναίκα που του προορίστηκε;
– Πέρασε από κοντά της δίχως να σταθείς, κάνε τον καραγκιόζη. Παράτα τ’ όνειρό σου πριν καταντήσει εφιάλτης.>>
<<Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου να γράφω κάθε τι που νιώθω μέσα στην ψυχή. Τι άλλο απομένει πια να γράψω; Ας γεμίσω τα φύλλα του χαρτιού, λοιπόν, με τ’ όνομά σου: Βίργκω, Βίργκω, Βίργκω, Βίργκω…>>
<<Είν’ αλήθεια όμως; Θα προτιμούσα να γίνω βασιλιάς; Δισεκατομμυριούχος; Δοξασμένος, ξακουστός σ’ όλο τον κόσμο;
Ναι, ίσως. Κι έπειτα; Έπειτα θ’ ανέβαινα σε ένα ψηλό βουνό να διαλαλήσω: «Ναι, όλ’ αυτά καλά, μα δεν ξέρετε όλη μου την ευτυχία: η Βίργκω είναι δική μου.»>>
<<Τώρα πια είν’ αργά. Τέλειωσαν όλα. Να φύγω… να φύγω… να φύγω…>>
Διαβάστε το, οπωσδήποτε!
