Ο Μποστ πριν από το Μποστάνι του (2)
Την περασμένη Παρασκευή άρχισα να δημοσιεύω μια μικρή σειρά τεσσάρων άρθρων με γελοιογραφίες του Μποστ που δημοσιεύτηκαν τους πρώτους μήνες του 1959 στο περιοδικό Ταχυδρόμος, υποτίθεται ως εικονογράφηση του εύθυμου αφηγήματος «Σταυροφορίες» του Νικ. Τσιφόρου που δημοσιευόταν σε συνέχειες στο περιοδικό.
Λέω «υποτίθεται», επειδή, όπως είπα και στο πρώτο άρθρο, τα σκίτσα του Μποστ αυτονομούνται, στην αρχή δειλά και στη συνέχεια απροκάλυπτα. Κάποια από αυτά τα σκίτσα έχουν στόχο τους Άγγλους και με τα σημερινά κριτήρια μπορεί και να τα λέγαμε ομοφοβικά. Να θυμόμαστε ότι το 1959, με τη συμφωνία της Ζυρίχης στην επικαιρότητα, το αντιαγγλικό αίσθημα στην Ελλάδα ήταν έντονο.
Το πρώτο σκίτσο της σημερινής δημοσίευσης (και πέμπτο συνολικά) δημοσιευτηκε στον Ταχυδρόμο στις 31 Ιανουαρίου 1959 και εικονογραφούσε το κεφάλαιο «Ιερουσαλήμ – Τέρμα».
Ένα ακόμα σκίτσο που αναπαράγει τα στερεότυπα περί βρετανικής ομοφυλοφιλίας, και που σήμερα θα ενοχλούσε.
Παρ’ όλ’ αυτά, να επισημάνουμε το έξοχο λογοπαίγνιο «τι είν’ αυτό που το λένε αράπη», πάνω στο πασίγνωστο τραγούδι «Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη«, καθώς και την παράτονη ρίμα «Χαλιμάς – το χάλι μας».
Το δεύτερο σημερινό σκίτσο (έκτο της σειράς) δημοσιεύτηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1959 και συνόδευε τη συνέχεια «Σεφτές για την τρίτη σταυροφορία». Είναι απο τα γνωστότερα σκίτσα της σειράς.
Η ρίμα «μετά του Αλφόνσου – συνάδελφόν σου» έχει μείνει ιστορική.
Η τρίτη σημερινή γελοιογραφία δημοσιεύτηκε στις 14.2.1959 στον Ταχυδρόμο και εικονογραφούσε το κεφάλαιο «Καντρίλλιες γύρω από μια κορώνα».
Ουσιαστικά, το σκίτσο αυτό είναι το πιο σύγχρονο και αυτονομημένο απ’ όσα έχουμε δει μέχρι τώρα, αφού ο Μποστ βάζει τους δυο ήρωές του να σχολιάζουν ένα εντελώς άσχετο γεγονός της διεθνούς επικαιρότητας: το περιβόητο σκάνδαλο των ροζ μπαλέτων.
Το σκάνδαλο είχε ξεσπάσει τις προηγούμενες μέρες στο Παρίσι: ο 74χρονος σοσιαλιστής και αντιστασιακός Αντρέ λε Τροκέ, ανάπηρος του πρώτου πολέμου και πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, κατηγορήθηκε ότι διοργάνωνε, στο εξοχικό που του είχε διαθέσει η Βουλή, βραδινές συγκεντρώσεις στις οποίες χόρευαν ανήλικα κορίτσια 15-19 ετών (την εποχή εκείνη το όριο της ενηλικίωσης ήταν στα 21) -και οι οποίες κατέληγαν σε όργια. Πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιζε η φίλη του Ελιζαμπέτ Πινάγιεφ, πρώην ηθοποιός, δήθεν κόμησσα, η οποία έφερνε τις κοπέλες και σχεδίαζε τις χορογραφίες -από εκεί και η ονομασία «μπαλέτα».
Η υπόθεση έκανε πάταγο και από τότε καθιερώθηκε και η έκφραση Ροζ μπαλέτα, που έδωσε και τον τίτλο της σε μια ελληνική επιθεώρηση της εποχής.
Ο Μποστ διηγείται την ιστορία των Ροζ μπαλέτων αλλά έχω την εντύπωση πως κάνει ένα λάθος: μιλάει για την Υβέτ -τέτοιο όνομα δεν βρήκα να εμπλέκεται στην υπόθεση. Μάλλον έχει μπερδέψει την Ελιζαμπέτ. Πάντως, φροντίζει να βρει άφθονες ομοιοκαταληξίες σε -έτ, από τον Αχμέτ και το βιλαέτ μέχρι το κουνιέτ’ και το μπισικλέτ.
Το κείμενο της μπορντούρας παίρνει υλικό από δύο τουλάχιστον τραγούδια της εποχής.
Ο Τροκέ χτυπάει την πόρτα
η φωνή του είναι βαριά
Άνοιξε άνοιξε Υβέτ να ζήσεις
είμαι γέρος άνθρωπος μη την πόρτα κλείσεις.
η φωνή του είναι βαριά
Άνοιξε άνοιξε Υβέτ να ζήσεις
είμαι γέρος άνθρωπος μη την πόρτα κλείσεις.
Κάθεται εις το σκαλί / και την Υβέτ παρακαλεί:
Έλα γι’ απόψε μόνο γι’ απόψε για λίγη ώρα
έξω φυσάει, κάνει κρύο και είναι μπόρα
ενώ μέσα είναι ζεστά,
έχει μπαλέτα κουνιστά
Να δω μονάχα του μπαλέτου τις κινήσεις
κι ύστερα φύγε, κλείσε την πόρτα και μη γυρίσεις.
έξω φυσάει, κάνει κρύο και είναι μπόρα
ενώ μέσα είναι ζεστά,
έχει μπαλέτα κουνιστά
Να δω μονάχα του μπαλέτου τις κινήσεις
κι ύστερα φύγε, κλείσε την πόρτα και μη γυρίσεις.
Η τέταρτη και τελευταία για σήμερα γελοιογραφία, δημοσιεύτηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1959 και εικονογραφούσε το κεφάλαιο «Η κακιά γειτόνισσα».
Η γελοιογραφία αποτελεί κατά κάποιο τρόπο συνέχεια της δεύτερης -όπου ο Άγγλος αιχμάλωτος έχει αποδεχτεί την πρόσκληση εις κωζερί, αλλά άνευ Αλφόνσου. Γίνεται εκτενής αναφορά στο Κολέγιο του Ίτον. Δεν μπόρεσα να βρω κάποια σύνδεση με γεγονότα της εποχής -ίσως ο Μποστ χρησιμοποιεί αυτό το διάσημο κολέγιο απλώς και μόνο για την ομοιοκαταληξία και επειδή εκεί φοιτούσαν (και φοιτούν) αρκετοί γόνοι της αγγλικής άρχουσας τάξης.
https://sarantakos.wordpress.com/